اقشا قار
مىناۋ جارىق دۇنيەدەگى ىزگى دە شىنايى اسەم قۇبىلىستارعا كورگەنىن اينىتپاي قابىلدايتىن ءسابيدىڭ پاك كوڭىلىمەن، بوزبالانىڭ بۇلاقتاي ءمولدىر بۇلا سەزىمىمەن قاراعىم كەلەدى. بىلايىنشا دۇنيەنىڭ، وسىناۋ ءومىرىمىزدىڭ ءمانى دە، ءسانى دە اسپانداعى جارىق نۇر ىسپەتتى. ال تىرشىلىكتىڭ ءمان-ماعىناسىن الگى ايتقان بالانىڭ پاك جۇرەگىنىڭ، بوزبالانىڭ ارمان-سەزىمىنىڭ تىلسىم سىرلارىنان ىزدەيتىندەيمىن، سەزىنەتىندەيمىن. سوندايدا كۇن شۇعىلاسىمەن كۇمىستەي جىلت-جىلت ەتكەن اقشا قار ورالادى ويىما. اپپاق-اۋ، اپپاق، ءبىر عاجايىپ كىرشىكسىز الەم...
سوندايدا تاعى دا دۇنيە-پانيدىڭ وزگە قىم-قۋىتىندا تيتتەي دە شارۋاسى جوق بال بۇلدىرشىنگە اينالىپ، توپ بالاعا قوسىلىپ، قۇلاقشىنىم جالپىلداپ، الما بەتتەر نارتتاي بولىپ قىزارىپ، قىر باسىنان شانامەن تومەن قاراي قۇلديلاعىم كەلەدى دەرسىڭ. اۋىل بالاسىنىڭ اقشا قار ۇستىندە الىسىپ-جۇلىسىپ، اۋناپ-قۋناعانىنىڭ ءوزى اجەڭ ايتار ەرتەگى سەكىلدەنەدى. بالا دەگەنىڭ ويىنعا تويۋشى ما ەدى ءسىرا دا. قايران، بالعىن شاق! ەكى توپقا ءبولىنىپ الىپ، قار لاقتىرىسىپ، ارلى-بەرلى سىباسىپ، ەش ۋايىمسىز، سوعان ءماز بولىپ ارقايىن وتكەن كۇندەر-اي! اسىل اناشىم، سەنىڭ ۇلىلىعىڭا تاعى دا ەندى كوز جەتكىزگەندەيمىن. كۇن ۇزاققا دالادا قارمەن ويناعان قارادومالاقتارىڭ ابدەن قولدارى ءۇسىپ، ءبۇرىسىپ ۇيگە جەتكەندەرىندە مەيىرىمدى جۇزىڭمەن جىلىتىپ، ىپ-ىستىق قولتىعىڭا مۇپ-مۇزداي قولىمىزدى سالعىزاتىن ەدىڭ. سوندا بالدىرعان بالاپاندارىڭنىڭ تۇلابويدى قارىپ كەتەردەي سۇپ-سۋىق الاقانىنىڭ ىزعارىن ەلەڭ دە قىلماي، شەكسىز مەيىر ماحابباتىڭمەن وبەكتەي قارايتىنسىڭ، اياۋلى انا!
ول كەزدە كۇن دە شاعىرماقتانىپ، قۇلاعىڭدى قىز-قىز قايناتىپ تۇرۋشى ەدى. ول كەزدە قار دا قالىڭ تۇسەتىن. ول كەزدە تەرەزە اينەكتەرىندە كادىمگى قازاقتىڭ ويۋ-ورنەكتەرىندەي اسەم سۋرەتتەردى شىمىر اياز ءوزى-اق بەينەلەپ ۇلگىرەتىن. جەرگە تۇسكەن اق ۇلپا اق ماقتاداي ۇلبىرەپ، كوزدىڭ جاۋىن الاتىن. ول كەزدە دە اق مامىقتاي اق ءتۇبىت قاردىڭ ۇستىندە قومپاڭداعان قارا قارعا جۇرەتۇعىن جورعالاپ...
شىركىن، دۇنيە! بوزبالا داۋرەن - ءوز الدىنا جاتقان ءبىر جىر. الابۇرتقان اساۋ جۇرەك، جاقسىلىققا، ىزگىلىككە، مەيىرىمگە، دوستىققا، ماحابباتقا ۇيىعان ىڭكار سەزىم الىس ارماندارعا جەتەلەپ، كوڭىل قۇسى قيالارعا شارىقتاي سامعاپ، قيان-الەمدەردەن سىر جۇمباق ىزدەمەۋشى مە ەدى؟ جاز بولسا، شەكسىز سايىن دالا توسىندە ەمىن-ەركىن قالىقتاي قانات قاققان اق كوبەلەكتەن كوز الماي، ساعىمدى بەلگە سارعايا، ويلانا كوز تىگەتىنسىڭ، ال قىس تۇسسە-اق بولدى، قار جاۋعانىن تىلەپ، الىپ-ۇشىپ قۇمارتىپ جۇرەتىنسىڭ. سونىڭ ءوزى دۇنيەگە، تابيعاتقا ادام بالاسىنىڭ جاڭادان وركەن جايىپ كەلە جاتقان بالاۋسا شاعىندا بەي-جاي قاراي المايتىندىعىنىڭ، سۇلۋلىقتى، اسەمدىكتى سەزىنە بىلەتىندىگىنىڭ بەلگىسى ەكەن-اۋ...
العاشقى قار جاۋعاندا انامىز ءۇيدىڭ ءىشىن قاعىپ-سىلكەتىن. العاشقى قار جاپالاقتاپ تۇرعاندا ادامدار كوڭىلىندە دە وزگەشە ءبىر وزگەرىس بولىپ، ءبىر تۇلەپ، جاڭارىپ، جاسارىپ قالاتىن. قار ۇستىندە جوسىلىپ نەشەبىر ىزدەر جاتۋشى ەدى. سونىڭ ءبارى دە تابيعاتپەن، جاراتىلىسپەن سونشالىق ەتەنە سۋرەت سەكىلدەنەتىن. بالا بىتكەن تاڭ ەرتەمەن ەكى ەزۋلەرى ەكى قۇلاقتارىندا مارە-سارە بولىپ، اي-حوي، اققالا سوعۋشى ەدى. وسىندايدا تىرشىلىكتىڭ تامىر سوعىسىندا ەرەكشە ەكپىن، تابيعي ءارى جاڭاشا ىرعاق پايدا بولاتىن. قىر ۇستىنەن قىلت ەتىپ قاسقىر كورىنىپ، بوراننىڭ ءوزى اش بورىدەي ۇلي جونەلگەنىمەن ىسىنە بەكەم مالشى قاۋىم قاراۋ كۇننىڭ قاتەرىنەن ىقپاي، قارۋىنا دا، قايراتىنا دا سەنىمدى ءجۇرۋشى ەدى. سوعان قاراماستان مالدىڭ كۇي-قوڭى دا، مالشىنىڭ كوڭىل اۋانى دا جامان بولمايتىن. ەل ەڭسەسى كوتەرىڭكى، شارۋاسى بەكەم، قىتىمىر ايازى كوپ بولعانىمەن، قىسىر ءسوزى از، ءجونى ءتۇزۋ اڭگىمەسى مول بولاتىن-دى. ارينە، مۇنىڭ ءبارى دە ول كەزدە، ءبىزدىڭ بالا كەزىمىزدە، بوزبالا شاعىمىزدا..
بوزبالا دەمەكشى، سول ءبىر شاقتاردى ەسكە السام، البىرت كوڭىلىمدە تاعى دا ارمان، ءتاتتى مۇڭ جۇزەدى. قىس تۇسەر-تۇسپەستەن ىلعي دا قارشىلداعان قار جاتاتىن بەينەۋدىڭ عاجايىپ بەينەسى كوز الدىمدا بەينە ءبىر اق كوگەرشىندەي كولبەي قالادى. قىسى قانشا قاتال بولعانىمەن دە اقشا قارىنداي اپپاق كوڭىلىمە، العاۋسىز سەزىمىمە، لۇپىلدەگەن بوزتورعاي جۇرەگىمە ماڭگى سونبەستەي ىستىق وت سالىپ، قالعان عۇمىرىمدا وسىناۋ دۇنيەدەن جالىنداپ، لاۋلاپ وتەردەي تىرشىلىك ءنارىن سەپكەن ەدى. اقشا قارلى دالادا جەلكەندى ءۇمىتتىڭ، اپپاق ۋىز ماحابباتتىڭ تۇتقىنى بولعانمىن. جاڭا جىلدىڭ جانعا سونداي جايلى وسىناۋ ماقپال ءتۇنى ءالى ەسىمنەن كەتپەيدى...
1986 جىل
You Might Also Like
-
دەمالىس كۇنى بولاتىن. ابزال جەنپي-گە ءجاميلاعا بارا جاتقان. اۆتوبۋسقا ءمىنىپ بيلەت الدى دا، ۇمىتتەنە كوز سالىپ ەدى، كۇتكەنىندەي «باقىتتى بيلەت» ەكەن. «جولىم بولادى» دەپ ءتۇيدى ...
-
كوگدا ۋجە وچەن دالەكو ۋيدەش پو جيزنەننومۋ پۋتي، تو زامەچاەش، چتو پوپال نە نا تۋ دوروگۋ.
