اجە
— قاپىشجان، اجەڭنىڭ زيراتىنا سوعا كەتەيىك.
اپامنىڭ داۋىسى قالتىراپ شىقتى. الدىمىزدا بۇزىلعان كوپىردەن قالاي وتەمىز دەپ كەلە جاتقان مەن ەندى ءرۋلدى سولعا قاراي بۇردىم.
اپامنىڭ اجەڭ دەپ وتىرعانى — ءوز شەشەسى. ول كىسىنىڭ ءدال قاي جەردە جەرلەنگەنىن دە بىلمەيمىز. ايتەۋىر شوقتالىنىڭ كوپ زيراتتارىنىڭ ىشىندە بولار دەپ، جىڭعىلداردىڭ ارا-اراسىنا ماشينامەن تۇرا سالدىم. «ناعاشى اجە... كارى اجە» دەيتىن ەدى-اۋ ونى جۇرت. مەنىڭ ەسىمە ول كىسىنىڭ ۇيىندە ەڭ سوڭعى رەت بولعانىم ءتۇسىپ كەتتى.
...جازعى دەمالىسقا شىققان سوڭ-اق ۇيدە ءبىر تيىندىق پايدامىز بولماي، بوسىپ كەتتىك. ازاننان قارا كەشكە دەيىن اسىق قۋىپ، وزەن جاعالاپ، بوسقا سەندەلەمىز. قالا بەردى ۆەلوسيپەد تەبۋ...
ءبىر كۇنى ساسكەدە ەكى قالتامدى تابا نانعا سىقا تولتىرىپ، ءبىرجولا شىعىپ بارا جاتقانىمدا، ەسىك اۋزىندا اپام ۇستاي الدى.
— ەي، ەسىرەك نەمە، تاناۋىڭ دەلديىپ بوسقا سەندەلىپ جۇرە بەرەسىڭ بە؟ قاراپ جۇرگەنشە اجەڭدىكىنە بارىپ، شارۋاسىنا قولقابىس ەتىپ قايتپايسىڭ با؟! اكەڭ بولسا اناۋ، ەگىن دەپ، ءشوپ دەپ جۇرگەنى. ەش بولماسا حابار الىپ كەل بارىپ.
اجەمنىڭ ءۇيى ورتالىقتان وتىز شاقىرىمداي جەردە كولحوزدىڭ «شوقتالى» دەگەن ۋچاسكاسىندا تۇرادى. كىشكەنە كەزىمدە اپام ەرتىپ اپارىپ ءبىراز كۇن ءجۇرىپ قايتقانىمىزدى ەمىس-ەمىس بىلەمىن. ودان قايتىپ بارعان ەمەسپىن. مەن ينتەرناتتا جۇرگەندە كەلىپ كەتەتىنى بولماسا، ول كىسىنىڭ دە ءبىزدىڭ ۇيدە بولعانىن كورگەنىم جوق.
بىلتىر قىستىڭ كۇنى ءبىر سۋىقتا «كويلەك پەن قانت، شاي الىپ قويدىم. بارىپ اجەڭنىڭ جاعدايىن ءبىلىپ قايت» دەگەندە، كوكەمنىڭ «ءاي، سول كەمپىر ءۇشىن بايەك بولامىز دا جۇرەمىز بە؟ وسى ۇيدە ەكى قولىن جىلى سۋعا مالىپ وتىرسا، كىم قوي دەر ەدى؟» دەگەن ءسوز ءۇشىن انام تۇنىمەن جىلادى...
سودان قايتىپ اجەم تۋرالى ءسوز بىزدىكىندە بولعان ەمەس.
ءدال ءقازىر بارمايمىن دەسەڭ، اپام قالايدا رەنجيدى. شارۋا دەگەنىنە كەجەگەم كەيىن تارتىڭقىراپ تۇرسا دا، «نەم كەتتى، ەكى-ۇش كۇنگە بارسام، بارىپ قايتايىن» دەگەن ويعا كەلدىم. اجەمنىڭ اۋىلىنا كەشتەتىپ جەتتىم... جونگە كىرىپ، جول بويى ۆەلوسيپەدىمدى جەتەلەپ، جاياۋ جۇرۋىمە تۋرا كەلدى.
اۋىلدىڭ ءبىر شەتىندەگى اجەمنىڭ كىشكەنە جەر كەپەسىنىڭ اينالاسى ازان-قازان. شاڭداققا اۋناعان سيىرلار، ۋاق مالدار... ناق ءبىر كولحوزدىڭ كىشىگىرىم فەرماسى سياقتى.
— شەك-اي، كەبەنەك، شەك! قۇدايا، تۇياعىڭ سىنسىن.
اجەمنىڭ داۋسىن ەستىپ بارىپ، ول كىسىنىڭ كوگەندەۋلى قوي-ەشكىلەردىڭ اراسىندا وتىرعانىن ءبىلدىم.
ءۇيدىڭ جانىنا كەلگەنشە اجەم مەنى كورگەن جوق، ەكى تىزەسىنىڭ اراسىنا ۇلكەن سارى قاۋاقتى قىسىپ الىپ، قارا قويدىڭ جەلىنىنە جابىسىپ وتىر ەكەن. جانىنداعى توقال ەشكىنى قارعاپ-سىلەپ، تىرسەگىنەن سالىپ-سالىپ قويادى. ءسىرا، سودان كۇيىپ وتىرسا كەرەك. ۇندەمەي كەلىپ، ۆەلوسيپەدىمدى سورايىپ شىعىپ تۇرعان كەپەنىڭ بەل اعاشىنا سۇيەي سالدىم. ەندى ەسىكتىڭ الدىندا جاتقان توماردىڭ تۇبىرىنە وتىرا بەرەيىن دەگەنىم سول ەدى، الاكەۋىمدە بايقاماي ءبىر قاڭىلتىردى باسىپ كەتىپ، قاڭعىر ەتە قالعانى...
— وك، ءاي، وك!.. قاراسان كەلگىر! — دەپ اجەم ورنىنان ۇشىپ تۇردى. ۇيپا-تۇيپا بولىپ كوزىن جاۋىپ كەتكەن كيمەشەگىن تۇزەپ، ماعان قاراي ءجۇردى.
— وي، سيىر ما دەسەم، بۇل قايسىڭ، اپاق-ساپاقتا دۇرلىكتىرىپ جۇرگەن؟
— مەن عوي، اجە، قانىش.
— قانىشىڭ كىم؟ مىنا جاۋباساردىڭ جۇگەرمەگى...
اجەم مەنىڭ بەتىمە باجىرايىپ قاراپ تۇردى دا:
— ءۇيباي، كىم دەسەڭ، زياشتىڭ ۇلكەنىمىسىڭ؟ ءو، جامان... ۇلكەيدىڭ بە؟ ە، اۋىل-ەلىڭ امانشىلىق پا؟ ايتەۋىر اپاق-ساپاقتا جايشىلىقپەن؟..
وسى كەزدە كوگەننىڭ شەتىندەگى الا لاق ب ا ق ەتە قالعانى.
— ويباي، انا سورلى ءولدى-اۋ. — اجەم گالوشىن تىرپ-تىرپ ەتكىزىپ، قايتادان جۇگىرىپ كوگەنگە كەتتى. قارعاپ-سىلەپ ءجۇرىپ الگى لاقتى اعىتىپ جىبەرىپ، قويدىڭ جەلىنىنە قايتا جابىستى.
ول كوگەندى جاعالاي قوي-ەشكىنى تۇگەل ساۋىپ بولدى. بۋىندارى سىرتىلداپ، ەڭكەڭدەپ كەلىپ، سارى قاۋاقتىڭ بەتىمەن لۇپىلدەگەن ءسۇتتى مەنىڭ جانىما قويدى دا، يلىككەن بەلىن جازىپ، ەكى ءبۇيىرىن تايانىپ ءبىراز تۇردى. باس-اياعىما تىكتەپ قاراپ تۇرىپ، ءبىر كەزدە:
— ءوزىڭ اكەڭە تارتىپ شىر بىتپەيتىن شۇرەگەي بوپسىڭ عوي، ءاي! — دەگەنى. نە دەرىمدى بىلمەي اياعىممەن جەر سيپاپ قيپاقتاپ قالدىم.
— قارنىڭ دا اشقان شىعار. مەنىڭ جۇمىسىم كوپ ءالى. بوساعادا تۇرعان ساماۋرىندى شىعارىپ، سۋ قۇيىپ، تۇتاتا قويساڭ... ءوزىڭ ءبىلۋشى مە ەڭ وندايدى؟
شاي قويۋ دەگەن — مەنىڭ ۇيرەنشىكتى كاسىبىم.
اجەمنىڭ ايتقان جەرىنەن شۇمەگىنىڭ قۇلاقشاسى سىنىق، كىردەن اق-قاراسى بەلگىسىز ساماۋرىندى شىعارىپ، سۋ قۇيدىم. وشاقتىڭ باسىندا كەپكەن جيدەنى بۇتاپ وتىرىپ: «اجەم اپامدى نەگە سۇرامادى ەكەن، ءتىپتى ءىنىلىرىمدى دە...» دەپ ويلانىپ قويامىن.
شاي قايناعانشا اجەم دە قىزىل سيىردى ساۋىپ بولدى. بار سۇتىمەن قارا قازاندى لىقا تولتىرىپ، جەروشاققا وت جاققان سوڭ، اجەم ەكەۋمىز شايعا وتىردىق.
— ە، اۋىلىڭ تەگىس امانشىلىق پا؟
— سالەم دەپ جاتىر سىزگە.
— اكەڭ نە ىستەپ ءجۇر؟
— بۇرىنعىشا، تراكتور عوي.
— ە، ءتورت دوڭگەلەكتەن ايىرىلسا، سەنىڭ اكەڭ اشتان ولەدى-اۋ، ءسىرا... ماي ساسىپ، — دەپ تىجىرىنىپ قويدى.. مەن اكەلگەن اپامنىڭ سالەمدەمەسىن اقتارىپ كوردى دە، كونفەت، پەچەنەلەردەن ءوزىنىڭ الدىنا عانا ءبىر ۋىسىن سالىپ، «ءتىسىڭ بار عوي، ادەمى كەۋدىرەپ تۇر ەكەن» دەپ، بارلىق كەپكەن ناندى مەنىڭ الدىما قاراي ىسىرىپ قويدى. ءبىر قىزىعى لاق قاتتىراق جوتكىرسە دە، اجەم سەلت ەتىپ كوگەن جاققا قارايدى.
ول الدەنەگە مازاسىزدانا وتىرىپ، ءبىر كەزدە:
— وزدەرىنىڭ تۇياقتارىڭ قانشا بولدى؟ — دەپ ماعان شۇقشيا قارادى.
— ءبىر سيىر، ءۇش ەشكىمىز بار عوي.
— ءيا، سەندەردىكى نەعىپ مىڭعىرا قويسىن-اۋ. جامان اكەڭ دالاقتاپ ءجۇرىپ نە ءوندىرسىن، الدا قۇداي-اي!
اجەم كەڭكىلدەپ ءبىراز كۇلىپ الدى دا، بەيىلدەنە كوگەن جاققا كوز قىرىن سالىپ قويدى. ىشتەي وز-وزىنە ريزاشىلىق ەتكەندەي ءجۇزى جادىراپ كەتتى.
— ءاي، ءوزىڭ نەشىنشى كلاسسىڭ بيىل؟
— التىنشىنى ءبىتىردىم.
— وقۋ ءبىتىرىپ، وكىمەت بولاسىڭ با، جوق، سەن دە ءتورت دوڭگەلەك قۋىپ كەتەسىڭ بە؟
— ۇشقىش بولام، اجە.
— ول نەڭ، الگى اسپاندا جۇرەتىن بە؟ پشش-ت-ت! الدا قۇداي-اي! مىقىنباي بيشارا قاراتاۋدىڭ باسىنا شىعامىن دەپ كەمپىرىمەن ءۇش رەت قوشتاسقان ەكەن، ەندى سەن اسپانعا ۇشامىن دەشى. ىحح-حى-حى-ى... ءۇيباي-اي... ءىشىم... م...
— نەسى بار، اجە، وقۋىن وقىعان سوڭ...
— ءاي، ءقازىر ۇششى... انا ءۇيدىڭ ءتور جاعىندا كورپەشە جاتىر — سوعان قيسايا سال، مەن ءسۇت سۋىعانشا وتىرامىن، — دەپ اجەم قولىن ءبىر سىلتەدى.
ۇيگە كىرىپ شەشىنە باستادىم. جاستىق پا، الدە ونى مۇنى سالعان قالتا ما، اراسىنا تاس تىققانداي بىردەمەنى باسىما جاستاپ، ۇيقىعا باستىم.
...ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا ويانىپ كەتتىم. قۇلاعىمنىڭ ءدال تۇبىنەن ءبىر كۇبىر ەستىلەتىن سياقتى. كوزىمدى اشىپ جىبەرىپ، ۇيقىسىراعان بوپ بەتىمدى بۇردىم — ءدال جانىمدا اجە جاتىر ەكەن. ءبىر قولى مەنىڭ كەۋدەمدە، وزىنشە كۇبىرلەپ سويلەپ جاتىر.
— ىزدەپ كەلگەنى عوي شىركىنىڭ. زياش جىبەرگەن-اۋ، ا؟ نە دەگەنمەن زاتى ەركەك قوي. وسىنداي ءبىر باقا باستىڭ بىرەۋىن بۇيىرتپاعانى... الدا قۇداي-اي. نيەتىنەن تاپتى دەيدى-اۋ وسى جۇرت... سوندا مەن پەرزەنتتى جەك كورەم عوي... جەك كورەم، يا... مەيلى دەسەڭ، دەسىنشى... — وسى ارادا اجەمنىڭ دەنەسى سەلكىلدەپ كەتتى. جىلاعانداي بولدى. — قۇداي-اي، ءبىر ەمەس، ەكى بىردەي ۇل بەردى... ءوزى الدى، مەن قايتەيىن. ۋھ، قۇداي-اي... — ول اۋىر كۇرسىنىپ ءبىر اۋدارىلىپ ءتۇستى. بەتىن ماعان بۇرىپ، تاقالىپ جاتتى.
— بازارباي بايقۇستا دا نە كىنا، جىلىنا ءبىر سوعادى. قولىنا كىرىپ-اق الار ەم، اتتەڭ، مالىم بار عوي.
اجەمنىڭ كوكىرەگى سىر-سىر ەتەدى. اۋزىنان شىققان دەمى قۇلاعىمنىڭ ءدال ءتۇبىن جىلىتىپ جىبەردى.
اياپ كەتتىم. اۋىزىمنان قالاي شىققانىن دا بىلمەيمىن:
— اجە، ءسىزدى كونسە، كوكەم كوشىرىپ الام دەپ ءجۇر عوي، — دەپپىن. اجەم سەلك ەتە قالدى.
— ءاي، سەن جاماننىڭ وسىنداي ۇيقىڭ سەرگەك پە؟ بازارباي دەيمىسىڭ؟ الدا، بايعۇس. — ەرنىن ءبىر سىلپ ەتكىزىپ، اجەم تەرىس اۋناپ جاتتى.
— اكەڭنىڭ ويىن بىلەمىن... كوزىن تەسىپ بارا جاتقان مەنىڭ ون-ون بەس تۇياعىم عوي. تۋ-تالاقاي عىپ قۇرتقان كۇنى اكەڭنىڭ شاڭىن ءۇشقورعاننىڭ ار جاعىنان كورەرمىن.
تۇلا بويىم مۇزداپ سالا بەردى. ءبىراق ۇندەگەنىم جوق. دۇنيە-مۇلىك دەگەندە اجەمنىڭ اياداي ءۇيى الدىمەن كوزگە تۇسەتىنى — ءبىر سىنىق جۇك، اياق ۇستىندە ەكى-ۇش جامىلعىش كورپە. توسەگەن ەسكى ساندىق قانا. شاڭى بۇرقىلداعان قۇراق كورپەشەنىڭ ۇستىندە وتىرىپ، اجەم ەكەۋمىز شاي ءىشىپ جۇردىك.
اجەمنىڭ ۇيىنە كەلگەلى ىشكەن شايدىڭ ءدامى ءبىرتۇرلى سياقتى. اپپاق بوپ ءسۇت تاتىپ تۇرادى. تابەتىم شاپپاعان سوڭ، قولىمداعى كەسەمدى اۋدارىپ-توڭكەرىپ وتىرىپ قاراعام، ساما تابا السامشى. ءتىپتى بۇيىرماسىن. ءمولدىر سۋعا ءسۇت قاتا سالعان.
— اجە، شاي سالۋدى ۇمىتىپ كەتكەنسىز بە؟ — قولىمداعى كەسەمدى قويا سالىپ اجەمە قارادىم.
— ە، نەمەنە، تاماعىڭنان وتپەي جاتىر ما؟ — قىزىل يەگىمەن مالجاڭداپ وتىرعان بار نانىن اجەم داستارقانعا بۇركىپ جىبەردى.
— قارشاداي بوپ تاماق تاڭداپ... ىشە بەر، ءبارىبىر قۇدايدىڭ قارا سۋى.
كەزىندە اجەمنىڭ زياش اپامنان باسقا دا ەكى ۇلى بولىپتى. ەكەۋى دە دارياعا كەتىپ ءولىپتى.
ءبىز ۇيدەن ءبىراز ۇزاپ بارىپ كۇندە جانتاق شابامىز.
قيسىق دوڭگەلەك اربانى كوك ەسەككە جەگىپ الىپ، ونى مەن تاسيمىن.
ءبىر رەت جىڭعىلدىڭ تۇبىندە كولەڭكەلەپ وتىرىپ اجەمنىڭ جاسىن سۇرادىم.
— ە، نەعىلايىن دەپ ەدىڭ جاسىمدى؟ — شەگەسى شىعىپ ىرسيىپ كەتكەن ەتىگىنىڭ ۇلتانىن شۇقىلاپ وتىرعان اجەم ماعان الا كوزىمەن اتا قارادى. ءجىپسىپ تۇرعان ماڭدايىن بەشپەتىنىڭ شالعايىمەن سۇرتە سالدى دا، قولىنداعى ەتىگىن جانىنا قويدى.
— جىلىم — جىلان، جىل قايىرۋدى ءبىلۋشى مە ەدىڭ؟
مەن ۇندەگەنىم جوق. اجەم الگىندە ءبىز جانتاق شاپقان وزەككە ءۇنسىز قاراپ وتىردى دا، باسىن شايقادى. جەردەن ءبىر ءتۇيىر كەسەك الىپ، الاقانىمەن ەزە بەردى... ەزە بەردى.
— وح، ويباي-وي... وندا مىنا وزەنىڭ جالتىراپ جاتقان داريا ەدى... جىلاننان جىلان ءبىر مۇشەل... جىلاننان جىلان ءۇش-ش... سونىمەن التى مۇشەلدەن ەكى جىلىم اسىپتى، — دەپ بۇگىلگەن ساۋساقتارىن جازىپ جىبەردى.
مەن كەلگەلى اجەمنىڭ ۇيىنە باسىن سۇققان جاندى كورگەنىم جوق. اجەمنىڭ دە «ءبىر ۇيگە بارىپ كەلە قويايىنشى» دەگەنىن ەسىتكەن ەمەسپىن. ءبارى دە سونادايدان ورالىپ وتەدى. جاپىرايعان كىشكەنە كەپە اۋىلدان دا جىراق. العاشقى كۇندەرى مەنىڭ ۆەلوسيپەدىمدى قىزىق كوردى مە، وزىمنەن كىشىلەۋ ءبىر توپ بالا كەلگىشتەپ ءجۇردى. ءبىر رەت ۆەلوسيپەدتى ورتاعا الىپ، كولەڭكەدە شۇقىلاسىپ وتىرعانىمىزدا، ۇستىمىزدەن اجەم شىعىپ قالدى.
— وي، ولىگىڭە وتىرايىندار، تۇگە... ىزديىپ-ىزدي-ىپ مەنىڭ قۇرانىمدى شىعارعالى كەلگەندەي، ايدا، ارمان... وسىدان جۋىپ كورىڭدەرشى ماڭىما، اياقتارىڭدى سىندىرايىن، جۇگەرمەك كەلگىرلەر. — بالالار شاڭدارىن دا قاقپاستان تۇرا-تۇرا ايدادى. — سەنەن دە بار-اۋ، سۇمىرەيىپ... ەندى توپىرلاتشى سولاردى! — اجەم ماعان زارلەنە قاراپ، قولىنداعى جىڭعىل شىبىعىمەن جەردى نۇقىپ-نۇقىپ قالعاندا، شىبىعى شارت سىندى.
بالالار سودان قايتىپ جولاماي كەتتى.
ۇيگە قايتاردان ءبىر كۇن بۇرىن اجەم ەكەۋىمىزدىڭ ارامىزدا قولايسىز ءبىر جاعداي بولدى. جانتاقتان ءتۇس قايتا ابدەن قالجىراپ قايتقانبىز. شاي ءىشىپ بولعان سوڭ: «قاپىش-اي، جيناي سالشى»، — دەپ اجەم جانىنداعى جاستىققا كيسايا بەردى. كەسە-شاينەك، داستارقاندى ورنىنا قويىپ، قولىما شاقپاق قانت سالىنعان قىزىل قالتانى الدىم. بۇرىن اجەم ءۇيدىڭ توبەسىنەن سالبىراپ تۇراتىن جىڭعىلداردىڭ بىرىنە ىلە سالاتىن. مەن دە سونى ويلاپ، سورايىپ شىعىپ تۇرعان ءبىر بۇتاقتى تومەن باسا بەرگەنىمدە، ورام قاعازدىڭ جەرگە توپ ەتە قالعانى.
مىنە، قىزىق... اقشا... بەلىنەن شۋدا جىپپەن قايقايتا بۋعان كادىمگى اقشا. وزىمنەن ءوزىم قىسىلىپ، اقشاعا ءبىر، اجەمە ءبىر قاراي بەرىپپىن.
«بۇل بۇرىن بىرەۋدىڭ كەپەسى بولعان»، — دەپ ەدى-اۋ اجەم، الدە سولاردان قالدى ما ەكەن؟ نە دە بولسا اجەمە كورسەتەيىن دەپ، اقشاعا قولىمدى سوزا بەرگەنىمدە، اجەمنىڭ جاستىقتان باسىپ جۇلىپ العانى...
— ءو، نيەتى بۇزىق نالەت. تاستا، كانە. جىتىپ كەتپەكشى ەدىڭ، ءا؟ جىتىرايىن مەن سەنى. بەتىمنىڭ تەرىسىن بەس سىعىپ ءجۇرىپ تاپقانىمدا...
قالش-قالش ەتىپ اجەم جانىما جەتىپ كەلدى.
— جاعىڭدى ۋاتىپ جىبەرسەم وسى. ءايدا، جوعالت كوزىڭدى... — تارامىس ساۋساقتار ءدال بۇيىرىمنەن بۇراپ ءوتتى.
— اجە-اۋ، مەن بىلمەي... — ىزام كەلىپ، سوزگە دە كەلمەي وكسىپ جىلاپ جىبەردىم.
— ءتايت-اي... كوزىڭدى اعارتپا. كوز جاسىمەن قورقىتامىن دەيدى. قاراي گور ءوزىنىڭ جىلاڭقىسىن.
اجەم ەندى اقشاسىن قايدا تىعارىن بىلمەي ابدىراپ تۇرىپ قالدى.
ول ءتۇنى اجەم ماعان توسەكتى دالاعا سالىپ بەردى. ءوزى ۇيگە جاتىپ، سىقىرلاۋىق ەسىكتى ىشىنەن ءىلىپ الدى. ارينە، نەگە بۇلاي ەتكەنىن ءبىلىپ جاتتىم.
ەرتەڭىنە اۋىلعا قايتپاقشى بولدىم. ۆەلوسيپەدىمدى ۇستاپ ءۇي ماڭىندا تۇرعانىمدا جۇلىعى جىرتىق كونە گالوشىن تىرپ-تىرپ سۇيرەتىپ جانىما اجەم كەلدى.
— يە، نەمەنە، جايشىلىق پا؟
— اۋىلعا قايتايىن دەپ ەدىم.
— ءىم-م... قايتامىن دە... — ەكى قولىن ارتىنا ۇستاپ مەنى ولاي-بۇلاي وراعىتىپ ءبىراز ءجۇردى. كيمەشەكتەن كورىنگەن سامايىنا قولىن جۇگىرتىپ، وشاقتىڭ باسىنداعى ورەگە قاراي كەتتى. كۇيبەڭدەپ ءجۇرىپ ءبىر كەزدە كوكالا شۇبەرەككە تۇيىلگەن قوس ۋىس قۇرتتى جانىما اكەپ قويدى.
— الگى قارا سيراق نەمەلەرىڭ الدىڭنان شىقسا، ۇستاتارسىڭ. — ءسويتتى دە، ۇيدەن كيىنىپ شىعىپ، ماعان جالتاق-جالتاق قاراپ ارقانداۋلى ەسەگىنە قاراي جەتتى.
سىنىق قۇلاق ەسەكتى جەتەلەپ اكەپ ارباسىن جەكتى. ايىر-كەتپەندەرىن جيىستىرىپ بولعان سوڭ بەلىن ەشكىنىڭ قىلىنان ەسكەن تۇساۋمەن ءبىر بۋىپ، مەنىڭ جانىما كەلدى.
— سەن نەعىپ تۇرسىڭ-اي؟ نەمەنە، شايتان ارباڭ بۇزىلىپ قالدى ما؟
— ءقازىر... — تەسىلگەن كامەرىمدى جاماپ الايىن دەگەن ويىمنان اينىپ، ەندى ونى-مۇنىمدى جيىستىرا باستادىم. اجەم مەنىڭ جەلكەمنەن قاراپ ءبىراز تۇردى دا، زىلدەي كەرزى ەتىگىن سۇيرەتە باسىپ، قايتادان ەسەك ارباسىنا قاراي كەتتى. ءبىر كەزدە ايقاي سالدى.
— ءاي، سەن قۇريسىڭ با، جوق، اددە مەنەن بىردەڭە كورىپ كەتەسىڭ بە؟ — قاراسام، كوزى مەنى جەپ تۇر ەكەن. كۇن قاققان شالبار-شالبار بەتى بۇلك-بۇلك ەتەدى.
ياپىرماي، اجەم شىنىمەن-اق مەنى... كوڭىلىمە ءبىر جامان وي ساپ ەتە قالدى. ەشكىمنىڭ قىلاۋىنا قول جۇگىرتىپ كورمەپ ەدىم... ونى-مۇنى سالىنعان قورابىمنىڭ دا اۋزىنا تەسىرەيىپ قاراپ، قالا بەردى.
ءبىراز جەر ۇزاپ بارىپ ارتىما قاراعانىمدا ۇزىن جىڭعىل شىبىقتى يىعىنا سالىپ، اجەم ەسەك اربانىڭ سوڭىنان ەرىپ بارادى ەكەن.
...اينالاسىن جانتاق باسقان تومپەشىكتىڭ جانىندا اپام ۇزاق تۇردى. اپامنىڭ ورنى بولەك قوي. تەرىس قاراپ تۇرىپ مەنەن جاسىرىپ، جاۋلىعىنىڭ ۇشىمەن كوزىن سۇرتكىشتەگەنىن دە بايقاپ قالدىم. اجەمدى وزەكتىڭ باۋرايىنا جەرلەپتى. جالعىز تومپەشىك باسقا زيراتتاردان بولەك تۇر.
ءدال قاسىنان ءبىر ءتۇپ اق شەڭگەل ءوسىپتى.