InfoHub Logo

اقمولا وبلىسى،
ستەپنوگورسك قالاسى، №2 بەستوبە ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى.
انارگۇل كوكەشيەۆا

«ادەبيەت الەمىندە» زياتكەرلىك ويىنى.
ماقساتى: وقۋشىلاردى ادەبيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، ولاردىڭ دۇنيەتانىمىن، ءوي-ورىسىن كەڭەيتۋ ارقىلى تانىم، ءبىلىم داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق.
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: - بۇگىنگى ءبىزدىڭ «ادەبيەت الەمىندە» اتتى زياتكەرلىك ويىن ساباعىمىزعا قوش كەلىپسىزدەر!
سەندەر قازاق ادەبيەتىنەن قانشالىقتى بىلىمدەرىن بار ەكەندەرىڭدى وسى ساباقتا كورسەتەسىڭدەر. ساباق سايىس بولعاندىقتان، 2 توپقا بولىنەدى. سايىستى باستاماس بۇرىن ادىلقازىلارمەن تانىستىرىپ وتەيىن. سايىسىمىز 8 كەزەڭنەن تۇرادى. ءار كەزەڭ 1-5 ۇپاي ارالىعىندا باعالانادى.
(تاپسىرمالار سلايد ارقىلى كورسەتىلەدى)
1- كەزەڭ. تانىستىرۋ. ءار توپ وزدەرىن تانىستىرادى.
2- كەزەڭ. «ويلان، تاپ». ءار توپقا ادەبي شىعارمادان ءۇزىندى بەرىلەدى.
ءۇزىندى قاي شىعارمادان، اۆتورى كىم ەكەنىن كورسەتۋ.

“جاسۇلان” توبى
ءبىر ءۋازىردىڭ بالاسى اقىماق ەكەن. “تاربيەلەنسىن” دەپ ءبىر عالىمعا بەرىپتى. عالىم ءۋازىردىڭ بالاسىن ۇزاق وقىتىپتى. ءبىر كۇنى اكەسىنە حابار جىبەرىپ: “بالاڭ اقىلدى بولاتىن ەمەس، ونىڭ ەسەسىنە ءوزىم اقىماق بولۋعا اينالدىم”،- دەپتى.

“توپجارعان” توبى”
نار اياعى جەرگە كىرىپ كەتكەندەي ىرعالا اۋىر قوزعالىپ بۇرىلدى دا، تەڭسەلە اياڭداپ كەتە بەردى. توبە قۇيقاڭدى شىمىرلاتىپ، بوزداپ بارادى.
- بوتاسى ولگەن بوز ىڭگەن. - دەپ كۇبىرلەدى.
3 – كەزەڭ. “تەوريا الەمىندە”. بۇل كەزەڭ 2 تاپسىرمادان تۇرادى. 1- تاپسىرما: ادەبي تەرميندەرگە تۇسىنىك بەرۋ، 2- تاپسىرما: اباي ولەڭدەرىن قۇرىلىسىنا قاراي تالداۋ.
4-كەزەڭ. «كينو الەمى». بۇل كەزەڭدە قازاق كينولارىنان ءۇزىندى كورسەتىلەدى، بۇل قاي شىعارمادان جانە اۆتورى كىم ەكەنىن كورسەتۋ. («مەنىڭ اتىم قوجا»، «كوكسەرەك» فيلمدەرىنەن ءۇزىندى )
5- كەزەڭ. “ونەرپاز بولساڭ...” ءار توپتان ءبىر وقۋشى ءوز ونەرىن كورسەتەدى.
6- كەزەڭ. “سەن بىلەسىڭ بە؟” وقىلعان ولەڭنىڭ تاقىرىبىن، اۆتورىن تابۋ. (تولەگەن ايبەرگەنوۆ «انا»، ساكەن سەيفۋللين «كوكشەتاۋ» پوەماسىنان ءۇزىندى)
7-كەزەڭ. “بەلگىلى تۇلعالار ” بەلگىلى اقىن- جازۋشىلاردىڭ پورترەتى كورسەتىلىپ، سولاردىڭ ءومىربايانىنا، شىعارماشىلىعىنا توقتالۋ.
8- كەزەڭ. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى». بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 10 سۇراقتان بەرىلەدى. ءار دۇرىس جاۋاپ 1 ۇپايمەن باعالانادى.

«جاسۇلان» توبىنا:
1. ءابۋ ناسىر ءال - ءفارابيدىڭ ءومىر سۇرگەن جىلدارى (870-950ج.ج.)
2. «قۇتتى بىلىك» شىعارماسىنىڭ اۆتورى كىم؟ (ءجۇسىپ بالاساعۇني)
3. ماحمۋد قاشقاري كىم؟ ( ءبىلىمپاز ءتىلشى، عالىم ادەبيەت ۇلگىلەرىن جيناۋشى )
4. «جالعىزدىق»، «مۇنار كۇن»، «قىزعىش قۇس» ولەڭدەرى كىمنىڭ شىعارماسى؟ (ماحامبەت)
5. مىنا ولەڭ جولدارى قاي شىعارمادان الىنعان:
تۇراننىڭ ەلى، شەكسىز ءشولى قانداي؟
تەڭىزدەي كەمەرى جوق كولى قانداي؟ (م. جۇمابايەۆ، «تۇركىستان»)
6. كەزىندە شەكارا اسىپ كەتىپ، 40 جىلدان سوڭ ەلگە زاڭسىز ورالعان قارت جايلى شىعارما قالاي اتالادى جانە اۆتورى كىم؟ ( ق. ءجۇمادىلوۆ، «قازدار قايتىپ بارادى»)
7. ءابىش كەكىلبايەۆ «سىرشىل اقىن» دەپ باعا بەرگەن اقىندى اتا. (قادىر مىرزا ءالي)
8. «قاراش-قاراش» وقيعاسىنداعى باستى كەيىپكەرلەر كىمدەر؟ (باقتىعۇل، تەكتىعۇل، قاتشا، سالمەن، جاراسباي بولىس)
9. قورقىت جايلى نە بىلەمىز؟ (ومىرىنە توقتالۋ)
10. «وتەگەن باتىر»، «سۇرانشى باتىر» داستاندارىن جازعان اقىندى اتا.(ج.جابايەۆ)

«توپجارعان» توبىنا:
1. «حيكمەتتەر» ەڭبەگىنىڭ اۆتورى كىم؟ (احمەت ياسساۋي)
2. تۇڭعىش قازاق رومانيسى كىم، رومان قالاي اتالادى جانە قاشان جازىلدى؟ (ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى، «باقىتسىز جامال»، 1910 ج.)
3. مىنا ولەڭ جولدارى قاي شىعارمادان الىنعان جانە اۆتورى كىم؟:
«ساۋىپ ىشەر ءسۇتى جوق،
ءمىنىپ كورەر كۇشى جوق،
اقشا دەگەن مال شىقتى.» (شورتانباي قاناي ۇلى، «زار زامان»)
4. شەرحان مۇرتازانىڭ «بەسەۋدىڭ حاتى» اتتى دراماسىندا حات جازعان بەسەۋ كىم؟ (مۇسىرەپوۆ، عاتاۋللين، التىنبەكوۆ، قۋانىشيەۆ، داۋلەتقالييەۆ)
5. «- ەي!
- كىمسىڭ؟ ءتىرىسىڭ بە؟
اققۋدى نەگە اتاسىڭ، ارىڭ بار ما؟»- بۇل قاي شىعارمادان الىنعان جانە قاي كەزدە ايتىلدى؟ (م. ماقاتايەۆ، «اققۋلار ۇيىقتاعاندا»)
6. حح عاسىر گومەرى اتانعان اقىن كىم؟ (جامبىل جابايەۆ)
7. تاحاۋي احتانوۆتىڭ «كۇي اڭىزى» شىعارماسىندا نەشە كەيىپكەر بار، ولار كىمدەر؟ (اكەسى، قىزى جاڭىل، كۇيشى ەستەمەس، اكەسى ورازىمبەت)
8. «قالقامان-مامىر» پوەماسىنىڭ اۆتورى كىم؟ (شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى)
9. «ديۋاني لۇعات-ي- تۇرك» كىتابىنىڭ اۆتورى كىم؟ ( ماحمۋد قاشقاري، «تۇركى سوزدەرىنىڭ جيناعى»)
10. «قىش كىتاپ»، «ازيا» كىتاپتارىنىڭ اۆتورى كىم؟ (ولجاس سۇلەيمەنوۆ)