- 30 ءساۋ. 2020 00:00
- 437
اقىلسىز ادام ايقاي كەلەدى
تىرناقتىڭ استىنان كىر ىزدەگەن حالىققا تاماعىن شايناپ بەرسەڭ دە جاقپايسىڭ. وسى حالىقتىڭ اراسىندا كەڭىنەن تارالعان وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىنىڭ ساپاسى. كەرەك قۇجاتىن كەزەسىز الا الماي اشىنعان حالىققا ورتالىقتاردى كىنالاۋ وڭاي،ءوز كوزىن باسقان شەلدى كىم بايقاسىن؟ زاماناۋي تەحنولوگيالار دەپ جار سالامىز، ءبىراق ءوزىمىز سولارعا قانشالىقتى ىلەسە الىپ جاتىرمىز؟
«كەزەككە كىرمەي، ەسەپكە كىرمەيسىڭ» دەگەن ناقىل ءسوز ءدال وسى قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىنا ارناپ ايتىلعانداي-اق. سانى كوپ بولعانىمەن، قايسىنا بارساڭ دا، ءبىر جاپسىراق تالونسىز ەشتەڭە دە الا المايسىڭ. قىزىق، وسى اۋقىمدى ماسەلەنىڭ باستى سەبەبى جايلى ويلانىپ كورگەن ادام بار ما ەكەن؟
تاڭەرتەڭنەن الا كەشكە دەيىن ءوزىنىڭ جۇمىسىن ىسىرىپ، بىرەۋدىڭ «اسىن ءپىسىرىپ» جۇرگەن قىزمەتكەرلەردىڭ كىناسى جوق دەمەيمىن، ءبىراق دايىن اسقا تىك قاسىق بوپ ۇيرەنگەن ادامداردىڭ ەرىنشەكتىگى قىنجىلتادى. مۇنداي جەرگە كىرسەڭ، ءاربىر ۇستەلدە ءبىر ادامنان، ءبىر ادامدا ون سۇراقتان بولىپ، قىزمەتكەرلەر تۇسىندىرە الماي، حالىق تۇسىنە الماي ابىگەر بولىپ جاتادى. تالون دەيدى، كىلت دەيدى، كۋالىك دەيدى – ءبىر قۇجاتتى الۋ ءۇشىن توقسان ءتۇرلى قۇجات اكەلۋ قاجەت. دەگەنمەن، ادامنىڭ قۇلقى تۇزەلمەي، ءومىردىڭ قۇلپى تۇزەلمەيدى عوي. حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنا كەلگەن ءاربىر ادام از دا بولسا ەڭبەكتەنۋگە نيەتتەنىپ كەلسە، بۇگىن قالىپتاسىپ تىرعان جايدىڭ شەشىمى وڭاي تابىلاتىن ەدى.
ەگەر بايقاپ قاراساق، ءاربىر ورتالىقتا كادىمگى تەرمينال تارىزدەس قۇرىلعىلار ورنالاسقان. مۇنىڭ كوبىسى – ادامدار وڭاي قول جەتكىزۋگە بولاتىن قۇجاتتى كەزەكتە كۇتپەسىن دەپ جاسالعان ارنايى اپپاراتتار نەمەسە كومپيۋتەرلەر. «ەكى كىسى ىعىسسا، ءبىر كىسىلىك ورىن بار» دەيدى قازاق. ەگەر ءاربىر ەكىنشى ادام وسى قۇرىلعىنىڭ ءتىلىن ۇيرەنىپ، ءوز ماسەلەسىن شەشىپ ۇيرەنسە، كەزەكتىڭ دە سوڭىنا تەز جەتەر ەدىك. ءبىراق جالقاۋلىققا جانىن جەگىزگەن جۇرتشىلىق مۇنداي قيىن ىسپەن قالاي اينالىسسىن؟ ولار ءۇشىن ايقاي سالىپ، ءوز ءمىنىن بىرەۋدەن ىزدەگەن الدەقايدا جەڭىل.
اقىلسىز ادام ايقاي كەلەدى،
جان-جاعىن جايپاي كەلەدى.
اقىلدى ادام جاي-جاي كەلەدى،
جان-جاعىن بايقاي كەلەدى.
ءقازىر حالىق اراسىندا اقىلدى ادامنان گورى اقىماقتاردىڭ قاراسى كوپ سياقتى. ءوز باسىنا قيىندىق تۋدىرىپ، بىرەۋدىڭ ومىرىنە قيىندىق قوسقاندى جانى سۇيەتىن ساناسىزداردىڭ زامانى بۇل. «كورمەس تۇيەنى دە كورمەس» دەمەكشى، ءوز دەڭگەيىنەن اسىپ شىعا المايتىن ادامدار وزدەرى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان مۇمكىندىكتەردى بايقامايدى. مىسالى، ءسىز سول ورتالىقتاردىڭ تابالدىرىعىن توزدىرماي-اق، وزىڭىزدە كەرەك قاراپايىم قۇجاتتاردى ۇيدە وتىرىپ الا الاسىز. سونىمەن قاتار، جەكە كۋالىگىڭىزدى ۇمىتىپ كەتەتىندەي جاعدايلار ورىن السا، قىزمەتكەرلەر سول ساتتە كومپيۋتەردەن ءسىز جايلى بارلىق مالىمەتتى تاۋىپ بەرە الادى. باستىسى «اقىلدى ادام ايتقىزباي بىلەدى، اق سۇڭقار قاققىزباي ىلەدى» دەگەن سوزگە ءمان بەرىپ، ازداعان سابىر مەن تۇسىنىستىك تانىتقان ءجون.
وسى جاعدايدى ءدال تاۋىپ سيپاتتايتىن شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ كەرەمەت ولەڭ جولدارى بار:
بىرەۋدىڭ ءمىنىن كورگەنشە،
جاماندىعىن تەرگەنشە،
ءوز ويىڭدى مازالاپ،
ءوز بويىڭدى تازالاپ،
وزىڭمەن الىس ولگەنشە!
ابدىمۇرات اسىلبەك