InfoHub Logo

ءاربىر مەكتەپ قابىرعاسىنان تۇلەپ ۇشقان جاس تۇلەك ءوز ومىرىندەگى  جاۋاپتى كەزەڭدەردىڭ ءبىرى – بولاشاق كاسىبىن تاڭداۋدى جۇزەگە اسىرۋى ءتيىس، جانە دە سول كاسىپكە بار كۇش-جىگەرىن سالىپ، ءوزىنىڭ بۇكىل سانالى عۇمىرىن ارناۋعا دايىن بولۋى شارت.  بولاشاق مامان، ەڭ باستىسى – ءوزىن قىزىقتىراتىن ىسپەن اينالىسىپ، ءورىسىن كەڭەيتىپ، مول تاعىلىم الۋعا بولاتىن ادامدارمەن ارالاسقىسى كەلەتىنى جانە، البەتتە، ەڭ ۇزدىك مامان بولىپ، قوعامعا پايداسىن تيگىزۋگە تالپىناتىنى – دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن قاعيدا  بۇل ورايدا، كەز كەلگەن ادامنىڭ ءوزى تاڭداعان كاسىبى ونىڭ ءومىرىنىڭ ءمانىن قۇراپ، تاجىريبە جۇزىندە قول جەتكىزۋگە تىرىساتىن ماقساتىنا اينالاتىن، ءوزى بەيىم بولاتىن ءىسى بولۋى قاجەت.

بۇل قاعيدانىڭ كوكەيكەستىلىگى، اسىرەسە، قازىرگى زاماندا ارتىپ وتىر، سەبەبى الدىڭعى بۋىنمەن سالىستىرعاندا، قازىرگى جاستار ءجاسوسپىرىم كەزىنەن-اق وزىنە نىق سەنىمدى، الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى وقيعالاردان مول حاباردار، ءوزىنىڭ تالاپ-سۇرانىستارىن انىق جەتكىزە الاتىن، شىعارماشىلىق دامۋ ۇستىندە تۇرعان تۇلعالار رەتىندە تانىلىپ جۇرگەنىمەن، بۇگىنگى ءومىر سالتى، عالامتورعا بايلانۋى ولاردىڭ بويىندا ينفانتيليزم مەن وزىمشىلدىك سەزىمىن قالىپتاستىرۋدا، ياعني جاستار ومىردەن جانە قوعامنان نە كۇتەتىنىن، وزدەرىنىڭ قوعامعا نەندەي پايدا اكەلە الاتىنىنان بەيحابار بولاتىن جاعدايلار سيرەك ەمەس. ال جاستاردىڭ تاڭداۋ جاساۋى مەن مامان رەتىندە قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتەتىن ونىڭ وقىپ جۇرگەن ءبىلىم ورداسى دەسەك، قاتەلەسپەيمىز. سوندىقتان جوعارى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ قاي پاندەرگە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، ءومىردىڭ كوپتەگەن سالالارىنا بەيىمدىلىگىن بايقاپ، ونى اشىپ، قابىلەتتەرىن دامىتۋ اتا-انالار مەن مەكتەپ ۇستازدارىنىڭ بىردەن-بىر پارىزى بولىپ تابىلادى.

سونىمەن قاتار قاي زاماندا بولماسىن، كەز كەلگەن ادام ءوزى جەكە ءومىر سۇرە المايدى، ول ادامزات قوعامىندا عانا تولىققاندى ءومىر سۇرەدى، ال ادامنىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋى، الەۋمەتتىك قاتىناستارعا تابىستى تۇردە كىرىگۋى ونىڭ ءوزى تاڭداعان سالاسىندا ۇزدىك مامان بولۋىنا تىكەلەي بايلانىستى، ياعني ول ءبىلىمدى ءارى بىلىكتى بولۋى ءتيىس. بۇگىنگى زاماننىڭ كەز كەلگەن سالاداعى ماماندارعا قويىپ وتىرعان تالابى – باسەكەگە قابىلەتتىلىك، دەمەك، ءاربىر مامان ءوز ەڭبەگىندە شىعارماشىلىق تانىتىپ، ۇنەمى دامىپ وتىرۋى شارت، ول ءۇشىن، ارينە، ەڭ الدىمەن جان-جاقتى ءبىلىم الىپ، تاجىريبە جيناقتاپ، بىلىك-داعدىلارىن ۇشتاۋى قاجەت.

الەمدەگى 70 مىڭنان استام كاسىپتىڭ ىشىندەگى ەڭ ماڭىزدىسى ءارى كەڭ تاراعانى – ءمۇعالىم ماماندىعى ەكەنى داۋسىز. سەبەبى، بۇگىندە قوعامداعى بالالاردىڭ ءوسىپ-دامۋىن ۇستازدارسىز ەلەستەتۋ ءتىپتى مۇمكىن ەمەس. وسىدان كەلىپ، جوعارىدا اتالعان باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ تالابى مۇعالىمدەرگە قويىلاتىنى تۇسىنىكتى.

ەلىمىزدىڭ ءاربىر وڭىرىندە پەداگوگتەردى دايارلايتىن وقۋ ورىندارى بار، ولاردىڭ ىشىندەگى ءبىرى ءارى بىرەگەيى – 1944-جىلى اشىلعان قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى. ۋنيۆەرسيتەت پەداگوگيكالىق كادرلاردى دايارلاۋ باعىتىندا جوعارى جانە جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن كەڭ اۋقىمدا جۇزەگە اسىرادى، سونىڭ ىشىندە: جوعارى بىلىكتى قىزمەتكەرلەردى، عىلىمي جانە عىلىمي-پەداگوگيكالىق سالا قىزمەتكەرلەرىن دايارلاۋدى، قايتا دايارلاۋدى جانە ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدى، كەڭ اۋقىمدى ىرگەلى جانە قولدانبالى عىلىمي زەرتتەۋلەردى جۇزەگە اسىراتىن وقۋ ورنى ءارى عىلىمي-ادىستەمەلىك ورتالىق بولىپ تابىلادى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ مىڭداعان تۇلەكتەرى قازاقستاننىڭ جانە شەت ەلدەردىڭ ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىندا تابىستى ەڭبەك ەتۋدە.

بۇگىندە ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى قاناي گۇلميرا ءامىرحان قىزىنىڭ باسشىلىعىمەن وقۋ ورداسى الەمدىك ۇزدىك تاجىريبەلەر نەگىزىندە ادامي كاپيتالدى دامىتۋ باعىتىندا قىزمەت اتقارۋ ۇستىندە جانە وسى باعىتتا كاسىپقويلىق پەن  اكادەميالىق ادالدىق، ايقىندىلىق پەن كوشباسشىلىق، زاماناۋي ترەندتەردى ۇستانۋدى نەگىزگى قۇندىلىقتار رەتىندە قابىلداپ وتىر. پەداگوگيكالىق جانە وزگە دە سالالارعا ماماندار دايارلاۋ ماقساتىندا ۋنيۆەرسيتەت 400-دەن استام ۇيىممەن ارىپتەستىك ورناتقان. ولاردىڭ قاتارىنا مەكتەپتەر، وزگە وقۋ ورىندارى، عىلىمي-زەرتتەۋ مەكەمەلەرى، وندىرىستىك كاسىپورىندار ەنگەن جانە ونىڭ 70-كە جۋىعى – شەتەلدىك ۇيىمدار. ۋنيۆەرسيتەتتە دامىعان ينفراقۇرىلىمى باي سپورت كەشەنى، «اققۋ» ءجۇزۋ باسسەينى، 1 ميلليوننان استام كىتاپتى قۇرايتىن كىتاپ قورى بار اسا اۋقىمدى كىتاپحانا، تيپوگرافيا جۇمىس ىستەيدى. ۋنيۆەرسيتەت قالاشىعىنىڭ اۋماعى ينتەرنەت جەلىسىمەن قامتىلعان.

ۋنيۆەرسيتەت – ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك باعدارلامالارىن قولدايتىن ءارى «ۇلكەنگە – قۇرمەت، كىشىگە – ىزەت» ءداستۇرىن بەرىك ۇستاناتىن بىرەگەي وقۋ ورنى. بۇل انىقتامانى تارقاتىپ ايتساق: ۋنيۆەرسيتەتتە مەملەكەتتىك گرانت يەگەرلەرىنە اي سايىن مەملەكەت تاراپىنان تولەنەتىن شاكىرتاقىعا قوسىمشا ەڭ تومەنگى كۇنكورىس قاراجاتى مولشەرىندە تاماقتانۋ اقىسى جانە جول اقىسى وتەپ بەرىلەدى (ياعني 50 مىڭ تەڭگە شاكىرتاقىعا قوسىمشا 60 مىڭ تەڭگە مولشەرىندە ازىق-تۇلىك اقىسى جانە ستۋدەنتتەردىڭ ۇيگە قاتىناۋعا جۇمساعان قاراجاتى تولەنەدى)، بۇكىل ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 1ء-شى جانە 2ء-شى كۋرس ستۋدەنتتەرى جاتاقحانامەن تولىق قامتاماسىز ەتىلەدى. بيىلعى جىلى قولدانىستاعى 7 جاتاقحاناعا قوسىمشا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ وقۋ كورپۋستارى جانىنا ءبىرىنشى قاباتىنا اسحانا ورنالاساتىن 9 قاباتتى 1000 ورىندىق  جاتاقحانا قۇرىلىسى باستالماق، سول ارقىلى 3-4 كۋرس ستۋدەنتتەرىن عانا ەمەس، ءتىپتى ماگيسترانتتار مەن دوكتورانتتاردى دا جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ قاراستىرىلۋدا.

ۋنيۆەرسيتەت، ينستيتۋتتار جانە كافەدرالار كولەمىندە جۇمىس ىستەيتىن ءبىرقاتار ستۋدەنتتىك ۇيىمدار مەن ءتۇرلى قوعامدىق جانە عىلىمي ۇيىرمەلەر جاستاردىڭ جان-جاقتى دامىعان تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىنا مول ىقپالىن تيگىزۋدە: جاستار «اق قاۋىرسىن» اقىندار كلۋبى مەن پاراساتتى ناعىز ليدەرلەر وداعىندا ءسوز شەبەرلىگىن ۇشتاسا، «قىز جىبەك» كلۋبىندا ءبىلىم مەن تاجىريبەنى ۇشتاستىرىپ، جان-جاقتى پاراساتتى دامۋعا تالپىنادى. سونىمەن قاتار «ۆولونتەرلار ليگاسى»، «ۇماي انا» ۇيىمى، «دوستىق» ۇيىمى، سانالى ۇرپاق كلۋبى، Enactus جوبالىق ۇيىمى، «جاسىل ەل» جاساعى، «قازاقستان ستۋدەنتتەرىنىڭ اليانسى»، زاڭنامانى تۇسىندىرۋمەن اينالىساتىن «سەرت» كومەكشى وتريادى قىزمەت اتقارادى. سونداي-اق، ۋنيۆەرسيتەتتە ەدۆايزەرلىك (ياعني ستۋدەنتتەرگە قولداۋ كورسەتىپ، كەڭەس بەرۋ) ينستيتۋتى جاقسى دامىعان. ەدۆايزەرلەر جەتەكشىلىگىمەن ستۋدەنتتەر ءبىلىم-عىلىم جانە قوعامدىق ءومىر سالالارىندا قالىپتاسقان داستۇرمەن عىلىمي جوبالاردى ورىنداۋعا، ارداگەرلەرمەن كەزدەسىپ، تاجىريبە جيناقتاۋعا، مەكتەپتەردە پراكتيكادان وتۋگە، ءتۇرلى قوعامدىق ءىس-شارالار، كونسەرتتەر ۇيىمداستىرۋعا بەلسەنە قاتىسادى. ءار وقۋ جىلىنىڭ سوڭىندا بۇكىل ۋنيۆەرسيتەت كولەمىندە، سونىڭ ىشىندە ستۋدەنتتىك قوعامدىق ۇيىمدار، ەدۆايزەرلەر جۇمىسىنىڭ قورىتىندىسى شىعارىلىپ، ۇزدىكتەر ماراپاتتالادى.

ۋنيۆەرسيتەتتە ماماندار دايارلاۋدى 5 ينستيتۋت جۇزەگە اسىرادى، اتاپ ايتساق: پەداگوگيكا جانە پسيحولوگيا ينستيتۋتى؛ قازاق ءتىلى جانە الەم تىلدەرى ينستيتۋتى؛ فيزيكا، ماتەماتيكا جانە سيفرلىق تەحنولوگيالار ينستيتۋتى؛ جاراتىلىستانۋ ينستيتۋتى؛ الەۋمەتتىك، گۋمانيتارلىق عىلىمدار جانە ونەر ينستيتۋتى. سونىمەن قاتار ۋنيۆەرسيتەت جانىندا باستاۋىش ءبىلىم جانە مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم جانە تاربيە ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى بويىنشا كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ كوللەدجى بار. مامانداردى دايارلاۋ باعىتتارى: پەداگوگيكالىق عىلىمدار، جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى، ماتەماتيكا جانە ستاتيستيكا، ونەر جانە گۋمانيتارلىق عىلىمدار (سونىڭ ىشىندە مۋزىكا جانە حورەوگرافيا، ارت-ديزاين ت.س.س.)، اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالار، الەۋمەتتىك عىلىمدار، جۋرناليستيكا جانە اقپارات، قىزمەت كورسەتۋ، بيزنەس، باسقارۋ جانە قۇقىق.

اتالعان ينستيتۋتتار ىشىندە قازاق ءتىلى جانە الەم تىلدەرى ينستيتۋتىنىڭ ورنى ەرەكشە. بۇل ينستيتۋت – قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ نەگىزگى عىلىمي-زەرتتەۋ جانە پەداگوگيكالىق ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى. ينستيتۋت ساپالى ءبىلىم بەرۋ مەن مادەني دامۋعا، عىلىم مەن تاجىريبەنىڭ بىرلىگىن ورناتۋعا باعىتتالعان، ادىستەمەلىك جانە عىلىمي-زەرتتەۋ سالاسىندا مول تاجىريبە جيناقتاپ، وزىندىك داستۇرلەرىن قالىپتاستىرعان بەس بەدەلدى عىلىمي كافەدرالاردان قۇرالعان: قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ تەورياسى مەن ادىستەمەسى كافەدراسى، قازاق ادەبيەتى كافەدراسى، شەتەل تىلدەرىن وقىتۋ ادىستەمەسى كافەدراسى، پراكتيكالىق شەت ءتىلى كافەدراسى.

ينستيتۋتتىڭ باكالاۆريات دەڭگەيىندەگى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى: 6ۆ01701 – قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى، 6ۆ01702 – قازاق تىلىندە وقىتپايتىن مەكتەپتەردەگى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى، 6ۆ01703 – ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى، 6ۆ01704 – ورىس تىلىندە وقىتپايتىن مەكتەپتەردەگى ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى، 6ۆ01705 – شەت ءتىلى: ەكى شەت ءتىلى، 6ۆ02301 – اۋدارما ءىسى، 6ۆ02302 – فيلولوگيا.

سونىمەن قاتار وسى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى بويىنشا ماگيستراتۋرا جانە دوكتورانتۋرا دەڭگەيلەرىندە ءبىلىم بەرۋ جۇزەگە اسىرىلادى.

بۇل ورايدا ايتا كەتەر جايت – اكادەميالىق ۇتقىرلىق جانە قوسديپلومدى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى اياسىندا ستۋدەنتتەر الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە وقۋ مۇمكىندىگىن يەلەنەدى، اتاپ ايتساق: رەسەيدىڭ حالىقتار دوستىعى ۋنيۆەرسيتەتىندە (رەسەي)، قازان فەدەرالدىق ۋنيۆەرسيتەتىندە (رەسەي)، سيلەزيا ۋنيۆەرسيتەتىندە (پولشا)، حۋبەي ۋنيۆەرسيتەتىندە (جۇڭگو)، نييدە ومەر حاليسدەمير ۋنيۆەرسيتەتىندە (تۇركيا)، ميسسيسيپي الابى ۋنيۆەرسيتەتىندە (اقش) ت.س.س.

قازاق ءتىلى جانە الەم تىلدەرى ينستيتۋتىنىڭ ەڭ كونە ءارى بولاشاعى زور قۇرىلىمدىق بولىمشەلەرىنىڭ ءبىرى – ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى كافەدراسى. كافەدرادا اشىلعاننان بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن زەرتتەۋمەن اينالىساتىن جوعارى بىلىكتى فيلولوگ ماماندار قىزمەت اتقارىپ كەلەدى. سوڭعى جىلدارى ءبىلىم سالاسىنىڭ ورىس ءتىلى ماماندارىنا ءزارۋ بولىپ وتىرعانى ەسكەرىلىپ، مەملەكەت تاراپىنان وسى ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنا كوپتەپ گرانت بولىنۋدە.

كافەدرا جارقىن بولاشاق يدەيالارىن ىسكە اسىرا وتىرىپ، پاراساتتى، وتانسۇيگىش، ءوز ىسىنە ادال ءبىلىمدى دە بىلىكتى مامانداردى تاربيەلەپ شىعارۋعا ۇمتىلىپ، تۇلەكتەرى ءارقاشان ەلىمىزدىڭ وسىپ-وركەندەۋىنە قىزمەت ەتەتىنىنە سەنەدى.

قۇرمەتتى مەكتەپ تۇلەكتەرى! ءتىل ۇيرەنۋگە قابىلەتتى، ادەبي شىعارماشىلىققا ۇمتىلاتىن، ىزدەنىمپاز، ماقسات تالپىنىسى زور، دارىندى جاستاردى ستۋدەنتتەر قاتارىنان كورۋگە اسىقپىز. سىزدەردى ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ ءبىر پاراسى بولۋعا شاقىرامىز!

ۋنيۆەرسيتەت تۋرالى تولىعىراق اقپارات الۋ ءۇشىن، https://kazmkpu.kz سىلتەمەسىن پايدالانىڭىز.

اۋباكيروۆا ا.م.،

حانكيشييەۆا ە.م.،

ناگييەۆا ا.ت.،

ەگيزبايەۆا ز.س.

---