- 25 قاز. 2015 00:00
- 555
اتاقتى ۇرى مەن ايبىندى جولبارىس
ءبىر اتاقتى ۇرى بولىپتى. ول جاپاندا جاياۋ كەلە جاتىپ ءبىر كەرۋەنشىلەردەن مىنەتىن ات سۇرايدى. كەرۋەنشىلەر باسى ارتىق ات جوق ەكەنىن ايتادى. ۇرى:
— بالەم، قولىڭنان بەرمەگەندى جولىڭنان الارمىن،–دەپ كەرۋەنشىلەردىڭ سوڭىنان ەرىپ وتىرادى. كەش بولىپ، ءتۇن قاراڭعىسىن جامىلعاندا، كەرۋەنشىلەر ءبىر توعايدىڭ شەتىنە كەلىپ قونادى. ول توعايدا كەرۋەنشىلەردى تونايتىن ءبىر جىرتقىش جولبارىس بار ەكەن. كەرۋەنشىلەر وت جاعىپ، كولىكتەرىن بايلاپ تاستاپ وتىرعاندا، جولبارىس تاياپ كەلىپ وتتىڭ سونگەنىن باعىپ تۇرادى. سول كەزدە ۇرى دا جولبارىستىڭ ارت جاعىنان كەلىپ كەرۋەنشىلەردىڭ ۇيقىعا كەتۋىن كۇتەدى. كەرۋەنشىلەر ۇيىقتادى-اۋ دەگەن كەزدە، ۇرى تاياپ كەلىپ، ەڭ جاقىن تۇرعان شۇبارعا ساپ ەتىپ قارعىپ مىنەدى. شۇبار ات شوشىپ ىتا جونەلەدى. سوندا ۇرىنىڭ سالعان ءانى:
ايتايىن، ايتاگەنىڭ پاي... شۇبارىم.
وسىنداي ءبىر ات ەدى ىنتا زارىم.
جورتقاندا بۇگىن تۇندە جولىم بولىپ،
تاعدىرىم جولىقتىردى، مادەت كارىم، شۋ جانۋار، – دەپ تەپكىلەنىپ قويادى. سوندا جولبارىس تا:
قۇداي-اۋ، اينالايىن تابىستىردىڭ،
ارقاما كەتپەستەي عىپ جابىستىردىڭ.
قازامنىڭ ءبۇيتىپ ءجۇرىپ جەتكەنى مە،
قىسىپ اپ ەكى وكپەمنەن جابىستىردىڭ، – دەپ زىتا بەرەدى. تاڭ اتىپ، كۇن شىققاندا، ۇرى مىنگەن ات ەمەس، جولبارىس ەكەنىن كورىپ:
— باسە نەگە شارشامايدى، ءجۇرىسى اتتان بولەك دەسەم، تەز قۇتىلايىن دەپ قورقا باستايدى. زىتىپ كەلە جاتقان جولبارىس ەكى اعاشتىڭ اراسىنان وتە بەرگەندە، بۇتاقتان ۇستاپ، ۇرى اعاشتىڭ باسىندا قالىپ قويادى. ابدەن دىمى قۇرىپ شالدىققان جولبارىس، ءبىر قامىستىڭ تۇبىنە كەلىپ باسىن كوتەرە الماي جاتقاندا، قاسىنا مايمىل كەلىپ:
— قايتپايتىن قارايعاننان باتىرسىڭ، بۇل ارادا سىلەيىپ نەعىپ جاتىرسىڭ، – دەپ سۇرايدى. سوندا جولبارىس:
مايمىلىم كورەر ەدىڭ شاپقانىمدى،
شابارعا شامام كەلمەي جاتقانىمدى.
جول توسىپ جولاۋشىنى تونايمىن دەپ،
ۇرىنىڭ تاقىمىنان تاپقانىمدى، – دەگەندە
مايمىل:
بولسا دا ساعان قيىن ماعان وڭاي،
ۇرىنى بۇل جاسىمدا كوردىم تالاي.
توعايدان ورىن تەۋىپ تۇرعىزبايىق،
بالەمدى ولتىرەيىن بارا سالا-اي، – دەپ تۇرا ۇمتىلادى.
جولبارىس:
ولىمگە باستى بايلاپ بارماس دەيمىن،
ارقاڭا ءبىر جابىسسا قالماس دەيمىن.
ادامنىڭ ايلاسى ارتىق، قايلاسى كوپ،
ءبىر تۇنگە ءمىنىپ السا، تالماس دەيمىن، – دەيدى.
سوندا جولبارىستىڭ ايتقانىنا كونبەي مايمىل ۇرىعا بارىپ، ورمەلەپ اعاش باسىنا شىعادى. ۇرى دا قايلا ىزدەيدى. جەيدەسىن شەشىپ تۇزاق ەسەدى دە، مايمىلدىڭ ەنىنەن ءىلىپ الىپ تارتا باستايدى. جان داۋىسى شىققان مايمىلعا جولبارىس كەلىپ:
مايمىلىم، بارما دەسە بولىپ پا ەدىڭ،
قيىن ءىس بۇدان باسقا كورىپ پە ەدىڭ.
نەسىنە شىداي الماي باقىراسىڭ،
دەگەنگە قايلاسى كوپ كونىپ پە ەدىڭ، – دەپ ودان ارى قاشا جونەلەدى.
كەرۋەنشىلەر كۇن ءجۇرىپ، ۇرىنىڭ قاسىنا كەلىپ قونادى. ۇرى كەرۋەنشىلەرگە وتكەن تۇنگى كورگەندەرىن ايتادى. كەرۋەنشىلەر:
– ياپىرىم-اي، وسى جىگىت زەرەك ەكەن،
قايلاسى وزگە جاننان بولەك ەكەن.
جولبارىس جولاۋشىنىڭ جاۋى ەدى،
ءبىر اتتى بۇل جىگىتكە بەرمەك ەكەن، – دەپ ارالارىنان ات شىعارىپ جىگىتكە مىنگىزىپتى.