زالىم تۇلكى
ءبىر كۇنى ارىستان ۇيقىدان جاڭا ويانىپ، ەسىنەپ وتىرسا، سالىپ ۇرىپ تۇلكى كەلەدى.
— سالەمەتسىز بە، ارىستان اعا، ادەيى ىزدەپ كەلدىم، – دەيدى.
— جاي ما؟ – دەپ سۇرايدى ارىستان.
— ارىستان اعا، سوناۋ قارلى تاۋدىڭ ار جاعىندا بالبىراپ تۇرعان باۋ بار. بۇدان شىعا بەرىستە، كوكوراي شالعىن ساي بار. سول سايدىڭ بويىندا مىڭعىرىپ جايىلىپ جۇرگەن سانسىز كوپ قوي بار. قاسىڭىزعا ءبىراز نوكەر ەرتىپ الىپ بارساڭىز، شىركىن-اي، شىلقا مايعا ءبىر كەنەلەر ەدىك-اۋ!
— مىناۋىڭ اقىل ەكەن! – دەيدى، قارنى اشىپ وتىرعان ارىستان.
— سول قويلارعا تەزىرەك جەتەيىك. قاسىمىزعا كىمدەردى الساق ەكەن؟
— جۇرەكتىدەن جولبارىستى، بىلەكتىدەن ايۋدى، قارۋلىدان قاسقىردى الايىق! – دەيدى تۇلكى.
— وڭكەي باتىردىڭ ورتاسىندا ءبىر قورقاق تا كەرەك بولار. قوياندى دا ەرتە كەتەيىك.
ارىستان تۇلكىنىڭ ءتىلىن الادى. ءسويتىپ، ارىستان، جولبارىس، ايۋ، قاسقىر، تۇلكى، قويان جولداس بولىپ، ساپارعا شىعىپتى. كەشكە قاراي ورماننىڭ اشىقتاۋ ءبىر الاڭقايىنا جەتىپ، تۇنەمەكشى بولادى.
ارىستان قانتالاعان كوزىمەن سەرىكتەرىن ءبىر شولدى دا:
— ا-ا-ا، قارنىمىز اشتى عوي. نە جەيمىز؟ – دەپ اقىرادى. سوندا تۇلكى ارىستاننىڭ الدىنا كەلىپ، قول قۋسىرىپ تۇرىپ، بىلاي دەيدى:
— ارىستان ءبىزدىڭ اعامىز، اعامىزعا كىم ءتيسىن! ايۋ - ءبىزدىڭ جولىم بي، جولىم بيگە كىم ءتيسىن! قاسقىر - ءبىزدىڭ قابان بي، قابان بيگە كىم ءتيسىن! تۇلكى - ءبىزدىڭ تۇمەن بي، تۇمەن بيگە كىم ءتيسىن! قويان ءبىزدىڭ قويىمىز، قويىمىزدى سويىڭىز!
قارىندارى اشىپ وتىرعان اڭدار قوياندى تارپا باس سالادى. ول كۇنى قوياندى ءبولىپ جەپ، «بارىمەن بازار» دەسىپ جاتادى دا، ەرتەڭىنە تاعى دا جول جۇرەدى. كۇنىمەن دەم الماستان ءجۇرىپ، كەشكە قاراي قوناعا ءبىر سايدىڭ باسىنا كەلىپ توقتايدى. ارىستان تۇلكىگە قاراي بۇرىلىپ:
— ا-ا-ا... قارنىمىز اشتى، نە جەيمىز؟ –دەيدى. تۇلكى قول قۋسىرىپ تۇرا قالىپ، بىلاي دەيدى:
— ارىستان ءبىزدىڭ اعامىز، اعامىزعا كىم ءتيسىن! جولبارىس - ءبىزدىڭ جولىم بي، جولىم بيگە كىم ءتيسىن! قاسقىر - ءبىزدىڭ قابان بي، قابان بيگە كىم ءتيسىن! تۇلكى - ءبىزدىڭ تۇمەن بي، تۇمەن بيگە كىم ءتيسىن! ايۋ - ءبىزدىڭ قوڭىر قوي، قوڭىر قويدى جىق تا سوي!
تۇلكىنىڭ ءسوزىن ەستىسىمەن، جولبارىس ايۋدى الىپ ۇرىپ، جاۋكەمدەي باستايدى. تورتەۋى ايۋدىڭ ەتىنە تويىپ الىپ، ۇيىقتايدى دا ەرتەڭىنە تاعى دا جولعا شىعادى.
تورتەۋى قاس قارايا ءبىر وزەننىڭ جاعاسىنا كەلىپ توقتايدى. ارىستان تاعى دا ۇيرەنشىكتى انىنە باسىپ:
— ا-ا-ا... قارنىمىز اشتى، نە جەيمىز؟ – دەيدى. سوندا تۇلكى ورنىنان ۇشىپ تۇرىپ، بىلاي دەپتى:
— ارىستان ءبىزدىڭ اعامىز، اعامىزعا كىم ءتيسىن! جولبارىس - ءبىزدىڭ جولىم بي، جولىم بيگە كىم ءتيسىن! تۇلكى - ءبىزدىڭ تۇمەن بي، تۇمەن بيگە كىم ءتيسىن! قاسقىر ءبىزدىڭ قاسىمىز، بۇگىن جەيتىن اسىمىز!
تۇلكى ءسوزىن اياقتاسىمەن-اق، جولبارىس قاسقىردى جارىپ سالادى. تاڭەرتەڭ تاعى دا جولعا شىعادى. كۇنىمەن ءجۇرىپ وتىرىپ، كەشكە قاراي ءبىر تاۋدىڭ ەتەگىنە جەتەدى. سول ارادا تۇنەمەكشى بولادى. ۇشەۋى ءۇش جەرگە شوقيىپ وتىرادى. سول كەزدە داندەگەن ارىستان تاعى دا تۇلكىگە قاراپ:
— ا-ا-ا... قارنىمىز اشتى عوي، نە جەيمىز؟ – دەيدى. تۇلكى ارىستاننىڭ ار جاعىنا شىعىپ، قول قۋسىرىپ تۇرىپ بىلاي دەيدى:
— ارىستان ءبىزدىڭ اعامىز، اعامىزعا كىم ءتيسىن! تۇلكى - ءبىزدىڭ تۇمەن بي، تۇمەن بيگە كىم ءتيسىن! جولبارىس - بىزگە جول ازىق، بۇگىنگى تاڭعا مول ازىق.
وسى ساتتە ارىستان اعاڭ جولبارىستى باس سالادى. جولبارىس تىپىرلاۋىن قويعان كەزدە، تۇلكى دە كەلىپ، تەرىسىن سىپىرىسۋعا كىرىسەدى. ەكەۋى جولبارىستى جەپ بولىپ، ۇيىقتايدى.
تاڭەرتەڭ ەكى دوس ارىپ-اشىپ، تاۋدىڭ باسىنا ورمەلەپ شىعادى. ارىستان سولىقتاپ شارشاپ تۇرسا، تۇلكى ءبىر بيىك شىڭنىڭ باسىنا كەلىپ:
— ارىستان اعا، تەزىرەك بەرى كەلىڭىز، – دەپ شاقىرادى.
— نە بوپ قالدى؟
— تومەندە قاپتاعان قوي جايىلىپ ءجۇر. ەنتىگىپ ارىستان جەتەدى.
— كانە!
تۇلكى الاقانىن شاپالاقتاپ:
— جاپ-جاقىن تۇر، انەكەي!
— سەكىرەيىك، كانەكەي، ءاۋپ! – دەگەندە، ارىستان شىڭنان سەكىرىپ كەتەدى دە تاستان-تاسقا سوعىلىپ، قىزىل جوسا قان بولىپ مەرتىگەدى.
مۇنى كورگەن تۇلكى:
— ارىستان اعا، دوس ەدىك قوي، ولىمتىگىڭدى قارعا-قۇزعىنعا جەم قىلمايىن، – دەپ، ارىستاننىڭ تەرىسىن سىپىرا باستايدى.
You Might Also Like
-
ىلگەرگى كەزدە بىرنەشە كوك كەپتەر پاتشاسىمەن ءبىر جەردى مەكەن قىلىپ جاتىپتى. كۇندەردە ءبىر كۇن ارالارىنان ءبىر توپ كەپتەر ءبىر جاققا جولاۋشى بارىپ كەلىپ، مۇنداعى كەپتەرلەرگە كورىسىپ، ەسەندىك سۇراسىپ بول...
-
تۇلكى، قاسقىر، جولبارىس، تۇيە تورتەۋى جولداس بولىپتى. تاپقاندارىن بىرگە جيناپ، ۇدايى بىرگە ءجۇرىپتى. سودان كەيىن قىس كەتىپ، جاز بولادى، جىرتقىشتاردىڭ بۇرىنعىدان دا تابىستارى ازايىپ، قارىندارى اشادى،...
