كۇتپەگەن جەكپە-جەك
ءيا، ءيا، ءالقيسسا، دەپ ايتام با، و زامان دا، بۇ زامان، مۇنداي سۇمدىقتى كىم كورگەن. ادام بالاسى ءوزىنىڭ باسىنا تۇسپەگەسىن كەيبىردە جۇرتتىڭ ايتقانىنا سەنە قويۋشى ما ەدى ءتايىرى. ال يلانا قويعانىڭنىڭ وزىندە دە سول وقيعانى باستان وتكەرگەن كىسىدەي سەزىنە، تولىق تۇيسىنە المايسىز عوي.
قوش، سونىمەن...
دەمالىس كۇنى، مەرەكەنىڭ ورايى بولاتىن. ءتۇس اۋعان مەزگىل. قايدان عانا مەنى قۇدايىم ءۇيدىڭ سىرتىنان جۇرگىزدى ەكەن دەپ ويلايمىن ارتىنان. جونىمەن، ءوزدى-وزىم، تىپ-تىنىش، ادەتتەگىمشە اياڭداي باسىپ كەتىپ بارا جاتقانمىن. ءبىر كەزدە... تۋ سىرتىمنان «ھايت، ھايت» دەگەندەي قاتتى دا توسىن داۋىس شىققانى. جالت بۇرىلىپ قاراعاندا بايقاعانىم: سونادايدان كورىنگەن سارى شاشتى قىز بەن جىگىتتىڭ سۇلباسى. ولاردى داۋىس شىققان بەتتەن شالت اڭعارىپ قالدىم. بارىنەن دە سوراقىسى سودان كەيىن بولدى. سول بەتتەن قۇسشا زىمىراپ ۇشقان، بابىندا تۇرعان «بۋلدوگ» يت جولداعى تال تەرەكتەر اراسىنان ىتا، تەمىر تورلى جاقتاۋلاردان ىشقىنا قارعىعان كۇيى تاس توبەمە قاراي جوڭكىلىپ كەلەدى.
ويلانىپ تۇرار ۋاقىت قايدا! ءبارى دە قاس-قاعىم ءسات. ايدىڭ كۇنىنىڭ امانىڭدا، ءوزىڭنىڭ ءۇيىڭنىڭ جانىڭدا قاڭعىعان قاسقىر يتكە تالانىپ قاپى قالعانشا...
مىقتى قورعانىس جاساپ ۇلگەرمەدىم، ءبىراقتا ءتاس-تۇيىن بولعان كۇيىمدەگى جىگەرلى جۇمىلعان جۇدىرىعىم جۇلقىنا جەتىپ، ءبىر دەمدە قاۋىپ قالماقشى بولعان ۇسقىنسىزداۋ حايۋاننىڭ ماڭداي تۇسىنان سارت ەتتى. بەينە رينگ ۇستىندە قارسىلاسىن قاعىنتا سوعام دەپ، ويلاماعان جەردەن ءوزى وڭتايعا كەلىپ قالعان بوكسەردەي ابدىراعان (مۇمكىن، نوكداۋن العان شىعار) بۋلدوگ ەسىن جيا، ەكىنشى رەت ەكپىندەي ۇمتىلعاندا مويىن تۇسىن قاپتالداي جانە تاماقتىڭ تۇسىنان بار كۇشىممەن تەپكىلەپ جىبەردىم. ماناعى قاسقىر ءيتىمنىڭ ارىنى ەندى باسىلعانداي ما، قالاي؟ ايتكەنمەن، ءتورت اياقتىعا سەنىپ بولا ما، كوپ كىدىرمەي قايتا شاپتى... قاپەلىمدە تەپە-تەڭدىكتى ۇستاي الماي قالعان مەن دە ۇشىپ ءتۇستىم. جاندارمەن قارمانىپ، كەزەكتى شابۋىلعا (ءھام قورعانىسقا) ازىرلەنبەك ەدىم. ارتىما قاراسام، الگى حايۋان مەنى قۇلاتقانىنا ريزا بولدى ما، يەلەرىنە قاراي ورتەكەدەي ورعىتىپ، قۇيىنداتىپ بارادى ەكەن.
«ءتاۋبا، ءتاۋبا!»، دەدىم مەن ىشتەي. قوجايىندارىنا ايعايلاپ ءبىر بالاعات ايتقاننان ارتىق ەشتەڭە ىستەي المادىم. ولار دا نە ساسىپ قالدى، نە يتتەرىن سىناپ تۇر ما، الدە ادەيى ايتاقتادى ما، ايتەۋىر، ارى قاراي بۇرىلىپ الىپ استى.
ال مەن بولسام، وزىممەن ءوزىم ويلانىپ كەلەمىن. اپىراي- اۋ، مەنى قويشى، شاما كەلگەنىنشە ءبىر امالىن جاسارمىن-اۋ. ال مۇندايدا دارمەنسىزدەۋ جان بولسا نە قايران قىلا الماق؟
ويىما انا جىلعى وقيعالار ءتۇستى. تەڭىز جاعاسىندا ءبىر دارمەنسىز جاس قىزدى بۇرالقى يت جەپ قويدى. ون بەسىنشى شاعىن اۋدان جاڭا باستاپ سالىنىپ جاتقان كەزدە ءبىر نارەستە قازاق بالاسىنىڭ باس قۇيقاسىن سول ارادا يت جەتەكتەپ جۇرگەن بالاۋسا ورىس قىزىنىڭ «وۆچاركاسى» جۇلمالاپ تاستادى. ءبىر قارت، ودان كەيىن جىگىت اعاسى جاسىنداعى ازامات ەكى-ۇش جىلدىقتا رەداكسياعا شاعىم ايتىپ كەلدى. الگىندەي يت قىدىرتىپ جۇرگەندەر (ولاردىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى ۇلت بولمايدى عوي، ءسىرا) قاسىنان وتە بەرگەندە بۇلارعا ايتاقتاعان.ءبىر ايەل ادام جولدان وتەردە كەزدەيسوق ءسۇرىنىپ كەتەدى. سوندا ءبىر كەزدەيسوق يت ۇستىنە قونا تۇسكەن كورىنەدى. بۇل نە دەگەن سۇمدىق سوڭدا؟!
قالادا بۇرالقى يت، مىسىقتاردىڭ تىم كوپتىگى، ونىڭ تۇرعىندارعا كۇتپەگەن جەردەن قاۋىپ-قاتەر توندىرەتىندىگى جونىندە وسى جولداردىڭ اۆتورى وسىدان ون بەس جىل بۇرىن قازىرگى وبلىس اكىمى الدىندا باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا قوزعاپ، ماسەلە قويىپ ەدى. كەزىندە ودان ءتاۋىر قورىتىندى دا شىقتى. مىڭداعان بۇرالقىلار ارناۋلى شەشىم بويىنشا اتىلدى، الاستالىندى. ەندى وسىنداي شارالاردى تەك «بۇرالقىلارعا» عانا ەمەس، باسىبايلى ءۇي حايۋاندارىنا دا الۋ كەرەك سياقتى. يتىنە يەسى يە بولا الماسا، جاۋاپقا تارتۋ كەرەك. قالانىڭ ءار شاعىن اۋدانىنداعى يتتەردىڭ ءتىزىمى جاسالىنىپ، ولاردىڭ «مىنەز-قۇلقى»، يەسىنىڭ اقىل-ەسى تەكسەرىلىپ تۇرعانى ءتىپتى دە ارتىق ەمەس. بۇل قالا تۇرعىندارىنىڭ يت اتاۋلىنى كورگەندە ابىرجىماۋىنا، وزدەرىن سەنىمدى سەزىنۋلەرىنە سەبەپ بولادى دەپ ويلايمىن.
You Might Also Like
