InfoHub Logo

اسان قايعىنىڭ اكەسى — ءسابيت دەگەن كىسى. ول كىسىنىڭ ءبىر قارا تۇلپارى، ءبىر قارا بۇركىتى، ءبىر قارا تازىسى بولادى. كاسىبى اڭشىلىق بولادى. بالاسى بولمايدى. ءبىر كۇنى ءتۇس كورىپ، ايەلىن شاقىرىپ الىپ:

— مەن ءبىر جەتىنىڭ ىشىندە ولەمىن. ەندى ماعان كەرەگى جوق، — دەپ قارا تۇلپاردى، تازىنى، بۇركىتتى قويا بەرەدى. سونسوڭ ايەلىنە مىنانى تاپسىرادى:

— سەنىڭ ىشىڭدە التى ايلىق ۇل بالا بار. اتىن اسان قوي. قاشان بالا ەرجەتەدى، سوندا مىنا جۇگەندى، بالاق باۋدى، قارعىنى بەر! بۇل اكەڭنەن قالعان ميراسى دە. بۇلعىر تاۋىنا بارىپ «قۇراۋلاسا»، تۇلپار كەلەدى، «باپالاسا»، بۇركىت كەلەدى، «كاكالاسا»، تازى كەلەدى. وسىلار قولىنا تيگەننەن كەيىن مەن سياقتى اڭشى بولسىن. جالعىز-اق بۇلعار تاۋىنىڭ باسىنا شىقپاسىن! — دەيدى. — ەگەر شىقسا، ءومىرى بەينەتپەن وتەدى.

اكەسى ولگەننەن كەيىن، بالا ەر جەتكەننەن كەيىن شەشەسى وعان ايتىلعان اماناتتى تاپسىرادى.

اسان بۇلعىر تاۋىنا بارىپ «قۇراۋلاپ» ەدى، تۇلپار كەلدى، «باپالاپ» ەدى، بۇركىت كەلدى، «كاكالاپ» ەدى، تازى كەلدى. اكەسى ايتقان وسيەت: «بۇلعىن دەگەن اڭ، سونى قۋا-قۋا اتى دا، ءوزى دە ولەدى» دەگەن ءسوز. تاعى دا اسان اڭشىلىققا شىعادى.

ءبىر كۇندەرى اڭ اۋلاپ كەلە جاتسا، الدىنان ءبىر اڭ قاشادى. ايشىلىقتى التى باساتىن تۇلپارى، كوزىنە كورىنگەندى جىبەرمەيتىن تازىسى اڭعا جەتە المايدى. سوڭىنان اسان قالمايدى، ءبىر جەرلەرگە كەلگەندە ءتۇس اۋا اڭعا جەتەدى. اڭدى سوعىپ الىپ، قانجىعاسىنا بايلاپ، ءبىر توبەنىڭ ۇستىنە شىقسا، ەتەكتە وتىرعان ءبىر اۋىلدى كورەدى. اڭدى قۋىپ شارشاعان ادام كورىنگەن اۋىلعا كەلىپتى. كەلگەن اۋىلىنىڭ ءبىر قىزى اساندى كورىپ «ءىشىن تارتقان» ەكەن. «نەگە ءىشىڭدى تارتاسىڭ؟» دەپ سۇراعاندا، قىز بىلاي دەپ جاۋاپ بەرەدى:

— ادامنىڭ سۇلتانى،
اتتىڭ تۇلپارى،
قۇستىڭ سۇڭقارى،
ءيتتىڭ سىرتتانى،
مىلتىقتىڭ اق بەرەنى،
قىلىشتىڭ نار كەسكەنى،
تۇلكىنىڭ ءبىر شەگى.

ىزدەسەڭ قانداي تابىلماس ەدى، جەتەۋىنىڭ ءبىر جەرگە قوسىلعانىنا تاڭىرقانىپ ءىشىمدى تارتتىم، — دەپتى. سودان كەيىن قىز اساننىڭ دەمالىپ، قونىپ، اتتانارىنا كوڭىل بىلدىرەدى. اسان قىز سوزىنەن اسا الماي، سول كۇنى سول ۇيدە بولادى. تاڭ اتقان سوڭ اتىن ەرتتەپ دايىندالىپ، جۇرەيىن دەپ وتىرعاندا، قىز ساپتاياققا بال قۇيىپ اكەلەدى. اسان ساپتاياقتى قولعا ۇستاپ وتىرىپ، قىزدىڭ شاماسىن بايقاۋ ءۇشىن مىنا ءسوزدى ايتىپتى:

— بەز قايىڭنىڭ بەزى ەكەن،
ناعىز بەزدىڭ ءوزى ەكەن،
ىشىنە قۇيعان شەكەر ەكەن،
ايتسە دە مىنا ءبىر جەرى بەكەر ەكەن، — دەپ ساپتاياقتىڭ ەرنەۋىن ءبىر سيپاپ قويىپتى. سوندا قىز بىلاي دەيدى:

— بەز قايىڭنىڭ بەزى بولسا،
ناعىز بەزدىڭ ءوزى بولسا،
ىشىنە قۇيعانى شەكەر بولسا،
ول جەرىن كەمسىنبەي-اق ىشەر ەدىڭ-اۋ، بالىقشىم، — دەگەن ەكەن. اسان قىزدىڭ بۇل سوزىنە جاۋاپ تاپپاي، اتىنا مىنگەندە قىز تاعى بىلاي دەپتى:

— سەنىڭ اتىڭ ءقازىر اسان عوي. كوپ ۇزاماي «اسان قايعى» اتانۋعا ءتيىستىسىڭ. ءۇش جىل كۇتەم، ەندىگىسىن ءوزىڭ بىلەسىڭ، —  دەگەن ەكەن.

اساننان شاشتى ءازيز تۋادى، ەدىگەنى توقتامىس ولتىرەدى.

---