InfoHub Logo

كۇن قۇلان يەكتەن اتىپ، شۋاعى جەر-الەمدى ايمالاي قۇيىن قۋعان قاڭباقشا ءاربىر گۇلدى قىتىقتاي وياتىپ، ساۋلەسىن بارىنە تاراتتى. اۋىلداعى ءاربىر تىرشىلىك اتاۋى ۇيقىسىنان ويانىپ، فانيدەگى ءوز قىزمەتىن سەزگەندەي بەيبەرەكەت  جىبىر ىسكە كىرىسەر. كۇننىڭ ساۋلەسى اي سەكىلدى ەمەس، ايناجانعا كەلگەندە قىتىمىر-قىرسىق. بار بولعىر اي ساۋلەسىندەي الديلەپ بەسىكتە قالاي تەربەتسىن بۇنى. اناسى پەردەسىن ءتۇرىپ اشىپ قويعان كىشكەنە ءتورت جاقتاۋلى تەرەزەدەن بەتىنە جارق ەتىپ، ءتاتتى ەلەس ءتۇستى بۇزعانىمەن قويماي، ءدال الدىنا كەپ قاقيىپ تۇرىپ الدى. باستى كوتەرمەسكە ەندىگى نە شارا. ايناجان اۋلاعا شىعىپ، تاڭعى اۋانى قوماعايلانا جۇتىپ، اۋىلدى بارلاپ شىققانعا تويعان ەمەس. بۇكىل اۋىل تانيتىن، جۇرتتىڭ قۇلقىن قاشىرىپ، قىتىعىنا تيگەن، ءار قورشاۋدى جىرتقىشسا تالقانداعان، تارعىل مەن سارى سيىرىن ەرتىپ تاۋعا بەتتەيتىن. ايناجاننىڭ كوزى ەڭ الدىمەن باسىن قىراۋ شالىپ، ساقالدى اۋليە شالداي تۇنجىراعان قارت حانتاڭىرىنە ءتۇسۋشى ەدى. تاۋ ورنىندا ما دەپ ەمەس ارينە. تاڭ شاپاعى جىلۋلىق سىيلاي الماسا دا شۋاعىنا بولەگەن ءحانتاڭىرىنىڭ شىڭى مەن تيان-شان تاۋلارى بار قوينىنداعى الماس-گاۋھارلارىن كوككە كوتەرىپ، ساۋلەگە شاعىلىستىرىپ، جالتىراپ تۇرعانداي كوزدىڭ جاۋىن الاتىن. بۇل كورىنىسكە جاھانداعى بار التىندى جيىپ كەپ، الدىڭا توسسا دا ايىرباستاۋ مۇمكىن بولماس، ءسىرا! كۇيبەڭ تىرلىكپەن ەرتە ىسكە كىرىسىپ كەتكەن اۋىل تۇرعىندارىنىڭ قۇمىرسقاشا قيمىلىنا، حان ورداسىنا بەرگىسىز كىرپىش ۇيلەرى مەن سۇرعىلت شاتىرىنا قاراپ، اساۋ اعىندى بەلتوعانعا قالاي جەتكەنىن بايقامايدى ايناجان. بەلتوعاننىڭ بۇلاقتى باستاۋىنا كەلىپ، ءمولدىر تازا سۋى مەن ورازاسىن اشىپ، تاۋ باسىنا كوتەرىلەدى. قىرقاداعى ءىرى-قارا مەن تۇياقتىلار الىستان ءمۇسىن كەيىپتە كورىنگەنىمەن جانىنا جەتكەندە باياۋ بالعىن ءشوپتى اشقاراقتانا كۇيسەپ تۇرادى. ورىستە جايىلعان ءتورت تۇلىكتەر تاۋدىڭ باۋىرىندا ەركەلەپ ويناعانداي كورىنەدى. جاسىل-جەلەككە  ورانعان تاۋ وسى باۋىرىنداعى ءاربىر پەرزەنتىنە مەيىرىممەن قاراعان اناداي. ايناجان بۇنى سەزەدى بىلەم، انا قۇشاعىنا تىعىلا ءتۇسىپ، كوك مايسا ءشوپتى سيپاي جايعاسا كەتتى. تاۋ باسىنان اۋىل الاقانعا سىيىپ كەتەتىن سەكىلدى. بازار سياقتى ارالاپ تاۋىسا المايتىن بۇل ءوڭىر ەندى كوز ۇشىنداعى ساعىم. ەكىنشى جاقتاۋدانكورىنگەن جۇڭگو اۋىلدارى مەن جوتا-جوتا تاۋى ءبىر يەلىككە تالاسقان ەكى يلەۋ قۇمىرىسقا قىرعىن تاعدىرداي، تىزىلگەن ساربازشا كۇي بەرەدى. ايناجان كەلگەن ىزىمەن اپتىقپاي كەرى قايتتى. ءبىر داستارقان باسىندا باۋىرلارىمەن شۇيىركەلەسىپ، ۇلكەندەردىڭ اڭگىمەسىن تىڭداعاندى جانى سۇيەدى.

مىنە، تاعى ءبىر جاڭا كۇننىڭ جاڭا پاراعى اشىلد. بۇل جولى ايناجاندى كۇن ساۋلەسى ەمەس، شاشىنان سيپاپ، ماڭدايىن يىسكەپ اجەسى وياتتى. قىرتىس-قىرتىس ساحارانىڭ قۇم باسقان سايىن جولىنداي بەينەتتىڭ بەينەسى بولعان، شالعاۋ تارتقان ءاجىمدى جۇزىنە قاراپ ايناجان اجەسىنىڭ كەزىندە ايتىپ جەتكىسىز كورىكتى، وتتى توڭكەرىپ قارايتىن بوتا كوزدى، قويۋ قانىق ۇزىن قارا بۇرىمدى ارۋ بولعانىن بىلەتىن، سۋرەتىن دە كورگەنى بار. سول توقساننىڭ بەلىنەن اسقان اجەسىنىڭ كوزىنە قاراساڭ قۇرالايىن قىيمايتىن ەلىكتەي الدەن ساعىنىش كەيىپ بايقالادى. اۋىل مەن قالا اراسىندا قاتىنايتىن شوپىر اعا دا ەسىك الدىنا كەلىپ جەتتى. جۇرۋگە وقتايلانعاندا اجەسىنىڭ اۋزىنان ءار كەلگەندە شىعاتىن ءسوزىن اينا قاتەسىز تاعى دا ەستىدى. «قايدا جۇرسەڭدە امان ءجۇر، اكەم، كەشكە سىرتقا شىقپا. ەندى كەلگەنىڭدى كورەر مە ەكەم، بارمىن با، جوقپىن با، ايتەۋ امان جۇرسەڭ بولعانى». كىشكەنە بالاداي شوگىپ، قۇشاعىنا ەركىن سىيعان اجەسىنە قاراپ «وي، اجە، قايدا اسىعاسىز، جازدا كەلەمىن، كۇتىپ الىڭىز» دەپ كۇلىمدەپ قوشتاستى. انا جۇرەك قايدان ءبىلسىن ءار جىل جازدا بالاسىن وسىلاي شىعارىپ سالارىن. كۇن دە كۇڭگىرت تارتىپ، اق بۇلت پەن قارا بۇلت تەتە وسكەن قوزىداي توبەلەسە ويناپ تۇرعان سەكىلدى. كولىك تەرەزەسىنەن اۋىلعا قاراعانى سول ەدى قۇددى ءبىر مۇڭايىپ، قيماستىقپەن اجەسىمەن قوسا جىلاپ تۇرعان كەيىپتە. كولىك جالعىز سوقپاق جولمەن اياڭدادى...

ەڭلىك نۇربول قىزى

---