- 23 قاڭ. 2021 00:00
- 297
الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ ءبىرى – ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى، بەلدى جوعارعى وقى ورىندارىنىڭ ءبىرى. ول ءوزىنىڭ مول تاريحىمەن، بىلىمىمەن، وقىتۋشى قۇرامىمەن، ءبىلىم الۋشىلارىمەن ءاردايىم ەرەكشە. وعان قوسا ۋنيۆەرسيتەتىمىز ءبىلىم سالاسىندا دا، عىلىمي جۇمىستاردا دا تاجىريبەسى مول بىردەن-بىر جوعارى وقۋ ورنى بولىپ تابىلادى. ءوزىنىڭ تاريحىن العاش 1934 جىلى 15 قاڭتار كۇنى كسرو حالىق كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭ جانە بك(ب)پ قازاق ولكەلىك كوميتەتىنىڭ شەشىمىمەن پەداگوگيكالىق ينستيتۋت نەگىزىندە قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى رەتىندە باستاعان عىلىم ورداسى، بۇگىندە مىڭداعان ستۋدەنتتەردىڭ باسىن قوسىپ، بىلىممەن قارۋلاندىرۋدا. بۇگىندە بۇل جوعارى وقۋ ورنىنىڭ تابالدىرىعىن اتتاۋ ءاربىر جاس تالاپكەردىڭ ارمانى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دە ءاربىر جاس عالىمعا، ىزدەنۋشىگە كەڭ مۇمكىنشىلىكتەر جاسالعان. ونىڭ ۇستىنە ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ كىتاپحاناسى كىتاپ قورىنا باي جانە وقۋلىقتاردىڭ ەلوكتروندى ۇلگىسىنە قول جەتكىزۋ مۇمكىنشىلىگى جاسالعان. ستۋدەنتتەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا دا ۇنەمى ءتۇرلى كونفەرەنسيالار ۇيىمداستىرىلىپ وتىرادى. وسىعان دەيىن تاريح، ارحەلوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «ءال-فارابي – وركەنيەتتەر فيلوسوفى» تاقىرىبى اياسىندا ونلاين كونفەرەنسيا، «باتىس ەۋروپا كىتاپحانالارى: تاريحى جانە قازىرگى جاعدايى» تاقىرىبىندا ونلاين كونفەرەنسيا ۇيىمداستىرىلعان بولاتىن. بۇل كونفەرەنسيا بارىسىندا كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى، ابەردين ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسەسسورى، PhD دوكتورى پيتەر دجوردج بەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىلدى.
2021 جىلى 29 قاڭتاردا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسى تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور دينا يسابايەۆنا دۋلاتوۆانىڭ تۋعانىنا 90 جىل تولۋىنا وراي «وتاندىق تاريح عىلىمىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى» اتتى ونلاين فورماتتا رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسيا وتكىزەدى. بۇل كونفەرەنسيانىڭ باستى ماقساتى – دينا يساباي قىزىنىڭ وتاندىق تاريح عىلىمى مەن تاريحناماسىنىڭ دامۋىنا قوسقان ۇلەسىن جانە قازىرگى كەزەڭدەگى وتاندىق تاريح عىلىمىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ بولىپ تابىلادى.
الداعى ۋاقىتتا ءدال وسىنداي ءتۇرلى ءىس-شارالار وتاندىق قانا ەمەس، شەت ەلدىك تاريح عىلىمدارىنىڭ پروفەسسورلارىمەن پىكىر الماسۋ، وي ءبولىسۋ ءتۇرلى ماسەلەلەردى باسقا قىرىنان تانۋعا، وتاندىق تاريح عىلىم سالاسىنداعى ءتۇرلى ماسەلەردى شەشۋدە سەپتىگىن تيگىزىپ قانا قويماي، ستۋدەنتتەردىڭ دە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىنى انىق.
ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ وقىتۋشى قۇرامى، تۇلەكتەرى، ستۋدەنتتەرى وزدەرىنىڭ بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن ەشقاشان جوعالتقان ەمەس. كەرىسىنشە ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە. جىل سايىن ءاربىر ماگيسترانت پەن دوكتورانتتار تاريحىمىزدىڭ ءالى زەرتتەۋدى قاجەت ەتەتىن قانشاما تاقىرىپتارىن قولعا الىپ، زەرتتەپ، ءتۇرلى باسىلىمداردا، شەت ەلدىك جۋرنالدار مەن سايتتاردا ماقالا جاريالاپ عىلىمعا ءوز ۇلەسىن قوسۋدا. ءوزىنىڭ كوپجىلدىق وسىنداي قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى الەمنىڭ ۇزدىك جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ اراسىنداعى 165-ورىندى يەلەنىپ وتىر. وسىنداي سارىندا جۇمىس اتقارىپ وتىرعان ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى كەلەر جىلدارى بۇدان دا جوعارى بەلەستەردى باعىندىراتىنى انىق.
ت.ع.د.، دۇنيەجۇزى تاريحى، تاريحناما جانە
دەرەكتانۋ كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى جاركىنبايەۆا ر.س.
دۇنيەجۇزى تاريحى، تاريحناما جانە
دەرەكتانۋ كافەدراسىنىڭ 1 كۋرس ماگيسترانتى بەكجانوۆا ن.ن.