- 16 ءساۋ. 2020 00:00
- 204
ارتىلعان اقشا
— ءجۇسىپ! — دەدى ءاسۇي جاقتان اناسى.
شۇعىل ءبىر شارۋامەن شاقىرعانىن ۇنىنەن بىلگەن ءجۇسىپ جۇگىرىپ باردى.
— بازارعا بارىپ كەل! — دەدى اناسى قالتالارىن اقتارىپ جاتىپ. — ناعاشى اتاڭا بارىپ، قۇلىپ الىپ بەرسىن دەيدى دەسەڭ، الىپ بەرەدى. ءوزىڭ الىپ قويىپ جۇرمە. ناعاشى اتاڭ قانداي قۇلىپتىڭ جاقسى ەكەنىن بىلەدى.
ىشكى قالتالارىنىڭ بىرىنەن شيىرشىقتالعان ءبىر ۋىس اقشا الىپ شىعىپ، ءجۇسىپتىڭ قولىنا ۇستاتتى.
— ويناپ ءجۇرىپ الماي، تەز قايتىپ كەل. قۇلىپ كەرەك بولىپ جاتىر! — دەدى ءجۇسىپ بۇرىلىپ، جۇگىرە جونەلۋگە ىڭعايلانا بەرگەندە.
— ماقۇل، — دەگەن ءجۇسىپ اياعى-اياعىنا تيمەي بازارعا قاراي ۇشا جونەلدى.
بازارعا بار دەسە، قاي بالا ىركىلە العان؟ ويتكەنى وندا بال تاتىعان بالمۇزداق بار عوي. كوكەيىن سول تەسكەن ءجۇسىپ تە جولدا ءبىر ءسات ايالداماي، سار جەلگەن كۇيى ناعاشى اتاسىنىڭ دۇكەنىنە جەتتى. ءبىراز كۇن كورمەي، ساعىنىپ قالعان اتاسى ەمىرەنە قارسى الىپ، ماڭدايىنان يسكەگەن سوڭ، اناسىنىڭ تاپسىرماسىن ايتتى ءجۇسىپ. اسىقپاي تىڭداپ بولعان ناعاشى اتاسى:
— جاقسى، — دەدى ورنىنان كوتەرىلە بەرىپ. — مەن بارىپ الىپ كەلەيىن. سەن وسىندا دۇكەنگە قاراي تۇر. بىرەۋ سۇراسا ءقازىر كەلەدى دە.
ناعاشى اتاسى كەتكەن سوڭ ورنىنا جايعاسىپ الىپ، جان-جاعىنا جاعالاتا كوز تاستاي باستادى. بازارشىلار ەندى-ەندى كەلىپ، كەرەك-جاراقتارىن ىزدەپ جۇرگەن سەكىلدى، جۇرگىنشىلەر قاراسى از كورىندى. ەسەسىنە دۇكەنشىلەردىڭ ءبارى كەلىپ، ەسىكتەرىن اشىپ، زاتتارىن سىرتقا شىعارىپ تاستاپتى. قاتار-قاتار ىلىنگەن كيىم-كەشەكتەن ىشكى جاق كورىنبەيدى. ۇنەمى كەلىپ تۇراتىن بولعاندىقتان، تانيتىندار الىستان باس يزەپ امانداسقان بولدى.
ناعاشى اتاسى كوپ ايلانعان جوق. ماڭايدى ءبىر شولىپ شىققانشا-اق كەلىپ قويدى.
— مىنە، — دەدى قولىنداعى قۇلىپتى قورابىمەن ءجۇسىپتىڭ الاقانىنا سالىپ جاتىپ. — قۇداي ءساتىن سالعاندا، قۇلىپ ساتاتىن باتىرباي ورنىندا ەكەن، شارۋا تەز ءبىتتى.
ارتىنان قالتاسىنان ارتىلعان اقشانى الىپ شىعىپ، جيەنىنىڭ قالتاسىنا سالىپ بەردى. وسى ءساتتى كۇتىپ تۇرعان ءجۇسىپ ورىندىقتان ءتۇسىپ، كەتۋگە ىڭعايلانا بەرىپ ەدى:
— توقتا. بالمۇزداق جەيتىن اقشاڭ بار ما؟ — دەدى ناعاشى اتاسى بوگەپ.
— بار، — دەدى ءجۇسىپ.
— قايدا؟
— مىنا… ارتىلعان اقشا بار عوي، سوعان الىپ جەي سالمايىم با، — دەدى تىقىرشىپ تۇرعان ءجۇسىپ الاقانىمەن جانقالتاسىن سىرتىنان باسىپ.
— جوق! بولمايدى! — دەدى وسى كەزدە ءۇنى توسىن قاتايعان ناعاشى اتاسى جۇلىپ العانداي. — بولمايدى. قايتقان اقشاعا ءتيىسۋشى بولما!.. ءما، مەن بەرەيىن، سوعان الىپ جە! ارتىلعان اقشانى اناڭا تولىق اپاراتىن بول! ونى رۇقساتسىز جۇمساۋعا بولمايدى! — دەدى سوڭىنان تاعى ءبىر رەت قايتالاپ.
ءجۇسىپ ۇندەگەن جوق. نە دەرىن بىلمەدى. تەك قالتاسىنداعى اقشاعا تيىسۋگە بولمايتىنىن عانا شامالادى.
ناعاشى اتاسىنىڭ بەرەتىن اقشاسى الاقانىنا تۇسە سالا، ول جەدەل قوشتاسىپ، جولىنا ءتۇستى.
كەلگەن سوڭ بولعان جايدى اناسىنا ايتىپ بەرىپ ەدى، ول جىميا باسىن شايقاپ، «ءاي، اسىل اكەم! دۇنيەدە سىزدەن وتكەن ادال ادام بولماس!» دەدى كۇبىر ەتىپ. سوسىن جۇسىپكە بۇرىلىپ:
— سەن دە ناعاشى اتاڭ سەكىلدى ادال ادام بول! ۇلكەندەر رۇقسات ەتپەگەن نارسەگە ەشقاشان تيىسپە! — دەدى باسىنان سيپاپ.
ءجۇسىپ سوندا بارىپ ءىس ءمانىسىن تەرەڭ تۇسىنگەندەي بولدى.