InfoHub Logo

الماتى قالاسى
№1 الماتى قازاق مەملەكەتتىك-گۋمانيتارلىق پەداگوگتىك كوللەدجى
بەيقۇتوۆا شۇعىلا قايرات قىزى
عىلىمي جەتەكشى: تاشييەۆا ەلۆيرا ايتجان قىزى

سىنىپ جەتەكشى مەن اتا-انانىڭ بىرلەسكەن ىس-ارەكەتى بالا  تاربيەسىندە جانە ءبىلىم بەرۋدە ماڭىزى زور. ۆ.ا.سۋحومولەنسكيي وقۋشىلاردىڭ اتا-انالارمەن جۇمىس جاساۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا ەرەكشە نازار اۋدارعان. «اتا-انالارمەن بىرگە جالپى كۇش-جىگەردى بىرىكتىرۋ بالانى دۇرىس تاربيەلەۋگە ىقپال ەتەدى»-دەلىنگەن. وتباسى مەكتەپپەن بىرگە  تاربيەلىك ورتانى قالىپتاستىرۋشى فاكتورلاردىڭ ءبىرى. سوندىقتان دا ءبىلىم بەرۋ مەن تاربيە سالاسىندا اتا-انا مەن سىنىپ جەتەكشىنىڭ مىندەتتەرى تەڭ دارەجەدە دەپ ايتۋىمىزعا بولادى. اتا-انالار بالانى تاربيەلەۋ ىسىندە مەكتەپپەن تىعىز قارىم قاتىناستا بايلانىس جاساۋدى نەگىزگى مىندەتىمىز دەپ ساناۋى ءتيىس. سىنىپ جەتەكشى اتا-انالارمەن تۇراقتى بايلانىس ورناتۋى مىندەتتى. ونداعى ماقسات وتباسىنىڭ، ونىڭ مۇشەلەرىنىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناس مادەنيەتىنىڭ دەڭگەيىن انىقتاپ كەڭەس بەرىپ، بالا تاربيەسىنە ارالاستىرىپ وتىرۋىمىز قاجەت. سونىمەن قاتار  وتباسى مەن مەكتەپتىڭ بالاعا قوياتىن تالاپتارىنىڭ بىرلىگىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. ونداعى ماقسات ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قوعامعا ساي  بەلگىلى ءبىر قۇقىق نورمالارىن بالاعا ۇيرەتۋ. اتا-انالاردىڭ پەداگوگيكالىق ءبىلىم دارەجەسى مەن مادەنيەتىن ۇنەمى ارتتىرىپ وتىرۋ. كوپتەگەن جۇمىستاردى اتا-انالارمەن بىرلەسە وتىرىپ اتقارۋ. قوعامدىق ءىس شارالارعا اتا-انالاردى كوپتەپ قاتىستىرىپ مەكتەپپەن تىعىز بايلانىستا بولۋى ءتيىس. سىنىپ جەتەكشى اتا-انالار جينالىسىن كوپتەپ ۇيىمداستىرىپ وتىرۋى دا ۇلكەن قاجەتتىلىكتى تالاپ ەتەدى. بۇنداي جيىنداردا وقۋشىنىڭ تەك ءبىلىم ساپاسىنا بايلانىستى ۇيىمداستىرىلماۋى كەرەك. اتا-انالار جينالىستارىندا ءبىلىم بەرۋدىڭ جانە تاربيەنىڭ ماقسات مىندەتتەرى قاراستىرىلىپ ءتيىمدى ءادىس تاسىلدەرى تالقىلانۋى قاجەت. بۇگىنگى تاڭدا اتا-انالارمەن جۇمىستىڭ كەيبىر ءداستۇرلى تۇرلەرى ءوزىنىڭ ماڭىزىن جويۋدا. دەگەنمەن تاجىريبەلى ۇستازداردىڭ كوزقاراسى بويىنشا ءداستۇرلى تۇرلەرى ءوز ورىندارىن جوعالتپاۋى ءتيىس. سونىڭ سالدارىنان مۇعالىمدەر مەن اتا-انالاردىڭ ىنتىماقتاستىق قارىم-قاتىناسىنا كەرى اسەرىن تيگىزۋدە. بۇگىنگى كەزدەگى بالا تاربيەسىندە ولاردىڭ وي ءبولىسىپ پىكىر الماسۋى اۋاداي قاجەت بولىپ تۇر. مەكتەپ وقۋشىلارىمەن جۇمىس اتقارۋ كوپ ىزدەنۋدى جانە ەڭبەك ەتۋدى قاجەت ەتەدى. اسىرەسە باستاۋىش سىنىپتارداعى سىنىپ جەتەكشىلەرگە جۇكتەلەر جاۋاپكەرشىلىك مول. وقۋشىلاردىڭ اتا-انالارىمەن تىعىز بايلانىستا بولعان جاعدايدا عانا تالاپقا ساي جۇمىستاردى اتقارۋعا بولادى. سوندىقتاندا اتا انالار ءوز تاراپىنان مەكتەپكە جانە سىنىپ جەتەكشىگە تۇراقتى كومەك كورسەتىپ وتىرۋى قاجەت.

سىنىپ جەتەكشىنىڭ اتا-انالارمەن جۇمىس جاساۋ قاجەتتىلىگى:

— بالانىڭ ءومىرىن ۇيىمداستىرىپ دۇرىس تاربيە الۋىنا ىقپال جاساۋ

— بالانىڭ جان-جاقتى ۇيلەسىمدى دامۋى ءۇشىن تاربيەلىك ىقپالدى ءتيىمدى جانە ناتيجەلى ۇيىمداستىرۋ

— بالاعا ىقپال ەتۋدىڭ جالپى ءتاسىلى مەن تەحنيكاسىن ويلاستىرۋدا ءار ءتۇرلى جاعدايدا وعان اسەر ەتۋى ءۇشىن كۇش جىگەردى بىرىكتىرۋ ءۇشىن.

اتا-انالارمەن مەكتەپ اراسىنداعى بايلانىس تىعىز تۇردە ءجۇرىپ وتىرۋى قاجەت. اتا- انالارمەن بىرلەسە وتىرىپ ءتۇرلى ءىس شارالاردى كوپتەپ ۇيىمداستۋىرۋ كەرەك مىسالى اۋلانى كوگالداندىرۋ جۇمىستارى، سپرورتتىق شارالار، ونەر بايقاۋلارى سونىمەن قاتار ساباقتان تىس وقۋشىلارمەن قىزىقتى ۋاقىت وتكىزۋدى سىنىپ جەتەكشىمەن بىرلەسە وتىرىپ ۇيىمداستىرۋ مادەني ورىندارعا كوپتەپ اپارىپ بوس ۋاقىتتارىن دا ءتيىمدى پايدالانۋعا ارەكەت جاسالۋى ءتيىس.

سىنىپ جەتەكشىنىڭ، مۇعالىمدەردىڭ اتا-انالارمەن جەكە كەزدەسۋ ۇيىمداستىرۋى دا داستۇرگە اينالعان دەپ ايتۋىمىزعا دا بولادى.اتا-انامەن اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا بالانىڭ مىنەز-قۇلقى، ىنتاسى مەن قابىلەتى، قىزىعۋشىلىعى مەن بەيىمدىلىگى، ۇستازدارمەن جانە دوستارىمەن، سىنىپتاستارىمەن قارىم-قاتىناسى جايلى تۇسىنىك الادى. سونىمەن قاتار، سىنىپ جەتەكشى اتا-انالارىنا بالانىڭ ۇلگەرىمى مەن قوعامدىق جۇمىستارعا ارالاسۋ دەڭگەيىن جانە كەيبىر قىلىقتارى تۋرالى مالىمەت بەرەدى. وقۋشىلاردىڭ كۇن رەجيمى، ولاردى ەڭبەككە باۋلۋ، ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ جايلى اتا–اناعا پەداگوگتىك كەڭەس بەرەدى.

قورىتا ايتقاندا سىنىپ جەتەكشى اتا-انالارمەن تىعىز بايلانىستا جۇمىس جاساۋى قاجەت. وقۋشىنىڭ ءبىلىمدى سانالى ازامات (شا) بولىپ قالىپتاسۋىنا اتا-انامەن سىنىپ جەتەكشىنىڭ اتقارار ءرولى تەڭ دارەجەدە. سەبەبى، وتباسىنداعى تاربيە دە، مەكتەپتەگى تاربيە دە بالا ءومىرى ءۇشىن ماڭىزدى بولىپ تابىلادى. ەكى ورتانىڭ دا تاربيە پروسەسىندە ىقپالى زور. وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىقتارى مەن ءبىلىم ساپاسى، ىنتاسى تۋرالى مالىمەت الماسۋ ماڭىزدى بولىپ تابىلعاندىقتان سىنىپ جەتەكشى مەن اتا-انانىڭ ماڭىزى زور.

پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:

س.ابەنبايەۆ «تاربيە تەورياسى مەن ادىستەمەسى» الماتى 2004 جىل

ي.ن بولدىريەۆ «مەكتەپتەگى تاربيە جۇمىسىنىڭ مەتوديكاسى» الماتى 1987 جىل

س.س تىلەۋوۆا ، ا.ز الىپبەك «پەداگوگيكا» شىمكەنت 2006 جىل

---