InfoHub Logo

الداردىڭ اكەسى الدان مومىن ادام بولىپتى.

ونىڭ ءومىر بويى كاسىبى قوي باعۋ ەكەن. باققان قويى بايدىكى بولعان سوڭ:

— باي، قۇداي كۇنىمدى ساعان قاراتىپ، قويىڭدى باققالى وتىرمىن. بەرەتىن اقىڭدى ايتقانىڭ ءجون بولار ەدى، — دەيدى جالداناردا.

— نەسىن سۇرايسىڭ، بايعۇسىم... بىزدىكى دەگەن كول ەمەس پە! استى جاتىپ ىشەسىڭ، مال دەسەڭ ايداپ كەتەسىڭ، تەك باعۋىڭدى ءبىل. ار جاعىن وزىمە قويا بەر...  قۇداي  بار،  مەن  بار.

اششى تەرىڭ جەرگە توگىلسە توگىلەر، مەنىڭ داۋلەتىم توگىلمەس، باردان اۋىسادى، بالدان جۇعىسادى، ءجۇزدى ايداپ، ءبىردى جەتەلەيسىڭ، — دەيدى ەكەن باي وعان.

ونىڭ «جاتىپ ىشەتىنى» راس بوپت. جۇمىستان شارشاعان الدان باسىن كوتەرە الماي، استى جاتىپ ءىشىپتى. ۋادەلى ۋاقىتى ءبىتىپ، كەتەرىندە باي ءبىر ەشكى جەتەلەتىپتى.

«كەتەم دەدىڭ، كەتتىڭ، ءبىر وقىستىق ەتتىڭ، مىنا بەرىپ وتىرعانىم — «ەسىڭ كەتسە، ەشكى جي» دەگەن. ەشكى ەگىز تۋسا، ەكەۋ بولادى. ەندىگى جىلى تورتەۋ بولادى. ە...  دەگەنشە ءجۇز بولادى. جەتەلەپ كەتكەن ءبىرىڭ دە وسى، ايداپ كەتكەن ءجۇزىڭ دە وسى. بايعۇسىم، بارا عوي»، — دەپ باي الداپتى.

شاعىممەن بارسا حان الداپتى. «شاريعات سولاي»، — دەپ قوجا الداپتى. بازارعا بارسا، ساۋداگەر جانە الداپتى — «جاڭىلىپ جالپاق ەتتىم، ۇمىتىپ ۇلكەن ەتتىم» دەپ نان ساتقانى، «ءجىپ دەپ جىبەكتەن توقىپپىن، تۇك دەپ تۇبىتتەن توقىپپىن» دەپ، ماتا ساتقانى الداپتى. «بارىپكەلىم  ايتتى» دەپ، باقسى الداپتى. «كوزىڭدى جۇمساڭ كەرەمەت كورەسىڭ» دەپ، ۇرى الداپتى. ادال ەڭبەگىن الداپ الىپ، كۇن كورۋشىلەر كوبەيگەن كەزدە  الدان نالىپ، زارىن شاعاتىن اكىم تاپپاي جۇرگەندە، قاتىنى ءبىر ۇل تۋىپتى.

قاراعىمنىن اتىن «الدار» قويايىن، الداۋشىلار كوبەيگەن زاماندا تۋدى عوي. مەنى الداعان ارسىزدار مەندەي قىپ مۇنى دا الداسىن، بولماسا، «كوپ اسۋعا — ءبىر توسۋ» بولىپ، الداۋشىلارعا توسۋ بولسىن، — دەپ، الدار قويىپتى.قارتايعاندا كورگەن ۇلىن الديلەپ وتىرىپ، الداۋشىلاردىڭ ارسىزدىعىن جىر قىلىپ ايتىپ، شەرىن تارقاتادى ەكەن. ول: —

الداۋشى ارسىز كوبەيىپ،
اردان تويدىم، قاراعىم.
ادىلەتتىك تابىلماي
زاڭنان تويدىم، قاراگىم،
ارسىز زامان — ازاپتان،
جاننان تويدىم، قاراعىم.
اراشاشىم بولسىن دەپ
الدار قويدىم، قاراعىم... — دەپتى.

بالا بالعىنداي تەز ءوسىپتى. بىلدىرلاپ ءتىلى شىعىپتى. باتپانداپ ەسى كىرىپتى. اكەسىنىڭ ءالديىن اڭعارىپ، سۇراۋ بەرىپتى:

— اكە، سەنى كىم الدادى؟

— اقى بەرمەي، باي الدادى.

— ونىڭ بارىپ ەسەسىن الام.

— قارا جۇرەك حان الدادى.

— وعان بارىپ قان قاقساتام.

— بازار تولعان ساۋداگەر بار، وتىرىكشى وڭشەڭ مۇندار! مەن بايعۇستى كوپ الدادى.

— بازارىنا بارايىن، بار التىنىن الايىن.

— قوجاسى بار، مولداسى بار، باقسى-بالگەر جولداسى بار. شايتان، ۇرى، سيقىرشىسى، جۇرتتى سونىڭ ءبارى الدادى.

— ەر جەتەيىن، ەل ارالايىن. الداۋشىلارمەن ارباسىپ كورەيىن! — دەپتى بالاسى. سول بالا ءسويتىپ ەرجەتىپتى، الداۋشىلارمەن ايقاسۋعا كەتىپتى.

---