كونستيتۋسيا – تاۋەلسىز ەل تۇعىرى
كونستيتۋسيا ءبىزدىڭ قوعام مەن مەملەكەت دامۋىنىڭ ىرگەلى زاڭدار جۇيەسىن قۇرايتىن، مەملەكەتتىلىكتىڭ جانە قوعامداعى كەلىسىم مەن تۇراقتىلىقتىڭ نىعايۋىن قامتاماسىز ەتەتىن ەلدىڭ نەگىزگى تىرەگى. ءدال وسى قۇجاتتا ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ جەكە باس بوستاندىعى مەن قۇقىقتارىنىڭ كەپىلدىگى بەرىلگەن. تاۋەلسىزدىككە يە بولعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ العاشقى كونستيتۋسياسى 1993 جىلى 28 قاڭتار كۇنى قازاقستان جوعارعى كەڭەسىنىڭ XII شاقىرىلىمىنىڭ IX سەسسياسىندا قابىلداندى.
ناقتىراق ايتقاندا، تاۋەلسىزدىك العان العاشقى جىلدارى ەلىمىز ۇلكەن داعدارىستى باستان كەشىرىپ، وسىنداي اۋمالى - توكپەلى اۋىر كەزەڭدە ق ر العاشقى اتا زاڭى تالقىلانىپ قابىلدانعان ەدى. العاشقى كونستيتۋسيانىڭ قابىلدانۋى جاس مەملەكەتتىڭ سىرتقى ساياساتىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەردى جانە مەملەكەتتىك بيلىكتى باسقارۋدىڭ بارلىق جۇيەسىن نىعايتۋعا ىقپال ەتتى، سونىمەن قاتار ەكونوميكالىق رەفورمانى جۇرگىزە وتىرىپ، ەلدى سول كەزەڭدەگى تەرەڭ داعدارىستان شىعارۋعا نەگىز بولدى.
كونستيتۋسيانى قابىلداۋ – بۇل قازاق ەلى ءۇشىن تاريحي جانە اۋقىمدى وقيعا ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. الايدا، جوعارىدا اتالعان ماقساتتى شەشىپ بەرەتىن باپتار 1993 جىلعى كونستيتۋسيانىڭ جوباسىندا بارىنشا قامتىلمادى. 1993 جىلعى كونستيتۋسيا تەك قىسقا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆالارعا ارنالدى. سوندىقتان دا ارادا ەكى جىل وتكەندە 1995 جىلى قازىرگى كونستيتۋسيا قابىلداندى.
ەلىمىزدىڭ قازىرگى قولدانىستاعى كونستيتۋسياسى 1995 جىلى 30 تامىزدا بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋم ارقىلى قابىلداندى. بۇگىنگى كۇنى بۇل داتا رەسمي تۇردە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى كۇنى بولىپ بەلگىلەنىپ، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە اتاپ وتىلۋدە.
ايتا كەتۋ كەرەك، جاڭا كونستيتۋسيانى قۇراستىرۋ بارىسىندا ۇلكەن جۇمىس جاسالدى. ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتتى ن.ءا.نازاربايەۆ اتا زاڭىمىزدى قۇراستىرۋ بارىسىندا، 20-دان استام دامىعان جانە دامۋشى ەلدەرىنىڭ كونستيتۋسيالارىن زەرتتەپ، سارالاپ شىقتى. كەيىن ءوز قولىمەن ادىلەت مينيسترلىگىنە جاڭا كونستيتۋسيانىڭ جوباسىن تاپسىرعان. ناق وسى ۇلگى-جوبا بۇگىنگى اتا زاڭىمىزدىڭ نەگىزىن قالاعان ەدى.
سونىمەن قاتار، جاڭا كونستيتۋسيا قابىلدانعانعا دەيىن ونى قوعامدا بەلسەندى تالقىلاۋ ءوتتى. قازاقستاندا بۇل ماسەلە بويىنشا 30 مىڭنان استام ۇجىمدىق پىكىرتالاس وتكىزىلدى، ءۇش ميلليوننان استام قازاقستاندىق وسى ءىس-شارالارعا قاتىستى. تالقىلاۋ ناتيجەسىندە 30 مىڭعا جۋىق ۇسىنىستار مەن ەسكەرتۋلەر جاسالدى. اتاپ ايتقاندا، 55-باپقا 1100-دەن استام وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلدى.
جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋم ارقىلى قازاقستاندىقتار 1993 جىلعى كونستيتۋسيادان ايتارلىقتاي ەرەكشەلەنەتىن مۇلدەم جاڭا قۇجات الدى.
الايدا كەيىننەن بۇل قۇجاتقا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. دالىرەك ايتساق، قازىرگى كونستيتۋسياعا ءتورت رەت - 1998، 2007، 2011 جانە 2017 جىلدارى وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلگەن.
جالپى، بۇگىنگى قولدانىستاعى اتا زاڭىمىز قازىرگى جاڭا زاماناۋي كەزەڭگە سايكەس ومىرلىك ولشەمدەر مەن تالاپتاردى تولىق قامتىعان دەپ اتاپ وتۋگە ابدەن بولادى.
ءال – فارابي اتىنداعى قازۇۋ تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ 2-كۋرس ماگيسترانتى نۇراحيموۆا ج. ف.
You Might Also Like
-
شالدىڭ كەنجە بالاسى قولىنا تاياق ۇستاپ، بەلىن بەلبەۋمەن قىستاپ، كۇن-تۇن ءجۇرىپ، ايلار-جىلدار ءجۇرىپ، ءبىر زاڭعار تاۋعا كەلەدى.
