
الەمدىك ءبىلىم بەرۋ تەحنولوگيالارىنىڭ نارىعى قالاي دامۋدا
ءبىلىم بەرۋ تەحنولوگيالارى سەكتورى (Edutech) سوڭعى جىلدارى كوپ تالقىلانعان تاقىرىپتار اراسىندا ورىن الىپ كەلەدى، سەبەبى كەڭ تارالىپ كەلە جاتقان «سيفروۆيزاسيا» مەن ءبىلىم الۋ قولجەتىمدىلىگىنىڭ ارتا باستاۋى، سونىمەن بىرگە قاشىقتان وقۋ شىنتۋايتىندا وقىتۋشىمەن وقىلاتىن ساباقتاردىڭ ورنىن الماستىرا المايتىنى تۋرالى پىكىرتالاستار قوسىمشا سۇراقتار تۋىنداتىپ وتىر.
نە دەسەك تە، بۇل نارىقتىڭ وتە كۇردەلى ەكەندىگىن مويىنداۋ كەرەك: مۇنداي ستارتاپتاردان پايدا تابۋ قيىنعا سوعاتىنىن، ولاردىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءتۇرلى اكىمشىلىك كەدەرگىلەرمەن بەتپە-بەت كەلىپ جاتقانىن، سونداي-اق، مۇنداي ستارتاپتى باستاپ كەتۋ ءۇشىن ناقتى ءبىر سالانىڭ عانا ەمەس، بىرنەشە ءبىلىم سالاسىنىڭ مامانى بولۋ كەرەكتىگىن دە ەسەپكە العان ءجون. ياعني قانداي ءپان بويىنشا ءبىلىم بەرىلەتىنى بىلاي تۇرسىن، وعان قوسا ادام ميىنىڭ سان قىرلى ەرەكشەلىكتەرىن، سونىڭ ىشىندە ونى ءبىلىم الۋعا يتەرمەلەيتىن جانە بۇل ءۇردىستى جەڭىلدەتەتىن فاكتورلار دا بار ەكەنىن ەستەن شىعارماۋ كەرەك.
الەمدىك نارىق
Education International دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، بۇگىنگى الەمدىك ءبىلىم بەرۋ نارىعى شامامەن $5 تريلليونعا تەپە-تەڭ كەلەدى ەكەن. وعان قوسا، بۇل كورسەتكىش كەلەسى بىرنەشە جىل ىشىندە $6-7 تريلليونعا دەيىن ءوسۋى دە ىقتيمال. ونىڭ ىشىندە e-learning نارىعىنىڭ ۇلەسى شامامەن $165 ميللياردتى (جالپى نارىقتىڭ تەك 3% عانا)، ال 2020 جىلعا دەيىن نەبارى $240 ميللياردتى قۇرايدى ەكەن.
ءبىلىم بەرۋ ستارتاپتارىنىڭ كەڭىنەن تارالا باستاۋى 2012 جىلى باستالعان ەدى. ۆەنچۋرلىك ينۆەستيسيالاردى تارتۋ ارقىلى بۇگىنگى كۇنى اتالعان سالانىڭ ءىرى ويىنشىلارىنا اينالعان Coursera، Udemy مەن Udacity بولعان ەدى. 2015 جىلى LinkedIn ءبىلىم بەرۋ كۋرستارىنىڭ پورتالى Lynda-نى $1،5 ميللياردقا ساتىپ العاندا، سونداي-اق، كاسىبي بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋعا ارنالعان Pluralsight پلاتفورماسىنىڭ كاپيتاليزاسياسى $1 ميللياردقا جەتكەندە، بۇل نارىقتىڭ قارقىندى سەرپىلىسى باستالىپ كەتتى دەگەندەر دە بولاتىن. ءدال وسى كەزدە اتالعان سەكتورعا قۇيىلعان ينۆەستيسيالار كولەمى ءوزىنىڭ شىرقاۋ شىڭىنا جەتكەن ەدى، اتاپ ايتساق، 2015 جىلى جالپى ەسەپپەن العاندا 300 كومپانياعا $2،2 ميللياردتان اسا قارجى قۇيىلعان بولاتىن.
ال 2016 جىلى وسى سالاداعى ينۆەستورلار تۇڭىلەتىندەي جاعداي ورىن الدى – نارىقتىڭ ءوسۋ قارقىنىنا نەگىزدەلگەن ۇمىتتەرىنىڭ ورنىنا Coursera سياقتى ءىرى ويىنشىلاردىڭ ءوز بيزنەس-مودەلدەرىن وزگەرتۋلەرىنە اكەلگەن ءۇردىس باستىلاپ كەتتى. ينۆەستيسيالار ازايىپ، 2013 جىلعى كورسەتكىشتەرگە (شامامەن 240 كومپانيا)، ال قارجىلاندىرۋ كولەمى 2014 جىلعى كورسەتكىشكە (~$1،5 ميلليارد) قايتا ورالدى.
Education&Training سەكتورىنا قۇيىلعان ينۆەستيسيالاردىڭ كولەمى مەن سانى
بۇل اتالعان سەكتورداعى دامۋدىڭ تەجەلگەندەگىنىڭ كورسەتكىشى مە، الدە پەسسيميستىك كوڭىل-كۇيگە ءالى تىم ەرتە مە؟
ميلليوندار قايدا قۇيىلىپ جاتىر
الدىمەن سەكتورداعى ۇردىستەرگە، قاراجاتتىڭ قايدا قۇيىلىپ جاتقانىنا جانە مۇنىڭ قايدا اكەلە جاتقانىنا ءبىراز توقتالىپ كەتسەك. ينۆەستيسيانىڭ باسىم بولىگى قايتارىمنىڭ ەڭ اۋقىمدى كورسەتكىشتەرىنە يە سالالارعا بولىنۋدە. سوندىقتان ءبىلىم بەرۋ تەحنولوگيالارىنىڭ قارجىلاندىرىلۋ جاعىنان ەڭ اۋقىمدى سەگمەنتتەرى مەن دامۋدىڭ ترەندتىك (كەلەشەگى بار) سەگمەنتتەرىن، ياعني future of edtech سەگمەنتىن ءبولىپ قاراستىرۋ قاجەت.
Hackeducation پورتالىنىڭ دەرەكتەرىنە سايكەس 2016 جىلى ەڭ قارقىندى دامىعان سەكتورلار قاتارىندا (ينۆەستيسيالانعان كومپانيالار مەن ينۆەستيسيالاردىڭ جالپى سوماسى بويىنشا) كەلەسىلەر بولعان.
2016 جىلى ەڭ كوپ ينۆەستيسيا قۇيىلعان Edtech سالالارى
ەندى اربىرەۋىنە جەكە-جەكە توقتالا كەتەيىك. باعدارلامالاۋ قابىلەتىنىڭ ءححى عاسىردا كەڭ سۇرانىسقا يە بولۋى ناتيجەسىندە وسى سالاداعى كۋرستار دا كەڭىنەن تارالىپ وتىر. سونىمەن بىرگە باعدارلامالاۋ كۋرستارىنىڭ ساندىق تۇردەن تىس وتكىزىلۋى مۇلدەم مۇمكىن بولماعاندىقتان، سوڭعى كەزدەرى باعدارلامالاۋ نەگىزدەرىنە ۇيرەتەتىن Codecademy ونلاين-پلاتفورماسى مەن ءىت-ماماندىقتارعا ۇيرەتەتىن Galvanize ونلاين-پلاتفورماسى سياقتى رەسۋرستاردىڭ قارقىندى دامۋ ءۇردىسى ورىن الۋدا.
رەپەتيتورلىق جانە تەستىلەۋگە دايىندىق تا پايدا كوزى رەتىندە كەڭ تارالعان سەگمەنت بولعاندىقتان، ينۆەستورلاردىڭ بۇل سەكتورعا كىرۋى سۇراق تۋعىزبايدى.
اقش-تا بۇل ءۇردىس وسىدان ەكى جىل بۇرىن ورىن الا باستاسا، بيىل اتالعان ۇردىسكە جۇڭگو مەن ءۇندىستان دا قوسىلعانىن ايتا كەتۋ كەرەك. بۇل ەلدەردە قازىرگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ تەحنولوگيالارىنىڭ قارقىندى سەرپىلىسى ورىن الۋدا – edtech سالاسىنداعى Byju's، iTutor Group، 17zuoye، Zuoyebang سياقتى كوپتەگەن كومپانيالار سوڭعى جىلدارى ونداعان جانە جۇزدەگەن ميلليون دوللارلىق ينۆەستيا تارتتى.
بارلىق ادامزات بالاسىنا تەگىن ءبىلىم بەرۋ تەزيسىنە جانە اشىق قولجەتىمدىلىكتەگى كونتەنت كولەمىنىڭ ارتۋىنا قاراماستان، اقىلى جانە شىن مانىندە ساپالى بولىپ كەلەتىن ءبىلىم اقىسى كۇننەن كۇنگە قىمباتتاپ بارادى. اشىلعان بەتتە اقىسىز بولعان edX پەن Coursera سياقتى پلاتفورمالار دا ۆەنچۋرلىك قورلاردان كەلىپ تۇسەتىن قارجىلاندىرۋدىڭ ازايۋى ناتيجەسىندە پايدا تابۋ مەن ءتيىمدى بيزنەس-مودەلدەردى قولدانۋعا اۋىستى. سوندىقتان وسى سەگمەنتتىڭ جاڭادان دامىپ كەلە جاتقان تاعى ءبىر مودەلى رەتىندە Affirm رەسۋرسىنىڭ نەسيەلىك ءبىلىم بەرۋىن، ياعني ونلاين-ساتىپ الۋلاردى نەسيەلەۋ قىزمەتىن اتاۋعا بولادى.
دەگەنمەن، ينۆەستورلار ءبىلىم بەرۋ سەگمەنتىندەگى بيزنەس-مودەلدەردى اۋىستىرۋ جانە جاڭا مودەلدەردى ويلاپ تابۋ ارقىلى پايدا تابۋدىڭ جاڭا كوزدەرىن ىزدەپ باعۋدا. وسىنداي ستاندارتتى ەمەس جوبالاردىڭ ءبىرى رەتىندە MasterClass جوباسىن اتاۋعا بولادى. ونىڭ اياسىندا ءوز ءىسىنىڭ ناعىز شەبەرى بولىپ تانىلعان جۇلدىزداردان ساباق الۋ، مىسالى، اكتەرلىك شەبەرلىگىڭىزدى شىڭداۋ ءۇشىن كيەۆين سپەيسيمەن، ال تەننيستەگى جەتىستىكتەرىڭىزدى سەرەنا ۋيليامسپەن جاتتىعۋ ارقىلى جەتىلدىرۋ قىزمەتى ۇسىنىلادى.
الايدا 2016 جىلعى ءىرى ينۆەستيسيالىق جەتىستىكتەر جوعارىدا اتالماعان سەگمەنتتەردە ورىن الىپتى. اتاپ ايتساق، Age of Learning مەن ونىڭ 2-8 جاس ارالىعىنداعى بالالارعا ارنالعان وقىتۋ ويىندارىن شىعاراتىن ABCmouse فلاگماندىق جوباسىنا $150 ميلليون، HotChalk-تىڭ LMS-پلاتفورماسىنا $100 ميلليون ينۆەستيسيا قۇيىلىپتى. مۇنى، ءوز كەزەگىندە، edtech سالاسىنداعى جوبالاردىڭ سان الۋاندىلىعىنىڭ، ەكىنشىدەن، ينۆەستورلاردىڭ ءالى دە بولسا تىڭ جوبالار ىزدەۋىنىڭ كورسەتكىشى رەتىندە قابىلداۋعا بولادى.
ترەندتەر مەن كەلەشەگىنەن زور ءۇمىت كۇتتىرەتىن باعىتتار ىشىندە الداعى 3-5 جىلدا ۇلكەن تابىسقا يە بولۋ مۇمكىندىگى بارلارى كەلەسىلەر.
بىرىنشىدەن، digital education باعىتىمەن بايلانىستى نەگىزگى ءۇمىت كوزى ءبىلىم بەرۋدى دەربەستەندىرۋ مەن بەيىمدى وقىتۋ بولىپ تابىلادى. ءداستۇرلى ءبىلىم بەرۋ ينستيتۋتتارىنىڭ نەگىزگى پروبلەماسى ولاردىڭ نەگىزىندە از ۋاقىت ارالىعىندا نەعۇرلىم كوپ ادام سانىن ۇيرەتۋگە باعىتتالعان امبەباپ ادىستەمەنىڭ بولۋى. ناتيجەسىندە وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى اتالعان ادىستەمەگە تولىققاندى ساي كەلمەگەندىكتەن، ءاربىر جەكە ادامنىڭ ءبىلىم الۋ ءۇردىسى ۇتىمدى بولا المايدى.
ساندىق تەحنولوگيالاردىڭ مىندەتى ءاربىر ادامنىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرىنە سايكەس سۇرىپتالىپ الىنعان الگوريتمدەردىڭ، ءتيىستى كونتەنتتىڭ كومەگىمەن ونى ءتيىمدى تۇردە وقىتىپ شىعارۋ بولىپ تابىلادى. قازىرگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ نارىعىنداعى ءىرى ستارتاپ-جوبالار دەربەستەندىرۋگە كوشۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتىپ كەلەدى، الايدا وسى سەگمەنتتىڭ Knewton سياقتى الدىڭعى قاتارلى كومپانياسى ۇسىنعان جوعارى وقۋ ورىندارىنا ارنالعان ارنايى وقۋ پلاتفورماسى (ينۆەستيسيالاردىڭ جالپى كولەمى $150 ميلليوننان استام) وسى سەگمەنتتىڭ بولاشاعىن ايقىنداپ بەرگەندەي بولدى.
ەكىنشىدەن، ءبىلىم بەرۋ ينسترۋمەنتاريىنىڭ كەڭەيۋى دە ورىن الۋدا. بۇعان ينتەراكتيۆتى وقۋلىقتار مەن زاماناۋي مەدياقۇرالدار (پلانشەتتەر، ەكراندار جانە ت.ب.) عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە تولىقتىرىلعان جانە ۆيرتۋالدى شىنايىلىق تەحنولوگيالارى دا كىرەدى.
قولدانۋ سالالارى دا كەڭ بولعاندىقتان، كومپانيالار كۇردەلى حيرۋرگيالىق وتالاردان باستاپ، كەلىسسىوزدەر جۇرگىزۋگە ارنالعان قابىلەتتەردى جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان ۆيرتۋالدى ترەناجەرلارعا دەيىن ءبارىن قولدانىپ كورۋگە دايىن.
وسىلايشا، ينۆەستورلاردىڭ ءبىلىم بەرۋ سەكتورىنا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى ۋاقىت وتە كەلە ودان ءارى ارتا تۇسۋدە. ارينە، ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى كومپانيالاردىڭ جاپپاي اشىلۋ ءۇردىسى باستالعان كەزدە از ۋاقىت ارالىعىندا اشىلىپ، كەيىن جابىلعان كومپانيالار دا بولدى.
الايدا ستارتاپتاردىڭ باسىم بولىگى جۇمىس باعىتتارىن ءبىرشاما اۋىستىرىپ، تىعىرىقتان شىقتى، ال جابىلعان ستارتاپتاردىڭ ورنىنا بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتتىرەتىن باعىتتارعا، سونىڭ ىشىندە دەربەس وقىتۋعا جانە باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىن يننوۆاسيالىق وقۋ ادىستەرى نەگىزىندە وقىتۋعا باعىتتالعان جاڭالارى كەلدى. ءبىلىم بەرۋ سەگمەنتىنىڭ بولاشاعى دا وسى كومپانيالاردىڭ قولىندا ەكەنى ايتپاسا دا ءمالىم.