اۋىز ادەبيەتى ۇلگىلەرىنىڭ تابيعاتپەن ساباقتاستىعى
شىعىس قازاقستان وبلىسى
اياگوز قالاسى
سادۋاكاسوۆا گۋلناز
قازاق حالقى بالالارعا تابيعات تۋرالى ءوز بىلگەنىن ۇيرەتۋدى ماقسات ەتىپ، ونى رەتتى جەردە جۇزەگە اسىرعان. تابيعات ادامنىڭ اقىل-ويى مەن تاربيەسىنىڭ سارقىلماس قاينار كوزى ەكەندىگىن كورە بىلگەن.
بار ءومىر تىرشىلىگى تابيعاتقا تاۋەلدى بولىپ، ونىڭ اياسىندا ءتول بالاسى بولىپ وسكەن اتا-بابالارىمىزدىڭ تۋعان جەرگە، تابيعاتىنا دەگەن قارىم-قاتىناسى حالىق پەداگوگيكاسىنان ايقىن كورىنىس تاپقان. كوپشىلىك جۇرت، جالپى قاۋىم ءوزىن قورشاعان ورتانى، تابيعات پەن قوعامداعى وزگەرىستەردى، جەكە ادامنىڭ باسىنداعى قۇبىلىستاردى تۇسىنۋگە، باسقالارعا تۇسىندىرۋگە ارەكەت جاساپ، ءوز تانىمىن كەڭەيتىپ وتىرعان. تابيعات تانىم پروسەسى ۇرپاقتان-ۇرپاققا جاراسىمدى جالعاسىن تاۋىپ، جەتىلىپ دامىعان.
وسى كوزقاراس نەگىزىندە حالىق پەداگوگيكاسى سياقتى حالىق فيلوسوفياسى دا بولعانىن، اۋىز ادەبيەتىنىڭ ۇزدىك ۇلگىلەرىنەن كورىنىس تاپقانىن اتاپ ايتۋ كەرەك. بالا ءسابي شاقتان باستاپ-اق حالىقتىڭ باي مۇراسىن بويىنا ءسىڭىرىپ وسسە، تابيعاتتىڭ سان سىرىن، قورشاعان ورتانى قادىرلەۋگە، قورعاۋعا، ساقتاۋعا، ىنتاسى زور بولاتىنى بەلگىلى. ول حالىق پەداگوگيكاسىنداعى، حالىق اۋىز ادەبيەتىندەگى ەرتەگىلەر، ماقال-ماتەلدەر، تابيعات جايىنداعى جىرلار مەن جۇمباقتار، جاڭىلتپاشتاردىڭ ءمان-ماعىناسىن ءتۇسىندىرىپ، جاتتاتقىزۋ بارىسىندا جۇزەگە اساتىنى بەلگىلى.
تابيعاتتىڭ اسەمدىگىن كورىپ، سەزىنە ءبىلۋ بالالاردىڭ ءومىر تاجىريبەسىن بايىتىپ، ولاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتادى. تۋعان جەرگە دەگەن ىستىق شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىن كۇشەيتەدى. اتا-بابامىز ماقال-ماتەلدەر، شەشەندىك سوزدەر، ايتىستار، ەرتەگىلەر، اڭىزدار، جۇمباقتار مەن جاڭىلتپاشتار، تىيىم سوزدەر ارقىلى ۇل-قىزىن جامان ادەتتەن تيىپ، ەڭ جاقسى نىشاندارعا ۇندەگەن.
حالىق ۇعىمىندا تابيعات دەگەن ءسوز جەر – انا، تۋعان جەر، اتامەنەن سوزدەرى تۇرىندە كوپ ايتىلادى. وسىعان وراي حالىق اراسىندا ناقىل، دانالىق سوزدەر ءجيى كەزدەسەدى. “جولعا اعاش ەككەن – ساۋاپ، شولگە قۇدىق قازعان – ساۋاپ، وزەنگە كوپىر سالعان ساۋاپ” دەپ اتا-بابامىز تابيعاتتىڭ جاناشىرى بولىپ، كەلەر ۇرپاقتى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەگەن. “جەرى بايدىڭ ەلى باي”، “كۇتە بىلسەڭ، جەر جومارت”، “جەر – بايلىقتىڭ كوزى”، “جەر – ىرىستىڭ كىندىگى”، “جەرىن قورلاعان ەلىنە سىيمايدى” سياقتى ناقىل سوزدەردىڭ تۇپ-توركىنىندە قانشاما تاربيەلىك ءمان جاتىر. تابيعاتتىڭ بار بايلىعى جەرمەن تىكەلەي بايلانىستى، سودان عانا ءنار الادى. بۇل تابيعاتتىڭ قۇبىلىستارى، زاڭدىلىقتارى مەن بايلىقتارى بىر-بىرىمەن ءوزارا بايلانىستى، ءارى ولار بىر-بىرىنە تاۋەلدى دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى.
حالقىمىزدىڭ ەرەكشە قاستەرلەپ، تالاي عاسىرلار بويى ايالى قامقورلىق جاساپ كەلگەن تابيعات بايلىعىنىڭ ءبىر توبى - وسىمدىكتەر الەمى. وسىمدىك وسسە – تاماق، سايالى باسپانا، كۇندەلىكتى مالىڭا ءورىس، وزىڭە قونىس بولعان. اتا-بابامىز ءوز ۇرپاعىنا “تاۋ بۇلاعىمەن كورىكتى، بۇلاق قۇراعىمەن كورىكتى”، “اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن”، “ءبىر تال ەكسەڭ ەڭبەگىڭنىڭ جانعانى، ابزال ادام وسىرسەڭ باسىڭا ب ا ق قونعانى”، “ءبىر تال كەسسەڭ ون تال ەك”، “ءشوپتى جۇلما، كوكتەي سولاسىڭ”، “اعاش ەكسەڭ ايالاپ، باسىڭا بولار سايا ب ا ق”، “مىڭ شاباق شانشىپ وسىرسەڭ، حالقىڭا ولجا سالعانىڭ، وزىڭە قورعان سالعانىڭ”، “ورمان كوپ بولسا، ولجاڭ كوپ” دەپ تابيعاتتىڭ كوز تويماس اسەمدىگىن، نۋ ورمان باردا جەر سۇلۋ بولاتىنىن، اعاشتىڭ تيگىزەر پايداسىن ءتۇسىندىرىپ، اسەمدىكتىڭ بەلگىسى، تازا اۋانىڭ كەپىلى ەكەنىن، تابيعاتتىڭ سۇلۋلىعىنا ءمان بەرىپ، كۇتىپ باپتاۋ قاجەتتىلىگىن مىندەتتەپ وتىرعان. وسىنداي ناقىل سوزدەردى بالالاردىڭ تابيعات جايىنداعى ءبىلىمىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا ورىندى پايدالانۋ ءاربىر تاربيەشىنىڭ باستى مىندەتىنە اينالۋى ءتيىس.
قازاق حالقى تىرشىلىك ءۇشىن قۇستاردىڭ تيگىزەر پايداسىن ەرتە كەزدەن-اق تۇسىنگەن. ولاردى قورعاۋعا ەرەكشە ءمان بەرىپ، قامقورلىق جاساپ وتىرعان. جاقسى جىگىتتەرىن قىرانعا، قىزدارىن اققۋعا، انشىلەرىن بۇلبۇلعا تەڭەگەن. اققۋدىڭ ايدىن كولدە جۇزگەن سابىرلى دا، كەربەز قيمىلى، ونىڭ كەز كەلگەن شالشىق سۋدا كەزدەسە بەرمەيتىن تازالىعى، اسا تالعامپازدىعى حالىققا ۇناپ، تاكاپپار قۇس ەكەنىن ءتۇسىنىپ، قاستەرلەگەن. ونى “قۇس پاديشاسى” دەپ اتاعان. ولاردى ماحاببات پەن تاتۋلىقتىڭ جىرشىسى رەتىندە دارىپتەگەن. سوندىقتان اتا-بابامىز “اققۋدى اتپا”، “قۇسقا تاس اتپا”، “قۇستىڭ ۇياسىن بۇزبا”، “قۇستىڭ جۇمىرتقاسىن جارما”، “بالاپاندى جابىرلەمە” دەپ قۇستاردى قورعاپ، قادىرلەپ وتكەن. مۇنداي تىيىم سوزدەر تابيعات بايلىقتارىن دۇرىس پايدالانىپ، ونى قورعاۋ ءۇشىن ەڭبەك ەتۋگە جەتەلەيدى. بالا تاربيەسىن دۇرىس جولعا قويۋىمىزعا كومەكتەسەدى.
سونداي-اق “باستاۋ سۋالسا – باقىت سۋالادى”، “باستاۋ تاپتالسا – باتپاققا اينالادى”، “قۇلازىعان ءشول – جەتىم، قۇس قونباعان كول – جەتىم، سورتاڭعا قۇيعان سەل – جەتىم”، “اعىن سۋ - ءومىر، توقتاۋ سۋ - ءولىم”، “سۋ بار جەردە ءومىر بار” دەگەن ماقال-ماتەلدەردە فيلوسوفيالىق تەرەڭ وي، تالىم-تاربيەلىك باستاۋ جاتىر. حالىق تاربيەسىندە بالانىڭ اقىل-ويىن دامىتىپ، ءوي-ورىسىن كەڭەيتۋ، ءتىلىن شيراتۋ ءۇشىن جۇمباقتار كەڭىنەن قولدانىلعان. جۇمباقتىڭ قاي ءتۇرى كەزدەسسە دە، كوبىنە ونىڭ بۇككەن سىرى مەن ىشكى شەشىمى تابيعاتتىڭ كورىنىسىمەن سيپاتتالادى.
“ءبىر نارسە كورۋگە بار، ۇستاۋعا جوق،
جاز كوركى كوك شالىدەي شىمىلدىق بوپ” دەگەن جۇمباقتاردا تابيعاتتىڭ ساعىمدى كورىنىسىن، اۋانى ءار ءتۇرلى ويناقى ويمەن جەتكىزىپ، ونى وي ەلەگىنەن وتكىزە وتىرىپ، شەشىمىن تابۋدى ۇسىنادى. جۇمباقتاردىڭ ەرەسەك ادامدارعا ارنالعان ءتۇرى مەن قاتار بالالارعا ولاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە لايىقتى تۇرلەرى بار، ونى تاڭداپ الۋ تاربيەشىنىڭ شەبەرلىگىنە بايلانىستى جانە تابيعات وبەكتىلەرىن كورسەتىپ ولارعا ارنالعان جۇمباقتار جاسىرۋ، بالانىڭ ويلانۋىنا، وي قورىتۋىنا، قيالىنا كومەكتەسەدى. ماسەلەن، جانۋارلارعا ارنالعان جۇمباقتاردا جاسىراتىن جانۋارلاردىڭ ەڭ باستى قاسيەتى، نە ەرەكشە ءبىر قيمىلى سيپاتتالادى،
“كەزىكتى ءبىر جانۋار،
ۇستىندە ەكى تاۋى بار.”
(تۇيە).
“ەكى ايناسى بار، ەكى نايزاسى بار،
ءتورت جىلتىرماعى بار،
ءبىر شىبىرتقاسى بار”
(سيىر)
حالقىمىز ەرتەگىنى تاربيە قۇرالى رەتىندە پايدالانعان. ومىردەگى كەزدەسەتىن جامان ادەتتەردەن، ەڭ جاعىمسىز مىنەز-قۇلىقتان، ۇنامسىز ىستەردەن قۇتىلۋ، ونى بولدىرماۋ تۋرالى پىكىرلەرىن ەرتەگىلەرى ارقىلى جەتكىزگەن.
اۋىز ادەبيەتىنىڭ قاي سالاسىن الساق تا، تابيعاتپەن بىتە قايناسىپ، ونى ادام مىنەز-قۇلقىنا ءسىڭىستى ەتىپ تابيعاتقا تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراۋعا، ونىڭ سىرىن تۇسىنە بىلۋگە تاربيەلەيتىندىگىن بايقايمىز. اۋىز ادەبيەتى عاسىرلار بويى شىڭدالىپ، سۇرىپتالىپ كەلەدى. تابيعاتتى ايالاۋ، قورعاۋ ماسەلەلەرىنە ارنالعان ماقال-ماتەلدەر، تىيىم سوزدەر، ەرتەگىلەر مەن جاڭىلتپاشتاردى بالانىڭ جاسىنا لايىقتاپ تاڭداپ الۋ بالاباقشا تاربيەشىلەرىنە بايلانىستى. ويتكەنى بالا ەس بىلگەننەن باستاپ ۇلكەندەردەن ەستىگەن ونەگە وسيەتتەرىنەن سۋسىنداپ وسەدى.
اياگوز قالاسى
سادۋاكاسوۆا گۋلناز
قازاق حالقى بالالارعا تابيعات تۋرالى ءوز بىلگەنىن ۇيرەتۋدى ماقسات ەتىپ، ونى رەتتى جەردە جۇزەگە اسىرعان. تابيعات ادامنىڭ اقىل-ويى مەن تاربيەسىنىڭ سارقىلماس قاينار كوزى ەكەندىگىن كورە بىلگەن.
بار ءومىر تىرشىلىگى تابيعاتقا تاۋەلدى بولىپ، ونىڭ اياسىندا ءتول بالاسى بولىپ وسكەن اتا-بابالارىمىزدىڭ تۋعان جەرگە، تابيعاتىنا دەگەن قارىم-قاتىناسى حالىق پەداگوگيكاسىنان ايقىن كورىنىس تاپقان. كوپشىلىك جۇرت، جالپى قاۋىم ءوزىن قورشاعان ورتانى، تابيعات پەن قوعامداعى وزگەرىستەردى، جەكە ادامنىڭ باسىنداعى قۇبىلىستاردى تۇسىنۋگە، باسقالارعا تۇسىندىرۋگە ارەكەت جاساپ، ءوز تانىمىن كەڭەيتىپ وتىرعان. تابيعات تانىم پروسەسى ۇرپاقتان-ۇرپاققا جاراسىمدى جالعاسىن تاۋىپ، جەتىلىپ دامىعان.
وسى كوزقاراس نەگىزىندە حالىق پەداگوگيكاسى سياقتى حالىق فيلوسوفياسى دا بولعانىن، اۋىز ادەبيەتىنىڭ ۇزدىك ۇلگىلەرىنەن كورىنىس تاپقانىن اتاپ ايتۋ كەرەك. بالا ءسابي شاقتان باستاپ-اق حالىقتىڭ باي مۇراسىن بويىنا ءسىڭىرىپ وسسە، تابيعاتتىڭ سان سىرىن، قورشاعان ورتانى قادىرلەۋگە، قورعاۋعا، ساقتاۋعا، ىنتاسى زور بولاتىنى بەلگىلى. ول حالىق پەداگوگيكاسىنداعى، حالىق اۋىز ادەبيەتىندەگى ەرتەگىلەر، ماقال-ماتەلدەر، تابيعات جايىنداعى جىرلار مەن جۇمباقتار، جاڭىلتپاشتاردىڭ ءمان-ماعىناسىن ءتۇسىندىرىپ، جاتتاتقىزۋ بارىسىندا جۇزەگە اساتىنى بەلگىلى.
تابيعاتتىڭ اسەمدىگىن كورىپ، سەزىنە ءبىلۋ بالالاردىڭ ءومىر تاجىريبەسىن بايىتىپ، ولاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتادى. تۋعان جەرگە دەگەن ىستىق شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىن كۇشەيتەدى. اتا-بابامىز ماقال-ماتەلدەر، شەشەندىك سوزدەر، ايتىستار، ەرتەگىلەر، اڭىزدار، جۇمباقتار مەن جاڭىلتپاشتار، تىيىم سوزدەر ارقىلى ۇل-قىزىن جامان ادەتتەن تيىپ، ەڭ جاقسى نىشاندارعا ۇندەگەن.
حالىق ۇعىمىندا تابيعات دەگەن ءسوز جەر – انا، تۋعان جەر، اتامەنەن سوزدەرى تۇرىندە كوپ ايتىلادى. وسىعان وراي حالىق اراسىندا ناقىل، دانالىق سوزدەر ءجيى كەزدەسەدى. “جولعا اعاش ەككەن – ساۋاپ، شولگە قۇدىق قازعان – ساۋاپ، وزەنگە كوپىر سالعان ساۋاپ” دەپ اتا-بابامىز تابيعاتتىڭ جاناشىرى بولىپ، كەلەر ۇرپاقتى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەگەن. “جەرى بايدىڭ ەلى باي”، “كۇتە بىلسەڭ، جەر جومارت”، “جەر – بايلىقتىڭ كوزى”، “جەر – ىرىستىڭ كىندىگى”، “جەرىن قورلاعان ەلىنە سىيمايدى” سياقتى ناقىل سوزدەردىڭ تۇپ-توركىنىندە قانشاما تاربيەلىك ءمان جاتىر. تابيعاتتىڭ بار بايلىعى جەرمەن تىكەلەي بايلانىستى، سودان عانا ءنار الادى. بۇل تابيعاتتىڭ قۇبىلىستارى، زاڭدىلىقتارى مەن بايلىقتارى بىر-بىرىمەن ءوزارا بايلانىستى، ءارى ولار بىر-بىرىنە تاۋەلدى دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى.
حالقىمىزدىڭ ەرەكشە قاستەرلەپ، تالاي عاسىرلار بويى ايالى قامقورلىق جاساپ كەلگەن تابيعات بايلىعىنىڭ ءبىر توبى - وسىمدىكتەر الەمى. وسىمدىك وسسە – تاماق، سايالى باسپانا، كۇندەلىكتى مالىڭا ءورىس، وزىڭە قونىس بولعان. اتا-بابامىز ءوز ۇرپاعىنا “تاۋ بۇلاعىمەن كورىكتى، بۇلاق قۇراعىمەن كورىكتى”، “اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن”، “ءبىر تال ەكسەڭ ەڭبەگىڭنىڭ جانعانى، ابزال ادام وسىرسەڭ باسىڭا ب ا ق قونعانى”، “ءبىر تال كەسسەڭ ون تال ەك”، “ءشوپتى جۇلما، كوكتەي سولاسىڭ”، “اعاش ەكسەڭ ايالاپ، باسىڭا بولار سايا ب ا ق”، “مىڭ شاباق شانشىپ وسىرسەڭ، حالقىڭا ولجا سالعانىڭ، وزىڭە قورعان سالعانىڭ”، “ورمان كوپ بولسا، ولجاڭ كوپ” دەپ تابيعاتتىڭ كوز تويماس اسەمدىگىن، نۋ ورمان باردا جەر سۇلۋ بولاتىنىن، اعاشتىڭ تيگىزەر پايداسىن ءتۇسىندىرىپ، اسەمدىكتىڭ بەلگىسى، تازا اۋانىڭ كەپىلى ەكەنىن، تابيعاتتىڭ سۇلۋلىعىنا ءمان بەرىپ، كۇتىپ باپتاۋ قاجەتتىلىگىن مىندەتتەپ وتىرعان. وسىنداي ناقىل سوزدەردى بالالاردىڭ تابيعات جايىنداعى ءبىلىمىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا ورىندى پايدالانۋ ءاربىر تاربيەشىنىڭ باستى مىندەتىنە اينالۋى ءتيىس.
قازاق حالقى تىرشىلىك ءۇشىن قۇستاردىڭ تيگىزەر پايداسىن ەرتە كەزدەن-اق تۇسىنگەن. ولاردى قورعاۋعا ەرەكشە ءمان بەرىپ، قامقورلىق جاساپ وتىرعان. جاقسى جىگىتتەرىن قىرانعا، قىزدارىن اققۋعا، انشىلەرىن بۇلبۇلعا تەڭەگەن. اققۋدىڭ ايدىن كولدە جۇزگەن سابىرلى دا، كەربەز قيمىلى، ونىڭ كەز كەلگەن شالشىق سۋدا كەزدەسە بەرمەيتىن تازالىعى، اسا تالعامپازدىعى حالىققا ۇناپ، تاكاپپار قۇس ەكەنىن ءتۇسىنىپ، قاستەرلەگەن. ونى “قۇس پاديشاسى” دەپ اتاعان. ولاردى ماحاببات پەن تاتۋلىقتىڭ جىرشىسى رەتىندە دارىپتەگەن. سوندىقتان اتا-بابامىز “اققۋدى اتپا”، “قۇسقا تاس اتپا”، “قۇستىڭ ۇياسىن بۇزبا”، “قۇستىڭ جۇمىرتقاسىن جارما”، “بالاپاندى جابىرلەمە” دەپ قۇستاردى قورعاپ، قادىرلەپ وتكەن. مۇنداي تىيىم سوزدەر تابيعات بايلىقتارىن دۇرىس پايدالانىپ، ونى قورعاۋ ءۇشىن ەڭبەك ەتۋگە جەتەلەيدى. بالا تاربيەسىن دۇرىس جولعا قويۋىمىزعا كومەكتەسەدى.
سونداي-اق “باستاۋ سۋالسا – باقىت سۋالادى”، “باستاۋ تاپتالسا – باتپاققا اينالادى”، “قۇلازىعان ءشول – جەتىم، قۇس قونباعان كول – جەتىم، سورتاڭعا قۇيعان سەل – جەتىم”، “اعىن سۋ - ءومىر، توقتاۋ سۋ - ءولىم”، “سۋ بار جەردە ءومىر بار” دەگەن ماقال-ماتەلدەردە فيلوسوفيالىق تەرەڭ وي، تالىم-تاربيەلىك باستاۋ جاتىر. حالىق تاربيەسىندە بالانىڭ اقىل-ويىن دامىتىپ، ءوي-ورىسىن كەڭەيتۋ، ءتىلىن شيراتۋ ءۇشىن جۇمباقتار كەڭىنەن قولدانىلعان. جۇمباقتىڭ قاي ءتۇرى كەزدەسسە دە، كوبىنە ونىڭ بۇككەن سىرى مەن ىشكى شەشىمى تابيعاتتىڭ كورىنىسىمەن سيپاتتالادى.
“ءبىر نارسە كورۋگە بار، ۇستاۋعا جوق،
جاز كوركى كوك شالىدەي شىمىلدىق بوپ” دەگەن جۇمباقتاردا تابيعاتتىڭ ساعىمدى كورىنىسىن، اۋانى ءار ءتۇرلى ويناقى ويمەن جەتكىزىپ، ونى وي ەلەگىنەن وتكىزە وتىرىپ، شەشىمىن تابۋدى ۇسىنادى. جۇمباقتاردىڭ ەرەسەك ادامدارعا ارنالعان ءتۇرى مەن قاتار بالالارعا ولاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە لايىقتى تۇرلەرى بار، ونى تاڭداپ الۋ تاربيەشىنىڭ شەبەرلىگىنە بايلانىستى جانە تابيعات وبەكتىلەرىن كورسەتىپ ولارعا ارنالعان جۇمباقتار جاسىرۋ، بالانىڭ ويلانۋىنا، وي قورىتۋىنا، قيالىنا كومەكتەسەدى. ماسەلەن، جانۋارلارعا ارنالعان جۇمباقتاردا جاسىراتىن جانۋارلاردىڭ ەڭ باستى قاسيەتى، نە ەرەكشە ءبىر قيمىلى سيپاتتالادى،
“كەزىكتى ءبىر جانۋار،
ۇستىندە ەكى تاۋى بار.”
(تۇيە).
“ەكى ايناسى بار، ەكى نايزاسى بار،
ءتورت جىلتىرماعى بار،
ءبىر شىبىرتقاسى بار”
(سيىر)
حالقىمىز ەرتەگىنى تاربيە قۇرالى رەتىندە پايدالانعان. ومىردەگى كەزدەسەتىن جامان ادەتتەردەن، ەڭ جاعىمسىز مىنەز-قۇلىقتان، ۇنامسىز ىستەردەن قۇتىلۋ، ونى بولدىرماۋ تۋرالى پىكىرلەرىن ەرتەگىلەرى ارقىلى جەتكىزگەن.
اۋىز ادەبيەتىنىڭ قاي سالاسىن الساق تا، تابيعاتپەن بىتە قايناسىپ، ونى ادام مىنەز-قۇلقىنا ءسىڭىستى ەتىپ تابيعاتقا تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراۋعا، ونىڭ سىرىن تۇسىنە بىلۋگە تاربيەلەيتىندىگىن بايقايمىز. اۋىز ادەبيەتى عاسىرلار بويى شىڭدالىپ، سۇرىپتالىپ كەلەدى. تابيعاتتى ايالاۋ، قورعاۋ ماسەلەلەرىنە ارنالعان ماقال-ماتەلدەر، تىيىم سوزدەر، ەرتەگىلەر مەن جاڭىلتپاشتاردى بالانىڭ جاسىنا لايىقتاپ تاڭداپ الۋ بالاباقشا تاربيەشىلەرىنە بايلانىستى. ويتكەنى بالا ەس بىلگەننەن باستاپ ۇلكەندەردەن ەستىگەن ونەگە وسيەتتەرىنەن سۋسىنداپ وسەدى.
You Might Also Like
-
قىزىلوردا قالاسىم.مامەتوۆا اتىنداعى گۋمانيتارلىق كوللەدجىماتەماتيكا ءپانىنىڭ وقىتۋشىسىجۇماعۇلوۆا گۇلناز ابدۋللا قىزى
