وتكەن كۇن ەلەس ەمەس
(امانگەرەي ورىنبايەۆ جونىندەگى ەستەلىكتەر داپتەرىنەن)
— مۇنايشى دەگەندە مەنىڭ كوز الدىما ءبىر عانا ادام كەلەدى، - دەدى وزىمە دە، وزگەلەرگە دە اسا سىيلى ادام.
— كىم ەكەنىن ايتىڭىزشى...
— امانگەرەي ورىنبايەۆ...
— تاعى دا كىمدەردى اتاي الار ەدىڭىز؟
— تاۋىپ الاسىز عوي. وسى ەل ءبارىن بىلەدى...
— ءوزىم ءبىر عانا مۇنايشىنى بىلەمىن، — دەدى وتىز جىلدان مۇنايشىلارمەن قاتار ەڭبەك ەتىپ، اششى-تۇششىنىڭ ءدامىن سولارمەن قاتار تاتىپ كەلە جاتقان، ءوز سوزىنە جاۋاپ بەرە الاتىن بەلگىلى مامان گەولوگ كەلىنشەك، — ول — امانگەرەي ورىنبايەۆ.
بۇل جونىندە مەن ەستىپ ءجۇرمىن، كەلىسپەيمىن دەپ ايتپايمىن. ءبىراق شىنىمەن، وزگە ەشكىمدى اتاي المايسىز با! — دەپ، مەن تاڭدانىپ قالدىم.
— جوق، تاعى دا ءۇش ادامدى اتاي الامىن. ولار — "وزەنمۇنايگاز" اكسيونەرلىك قوعامىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى جاقسىلىق جانعازييەۆ، قازىرگى پرەزيدەنتى مۇرات قۇربانبايەۆ جانە جاۋعاشتى بالاباتىروۆ دەگەن جىگىتتەر. شىن مانىندەگى مۇنايشىلار دەپ مەن وسى تورتەۋىن ايتار ەدىم...
ولاردىڭ ءبارىن بىردەن نەگە اتاماعانىن وزىمشە جوبالاعانمىن. العاشقى ەكەۋى باسشى ادامدار، باسشىلاردى ماقتامايتىن كەڭەس وكىمەتى كەزىنەن قالعان ادەتىمىز بار. باسشىلىقتان جاۋعاشتى دا قۇرالاقان ەمەس. سوندىقتان ەندىگى سۇراقتى باسقاشا قويعانمىن.
— ولاردى وزگەلەردەن ەرەكشەلەيتىن قانداي قاسيەتتەرى بار دەپ ويلايسىز؟
— ولار وسى وزەن كەنىشىندەگى قاي سكۆاجينانىڭ قانداي تاريحى بار ەكەنىن، قاي قۇبىردىڭ قالاي توسەلگەنىن، قاي تۇستان "شي شىعۋى" مۇمكىن ەكەنىن بەس ساۋساقتارىنداي ءبىلىپ وتىرادى. ال وزەننىڭ وي-قىرىندا قانشاما سكۆاجينا بار ەكەنىن، قاي قۇبىر قالاي توسەلىپ جاتقانىن ويلاپ كورىڭىز...
— ولارعا ءتان تاعى دا قانداي قاسيەتتەردى اتاي الار ەدىڭىز؟
— مۇناي توڭىرەگىندەگى بۇكىل تەمىر-تەرسەكتىڭ جايىن وتە جەتىك بىلەتىندىكتەن، ولار ەشۋاقىتتا كومەككە وزگە بىرەۋلەردى شاقىرىپ جاتپايدى. جارىلعان قۇبىردىڭ، تۇرىپ قالعان كاچالكانىڭ تۇسىنان ءوتىپ كەتىپ، وزگە بىرەۋلەردى جىبەرىپ، ۋاقىت وتكىزۋ دەگەن ولارعا جات. مىسالى، امانگەرەي باسشىلىق قىزمەتتە جۇرگەن كەزدەرىنىڭ وزىندە، كەز-كەلگەن اۆاريالارعا ءوزى تىكەلەي ارالاسىپ، جۇمىسشىلارمەن بىرگە سول جۇمىستىڭ نۇكتەسى قويىلعانشا جۇرەتىن. ءۇستىم بىلعانادى ەكەن دەپ تۇرىپ قالۋ، مەنىڭ مىندەتىمە جاتپايدى عوي دەپ، شەتتەپ قالۋ دەگەن بۇل ادامدار ءۇشىن جات. سۇراي قالساڭىز ءبارى دە ايتادى...
مەن ونىڭ سوزدەرىنە كۇمان كەلتىرگەن جوقپىن، كەيىننەن سويلەسۋگە نيەت ەتكەن ادامدارىمنىڭ بارلىعىنىڭ دا پىكىرلەرى ءبىر جەردەن شىققان. ارينە، بۇل وسى كەن ورنىندا اششى تەرىن توككەن وزگەلەردىڭ ەڭبەگىن جوققا شىعارۋ ەمەس بولاتىن. "جالعىز اعاش ورمان ەمەس، جالعىز كىرپىش قورعان ەمەس" دەگەندەي، جەكەلەگەن ادامدار قانشا مىقتى بولسا دا، ءوندىرىستىڭ ءىسى كوپپەن بىتەدى عوي. ال بۇل اراداعى ءسوزدىڭ نەگىزگى ءتۇيىنى ادامنىڭ ءوز ءىسىن ەگجەي-تەگجەيلى ءبىلىپ، جەتىك مەڭگەرۋى، ءوز ماماندىعىنىڭ شەبەرى ەكەندىگى تۋراسىندا ەكەنى تۇسىنىكتى شىعار.
امانگەرەي، شىنىمەن دە، ەرەكشە جاراتىلعان جان بولسا كەرەك. ول ءوزى بۇل وڭىرگە وزەن كەن ورنى اشىلعاننان كەيىن تۇركمەنستان جاقتان كوشىپ كەلگەن جەسىر ايەلدىڭ جالعىز ۇلى بولسا دا، ومىرگە ەڭسەسىن جوعارى ۇستاپ قاراعان، ءوز تالابىنا توسقاۋىل جاساماعان جىگىتكە ۇقسايدى. كەلە سالا سەگىز جىلدىق ءبىلىمىن تاۋشىق ۋچيليششەسىندە جالعاستىرىپ، ورتا ءبىلىمى جونىندەگى كۋالىكپەن بىرگە شوپىرلىق ماماندىق الىپ شىقتى. قولىنا قاراعان جالعىز اناسىن اسىراپ، وسىنى قاناعات تۇتىپ قالۋى دا مۇمكىن ەدى-اۋ، ءبىراق ول ويتپەپتى. اللا تاعالا بويىنا بىتىرگەن دارىن قۋاتىن سەزىندى مە ەكەن، الدە اۋەلدەن بولمىسىنا ءتان بىلۋگە دەگەن قۇشتارلىقتى، كوكىرەگىن كەڭەيتۋگە دەگەن شەكسىز اۋەستىكتى جەڭە المادى ما، جاس قوسىلعان، ءالى ءبىر ماماندىقتىڭ باسىن ۇستاپ ۇلگەرمەگەن جارى دامەتكەندى اناسىنىڭ جانىندا قالدىرىپ، وزىمەن تۇستاس ءبىر توپ جاستارمەن بىرگە الماتى پوليتەحنيكا ينستيتۋتىنا تارتىپ كەتەدى. ونى جاقسى بىلەتىن جاقىن ادامدارىنىڭ، بىرگە وقىعان جولداستارىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، امانگەرەي جاس كەزىنەن-اق زەرەك تە، ىزدەنىمپاز، ەڭبەكقور بولىپتى. سوندىعىنان دا شىعار، سول جىلدارى بۇكىل سوۆەتتىك سوسياليستىك رەسپۋبليكالار وداعىنىڭ تۋى بولعان ۇلى لەنيننىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا ارنالعان مەدالمەن ماراپاتتالعان بىردەن-بىر ستۋدەنت وسى امانگەرەي ورىنبايەۆ بولادى. سول كەزدەردىڭ كوممۋنيستىك پارتيا باقىلاۋىنداعى قاتاڭ تالاپتارىن جاقسى بىلەتىندەر جاس جىگىت ءۇشىن مۇنىڭ قانشالىقتى زور قۇرمەت ەكەنىن قاپىسىز تۇسىنەرى ءسوزسىز.
ءيا، وسىلايشا ول الماتى قالاسىندا وقىپ جاتتى. ونى ەرەكشەلەپ تۇرعان تاعى دا ءبىر سۇيىنەرلىك جاي، ستۋدەنتتىڭ جارتىمسىز ستيپەندياسىمەن كۇن كورىپ جۇرگەنىنە قاراماستان، ءبىرىنشى كۋرستا وقىپ ءجۇرىپ، كەلىنشەگىن الماتىعا الىپ كەتەدى. كۇيەۋى وقۋ ىزدەپ الىسقا اتتانعان كەزدە، قۇدايعا كۇنالى بولسا دا، ىشتەي، ونىڭ وقۋعا تۇسە الماي قالۋىن تىلەگەن كەلىنشەك، ەندى قۋانادى. سونىمەن قاتار، قولىنان كەلەتىن بار ونەرى، بىزبەن جازدىق كەۋدەشەلەر توقىپ، ولارىڭ ستۋدەنت قىزدارعا ساتىپ، تام-تۇمداپ تابىس تا تاۋىپ، كۇيەۋىنە ءوز كومەگىن تيگىزەدى. الايدا، تۇڭعىش پەرزەنتتەرى راۋشاننىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە بايلانىستى دامەتكەن جاڭاوزەنگە قايتا ورالۋعا ءماجبۇر بولادى.
ۋاقىت قانداي جىلدام دەسەڭىزشى... 1968 جىلى دۇنيەگە كەلگەن سول قىزىن وسىرەم دەپ جۇرگەنىندە ءۇش-تورت جىل زۋلاپ وتە شىعىپتى. ال كۇيەۋى وقۋ بىتىرەتىن جىلى رايحاندارى دۇنيەگە كەلىپ، ءوزى جۇيرىك ۋاقىتتى ءتىپتى قامشىلاي تۇسكەندەي كورىنەدى بۇگىندە دامەتكەنگە. ءسويتىپ قازاق پوليتەحنيكا ينستيتۋتىنىڭ مۇناي جانە گاز كەن ورىندارىن كومپلەكستى مەحانيكالاندىرۋ تەحنولوگياسى فاكۋلتەتىن ەكىنشى قىزى تۋعان جىلى ءبىتىرىپ شىعادى. امانگەرەيدىڭ ءبىر قاسيەتى، ەشۋاقىتتا ادام بالاسىنىڭ ءجۇزىن جىرتىپ، اۋىر ءسوز ايتۋدى بىلمەيتىن. بۇعان قاراپ، ونى ءبىر اۋزىنان ءسوزى، ۇستىنەن ءبوزى تۇسكەن جۋاس دەۋ دە قيىن. ويتكەنى كوڭىلىنە ۇناماعان نارسەنى سول بويدا ايتىپ، قاتتى ۇرسىپ تاستايتىن مىنەزىن كورگەندەر كوپ. ءبىراق تا ەشۋاقىتتا سول ءساتتى قايىرا ەسكە سالىپ، سول ءۇشىن بىرەۋدى ايىپتاپ كورمەپتى. اشۋىنىڭ ارتى شايداي اشىلىپ، سول بويدا تۇك قالماي تاراپ كەتەدى دەيدى بىلەتىندەر. ال وسىنداي ادامنىڭ ايەلگە دەگەن كوزقاراسى قانداي ەكەن دەسەڭىز، ول ەشۋاقىتتا وزگە تۇر عوي، ءوز ايەلىنە زەكىپ كورمەپتى عوي.
انە-مىنە دەگەنشە، امانگەرەيدىڭ مۇنايشىلىق عۇمىرى دا باستالىپ جۇرە بەرەدى. ول كەزدەگى وقۋ ءبىتىرىپ كەلگەندەردىڭ باس تىرەيتىن جەرى بىرەۋ، بۇل دا وزگەلەرمەن بىرگە وزەن مۇناي گاز ءوندىرۋ باسقارماسىنا اعا وپەراتور بولىپ جۇمىسقا ورنالاسادى. بۇل كەزدە وتاعاسى ەل قاتارلى وتانىنا ورالىپ، ەكى بالانىڭ اناسى بولىپ، كوڭىلى ەندى جايلانا باستاعان دامەتكەن بىردە ۇيلەرىنە قىدىرىپ كەلىپ وتىرعان ابىسىنىنا ەنەسىنىڭ قۇپيالاي ءتۇسىپ، الدەنەنى ايتىپ وتىرعانىن ەستىپ قالعانى... شالا-پۇلا قۇلاعىنا شالىنعان سول ءبىر ءسوز وزىنە ۇناماي، وڭاشا قالعان سوڭ جانىنا بارعان.
— الگى كىسىگە نە ايتىپ وتىرسىز؟
ەنەسى جاسىرعان جوق.
— قاراعىم-اي، باستارىڭ ەندى قوسىلعاندا كولدەنەڭ ءسوز ايتىپ، ءسۇيىنشى سۇراعانداي بولمايىن دەپ، ۇندەگەن جوقپىن. كۇنىم جاقىن قالعانىن ءبىلىپ، بالام كەلگەن سوڭ كوپ قالماسپىن دەپ ءجۇر ەدىم. ءبىراز بۇرىن تۇسىمە ەنىپ، ايان بەردى عوي. سونى ايتىپ ەدىم. — شىنىمەن دە، ەنەسى كوپ ۇزاماي قايتىس بولعان. التى جىل ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تۇرسا دا، التى اۋىز ارتىق ءسوز ايتىپ كورمەگەن، قايتا اناسىنىڭ ورنىنا انا بولىپ، اقىلىن قوسقان، ءوزى شەشۋىن تابا الماعان سان سۇراقتى كولدەنەڭ تارتقانىندا جانىندا قىلاۋ قالدىرماستان اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ، جانىن جادىراتىپ تاستايتىن سول ءبىر جاندى العاشقى جىلدارى قاتتى قينالا ىزدەپ ءجۇردى. بايقاسا، نەشە جىل بويى جولاۋشىلاپ كەتىپ، ءبىلىم قۋعان مۇنىڭ كۇيەۋىن جوقتاتپاعان دا سول ەنەسى ەكەن. بالالارىن باعىسىپ، ءبىر جاعىنان قاسىندا قارا بولىپ، ءبىر ءۇزىم ناندى ءبولىپ جەگەن ەكەۋىنىڭ دە بار تىلەگى ءبىر امانگەرەيدىڭ ۇستىندە ەدى. وعان بۇل ۇيدەگى ەكى ايەل — اناسى دا، جارى دا تىرشىلىكتەرىنىڭ ءبىر عانا تىرەگىڭدەي، عۇمىرلارىنىڭ ءبىر عانا مانىسىندەي قاراپ، وتباسى توڭىرەگىندەگى ەشبىر ىسكە ارالاستىرمايتىن. الىستا جۇرگەنىندە ءاربىر حابارى كەلگەن سايىن بىرگە قۋانىساتىن، كەلەر كۇنىن دە اسىعا كۇتىپ، جولىنا بىرگە قارايتىن. ەنەسى قايتىس بولعان سوڭ دا ءۇي ءىشىنىڭ كۇيكى تىرلىگى مەن قىزدارىنىڭ، ودان كەيىن دۇنيەگە كەلگەن ۇلدارىنىڭ دا بۇكىل تاۋقىمەتىن دامەتكەن ءوزى عانا كوتەردى. تەرەڭ زەردەلى، پاراساتتى جىگىت جارىنىڭ تاراپىنان ۇدايى كورىنىس بەرىپ تۇراتىن وسى ءبىر شەكسىز ءىلتيپاتتىڭ تاۋسىلمايتىن قۇرمەتتىڭ قۇنىن تۇسىنبەۋى، باعالاماۋى مۇمكىن ەمەس ەدى. سول سەبەپتى دە ونىڭ وزىنە بىرەۋلەرشە ەركەكسىنىپ قوجاڭداماعانىن، قول جۇمساپ، قورلاماعانىن دامەتكەن دە سەزىنەتىن جانە سول ءۇشىن دە شەكسىز باقىتتى ەدى. ەشقاشان دا وتباسىنىڭ ويرانى دەگەننىڭ نە ەكەنىن بىلمەي وسكەن بالالارىنا قاراپ، اللاعا مىڭ دا ءبىر العىسىن ءبىلدىرىپ جۇرەتىنى دە سودان شىعار. بىرگە عۇمىر كەشكەن وتىز ەكى جىلدىڭ ىشىندە، ەندى ويلاپ قاراسا، كيكىلجىڭ كۇي كەشكەن ءبىر دە ءبىر كۇنى بولماپتى. ويلاي-ويلاي ەسىنە تۇسىرگەنى مىناۋ عانا:
بىردە جۇمىستان كەلىپ بولمادى. ءبىر كۇن، ەكى كۇن كەلمەي قالۋ دەگەن ادەتتەگى ۇيرەنشىكتى جاي عوي. بۇل جولى ءتىپتى ءۇشىنشى كۇننەن اسىپ بارا جاتتى. شارشاپ كەلەتىن كۇيەۋىنىڭ تاماعىن قاي ۋاقىتتا بولسا دا دايىن ەتۋگە قانشالىقتى ماشىقتانىپ الدىم دەگەنمەن، ءۇش تاۋلىكتىك كۇتۋ ابدەن دىڭكەسىن قۇرتقان ايەل، ونىڭ كەتەرىندە: "مەن قاجەت بولىپ قالسام، حابارلاسارسىڭ"، — دەپ، قالدىرعان ءنومىرى بويىنشا تەلەفون شالماي ما.
— تىڭداپ تۇرمىن، نە شارۋا ەدى؟ — دەيدى بىرەۋ.
— نە شارۋا بولسىن، اناۋ امانگەرەي ءۇش كۇننەن بەرى ءۇيدىڭ بەتىن كورگەن جوق. تاماق ىشپەيتىن ادام با ءوزى؟! ۇيگە كەلىپ، شاي ءىشىپ كەتسىن دە، ەڭ بولماسا؟ — دەيدى بۇل وزىنشە اشۋلانىپ.
— ايتايىن... ايتايىن...، — دەيدى اناۋ ادام.
جارتى ساعاتقا جەتەر جەتپەستە ابەكەڭ ۇيگە جەتىپ كەلەدى.
— وۋ، ۇيات بولدى عوي، باتىربايەۆقا نە ايتىپ ەدىڭ؟! — دەيدى.
سويتسە، بۇل تەلەفون سوققان كەزدە "ۋزەننەفت" مۇناي گاز ءوندىرۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى ماحامبەت باتىربايەۆ سول ارادا ءجۇر ەكەن. باسشىلاردىڭ جەلكەسىنە بيۋروكراتتىق ءالى مىنە قويماعان كەزى بولعان سوڭ با، الدە بولمىسىندا باستىقپىن دەپ مەنمەنسۋدى بىلمەيتىن جان با، ايتەۋىر شىرىلداپ جاتقان تەلەفوندى كوتەرە قويعان عوي. ارتىق ءسوز ايتپاستان، اۋىر اۆاريا سالدارىنان ابدەن بۇلىنگەن قۇبىردى قالپىنا كەلتىرە الماي جاتقان جۇمىس ادامىن ۇيىنە قايتارىپ، ايەل ادامنىڭ ءبىر اۋىز ءسوزىن جەرگە تاستاماعان ول كىسى دە تەگىن بولماس دەپ ويلايدى ءقازىر دامەتكەن، سول ءبىر وقيعا ەسىنە تۇسكەندە.
باتىربايەۆ ماحامبەت جاسى جونىنەن سو امانگەرەيلەردەن كوپ ۇلكەن ەمەس، بىرەر جاس قانا ەرەسەك، اتىراۋ ءوڭىرىنىڭ ازاماتى. كەزىندە اتىراۋ مۇناي تەحنيكۋمىن، كەيىننەن بۇكىلوداقتىق پوليتەحنيكا ينستيتۋتىن سىرتتاي بىتىرگەن. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ونەركاسىبىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قىزمەتكەرى. ماڭعىستاۋ وڭىرىنە ەڭبەگى سىڭگەن جان. 1962-63 جىلدارى ماڭعىشلاق گەوفيزيكالىق پارتياسىندا جۇمىسشى بولعان. 1966-68 جىلدارى كاسىپشىلىك گەوفيزيكالىق پارتيانىڭ ينجەنەرى، 1968-78 جىلدارى قازاقتىڭ عىلىمي مۇناي زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا ىستەگەن. 1978-91 جىلدارى "ۋزەننەفت" مۇناي گاز ءوندىرۋ باسقارماسىندا العاشىندا باس گەولوگ، كەيىننەن باسقارما باستىعى قىزمەتىن اتقارعان. 1991-92 جىلدارى ماحامبەت باتىربايەۆ "مانگىشلاكنەفت" وندىرىستىك بىرلەستىگىندە جاۋاپتى قىزمەتتەردە بولدى...
ءيا، ودان بەرى دە كوپ جىلدار ءوتىپتى. مىنە، ايتسە دە سول ءبىر جان مۇنايشى امانگەرەيدىڭ وتباسىندا ءالى كۇنگە دەيىن سول ءبىر تەلەفونداعى اڭگىمەمەن ەسكە الىنىپ قويادى...
"ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ وتباسىندا "قارا ماي" تۋرالى كوپ ايتىلمايتىن. ويتكەنى وتاعاسى بالا-شاعانىڭ الدىندا جۇمىس تۋرالى ءسوز ايتۋعا جوق ەدى. ءبىراق "قارا ماي" ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ ءبىر مۇشەسى سەكىلدى، ەشقاشان ەسىمىزدەن شىقپايتىن. ويتەتىن سەبەبى ول ءبىزدىڭ ۇيىمىزگە مۇناي بولىپ ەمەس، شىن مانىندەگى قاپ-قارا ماي كۇيىندە كەلىپ ەنەتىن. ساۋىس-ساۋىس ماي كيىمدى كوبىنەسە جۋۋعا دا كەلمەيتىندىكتەن، وراپ-وراپ لاقتىرۋعا تۋرا كەلەتىن. مۇناي بايلىعىمىز عوي، سونىمەن قاتار جەپ وتىرعان نانىمىز، قوجايىنىمنىڭ جانىن بەرىپ جاساعان جۇمىسى دا سول بولدى. سوندىقتان شىعار، ءتىپتى بۇگىن كيىپ كەتكەن كيىمى دە ەرتەڭىنە كيۋگە جاراماي جاتسا دا، ول ءۇشىن قاباق شىتۋدى بىلمەپپىن. ونىڭ ۇستىنە، سول قارا مايدىڭ نانىن جەپ جۇرگەن، سول قارا مايعا بىلعانىپ وتىرعان تەك قانا مەن ەمەسپىن عوي دەپ تە ويلايتىنمىن. شىنىندا دا سولاي ەكەن. قارا مايدىڭ قاسيەتىمەن بۇگىندە بۇكىل ەل كۇن كورىپ وتىر عوي، ەڭ باستىسى، قانشاما جىل سونىڭ بەينەتىن كورگەندەر ونىڭ مەجەلى تويلارىن تويلاي بەرسە ەكەن، ەڭبەكتەرىنىڭ جەمىسىن كورسە ەكەن"، — دەپ ەدى دامەتكەن.
وزەن وڭىرىندە جەر بايلىعىن تاۋىپ، ونى ەل يگىلىگىنە جاراتۋ ءۇشىن قانشاما ادام تەر توگىپ كەلەدى دەسەڭىزشى. وسى جولدا جان قيعانداردى ەسەپتەگەندەر بار ما ەكەن، ءسىرا. ال راحاتىن كورىپ جۇرگەندەر قانشا؟ مۇنايشىنىڭ اۋىر ەڭبەگىنىڭ وتەۋى قايدا دەيتىن زامانداستار سۇراعىنا جاۋاپ تابىلدى ما؟ "قارا ماي" سىرىن ءبىلىپ بولدىق پا؟ وتكەنىمىز نە دەيدى ءوزى؟ ونىڭ سوزدەرى مەنى وسى تەكتەس ويلارعا جەتەلەگەن.
وسى مەزەت مەنىڭ كوز الدىما قالتاسىنا تۇڭعىش رەت ءوزىنىڭ قولى جەتكەن جەكە قۇجاتى، تاۋشىق ۋچيليششەسى بەرگەن جۇرگىزۋشى كۋالىگىن سالىپ، ءوز جاۋاپكەرشىلىگىنە بەرىلگەن قوراپتى جۇك ماشيناسىمەن جەلدەي ەسىپ، ءوزى وتىرعان بەگداشتىڭ مەكتەبىنە اسىعا جەتكەن جاس امانگەرەي ەلەستەي بەردى. ول ءوزى سەگىز جىل بىرگە وقىعان دوستارىنا-اق جۇرەگىن جايىپ تاستاپ، ەڭ العاشقى ازاماتتىق قۋانىشىمەن ورتاقتاسۋ ءۇشىن بارعان شىعار-اۋ... مۇمكىن بۇل ونىڭ ومىرىندەگى تۇڭعىش رەت ءوز بەتىمەن قول جەتكىزگەن جەڭىسى شىعار. ال ءسال نارسەگە دۇرلىگە قۋاناتىن دوستارى ماشيناسىن كورسەتكەلى ەرتىپ شىققاندا قورابىنىڭ ءبىر قاپتالى جوق ەكەنىن كورىپ، دۋ كۇلگەندە ول قانداي سەزىمدە بولدى ەكەن.؟! ءبىراق قينالماستان: "ە، جولدا ءتۇسىپ قالعان عوي، قايتاردا تاۋىپ الارمىن"، — دەپ، جاۋاپ بەرگەنىن قالاي تۇسىنەر ەدىڭىز؟ ونىڭ جاسىماي، كىدىرمەي بەرگەن جاۋابى بەينە ءوزى ومىردەن ءجۇرىپ وتكەن جولىنداعى بىربەتكەيلىكتى ەسكە سالعانداي. ءبىزدىڭ ءار ءبىرىمىز دە ونداي ساتتەردى باستان كەشكەن شىعارمىز. ءبىراق جاسىپ قالعان كەزدەرىمىز ارقىلى ەس كىرىپ، قۋانعان ساتتەرىمىز ارقىلى مارقايىپ، شىنىعىپ وتىرعان شىعارمىز. ويتكەنى وتكەننىڭ ءبارى ەلەس ەمەس، پەندە بىتكەننىڭ ءبارى دە سۇرىنە-قابىنا ءجۇرىپ ەرجەتەدى. تەك قانا بارار جەرىڭ نەعۇرلىم ۇزاق بولعاي، جۇرگەن جەرىڭدە ءىز قالعان...