سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ءالىمبايدىڭ اڭگىمەسى

1971 جىلى ءبىتىرىپ كەلگەن سوڭ ءالىمبايدىڭ العاش وندىرىسكە ورنالاسۋى وزەن گاز ۋچاستكەسىندە باستالعان. ول جۇمىسقا ورنالاسقان ۋچاستكە №2 مۇناي ءوندىرۋ كاسىپشىلىگىمەن قاتار بولدى دا، بۇل ەكى جۇمىس ورنىنىڭ ادامدارى بىر-بىرىمەن ءجيى ۇشىراسىپ قالاتىن. مۇنداي جەرلەردە قانداي اڭگىمەلەر ايتىلاتىنى بەلگىلى عوي، ولار بىرىنەن ءبىرى وزدەرىنىڭ باستىقتارى، ولاردىڭ مىنەز-قۇلقى تۋرالى پىكىرلەردى ءجيى ەستيتىن. بۇل مۇناي ءوندىرۋ كاسىپشىلىگىنىڭ باستىعى امانگەرەي ورىنبايەۆ تۋرالى پىكىرلەردىڭ سول سەبەپتى دە جاس مامان ءالىمبايدىڭ ەسىندە قالۋى تۇسىنىكتى ەدى. ءبىر قىزىعى، كورشىلەرىنىڭ ءوز باستىقتارى جايىندا ايتقان سوزدەرىن تىڭداي ءجۇرىپ، ءالىمباي العاشىندا ءبىر قورىتىندى پىكىرگە كەلە المادى. بىرەۋلەرىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، ول ءبىر وتە قاتال ادام، قاتتى قوسىپ تاستايتىن بولۋ كەرەك، سول ءۇشىن كادىمگىدەي رەنجىپ بارا جاتادى. ال ەكىنشى بىرەۋلەرىنىڭ سوزىنە قاراعاندا ول ءبىر اسا قاراپايىم جان، ونىمەن كەز-كەلگەن ماسەلە توڭىرەگىندە ەمىن-ەركىن سويلەسىپ، جاعدايىڭدى ايتساڭ تۇسىنبەيتىن كەزى بولمايدى دەيدى. ال باستىقتارىنىڭ ىسكەرلىگى جونىنە كەلگەندە ءبارىنىڭ دە ايتارعا ءسوزى جەتپەيدى. ءسويتىپ، ءوزى ءبىر جۇمباق ادام بولدى عوي دەگەن ويدا جۇرگەن. كەزدەسىپ، جاقىنىراق تانىسقىسى كەلەتىن. ونىڭ ورايىن ءومىردىڭ ءوزى كەلتىردى.

ادەتتە كاسىپشىلىكتىڭ دە، گاز ۋچاسكەسىنىڭ دە ءوز ادامدارىن تاسىمالدايتىن كولىكتەرى بولادى. ال الدەقالاي بىرەۋلەرىنىڭ كولىگى بۇزىلىپ نەمەسە وزگەدەي ءبىر سەبەپپەن كولىكتەرى بولماي، جاياۋ قالىپ جاتسا، قايسىسىنىڭ بولسا دا اۆتوبۋسىنا وتىرىپ جۇرە بەرەتىن. ءبىر كۇنى گاز ۋچاسكەسى ادامدارىنىڭ كورشىلەر كولىگىنە جارماسۋلارىنا تۋرا كەلدى. جۇمىس كۇنى اياقتالىپ، ۇيلەرىنە بارىپ دەمالۋعا نيەتتەنگەن ءبىر توپ ادام اۆتوبۋس ءىشىن لەزدە تولتىرعان. امانگەرەيدى مۇنىڭ سول جولى ءبىرىنشى رەت كورۋى.

ول دا جۇمىستاستارىمەن بىرگە ۇيىنە قايتۋعا جينالعان بەتى ەكەن. جولعا شىعا بەرگەندەرى سول ەدى، امانگەرەي كەنەت اۆتوبۋستىڭ جۇرگىزۋشىسىنە:

اناۋ كاچالكانى كورىپ تۇرسىڭ با؟ تارت سولاي قاراي! — دەيدى.

اۆتوبۋس دەرەۋ جولدان شىعىپ، قيرالاڭداي ءتۇسىپ، ءجۇرىپ بەردى. العاشىندا وتىرعانداردىڭ ەشقايسىسى ەشتەڭە ۇقپاي، ءۇرپيىسىپ قالعان. سويتسە، جۇمىس جاساپ تۇرعان كاچالكالاردىڭ بىرەۋى توقتاپ تۇر ەكەن. نە ىستەگەلى ءجۇر ەكەن دەپ، ءبارى سونىڭ قيمىلىن باعىپ قالدى. ءبىراق ەشقايسىسى دا جۇمىس كۇنىن اياقتاپ، ۇيىنە بارا جاتقان باستىق ادام سول ارادا شەشىنىپ تاستاپ، كاچالكانى ءوزى جوندەۋگە كىرىسەدى-اۋ دەپ كۇتپەگەن. ال امانگەرەي بولسا، ءۇن-تۇنسىز كۇيى، بەينە وسى جەرگە تەك وسى شارۋا ءۇشىن ارنايى ارەڭ جەتكەن جانداي، قارا تەرگە ءتۇسىپ، جۇمىس ىستەپ جاتتى...

ولار سول كۇنى ۇيلەرىنە ادەتتەگىدەن الدەقايدا كەش ورالعان. ءبىراق ول ءۇشىن ەشقايسىسى دا رەنجىمەگەن. ءالىمبايدىڭ دا كوڭىلىن ءومىردىڭ ءبىر ۇلكەن ساباعىن العانداي، جايلى سەزىم جايلاعان. وسى ءبىر كورىنىس ءتىپتى ونىڭ ساناسىندا وشپەس تاڭبا قالدىرعان سياقتى. سول كۇنى تۇڭعىش رەت ادامنىڭ بويىنداعى الۋان ءتۇرلى قاسيەتتەر مەن ولاردىڭ ءوز ىسىنە قارىم-قاتىناسى، مىندەت پەن جاۋاپكەرشىلىك، ىسكە دەگەن قۇرمەت پەن سۇيىسپەنشىلىك تۋرالى ۇشى قيىرسىز ءبىر ويلارعا شومعان. مۇمكىن بۇل ايعايلاتىپ ايتىپ جاتپاي-اق بەرىلەتىن ۇلگى-ونەگەنىڭ ءبىر كورىنىسى شىعار. وزگە بىرەۋگە تاپسىرىپ جۇرە بەرۋگە بولسا دا، ول كىسى الگى جۇمىستى ويلانىپ جاتپاستان ءوزى اتقارا سالدى. بىلاي قاراعاندا، كەيدە ءتىپتى وندا تۇرعان ەشتەڭە جوقتاي. ال شىن مانىنە كەلگەندە، بۇل ارادان ادامدىق قاسيەتتىڭ انشەيىندە بايقاي بەرمەيتىن تەرەڭ يىرىمدەرى، شىنايى ۇلگىسى كورىنىس بەرگەندەي... سودان بەرى ءالىمباي دا تالاي باستىقتاردى كورگەن ەكەن، ءوزى دە تالاي ادامداردى جۇمساپ، باستىقتىقتىڭ ءدامىن تاتتى. ءبىراق سول اعاسىنا ءالى كۇنگە دەيىن تاڭدانىپ، باس شايقاپ وتىرۋىن قويا الار ەمەس...

وسى وقيعادان كەيىن ونىڭ قانداي ادام ەكەنىنە كوزى جەتكەندەي بولدى. بۇل كىسى ءبىر سيرەك كەزدەسەتىن پاراساتتى ادام ەكەن دەگەن قورىتىندىعا كەلىپ، كورگەن جەردە اكەسىندەي سىيلاپ تۇراتىن جاعدايعا جەتكەن. ءسويتىپ جۇرگەندە ۋاقىت وتە بەردى، "جاس وسپەي مە، جارلى بايىماي ما" دەگەندەي، جاس مامان ءالىمباي دا قىزمەت بابىمەن ءوسىپ، بۇرىنعىسىنان گورى سالماقتىراق جۇمىستار اتقارا باستاعان. 1986 جىلى مۇنى سول كەزدە امانگەرەي ورىنبايەۆ باستىق بولىپ تۇرعان وزەن مۇناي گاز ءوندىرۋ باسقارماسىنىڭ كاسىپشىلىكتەرىنە وندىرىستىك قىزمەت كورسەتۋ بازاسىنا قىزمەتكە بەردى. بۇل امانگەرەي اعاسىنىڭ تىكەلەي قاراماعىندا العاش رەت بولۋى، ىسكەرلىگىن دە، تالاپ قويعىشتىعىن دا شەت جاعالاي ءوزى كورىپ قالدى ەمەس پە، العاشىندا ازداپ سەسكەنىڭكىرەپ، ءبىر جاعىنان وسىنىڭ ءوزى دۇرىس بولار دەپ، الدەنەدەن ۇمىتتەنىڭكىرەپ، الدىنا ەكى ۇداي سەزىممەن بارعان. ءبىراق نە دە بولسا سول ادامنىڭ ايتقانىن ەكى ەتپەي، ويىنان شىعۋعا تالپىنۋدى، ماقسات تۇتقانى ەسىندە. ويتكەنى، ءوزىنىڭ ءدال سودان قور بولمايتىنىن جاقسى تۇيسىنگەن.

وندىرىستىك قىزمەت كورسەتۋ سەحىنىڭ قاراماعىندا ول كەزدە ەكى-ۇش سەح بار ەدى، سونىڭ مۇناي تاسىمالداۋ جۇمىستارىمەن شۇعىلداناتىن سەحىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ءالىمباي جايلاشيەۆقا جۇكتەلدى. بۇل ءوزى مۇنىڭ جاساپ كورمەگەن شارۋاسى عوي. ابەكەڭ بارىمەن تانىستىرىپ، تۇسىندىرەدى دەپ كۇتكەن. شىنىندا دا، ول كىسى بۇعان: "ءجۇر، كەتتىك!" — دەپ، ىلەستىرىپ الا جونەلدى. مۇناي ءجۇرىپ جاتقان بالەنباي شاقىرىمعا سوزىلعان قۇبىرلاردى بويلاي ەكەۋى كەتە بەرەدى. ءبىر كەزدە توقتاپ:

— مىنە، سەنىڭ مىندەتىڭ — وسى قۇبىرلاردى باقىلاۋ. وسىلار جارىلىپ كەتۋى مۇمكىن، كەيدە باسقاداي زاقىم كەلىپ، ماي اعاتىن جاعدايلارى بولادى. سولاردىڭ الدىن الۋ كەرەك، قاجەت بولعان جەرلەردە جوندەۋ جاسايسىڭدار. ايتەۋىر ماي ىسىراپ بولماۋدىڭ قامىن جاساۋعا ءتيىسسىڭ، — دەيدى دە، ءجيى كەزدەسۋى مۇمكىن كەيبىر جاعدايلاردى ءتۇسىندىرىپ، كورسەتىپ بەرىپ، كەتىپ قالادى. ءبارىن دە ۇعىپ العان سياقتانعان ەدى، امانگەرەي اعاسى وپ-وڭاي ءتۇسىندىرىپ بەرگەننىڭ ءبارىن ءبىرازعا دەيىن تولىق يگەرىپ كەتە الماعان.

ءبىر كۇنى تۇسكى ءۇزىلىس كەزىندە قۇبىر جارىلىپ، ماي اعىپ جاتىر دەگەن حابار كەلدى دە، امانگەرەي اعاسىنا ەلىكتەدى مە، ءوزىم-اق جاساپ تاستاۋعا بولاتىن شارۋا عوي دەپ، تارتىپ كەتتى. الدىندا كورگەنى بار، ەستىگەنى بار دەگەندەي، كۇردەلى ەشتەڭەسى جوق سەكىلدى. ءبىراق ولاي اينالدىرىپ، بۇلاي اينالدىرىپ، اقىرى ەشتەڭە شىعارا الماعان. ماي بولسا اعىپ جەرگە كەتىپ جاتىر، مۇنىڭ قايتكەندە دە ءوزى جوندەپ تاستاعىسى كەلگەنىن سەزىپ، ەرەگىسكە تۇسكەندەي، الگى "كىلتيپان" ءتىپتى ءتىل تاپتىرمادى. اقىرى وزگە امالىن تابا الماي، امانگەرەي اعاسىنا تەلەفون شالۋعا ءماجبۇر بولعانى...

— ءوزىڭ قاي جەردە تۇرسىڭ؟! — دەپ، ول اۋەلى تۇرعان جەرىن تاپتىشتەپ سۇراپ الدى. سودان سوڭ نە ىستەۋ كەرەكتىگىن جايلاپ تۇسىندىرە باستايدى. — ءدال ءوزىڭ تۇرعان ورىننان ءبىر مەتردەي جەردە زادۆيجكا بار جانە سول شۇڭقىردا ءبىر سوم تەمىر جاتىر. ەندى سونى قولىڭا ال... — وسىلايشا ونىڭ نۇسقاۋلارى ءبىرازعا دەيىن جالعاسقان ەكەن سول جولى....

ءبارى جوندەلىپ بولىپ، اققان مۇناي تىيىلىپ، ۇيىنە كەلگەن سوڭ عانا ءالىمباي بولعان وقيعانى باستان-اياق سارالاپ، ويشا سان رەت تالداۋ جاساپ، تاڭ-تاماشا قالعانى بار. وزەن كەن ورنى تولعان تەمىر-تەرسەك، باسقا-باسقا، سولاردىڭ قايسىسى قاي شۇڭقىردا قالعانىن ۇيدە وتىرعان ادام قالاي بىلەدى؟ ەڭ بولماسا كوزىمەن كورگەن ساتتە ەسىنە ءتۇسىپتى دەسە دە شىندىققا سىيعانداي. ال تەلەفوننىڭ قۇلاعىندا، ونداعان شاقىرىم جەردە ۇيىندە وتىرىپ، ءبارىن كوزبەن كورىپ، قولمەن ۇستاپ تۇرعانداي ايتىپ بەرۋ اقىلعا كوپ سىيا قوياتىن جاي ەمەستەي. "بۇل كىسىنىڭ باسى — كومپيۋتەر" دەپ، باس شايقايتىنداردىڭ جايىنا بۇل سول جولى عانا تۇسىنگەندەي اسەردە قالعان. ونىڭ ءوز ىسىنە بەرىلگەندىگىنىڭ ءبىر كورىنىسى ەكەنىن دە سول جولى ۇققان.

كەيىننەن ەكەۋىنىڭ ماي دايىنداۋ جۇمىستارىندا دا تالاي جولدارى ءتۇيىسىپ، قاتار ءجۇرىپ قىزمەت اتقاردى. سوڭعى جىلدارى كورشى تۇرىپ، ءاعالى-ىنىلى بولىپ كەتتى. ءالىمباي اعاسى كوپ ۇندەمەگەنمەن، ءىشى تولعان قازىناداي كورىپ، سول ءبىر قىزىق مىنەزدى جانعا جاقىنىراق جۇرگەندى ۇناتىپ تۇراتىن، ونىڭ وزىنە دەگەن جاقسى سوزدەرىنە ءىشى جىلىپ قالاتىن.

امانگەرەي دە مۇنى جەك كورمەگەن سياقتى. قىزدارى تۇرمىسقا شىققاندا جانىنا باس قۇدانىڭ ءبىرى رەتىندە ىلعي الىپ جۇرەتىن. وسىناۋ سىيلاستىقتارى امانگەرەي ورتالارىنان كەتكەننەن كەيىن ونىڭ وتباسىنداعى بالا-شاعاسىمەن ارادا جاراسىمدى جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى. ول مارات پەن بولاتقا اعا، دامەتكەنگە ءىنى بولىپ كەتتى. "اللا ارناسا، وسى ەكەۋىنىڭ بارلىق تويىن ەندى وسى اعاسى باسقاراتىن شىعار"، — دەيدى اپاسى. ال توي بولاتىن كۇندەر دە الىس ەمەس بولماۋعا ءتيىس، ويتكەنى مارات وقۋىن ءبىتىرىپ كەلىپ، قىزمەتكە شىققالى ەكىنشى جىلعا اينالىپ بارادى، ول بۇگىندە جاڭاوزەن مۇنايشىلارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. اناسى ەندى ونىڭ ۇيلەنۋ تويىن كۇتىپ ءجۇر. بولاتى ون ءبىرىنشى كلاستا وقيدى، قۇداي كوپسىنبەسىن، تۇسىنگەن ادامعا ەڭ ۇلكەن تويدىڭ ءبىرى سول ەمەس پە.

ءيا، دامەتكەن انانىڭ قۇدايعا شۇكىرشىلىك ايتارلىقتاي جايى جوق ەمەس. قۇداي قوسقان قوساعىنان قىز دا ءسۇيدى، ۇل دا ءسۇيدى. بالالارى ومىردەن ءوز ورىندارىن تاۋىپ جاتىر، راۋشانى دا، رايحانى دا اكە جولىن قۋىپ، مۇنايشىلىق جولعا ءتۇستى. ءقازىر ءبىرى قۇمكولدە، ەكىنشىسى اقتاۋدا تۇرادى، وزدەرىنىڭ ۇي-كۇيى بار، بالالى-شاعالى. ءوزى بىلتىردان بەرى بايلانىس بولىمىندەگى جەڭىل-جەلپى قىزمەتىن قويعان. "بالام قىزمەتتە، بىزگە ەندى سونىڭ تاپقانى دا جارايتىن شىعار. بولىمسىز تابىس تابام دەپ، ءبىر جاقتا جۇرگەنشە، ۇيىمدە وتىرىپ، قوس قۇلىنىمنىڭ اس-سۋىن دۇرىستاپ بەرگەنىم ءجون ەمەس پە... ونىڭ ۇستىنە بۇرىنعىداي دەنساۋلىق تا جوق"، — دەگەن ونىڭ سوزدەرىنىڭ ار جاعىنان جازىلماعان جارانىڭ ورنى دا كورىنىپ تۇرعانداي، قايتا-قايتا كوزىنە ءۇيىرىلىپ قالاتىن جاس مونشاقتارىنا قاراپ، سونى تۇيسىنۋگە بولار ەدى.

ارينە، ءتىرى ادام تىرلىگىن جاسايتىنى تۇسىنىكتى عوي، ءبىراق وتكەن كۇن دە ەلەس ەمەس ەكەنىنە دامەتكەن ابدەن كوز جەتكىزگەن. ەگەر وتكەن كۇن تەك ەلەس بولىپ وتە شىقسا، امانگەرەيدىڭ كوزىن كورگەندەر اينالىپ ءۇيىرىلىپ بۇلاردىڭ جانىندا ءجۇرىپ نەسى بار... وزىمەن ينستيتۋتتا بىرگە وقىعاندار ءقازىر ون سەگىز ءۇي بولىپ، وسى جاڭاوزەن مەن اقتاۋدىڭ توڭىرەگىندە ءجۇر، كۇندە بولماعانمەن، ولار دا حال-احۋالدارىن سۇراپ، حابارلاسىپ تۇرادى. كەلىپ اڭگىمەلەسىپ وتىرىپ، وتكەن-كەتكەن ءتۇرلى وقيعالاردى ايتىپ، كوڭىلدەرىن كوتەرىپ تۇرادى. سونداي اڭگىمەلەردىڭ اسەرى مە ەكەن، دامەتكەن دە وسى كۇندە بۇرىن ءوزى كوپ ءمان بەرمەگەن تالاي جايلاردى كوڭىلىندە قايتا جاڭعىرتىپ، ەسكە الىپ وتىرۋدى ادەتكە اينالدىرىپ الىپتى. بالالارىنىڭ بىرەۋىن قىزمەتىنە، ەكىنشىسىن مەكتەبىنە شىعارىپ جىبەرىپ، ءۇي جيناستىرىپ بولعان سوڭ از ۋاقىت قولى بوساي قالسا، وتاعاسىنىڭ زاتتارىن رەتتەپ نەمەسە ويدا جوقتا ەسكەرتكىش بولىپ قالعان ەلۋ جىلدىعىنداعى بەينەتاسپانى قاراپ كوڭىلىن اۋلايتىنى بار. كەيدە جاي عانا قيسايا كەتىپ، ويعا شومادى. بۇگىن دە سونداي ءبىر ءساتى ەدى، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، "وزەنمۇنايگازدىڭ" باس ينجەنەرى بولىپ قىزمەتكە كىرگەن كەزى ەسىنە ءتۇستى. مارقۇم، ءوزى دە ءبىر قىزىق مىنەزدى ادام ەدى عوي، مۇنىمەن ءومىرى جۇمىس جايىندا سويلەسپەيتىن. ۇيگە كەلە لاس كيىمدەرىن لاقتىرىپ تاستاپ، جۋىنا سالا دايىن تۇرعان تاماعىن ءىشىپ الىپ، زالدىڭ سول جاق قاپتالىندا تۇرعان ديۆانعا قيسايا كەتەدى دە، تەلەفونعا جابىسادى. جۇمىس باسىندا قالعان كەزەكشىلەرگە الدەنەلەردى تاپسىرىپ، داۋسىن كوتەرە سويلەپ جاتادى. ءبىرازدان سوڭ الگى تاپسىرماسىنىڭ جايىن سۇراپ قايتادان حابارلاسادى. ايعايلاپ ۇرسىپ، تەلەفوننىڭ ارعى قۇلاعىنداعى الدەكىمدەردىڭ جازاسىن بەرىپ جاتاتىن كەزدەرى دە بولماي قالمايدى. ءبىر ۋاقىتتاردا الگى تەلەفونىن كوتەرىپ، جوعارىداعى جاتىن بولمەسىنە كەتەدى. ءبىراق وندا دا تىنىم الىپ جاتىپ قالمايدى اۋ. تەلەفونمەن سويلەسپەيتىن ۋاقىتىندا بۇلارعا تۇسىنىكسىز الدەقانداي ءبىر سحەمالاردى قاراپ، تەمەكىسىنىڭ ءتۇتىنىن بۋداقتاتا سولارعا ۇڭىلەتىن دە وتىراتىن ەدى. سودان تاڭەرتەڭ ەرتە قايتادان اتقا قونادى. تۇسكى اسقا كەلۋ دەگەن اتىمەن جوق.

بىردە دامەتكەن بالالارىمەن بىرگە جەڭىلدەۋ عانا دايىندالعان تۇسكى استارىن الدارىنا الا بەرگەنى سول ەدى، امانگەرەي كەلىپ قالدى. تاڭەرتەڭ كيىپ كەتكەن كيىمى سونشالىق بىلعانا قويماپتى. بۇل ءدال ءقازىر كيىم دايىنداۋدىڭ قاجەتسىزدىگىن كورەدى دە، وزگە شارۋاسىنا اينالىپ كەتەدى. ءتۇس قايتا ابەكەڭ جۇمىسىنا قايتادان كەتىپ قالادى...

ءسويتىپ ول كىسى ءۇش كۇن بويى تۇسكى اسقا كەلىپ، ءتۇس قايتا قايتادان كەتىپ قالىپ جۇرەدى. دامەتكەن: "بۇل نەگە تۇسكى اسقا كەلىپ ءجۇر ەكەن؟" — دەپ، سۇراي قويمايدى. "جۇمىسىنىڭ رەتى سولاي بولعان شىعار، قاشان كەلىپ، قاشان كەتسە دە ءوز ءۇيى عوي"، — دەپ، جۇرە بەرەدى.

ءۇشىنشى كۇنى ۇساق-تۇيەك شارۋامەن دۇكەنگە شىعا بەرگەنى سول ەدى، كورشىلەرى بيگەلدى مەن ايىمگۇل كەزدەسە كەتتى. ولار مۇنى كورگەن بويدا قۋانىشتى ۇنمەن جارىسا قۇتتىقتاي باستايدى: "شالىڭنىڭ قىزمەتى قۇتتى بولسىن! ءتىپتى ايتپايسىڭ-اۋ تەگى"، — دەپ، ناز دا ءبىلدىرىپ قويادى. بۇل بولسا اڭ-تاڭ.

— قايداعى قىزمەتتى ايتىپ تۇرسىڭدار؟! تۇككە تۇسىنسەم بۇيىرماسىن، — دەيدى، ءبىر جاعىنان، تۇيىق مىنەزدى ەرىنىڭ وڭايلىقپەن ەشتەڭەنى ايتا قويمايتىن مىنەزىن بىلەتىندىكتەن، ءوزىنىڭ مىنا كىسىلەر ايتىپ تۇرعان جاڭالىقتى بىلمەي قالۋى دا بەك مۇمكىن ەكەندىگىن دە ءبىلىپ، قىسىلىپ.

— قويشى، ءارى! نەسىنە جاسىراسىڭ! شالىڭ "وزەنمۇنايگازدىڭ" باس ينجەنەرى بولىپتى عوي، — دەيدى كورشىسى.

سويتسە، قۇداي قوسقان قوساعىنىڭ تۇسكى استى ۇيدەن ءىشىپ جۇرگەنىنىڭ وزىندىك سەبەبى بار ەكەن. بۇل ايتپاعان سوڭ قايدان ءبىلسىن... كەشكە ابەكەڭ ۇيىنە كەلگەن سوڭ وكپەسىن بىلدىرگەن.:

— جۇمىسىڭ وسكەنىن بىرەۋلەردەن ەستىدىم. ءوزىڭ ايتا سالساڭ قايتەتىن ەدى؟ سەنىڭ جاڭالىعىڭدى بىرەۋدەن ەستىپ، ۇيالىپ قالدىم عوي...

سوندا جارىقتىق:

— ونىڭ ايتاتىن نەسى بار؟! كۇندە تۇستە ۇيگە كەلىپ جۇرگەنىمنەن ءوزىڭ دە بىلمەيسىڭ بە؟ — دەپتى عوي.

امانگەرەي ورىنبايەۆ ەشكىمگە ۇقسامايتىن، ەشقاشان ەشكىمنىڭ ۇستىنەن شاعىم ايتپايتىن، دۇنيەقۇمارلىعى جوق قىبىر ەتكەن ادام بالاسىنا جاماندىق تىلەپ كورمەگەن، قولىنان كەلىپ تۇرعان شاپاعاتتى ەشكىمنەن اياماعان، ەشۋاقىتتا ەش جانعا كوكىرەگىن كەرىپ، كىسىمسىپ سويلەمەگەن، جان بالاسىنا قىلداي قياناتى جوق ادام بولىپتى. ماقتانۋعا جانى قاس، كوپ ىشىنەن كوزگە تۇسۋگە قۇمار ەمەس ەكەن. قىسقاسى، ول كىسىنىڭ جان دۇنيەسى پەندەشىلىكتەن ادا، اللا وزىنە بەرگەن ازعانتاي عانا ءناپاقانى مىسە تۇتىپ، ەش جاننىڭ كوڭىلىن قالدىرىپ، كوز الارتپاعان. مۇمكىن جەر بەتىندەگى پەرىشتەلەر دە وسىنداي-اق بولار. الايدا جانىن پەرىشتەدەي تازا ۇستاعان ادامدارعا جەر بەتىندە ءومىر ءسۇرۋ قالاي قيىن ەكەنىن ويلاپ كورگەنىڭىز بار ما؟ ادام جۇرەگى نەدەن ازاپ شەگەدى؟ ونى جەل وتىندەگى جاپىراقتاي قالتىراتاتىن نە؟ مەنىڭشە، جانى تازا ادامدار ەڭ الدىمەن ادىلەتسىزدىكتەن، جازىقسىز ايىپتاۋلاردان، جالا مەن وسەك-وتىرىكتەن زارداپ شەگەدى. ال ەگەر ونىڭ ەڭبەگى ورنىمەن ەسكەرىلمەي جاتسا، ول وتىراتىن تورلەردە جولىن تاپقان جىلپوستار شالجيسا، ول تاعىنۋعا ءتيىستى ماراپات بەلگىلەرى تىرناعىنا تاتىمايتىن بىرەۋلەردىڭ ومىراۋىندا جارقىراسا، مۇنداي جايلار جاڭا ايتىپ وتىرعان جانى تازا ادامداردىڭ ءبارىن بىردەي بەيتاراپ قالدىرادى دەۋ دۇرىس ەمەس شىعار. ارينە، ءوزىنىڭ جۇلدىزدى شاقتارىن توزىممەن كۇتىپ، پەندەشىلىكتىڭ توپان سۋلارىنان ءوزىن ءارقاشان جوعارى ۇستاي الاتىندار دا بار. ءبىراق ونداي دىنىنە بەرىك، ءوزىنىڭ رۋحاني بيىكتىگىنەن ءنار الىپ، ىرىڭ-جىرىڭعا بوي الدىرمايتىندار نەكەن-ساياق ەكەنىن دە ايتپاۋعا بولماس. ال امانگەرەي ورىنبايەۆ جۇرەگىنە تۇسكەن سالماقتىڭ ايتەۋىر تىم اۋىرلاپ كەتكەنى كۇمانسىز. دامەتكەننىڭ ەسىندە اسىرەسە جاقسى ساقتالعان ابەكەڭنىڭ باس ينجەنەرلىك قىزمەتتەن ءتۇسىپ قالعان كەزى ەكەن.

سول كۇنى ول ۇيگە قاتتى وزگەرىپ كەلدى دەيدى. جۇمىس جونىنەن ءبىر پالەنىڭ بولعانىن سەزەدى، ءبىراق سۇراۋعا باتپاي، جانىنان جانە كەتە الماي، قاتتى قينالادى. ءبىر كەزدە شاي جابدىعىمەن اس ۇيگە شىعىپ كەتىپ، قايتادان كەلسە، قاپ-قارا بوپ تۇتىگىپ، ديۆاندا وتىر ەكەن. تۇرىنەن قاتتى سەسكەنىپ، شىداي الماي جانىنا بارىپ:

— نە بولدى سونشالىقتى، نەگە قاراۋىتىپ وتىرسىڭ؟! — دەپ، جىلاپ جىبەرەدى. ايەلىنىڭ مىنا وقىس مىنەزىنەن ساسىپ قالعانى ما، ول سول ارادا ءبىرىنشى رەت "جۇمىس تاقىرىبىنا" بارىپ:

— مەنى قىزمەتتەن الىپ تاستادى، — دەپ، جاۋاپ بەرەدى.

تۇتىگىپ وتىرعانىڭ سول ما ەدى؟! قايتەيىن دەپ ەدىڭ ول قىزمەتتى؟! بىزگە سەنىڭ دارەجەڭ ەمەس، امان-ساۋ جۇرگەنىڭ كەرەك ەكەنىن بىلەسىڭ بە؟! ەكى قولعا ءبىر جۇمىس تابىلمايدى دەيسىڭ بە؟! ءتىپتى بولماسا انا شوپىرلىعىڭا قايتادان بارارسىڭ. مەن ساعان باستىق بولىپ جۇرگەنىڭدە ەمەس، سول شوپىر بولىپ جۇرگەنىڭدە كەلمەپ پە ەدىم، — دەپ، زار جىلايدى. ايەلىنىڭ شىن جۇرەگىنەن شىققان، رياسىز كوڭىلمەن ايتقان الگى سوزدەرى اسەر ەتتى مە ەكەن، ايتەۋىر وسىدان كەيىن ابەكەڭنىڭ ءوڭى كىرىپ، كۇندەگى قالپىنا كەلەدى.

سويتسە، گاز وبەكتىلەرىنىڭ بىرىندە ءورت شىعىپ، سودان كىسى ءولىمى بولادى دا، باس ينجەنەر قاۋىپسىزدىك تەحنيكاسىن ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتە المادى دەپ، ونى قىزمەتىنەن الۋعا شەشىم شىعارىپتى. ول كەزدەگى وزەن مۇناي گاز ءوندىرۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى بورانبايەۆ ماقسات دەگەن وسى ماڭعىستاۋدىڭ جىگىتى بولاتىن (1992-95 جىلدارى باسقارعان). جۇمىستىڭ جايىن وزگەلەردەي جاقسى بىلمەگەنىمەن، وتاعاسىنىڭ سىرىن بىلەتىن دامەتكەن بۇل ارادا ايتىلماي قالعان وزگە ءبىر اڭگىمەنىڭ دە بار ەكەنىن ايەل جۇرەگىمەن ابدەن سەزىنگەن. ءبىراق ءدال سول ساتتە ول ءۇشىن ەڭ باستىسى دۇنيەدەگى وزىنە قىمباتتى بولعان سول ءبىر جاننىڭ جان تىنىشتىعى ەدى. سوندىقتان دا وزگە ەشتەڭەگە دە ءمان بەرمەي، سونىڭ قاباعىندا وسى الگىندە عانا پايدا بولعان وزگەشە ءبىر جىلى لەپتى قۋانىشتاعانداي، ءبىر جايلى سەزىم قۇشاعىندا ءبارىن ۇمىتقان سياقتانعان. امانگەرەيدىڭ ءوزىنىڭ الگى ءبىر قىلىعىنا سۇيىنگەندەي، انشەيىندە كوپ سوزدىلىگى جوق اڭگىمەگە ساراڭداۋ جارىنىڭ الگى ءبىر ازىردەن جان داۋسى شىرقىرا شىعىپ، مۇنىڭ كوڭىلىنە تۇسكەن كىربىڭ ءۇشىن سونشاما جان ۇشىرا نيەت ءبىلدىرۋى ونى شىنىمەن-اق ەلجىرەتىپ جىبەرگەن سەكىلدى. جارتى ساعاتتان سوڭ جانى جادىراپ، بالا-شاعاسىنىڭ ورتاسىندا ەشتەڭە بولماعانداي-اق كۇندەلىكتى قالپىندا وتىرعانى دامەتكەننىڭ ءالى ەسىندە...

وتاعاسى ارنايى ءسوز قوزعاپ، بۇل تۋراسىنداعى اڭگىمەنى قايتادان قوزعاتپاعانىمەن، "وتىز تىستەن شىققان ءسوز وتىز رۋلى ەلگە جايىلادى" دەگەندەي، سوڭىنان امانگەرەيدىڭ باس ينجەنەرلىك قىزمەتتەن كەتۋى تۋرالى اڭگىمەنىڭ جايىن ەستىگەن. ءبىراق ءوزىنىڭ كوڭىلىنە ءتۇيىپ قالعانى، ءورتتىڭ شىعۋى ءقازىر "باقىتسىزدىق وقيعاسى" دەپ، اتاپ جۇرگەندەي، باس ينجەنەردىڭ ىسكەرلىك دارەجەسىنە ەش قاتىسى جوق جاي سەكىلدى. بۇل وقيعا تەك ءبىر "كەرەك ادامنىڭ" تانىسىنا قىزمەت تاۋىپ بەرۋ ءۇشىن سىلتاۋعا قىزمەت ەتكەن دەيدى. شاماسى، ابەكەڭە باتىڭقىراپ كەتكەن دە وسى ءبىر ادىلەتسىزدىك بولسا كەرەك. ويتكەنى ءوزى سىرىن جاقسى بىلەتىن دامەتكەن قوجايىنىنىڭ اناۋ-مىناۋ نارسەگە بولا، اسىرەسە ءوز جونىمەن ىستەلگەن ىسكە قوبالجي قويماسىنا دا سەنەتىن. ءبىر جاقسىسى، ورىنبايەۆ قىزمەتىنەن الىنعانىمەن، قىزمەتسىز دالادا قالعان جوق. قولىنان ءىس كەلەتىن ادامنىڭ تاپتىرا بەرمەيتىنىن ولار دا بىلەتىن بولۋ كەرەك، كەيىننەن "وزەنمۇنايگاز" وندىرىستىك بىرلەستىگى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تا قىزمەت اتقاردى.

* * *

وزەن كەن ورنىنىڭ مۇناي كاسىپشىلىكتەرىن ارالاپ كورگەنىڭىز بار ما؟ ال ءبىزدىڭ سۋرەتشىلەرىمىز ولاردى قانشا رەت بەينەلەپ، ءوندىرىس پەيزاجدارىن جاسادى ەكەن؟! جاڭاوزەن قالاسىنان شىققان بويدا كوز الدىڭىزدان ماڭعىستاۋدىڭ وسىمدىككە تاپشى سىر دالاسى شىعادى. ماشينا ەكپىنىمەن تۇرعان جەلگە بەتىڭىزدى توسەپ، زۋلاپ كەلە جاتاسىز، ءبىر كەزدە جول سولعا قاراي بۇرىلادى. ەندى ءسىزدى سيرەكتەۋ ورنالاسقان كاچالكالار باس شۇلعي قارسى الىپ، ءوز قوينىنا بىرتىندەپ تارتىپ بارا جاتقانداي اسەردە بولاسىز. ولاردىڭ قاتارى سالدەن سوڭ جيىلەي تۇسەدى دە، ۇزىن جولدا سىزبەن جارىسا العا ەنتەلەگەن قۇبىرلار پايدا بولادى. ولاردىڭ قاتارى بىرنەشەۋ. بىرىندە — مۇناي، ەكىنشىسىندە — گاز، ۇشىنشىسىندە كادىمگى سۋ اعىپ جاتادى. ەگەر كوزىڭىزدى جۇما ءتۇسىپ، وسى ۇشەۋىنىڭ وزىڭىزبەن جارىسا الدەقايدا جونەپ بارا جاتقانىن ەلەستەتسەڭىز، اينالاڭىزداعى قالىڭ كاچالكالار نۋ ورمانعا، قۇبىرلاردا سارقىراپ جاتقان الگى مۇناي مەن سۋ القىنىپ اققان بۇلاقتارعا اينالعانداي ءبىر اسەرگە بولەنەر ەدىڭىز... ودان ءارى بارا بەرسەڭىز، جەر بەدەرى قۇبىلا ءتۇسىپ، ەكپىندەي ويعا قۇلايسىز. كاسىپشىلىك كەڭسەسىنىڭ جاساعان ۇيلەرىنە كىرىپ-شىعىپ جۇرگەن ادامداردىڭ كۇن كۇيدىرگەن جۇزدەرىن كورىپ، ءوزىڭىزدىڭ ءالى قوڭىرقاي تارتا قويماعان بەت جۇزىڭىزدەن قىمسىنعانداي، تەزىرەك تەرىس اينالىپ نەمەسە ەشتەڭە بايقاماعانداي، ولارمەن جايباراقات اڭگىمە باستاپ جىبەرۋگە اسىعار ەدىڭىز... بۇل تابيعات بايلىعىن يگەرۋشىلەردىڭ قيىن دا قىزىقتى ەڭبەگىن سىرتتاي عانا باقىلاعان ادامنىڭ ءسوزى، سونىڭ قيالىنان تۋعان ەلەس دەسە بولارلىق. ول وسىناۋ كەن ورىندارىن ونداعان جىلدار بويى كەزۋمەن تابانىن توزدىرعان جاندار بۇل ارادان وتكەندە نە ويلايدى ەكەن دەسەڭىزشى... امانگەرەي بۇل ومىرگە ات ءىزىن سالعالى ونداعان جىلدار وتكەن ەكەن. وسىناۋ سىڭسىعان قالىڭ كاچالكالاردىڭ قانشاسى ونىڭ كوز الدىندا ومىرگە كەلىپ، بيلەي باستادى ەكەن... وسىناۋ توپىراققا ونىڭ ماڭدايىنان قانشا تەر توگىلدى ەكەن.. وسى جىلدار ىشىندە قانشا قۇبىردىڭ جازدا اپتاپ قىزدىرعان ىستىق قىستا اياز سورعان سۋىق ساۋىرىنان سيپاپ، ولاردىڭ قانشا جىرتىعىن جامادى ەكەن... ونى ەشكىم دە ايتا الماس، ءبىراق ونىڭ ىسكەر ساۋساقتارى تيمەگەن جەر بۇل ماڭايدا از دەيدى بىلەتىندەر... ال ءوندىرىستىڭ بۇكىل قارۋ سايلانعان وسىناۋ دالاعا قاراپ، كوز مايىن تاۋىسقان شاقتارى قانشا دەر ەدىڭىز...

كەمەلحان قاتاربايەۆ ەسكە تۇسىرەدى. ءبىز امانگەرەيمەن بىرگە وقىدىق ول ەرەكشە زەرەك بولاتىن. جاسى بىزدەن ءسال ەرەسەكتەۋ ەدى دە، قالجىڭداپ، ءبىر جاعىنان ەركەلەپ دەۋگە دە بولادى، "شال" دەيتىنبىز. ءبىر قىزىعى، وسىندا قىزمەتتەس بولىپ جۇرگەن كەزدەرىمىزدە ورىس جۇمىسشىلار دا وعان ات قويىپ، "باتيا" دەپ كەتكەنىن كوردىم. مۇنداي جاعدايدىڭ ءوزى ادامعا دەگەن قالتقىسىز سەنگەن، مۇلتىكسىز سىيلاعان كەزدەردە عانا بولاتىن سەكىلدى. ول شىنىدا دا، ادام بالاسىنا بولماسىن دەمەيتىن، پەندەشىلىك دەرتىنە بوي الدىرماعان، جانى كىرشىكسىز تازا جان بولدى. مەن ءوزىم كوزىم كورگەن ءبىر جايدى ايتا كەتەيىن: بىردە مۇنايشىلارعا ماشينا ءبولىندى. ونى سۇراپ جۇرگەندەردىڭ اراسىندا ءبىر ورىس جۇمىسشىسى دا بار ەدى. ءبىر ايىبى ءىشىپ قوياتىن. ماشينا بولىنەردىڭ الدىندا عانا جۇمىستا وسى ماسەلە جونىنەن كوزگە ءتۇسىپ، شۋ بولعان. جىگىتتەر سونى ەسكە ءتۇسىرىپ، ونداي ادامعا ماشينا بەرىپ نە كەرەك دەگەن اڭگىمەلەر ايتتى. سول جەردە امانگەرەي ولاردى باسىپ:

— جىگىتتەر، وسى قايسىمىز ىشپەي جۇرەمىز؟! ونداي-ونداي كۇناعا باتپايتىندار كوپ ەمەس شىعار. ال بۇل كىسىنىڭ ءىشىپ قوياتىنى بولعانمەن، ىسىنە مىعىم. مۇمكىندىك بولىپ جاتسا بەرگەن ءجون، — دەپ ماشيناسىن بەرگىزدى.

ول كىسىنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى، وزگەلەرگە وسىلايشا قاجەتىن الىپ بەرىپ، وزگە ماسەلەلەرىنىڭ دە قولىنان كەلگەنشە وڭ شەشىم تابۋىنا سان رەت كومەكتەسىپ جۇرسە دە، ءوزى ءۇشىن ەشتەڭە سۇراپ كورمەگەن.

ال جۇمىسقا كەلگەندە ونداي بەرىلگەن، ونداي ىسكەر ادامدى تابۋ قيىن. بىردە مىناداي ءبىر جاعداي بولدى: توقسانىنشى جىلداردىڭ ورتاسى عوي دەيمىن، قاراماندىباس جەرىندە ءبىر ۇلكەن اۆاريا بولدى. مۇناي تاسىمالداۋ سەحىنا ايدالاتىن تۇستا قۇبىرعا ماي قاتىپ قالىپتى. كۇن سالقىن بولاتىن. ءبىزدىڭ مۇناي ءۇشىن قاتىپ قالۋ قيىن ەمەس قوي، ونىڭ ۇستىنە جيىرما گرادۋستىق اياز بولىپ تۇرعان. ءتۇس كەزى بولاتىن، تاعى دا جىگىتتەر بار، ءبارىمىز الگى قاتىپ قالعان قۇبىردىڭ توڭىرەگىنەن شىعا الماي، كوپ كىدىرىپ قالدىق. جوندەۋشىلەردىڭ ءبىر توبى مىقشىڭداپ جۇمىستانىپ جاتىر، ولاردىڭ دا اياز بەن ىزعىرىقتان ابدەن تيتىقتاپ شارشاعانى كورىنىپ تۇر. كۇن كەشكىرىپ بارادى. سودان ءبىر ۋاقىتتا ابەكەڭ بىزگە:

— مىناۋ جۋىق ارادا اياقتالا قوياتىن شارۋا ەمەس، شەتى كورىنبەيدى، مەن وسىندا قالا تۇرايىن، سەندەر قايتا بەرىڭدەر، ەرتەڭ وسى شامادا حابار الارسىڭدار، دەپ، باسى ارتىق ادامداردىڭ ءبارىن قايتارىپ جىبەردى. ءبىز باستىقتىڭ ءسوزىن قالت ەتكىزبەي، اۋىلعا قايتىپ كەتتىك. سودان ءوزى ايتقان كەلەسى كۇنى سول ۋاقىتىندا كەلسەك، ول كىسى سول كەشەگى ورنىندا وتىر ەكەن. قالاي ەكەنى بەلگىسىز، ول جوندەۋشىلەردىڭ قاي بريگاداسى قاي ۋاقىتتا كەرەك بولاتىنىن ءدال بىلەتىن. جانە جوندەۋ جۇمىستارى ابدەن اياقتالعانشا، ءوزى جۇمىسشىلاردىڭ جانىندا بولاتىن.

تاعى دا ءبىر ەستە قالعانى، ول ەشقاشان دا جاقسى كولىككە ءمىنىپ جۇرۋگە نەمەسە ادەمى كيىنۋگە اۋەستەنبەگەن جان. باس ينجەنەر بولىپ جۇرگەن كەزىندە وعان جاڭا جەڭىل ماشينا بەرىلدى. سونى ءمىنىپ كەلەدى دە، كەلگەن سوڭ جۇمىس ورىندارىن ارالاۋعا ءوزى بۇرىن ءمىنىپ جۇرەتىن ەسكى "كاماز-ىن سۇراپ الاتىن...

...قاراپايىمدىلىق — قانداي تاماشا قاسيەت. پەندەشىلىككە بوي الدىرماۋ دەگەن نەتكەن مىقتىلىق. ءبىراق ادامداردىڭ كوبى وسىنى تۇسىنە تۇرا ونىڭ ەرەجەلەرىن نەگە ۇستانبايدى ەكەن، الدە ۇستانۋعا كەز كەلگەننىڭ ەرىك كۇشى جەتە بەرمەي مە ەكەن؟! ءسىرا، سولاي بولار-اۋ...

وزەننىڭ مۇناي كاسىپشىلىكتەرىن امانگەرەي ورىنبايەۆ ءوزىنىڭ بەس ساۋساعىنداي بىلگەن دەيدى. ولارداعى بۇكىل قۇبىرلار نە سونىڭ قولىمەن جۇرگىزىلگەن، نە سونىڭ باسقارۋىمەن جۇرگىزىلگەن دەگەن لاقاپ ءسوز بار. ونىڭ شىندىعىنا ابەكەڭدى بىلەتىندەر ەش كۇماندانبايدى. مۇنداعى سۋ، مۇناي، گاز كوممۋنيكاسيالارىنىڭ بۇكىل سحەماسىن ورىنبايەۆ وزەن مۇناي گاز ءوندىرۋ باسقارماسىندا باس ينجەنەر بولىپ جۇرگەندە سول كىسىنىڭ باسشىلىعىمەن جاسالىپتى جانە سول سحەما كۇنى بۇگىنگە دەيىن قاجەتكە جاراۋدا. توقسانىنشى جىلداردا كاسىپشىلىك كوممۋنيكاسيالارىنىڭ سول رەكونسترۋكسياسى وسى كۇنگە دەيىنگى ۋاقىت سىنىنا توتەپ بەرىپ قانا قويعان جوق، مۇنايدى ءوندىرۋ، دايىنداۋ جانە تاسىمالداۋ جونىندەگى جاڭالىقتاردى بويىنا سىڭىرە وتىرىپ، ءالى دە ۇزاق ۋاقىت باسشىلىققا الۋعا قابىلەتتى ەكەنىن كورسەتىپ وتىر دەيدى ونىمەن بىرگە ءجۇرىپ قىزمەت اتقارعان زامانداسى ىزبەرگەن ورازبايەۆ.

... سول كۇنى تاعى دا قۇبىر جارىلدى. مۇنىمەن شۇعىلدانۋ — باسقاراتىن كاسىپورىننىڭ تىكەلەي اتقارۋعا ءتيىس شارۋاسى، ءۇزىلىس مەزگىلى ەدى، مەن ينجەنەرلىك-تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ قىزمەتكەرلەرىن ورىندارىنان تابا الماي قالىپ، امانگەرەيگە تەلەفون سوقتىم. سوزگە كەلگەن جوق سول بويدا جارىلعان قۇبىرعا بارىپ، بار شارۋانى تىندىرىپ كەتتىك، — دەپ، ەسكە الادى تاعى دا ىزەكەڭ. بىلايشا ايتقاندا، ادامدار وزىنە قالاي سەنسە، وعان دا سولاي سەنگەن عوي...

ونىڭ تاپقىرلىعى تۋرالى ايتقان شاقان ناۋشابايەۆتىڭ ءبىر ءسوزى بار: ىزعارلى كوكتەم ايلارىنىڭ بىرىندە جىگىتتەر جوسپار ورىندالماي، جەتپەي تۇرعان مۇنايدىڭ ورنىن قالاي تولتىرۋدى بىلمەي، قاتتى ساسادى. سول ارادا امانگەرەي بۇلاردى الدىندا عانا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگەن جەرگە الىپ بارىپ:

— جىگىتتەر، ساسپاڭدار. سەندەرگە كەرەك مۇناي مىنانىڭ ىشىندە، — دەپ، كەسىلىپ تاستالعان قۇبىردى كورسەتەدى. جوندەۋ جۇمىستارى كەزىندە مۇناي ءجۇرىپ تۇرعان قۇبىردى كەسكەندە بالاۋىزدى، تەز قاتاتىن مۇناي ودان اعىم كەتپەي، ىشىندە شۇجىق سياقتانىپ قالا بەرەدى. ونى باسقالار بىلسە دە، ويىنا كەلە بەرمەيدى. الگى جەردە جىگىتتەر سول بويدا ىشىنە سۋ ايداپ، كەسىلگەن قۇبىرداعى مۇنايدى اعىزىپ العاندا تۋرا وزدەرىنە كەرەك بوپ تۇرعان مولشەردە ماي الىنادى. ءسويتىپ ابەكەڭنىڭ تاپقىرلىعى ارقاسىندا جىگىتتەر جوسپارلارىن ورىنداپ، كوڭىلدەرى جايلانىپ ۇيلەرىنە قايتادى...


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما