InfoHub Logo

(قازىرگى جاستار پوەزياسى حاقىندا)

باستاۋ ءسوز

ەلiمiز تاۋەلسiزدiك الار تۇستا دا، العاننان كەيiن دە بiراز ۋاقىتقا دەيiن مىنا زامان الاساپىران كۇيگە ءتۇسiپ، ءتۇرلi ساياسي، الەۋمەتتiك ساپىرىلىستاردى باسىنان وتكەردi. تالاي-تالاي كۇرمەۋi تاس ءتۇيiن داعدارىستار مەن اۋىر دا ازاپتى كۇيزەلiستەردi كورiپ ۇلگەردiك. مiنە، سول كەزەڭدەردە كوبiمiز، سونىڭ iشiندە، ءوزiمiز دە بارمىز، ادەبيەتiمiز توقىراۋعا ۇشىراپ تۇر دەپ القىنىپ ايتىپ تا جاتتىق، جارىسا جازىپ تا جاتتىق. بۇل ءسوزدiڭ شىندىعى دا بار ەدi. ادەبيەتتiڭ اۋىر ارتيللەرياسى بولىپ سانالاتىن پروزا جانرى، ءاسiرەسە، جاڭا زاماندى بەينەلەيتiن رومان، حيكاياتتار دۇنيەگە كەلە قويمادى. اسپان جەرگە ءتۇسiپ، جەر اسپانعا شىعىپ كەتكەندەي الاساپىران زاماننىڭ ءتۇر-تۇسiن، مiنەز-قۇلقىن تانىپ-بiلۋ، ونى كوركەم قورىتۋدان وتكiزiپ، سومداپ، ءمۇسiندەۋ ءۇشiن ول كەزەڭدەردەن بەرiرەك الىپ كەتەتiن ۋاقىت الشاقتىعى قاجەت بولاتىن. سولاي بولىپ شىقتى دا. قازiر ەل ءۇشiن تالماۋىر تۇس بولعان سول بiر قيىن كەزەڭدەردi سيپاتتاپ، سۋرەتتەي الاتىن رومان، حيكاياتتار جازىلىپ، جاريالانا دا باستادى.

مەن ءوزiم ولەڭ جازاتىن ادام بولعاندىقتان، ارينە، الدىمەن باقىلايتىنىم دا، بiردەن كوز سالاتىنىم دا پوەزيا جانرى عوي. مەن، ءسوز جوق، كۇندەلiكتi باسپا ءسوز ارقىلى پوەزيانىڭ سول جىلدارى دا، ونان كەيiن دە بiردە-بiر ءۇزiلiپ قالماي ءۇزدiكسiز جۇمىس iستەپ جاتقانىن كورiپ تە، بiلiپ تە وتىردىم.

بiراق نەسiن جاسىرىپ، جابا توقيمىن، ادەبيەتكە توقىراۋ كەلدi دەپ تولاسسىز ايتىلىپ جاتقان كوپشiلiك حورعا قوسىلىپ كەتكەن ءوزiم دە بiراز ۋاقىت سول ويدىڭ شىرماۋىندا قالعان بولاتىنمىن. پوەزيا تiنiنiڭ ءۇزiلمەگەنiن بiلە تۇرا ءدۇدامال كۇي كەشكەنiمدi بۇگiن ەندi جاسىرا المايمىن. ءدۇدامالدىڭ اتى — ءدۇدامال. وندا كۇدiك تە، ءۇمiت تە بولادى. ءارi تارت تا بەرi تارت سول بiر كۇيدە بiرشاما ۋاقىت ءجۇردiم دە، اقىرى نە كۇدiگiمدi، نە ءۇمiتiمدi بەكiتەيiن دەگەن نيەتپەن، الدىمەن تاۋەلسiزدiكتiڭ العاشقى جىلدارىندا، سونان كەيiن جاڭا عاسىردىڭ و جاق، بۇ جاعىندا ادەبيەتكە كەلگەن جاستاردىڭ شىعارمالارىن مۇقيات وقىپ-بiلۋگە كiرiستiم. سويتسەم، بiردەن ايتايىن، پوەزيادا تۇك تە توقىراۋ بولماعان ەكەن. وسكەن، وركەنiن جايعان. جاڭا ءورiسكە شىققان. ياعني، باستى ايىپ ءوزiمiزدە جاتقان بولىپ شىقتى. جاستار پوەزياسىن ءوز كەزەڭiندە وقىپ جارىتپاعانبىز، دەر كەزiندە باعاسىن بەرمەگەنبiز.

مەنiڭ بۇل كولەمدi ماقالام «التىنكوپiرلiكتەر» دەپ اتالادى. نەگە «التىنكوپiرلiكتەر؟» ەندi سوعان كەلەيiك.

بiردەن ايتايىن، «التىنكوپiرلiكتەر» اتاۋىن مەن ويلاپ تاپقام جوق. بۇل ءسوز — مارالتايدىڭ ءسوزi. ول ءوز تولقىنىنىڭ ادەبيەتكە كەلۋ كەزەڭiن وسىلاي اتاعان. ياعني، ول تولقىن سول بiر ساپىرىلىسى دا، الىس-جۇلىسى دا كوپ، بۇكiل ەل تاۋقىمەتتi، تارشىلىق زاماندى باسىنان وتكەرiپ جاتقان تۇستا، كوپ اقىن-جازۋشىلارىمىز نە iستەرiن بiلمەي ابدىراپ، داعدارىپ، قالامى مەن قاعازىنان كوز جازىپ قالعانداي بولعان كەزەڭدە ۇلى مارتەبەلi پوەزيانىڭ كەشەگi جاعالاۋىن ەرتەڭگە، ياعني بۇگiنگi جاعالاۋعا قوسقان كوپiر مiندەتiن اتقاردى. شىن ءمانiندە التىن كوپiر بولا بiلدi.

مەن التىنكوپiرلiكتەر پوەزياسىن مارالتاي رايىمبەك ۇلى، ءامiرحان بالقىبەك، جاراس سارسەك، باۋىرجان باباجان ۇلى، نۇرجان قۋانتاي ۇلى، باتىربولات ايبولات ۇلى، ءالiبەك شەگەباي، باقىت بەدەلحان ۇلى، داۋرەن بەرiكقوجا ۇلى، باقىتجان الديار، الماس تەمiرباي، تاناكوز تولقىن قىزى، اينۇر ءابدiراسىل قىزى جانە سىرتتان ءوز ەلiنە ەندi ورالىپ جاتقان ۇلاربەك دالەي، ءتوقتارالi تاڭجارىق، ءنۇرباتيما بايتۇرسىن، وتار شاۋقان شىعارمالارى ارقىلى تانىپ-بiلگiم كەلدi.

ارينە، جاستار پوەزياسى وسى اتى اتالعان جاستارمەن عانا شەكتەلiپ قالمايتىنىن، قۇدايعا شۇكiر، مەن جاقسى بiلەم. ولار الدەقايدا كوپ. تاعى دا ولاردىڭ iشiندە مەن اڭگiمە ەتكەلi وتىرعان جاستاردان قارىم-قۋاتى دا، تالانت-دارىنى دا بiر دە كەم سوقپايتىن اقىنداردىڭ بار ەكەنiنە، تiپتi دە، ءشۇبا كەلتiرمەيمiن. بiراق ءبارiن قامتۋعا بiر ادامنىڭ مۇمكiندiگi جەتپەيدi عوي. ونىڭ ءۇستiنە، ءوزiم سىرتتاي قادiرلەيتiن كەيبiر جاستاردىڭ جىر جيناقتارى قولىما تۇسە قويمادى. سوندىقتان مەن اعامىزدىڭ قالامىنا بiز نەگە iلiكپەدiك دەپ وكپە-ناز ايتاتىن iنi، قارىنداستارىم تابىلىپ جاتسا، ولاردان الدىن-الا عافۋ ءوتiنەم.

بۇل جەردە وقىرمان قاۋىمنىڭ ەسiنە سالا كەتەر بiر نارسە، التىنكوپiرلiكتەر وزدەرiن جاستارمىز دەپ سانامايدى. ولاردىڭ ولاي دەۋi دۇرىس تا. ويتكەنi ولاردىڭ الدى بۇگiن-ەرتەڭ قىرىق جاسقا كiرگەلi وتىر. بiراق مەن ءۇشiن ولار — جاستار. ول ءۇشiن مەنiڭ قادiرلi iنiلەرiم مەن قارىنداستارىم سوگە قويماس.

سونىمەن..

---