اەروپلاننان قۇر قالمايىق
روسسياداعى قازىرگى اۋە كەمەلەرىن دايارلاپ بەرىپ، جۇرگىزىپ تۇرعان «دوبرولەت» دەگەن ۇيىم وسى الدىمىزداعى تامىز ايىنىڭ 20-كەزىندە دايار بولاتىن 12 اەروپلاننىڭ ءبىرىن قازاقستانعا بەرمەك. ءبىراق بەرگەندە، تەككە بەرمەيدى، اقشاعا ساتىپ بەرەدى. سول ايتىلعان تامىزدىڭ 20-دا اەروپلان الارلىق اقشا جينالىپ «دوبرولەت» ۇيىمىنىڭ قولىنا بەرىلىپ قويىلماسا، قازاقستانعا ايتىلعان اەروپلان بەرىلمەي، باسقا بىرەۋگە بەرىلىپ، قازاقستان قۇر قالۋعا مۇمكىن. ويتكەنى قازىرگى ۋاقىتتا قاتىناس حابارعا ەن جاقسى كولىك اەروپلان بولعاندىقتان، اەروپلان الۋ ءۇشىن اقشا جيناپ، اەروپلان دايارلايتىن «دوبرولەت» ۇيىمىنا اقشالارىن تىعۋشىلار كوپ. سۇيتسە دە وعان قاراماي، سول تامىزدىڭ 20-نا شەيىن اقشا تاپساڭدار قازاقستانعا ءبىر اەروپلان بەرەيىك دەپ، بىزگە ۋادە قىلىپ وتىر.
تۇنەۋ كۇنگى رەتتە اەروپلان الۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ءار تاراۋ شارۋالارىن باسقاراتىن ايماقتىڭ 4 مەكەمە ورتالارىنان اقشا شىعارىپ، ءبىر اەروپلان الماقشى بولعان ەدى. بۇلار قازاقستاننىڭ ەڭبەك قورعاۋ مەكەمەسى، ازىق-تۇلىك مەكەمەسى، مەملەكەت-ساۋدا مەكەمەسى ءام شارۋا-كاسىپ مەكەمەسى.
بۇلاردىڭ شىعارعان اقشالارى 16 مىڭ سوم التىن ەدى. بۇل شىعارعان اقشاسىن ايتىلعان 4 مەكەمەنىڭ كەيبىرەۋلەرى اۋىرسىنىپ بەرە المادى ءام ءتاۋىر اەروپلاننىڭ باعاسى 16 مىڭ سوم التىننان كوبىرەك بولدى.
اەروپلان اسىرەسە جەرى كەڭ، شالعاي، تەمىر جولى، تەلەگرامما، تەلەفونى جوق، بار بولسا ناشار، كەمە جۇرەتىن سۋى جوق ءبىزدىڭ قازاقستانعا وتە قاجەت ەكەنىن جۇرت بىلسە كەرەك. كەيبىرەۋلەر ءاۆتوموبيلدى ايتار.
اۆتوموبيل سۋدان وتە المايدى، تاۋدان اسا المايدى، جول سىزبەن جۇرە المايدى. داۋام جولمەن جۇرەتىن بولسا دا 4 اياقتى جورعالاعان حايۋان ءتارىزدى.
ال اەروپلان — قۇس.
كۇس بولعاندا قاناتى تالمايتىن، دەنەسى قۇرىش، ەرتەگىدەگى «سامۇرىق قۇس» ءتارىزدى جۇيرىك، كۇشتى ءام ۇشقىر قۇس.
اەروپلان — قازاقستانعا وتە كەرەك كولىك.
بۇل تۋرالى سەمەيدەن باسقا ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ وزگە جەرلەرى ۇندەمەي جاتىر. باسقا گۋبەرنيالارداعى ءىس باسىنداعى جولداستاردىڭ نە قىلىپ جۇرگەنىن ءبىز بىلمەيمىز. قازاقستاننىڭ ءار گۋبەرنياسى شىنداسا ءبىر-بىر اەروپلان الۋعا دا شاماسى كەلەدى. ءبىراق ءىس باسىنداعى جولداستار ۇندەمەيدى. نە بۇل جالپى روسسيا قۇراماسىنىڭ كىرىسىپ جاتقان ءىسىن ەستىمەگەن ءتارىزدى، نە كەرەك قىلماعان ءتارىزدى. نە، نە قىلارىن بىلمەگەندىكتەن ۇندەمەي جاتقان ءتارىزدى. كوپ اقشا عوي، جيناي المايمىز دەپ قورقاتىندار دا بار شىعار. ءبىراق ول قاتە، «كوز قورقاق، قول باتىر» دەگەن، شىنداپ كىرىسىپ ىستەي باستاسا بولماي قالاتىن نارسە جوق. بۇعان گۋبەرنيالارداعى الەۋمەتشىلىككە كىرىسىپ جۇرگەن تالاپتى جىگىتتەر شىنداپ ەندى تەزىنەن كىرىسۋى كەرەك.
جيناعان اقشالارى وزدەرى اەروپلان ساتىپ الۋعا جەتپەيتىن بولسا، اقشالارىن مۇندا ورىنبورعا جىبەرۋلەرى كەرەك. ءبىز اەروپلاندى جالپى قازاقستان ءۇشىن الامىز. ءبىراق اقشالارىن جيناسىمەن باعاسى تۇسپەس ءۇشىن تەز جىبەرىپ وتىرۋلارى كەرەك.
اەروپلان — كەيىنگى كەلەشەك جاس بۋىنىمىزدىڭ قاناتى. قازاقستاننىڭ كەلەشەكتەگى قاناتى ءۇشىن، الەۋمەتشىل جولداستار، كۇشتەرىڭدى اياماڭدار!
اسىعۋ كەرەك! اەروپلاننان قۇر قالماۋ كەرەك!
1923 جىل
You Might Also Like
-
ەڭبەكشىل قازاق حالقىنىڭ جاستارى اسكەرگە الىنۋ كەرەك دەگەن ماسەلە ابدەن پىسكەن ماسەلە ەدى.
-
قازاقستاندا كەڭەستەر سايلاۋى كەي جەرلەردە بولىپ جاتىر. كەي جەرلەردە بولايىن دەپ جاتىر.
