InfoHub Logo

تۇلكى، قاسقىر، جولبارىس، تۇيە تورتەۋى جولداس بولىپتى. تاپقاندارىن بىرگە جيناپ، ۇدايى بىرگە ءجۇرىپتى. سودان كەيىن قىس كەتىپ، جاز بولادى، جىرتقىشتاردىڭ بۇرىنعىدان دا تابىستارى ازايىپ، قارىندارى اشادى، تۇيە بولسا جەگەنى ءشوپ، سەمىرەدى. ءبىر كۇنى تۇيە جايىلىپ كەتكەندە، تۇلكى قاسقىر مەن جولبارىسقا:

         — مىنا تۇيەنى جەيىك، – دەيدى.

         جولبارىس:

         — اڭعال ەمەس پە، تۇيە كونە مە؟ – دەيدى.

         قاسقىر:

         — جولداس قوي، – دەيدى.

         سوندا تۇلكى:

         — ءاي، جاكە-اي، قاسەكە-اي! ءوزىن ريزا قىلىپ، مەن كوندىرسەم، بولا ما؟ – دەيدى.

         — ءيا، ءوزى كونسە، بولسىن! – دەيدى جولبارىس.

         كەشكە تۇيە كەلەدى. كۇيرەۋىك الابوتا جەپ كۇيسەپ جاتادى. سودان كەيىن تۇيەگە تۇلكى كەلىپ بىلاي دەيدى:

         — وي، تۇيە، سەن كوپ ويلاپ، كوزىڭدى جۇمىپ، كۇيسەپ جاتىرسىڭ؟ سەنىمەن ءبىز ءبىرتالاي ۋاقىت جولداس بولدىق. قىس كەتىپ، مىنە، جاز بولدى. توعايعا سۋ جايىلىپ، مالدىڭ ءبارى قىرعا كەتەدى. مىنا جوكەڭ بولسا قىرعا شىعا الماي، قارنى اشىپ جاتىر. قاسەكەڭ بولسا، كۇن ىستىق مايتابان بولىپ جۇگىرە الماي، مالعا شابا الماي قالجىراپ جاتىر. تىشقان ءىن ساقتاپ، قاز-ۇيرەك كول ساقتاپ، قويان جاتاق ساقتاپ، ماعان دا قيىن بولدى. ەسكى جۇرتتان سۇيەك-ساياق، قالعان-قۇتقان الىپ كەلگەنىم ەشتەڭە بولمادى. ەندى قالاي بولدى؟ سەن بولساڭ، ءشوپ جەپ تويىپ جاتىرسىڭ، ەت جەمەيسىڭ. سوندىقتان سەنى جەي تۇرايىق دەپ مەن، قاسەكەڭ، جوكەڭ بولىپ اقىلداسىپ وتىرمىز. وعان قالاي قارايسىڭ؟

         سوندا تۇيە:

         — ويباي، نە دەيسىڭ، ءولىپ قالمايمىن با؟ – دەيدى.

         سوندا تۇلكى ايتادى:

         — ءاي، تۇيە، بويىڭ ۇلكەن بولعانمەن، سەندە اقىل جوق ەكەن! مەن ايتايىن، سەن تىڭدا! قىستىگۇنى قار جاۋادى، ءشوپ قۋرايدى. سوندا ءبىز سەنىڭ جەيتىن ءشوبىڭدى قامداپ، جيناپ قويامىز جانە قيامەت كۇنى قايتا جان كىرەدى. ول قالاي، ويلاشى؟ ءبىز جەسەك، سەنىڭ سۇيەگىڭدى جەمەيمىز، ەتىڭدى جەيمىز. قىستى كۇنى ءبىز كوپ مال تابامىز. سونان سوڭ ەتىڭدى تولەيمىز.

         سوندا اڭعال تۇيە:

         — تولەيتىن بولساڭدار، مەيىلدەرىڭ، جەيمىن دەسەڭدەر، جەڭدەر! – دەپتى.

         — ونداي بولسا، ءبىز دە اقىلداسايىق، باسقا تاماق تابىلسا، قارىزدانىپ قايتەمىز، – دەپ، تۇلكى تۇيەنىڭ قاسىنان تۇرىپ كەتەدى.

         تۇلكى قاسقىر مەن جولبارىسقا كەلەدى.

         — تۇيەنى كوندىرىپ كەلدىم، ءبىراق قالاي جەيمىز؟ مەنىڭ اقىل-ايلام بولماسا، قايراتىم جوق قوي. “قاسقىر جولداسىنا قاستىق قىلمايدى” دەگەن بۇرىنعىنىڭ ءسوزى بار. قاسەكەڭنىڭ دە ىڭعايى كەلمەس، – دەيدى.

         — ءيا، جوكەڭ بولماسا، مەن جولداسىما الداپ قاستىق قىلا المايمىن، – دەيدى قاسقىر.

         — ال، جوكە، نە ىستە دەيسىڭ؟ – دەيدى تۇلكى.

         — مەندە قارا كۇش بولماسا، ءقايبىر اقىل بار، ءالى دە بولسا، قالاي جەۋدىڭ امالىن ءوزىڭ تاپ، – دەيدى جولبارىس.

         — ولاي دەسەڭ، اتاڭنىڭ ارۋاعىنا سىيىنىپ، سەن سوق! – دەيدى تۇلكى. جىعىلعان سوڭ، سويۋىنا ءسىزدى اۋرەلەمەي، قاسەكەڭ ەكەۋىمىز جايعارمىز.

         ءبىر ۋاقىتتا جولبارىس «سەندە جازىق جوق، بىزدە ازىق جوق» دەپ بارىپ، شەگىنىپ تۇرىپ، «ءاۋپ» دەپ، تۇيەنى ءبىر سوعادى.

         بەيقام كۇيسەپ تۇرعان تۇيە تالتىرەكتەپ بارىپ قۇلاي كەتەدى. سوندا قاسقىر باس سالىپ، باۋىرىن جارىپ جىبەرەدى. تۇلكى تاماعىنا جابىسادى. جانىنا باتقان الىپ اتان تارپىپ جىبەرىپ، ىشقىنىپ تۇرىپ كەتەيىن دەگەندە، تۇلكى:

         — سابازىم، سابىرلى بول، كوكتەمدە ءوزىمىز تۇرعىزىپ الامىز، – دەيدى.

         جولبارىس، قاسقىر، تۇلكى – ۇشەۋى بىرىنەن-بىرى جاسىرىپ جەپ، تۇيەنىڭ ەتىن دە تاۋىسادى. تۇلكى ءبىرسىپىرا ەتتى ۇڭگىرگە تىعادى.

         ءسويتىپ جولبارىس پەن قاسقىر تاعى اشىعادى.

         ءبىر كۇنى جولبارىس:

         — ءاي، تۇلكى، قارىن اشتى عوي، ەندى قالاي بولادى؟ – دەيدى.

         سوندا تۇلكى تۇرىپ:

         — ولاي بولسا، مەنىڭ جولىم جىڭىشكە عوي، جان-جاقتى شولىپ قارايىن، – دەيدى. تۇندە بارىپ قاراعان بولىپ كەلىپ ايتادى:

         — ال، جوكە، قاسەكە! مەن ءبىر تاماق تاۋىپ كەلدىم، ءوزىم الام، سىزدەر جەي المايسىزدار.

         — ولاي بولسا، بارايىق، – دەپ، ۇشەۋى كەلەدى. باعاناعى ەت تىققان جەردىڭ اۋزىندا ءبىر ءداۋ تاس تۇر. تاستى اۋدارسا، ەتكە جول اشىلعالى تۇر. جولبارىس كەلىپ، ولاي-بۇلاي بايقاپ ۇڭگىردىڭ اۋزىنان وتە المايدى، تۇلكىنىڭ جۇرگەن جەرىنەن جۇرە المايدى، اڭىرىپ شەگىنىپ تۇرادى.

         سوندا تۇلكى تۇرىپ:

         — ءاي، جوكە-اي، شەگىنۋىڭ اتاڭا تارتقان-اق ەكەن، ءبىراق سوعۋىڭ تارتپاپتى. اتاڭ مارقۇم اناداي تاستى سوققاندا، تاس-تالقانىن شىعارۋشى ەدى! – دەپتى.

         سوندا تۇلكىنىڭ سوزىنە شامدانعان جولبارىس تاستى شەگىنىپ كەلىپ، پارمەنىمەن ءبىر سوعادى. سوققان جەردە بەلى ءۇزىلىپ، ورنىنان تۇرا الماي قالادى. تۇيەنىڭ ەتى ار جاعىندا، جولبارىس بەر جاعىندا جاتادى.

         — ال، قاسەكە! ەكەۋىمىزگە قار جاۋعانشا، جەۋگە جارايتىن تاماق تابىلدى، – دەيدى تۇلكى. ءسويتىپ، ەكەۋى جولبارىستى اتتاپ ءوتىپ بارىپ، ەتتى جەپ جۇرەدى. جولبارىستا بۇرىلارعا شاما جوق.

         ءبىر كۇنى جولبارىس تۇلكىگە:

         — تۇكە! كوزىمنىڭ تىرىسىندە قوشتاسايىن، الدىما تامان كەلشى! – دەيدى. سوندا تۇلكى: «جاكەڭ الدىنا بارسام، اۋىزدى سالايىن دەپ جاتىر ەكەن عوي» دەپ ويلايدى دا بارمايدى. ءبىرازدان سوڭ قاسقىر كەلەدى.

         — ءاي، قاسەكە! مىنا جاكەڭ بىزگە ۇلكەن بەل ەدى. ءحالى مۇنداي بولدى. سەن جولداس قاقىسىن جاقسى بىلەسىڭ عوي. جاڭا مەن بارىپ امانداسىپ، اۋزىنان جالاپ، قوش ايتىسىپ، ماۋقىن باستىم. سەن دە بارىپ امانداسىپ، قوش ايتىسپايسىڭ با؟ – دەيدى.

         — و دا دۇرىس ەكەن، بارسام بارايىن، كوڭىلىن سۇراپ شىعايىن، – دەيدى قاسقىر.

         باسىنا بارىپ:

         — قوش، جاكە! – دەپ، تۇمسىعىن يىسكەي بەرگەندە، جاكەڭ قاسقىردى باس سالىپ، مويىن ومىرتقاسىن ءۇزىپ جىبەرەدى. سول جەردە قاسقىر دا ولەدى. تۇكەڭ جولداستارىنىڭ ءبارىن جايعاپ، ەتىن جەپ جۇرەدى.

         ءبىر كۇنى قار جاۋادى. ەكى قىران تازىسى بار ءبىر جىگىت اڭعا شىعادى. تۇلكىنىڭ ءىزى كەزدەسىپ، ەكى تازى تۇلكىنىڭ ىزىمەن كەتەدى. ارتىنان شاۋىپ جىگىت تە كەلەدى. كەلسە، تۇلكى ماناعى ۇڭگىر تاسقا كىرىپ تىعىلعان ەكەن. جىگىت ۇڭگىردىڭ اۋزىنا وت جاعىپ، ءىشىن ىستاپ، اۋزىن بەكىتىپ كەتەدى. ەرتەڭىنە كەلسە، تۇلكى تۇتىنگە تۇنشىعىپ ءولىپ قالىپتى. ءسويتىپ، جولداستارىنىڭ بارىنەن قۇتىلعان ارامزا تۇلكى ادامنىڭ اقىلىنان قۇتىلا الماپتى.

---