InfoHub Logo

قازاقستاننىڭ تانىمال سپورتشىلارىنىڭ ءبىرى باسكەتبولشى — جارمۇحامەدوۆ ءالجان مۇسىربەك ۇلى. ءالجان جارمۇحامبەدوۆ تاباقساي اۋلى، بوستاندىق اۋدانى (سول كەزدەگى ساياسات كەسىرىنەن قازاقستاننىڭ وزبەكستانعا بەرگەن اۋدانى) تۇركىستان وبلىسىندا، 2-قازان 1944-جىلى تۋعان. اكەسى — جارمۇحامەدوۆ مۇسىربەك باي ۇلى تايپاسىنىڭ جاپپاس رۋىنان، شەشەسى — پراسكوۆيا جەرونكينا-جارمۇحامەدوۆا، ايەلى — لاريسا جارمۇحامەدوۆا. بالالارى ۆلاديسلاۆ (1969ج. تۋعان) پەن سەرگەي (1976ج. تۋعان)، ماسكەۋ قالاسىندا تۇرادى.

ءالجاننىڭ ۇلتى تۋرالى باسپا ءسوز بەتتەرىندە كوپ جازىلعان، بىرەۋلەر وزبەك دەدى، بىرەۋلەر تاتار دەدى. ءالجاننىڭ ءوز اۋزىنان ايتقانى، قانى دا جانى قازاق ەكەندىگى، ءتىپتى، رۋى كىشى جۇزدەگى جاپپاس ەكەندىگى. قازاق ەكەندىگى باياعى سوۆەت پاسپورتىندا دا جازۋلى ەكەن، جۇرتشىلىق بيوگرافياسىن بىلمەگەندىكتەن، ءار ساققا جۇگىرتكەن سياقتى. ول مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، ەكى جىل شليفوۆالششيك بولىپ، شىرشىق قالاسىندا جۇمىس ىستەگەن، وسى زاۋىتتا ىستەپ جۇرگەندە وڭ قولىنىڭ ەكى ساۋساعىنان ايرىلعان. زاۋىتتىڭ دەنە تاربيەسى ينسترۋكتورى ۇزىن بويلى جىگىتتى كورىپ، (ونىڭ بويى 208سم بولعان) باسكەتبول سەكسياسىنا شاقىرعان، سودان ول جاتتىقتىرۋشىسى رومان سالەتدينوۆتىڭ ۇيعارىمىمەن 1963 جىلى تاشكەنتتەگى فيزكۋلتۋرا ينستيتۋتىنا ءتۇسىپ، 1967 جىلى فيزكۋلتۋرا وقىتۋشىسى ماماندىعىن الىپ شىققان. كسرو-دىڭ ءبىرىنشى ليگاسىنداعى سكا سپورت كلۋبىندا جانە وزبەكستان قۇراما كومانداسىندا ونەر كورسەتىپ، تاجريبە جيناقتاعان. اتاقتى جاتتىقتىرۋشى الەكساندر گومەلسكيي سسكا سپورت كلۋبىنا قايتا-قايتا شاقىرىپ، ءالجان اۋىسۋعا كەلسىم بەرمەگەندىكتەن، 1968 جىلى مەحيكو وليمپياداسىنا قۇراماعا الماي قويعان. ماسكەۋگە بارعىسى كەلمەي، 1969-جىلى الماتى قالاسىنىڭ «لوكوموتيۆ» كومانداسىنا شاقىرتۋ الىپ، جارتى جىلداي ونەر كورسەتىپ، ريگادا بولاتىن كاسىپوداقتىڭ سپارتاكياداسىنا قازاقستان اتىنان ونەر كورسەتۋگە وزبەكستان جاعى رۇقسات بەرمەگەن. سول جىلى 1969- جىلدىڭ 26-قاراشاسىندا كسرو قورعانىس ءمينيسترى مارشال سوكولوۆسكييدىڭ قولىمەن حات كەلىپ، ءالجاندى ەرىكسىز ماسكەۋدىڭ، ول كەزدە قۇراما كوماندانىڭ بازاسى بولعان اتاقتى سسكا كومانداسىنا الىپ كەتكەن. وسى كوماندادا باقانداي ون ءبىر جىل شابۋىلشى بولىپ ويناعان. وسى كوماندا قۇرامىندا جانە كسرو قۇراماسىندا توعىز رەت ەل چەمپيونى، ءۇش رەت ەۋروپا چەمپيونى جانە 1972-جىلى وليمپيادا چەمپيونى اتانعان. ەڭ ەستە قالار ساتتەرىنىڭ ءبىرى ميۋنحەن وليمپياداسىندا امەريكاندىقتارمەن فينالدا ويناپ جاتقاندا، ويىن بىتۋگە ءۇش سەكۋند قالعاندا س.بەلوۆ ەسەپتى 51:50 جەتكىزىپ، كسرو قۇراماسى وليمپيادا چەمپيونى اتانعان. سول جۇلدىزدى كوماندانىڭ كاپيتانى داڭقتى قازاق ءوز ەلىنىڭ تاريحىندا تۇڭعىش وليمپيادا چەمپيونى اتانعان.

باسكەتبولمەن اينالىسۋدى اياقتاعاننان سوڭ، ءالجان جارمۇحامەدوۆ بەس جىل بۇرىنعى گدر ەلىندە، سوۆەت اسكەرلەرى قۇرامىندا جاتتىقتىرۋشى قىزمەت اتقارىپ (اسكەري ادام بولعاسىن)، 1987-جىلى الماتى قالاسىنداعى سكا كلۋبىنا باسكەتبولدان قىزمەت تابىلماعاندىقتان، مىلتىق اتۋدان جاتتىقتىرۋشى بولىپ قىزمەت اتقارعان. الماتىدان ماماندىعى بويىنشا جۇمىس تابىلماي، ءبىرىنشى تاشكەنتكە، سودان ماسكەۋگە قايتا ورالىپ، س.بەلوۆ ەكەۋى رەسەي قۇراما كومانداسىن جاتتىقتىرىپ، 1994-جىلى كانادادا الەم بىرىنشىلىگىندە كۇمىس مەدالعا، 1997-جىلى ەۋروپا بىرىنشىلىگىندە قولا مەدال الۋعا قول جەتكىزگەن.

---