InfoHub Logo

بۇرىنعى كەزدە ءبىر بالىق اۋلايتىن كەدەي شال بولىپتى. ونىڭ ءبىر كىشكەنتاي كەمەسى مەن بالىق اۋلايتىن تورى بار ەكەن. ول كۇندىز وزەن بويىندا بالىق اۋلايدى، تۇندە كىشكەنتاي كەمەسىن وزەن بويىندا توقتاتىپ، كەمە ۇستىندە ۇيىقتايدى ەنەن.

ءبىر جىلى جازدا وزەننىڭ سۋى تاسىعاندىقتان، بالىق اۋلاۋعا امالسىز قالادى. ءبىر كۇنى شال تۇندە سۋ تولقىندارىنا قاراپ، كۇرسىنىپ وتىرادى. كەنەتتەن ول وزەننىڭ ىشىندە ءبىر جارقىراعان وتتى كورەدى، بىرەسە جانىپ، بىرەسە وشەدى. ول: «ەرتە كەزدە ەستىپ ەدىم، وسى وزەننىڭ ىشىندە التىن بار ەكەنىن، ول وتە ەڭبەكقور ادامدارعا عانا كورىنەدى ەكەن»، — دەپ ەستىگەنىن ەسىنە الادى. مۇمكىن بۇل جانعان سول بايلىق شىعار دەپ توپشىلايدى. ول بارىپ كورۋدى ويلاپ، ءقاۋىپتى جاعدايعا قاراماي، كەمەنى جاقىنداتادى، ۇلكەن سۋ تولقىنى كەمەگە سوعىلادى. بالىق اۋلايتىن شال جانعان التىنعا جاقىنداپ، تورىن جايادى. تور التىن وتتى ورايدى. وسى كەزدە سۋدىڭ تولقىندارى كەمەنى تەربەيدى. شال توردى جيناپ، جاعاعا قايتادى. توردىڭ ىشىنە قاراسا، تور ىشىنەن اق نەفريتتىڭ ىشىندەگى اكۆاريۋمدى كورەدى، سونىڭ تۇبىندە ءبىر جۇپ التىن بالىقتى كورەدى. ورتاسىندا ءبىر گۇل تۇرادى، گۇلدىڭ ۇستىندە ءبىر بالا وتىرادى. ونىڭ ۇستىندە قىزىل كيىم، جاسىل شالبار، قولىندا قارماعى بار. كارى شال بۇرىن بۇل اكۆاريۋمدا قانداي ەرەكشەلىك بار ەكەنىن بىلمەگەن.

ءتۇننىڭ ءبىر ۋاقىتىندا ءبىر بوتەن دىبىستان شال ويانادى، اكۆاريۋمنىڭ ىشىندە جارىق ارقىلى گۇل ءوسىپ، بارعان سايىن ۇلكەن، بيىك بولىپ بارا جاتادى.

جاڭاعى بالا دا ۇلكەن بولىپ ءوسىپ كەتىپتى. ول بۇل اكۆاريۋمعا قاراپ تۇرىپ:

«اكۆاريۋم تەربەيدى، ودان تازا سۋلار شىعادى»، — دەيدى. مىنە، ەندى شىنىمەن اكۆاريۋم تەربەلىپ، اكۆاريۋم ىشىندەگى سۋ تاسىپ كەتەدى. بالا ايتادى: «تازا سۋلار اعادى، بالىقتار كەلەدى». وسى ءسوز ايتىلعان سوڭ، سۋلار اينالىپ اعادى، بالىق تا ءتىرىلىپ سۋدىڭ ىشىندە ءجۇزىپ جۇرەدى. بالا تاعى ايتادى: «بالىقتار سەكىرەدى، سۋ كوتەرىلگەننەن كەيىن سۋلاردىڭ ىشىندە تولقىن شىعىپ، ەكى بالىق بيىككە سەكىرەدى. ەكى بالىق توقتاماي سەكىرىپ، سىرتقا كوپ سۋ شاشىرايدى». بالا ءماز بولىپ كۇلىپ، تاڭ اتقانىن سەزبەيدى، بالا ويناپ بولعان سوڭ، سول گۇلدىڭ ۇستىنە قايتادان وتىرادى.

سۋلار توقتايدى، بالىقتار دا توقتايدى. دەرەۋ سۋ توقتاپ، بالىقتار سەكىرمەيتىن بولادى. بالا مەن گۇل دە كىشىرەيىپ بارىپ، سول اكۆاريۋمنىڭ ىشىنە قايتادى. بارلىعى قالپىنا كەلەدى. شال قادالىپ قاراپ تۇرىپ، اكۆاريۋمدى قولىنا الىپ، ادەتتەگى اكۆاريۋمنان ايىرماشىلىعى جوق سياقتى دەپ ويلايدى. ەندى كەمەسىنىڭ ۇستىنە قاراسا، ءبىر قابات بۇرشاق تەكتەس التىندى كورەدى. شال بايلىققا قاتتى قۋانادى. ول وسى التىنداردى بازارعا بارىپ، ساتقالى كەلە جاتادى. جولدا ءبىر شەتەلدىك ادامعا كەزدەسەدى. شەتەلدىك: «اتا، سەن بۇل التىندى قايدان الدىڭ؟» — دەپ سۇرايدى.

شال وتە ادال ادام ەدى. ول بار سىرىن ءبىراق ايتىپ بەرەدى، ەرتەسى كۇنى ءبىر سارباز شالدىڭ ۇيىنە كەلىپ: «قازى سەنى شاقىرىپ جاتىر، مەنىمەن بىرگە اكۆاريۋمدى دا الىپ ءجۇر»،— دەپ بۇيرىق بەرەدى.

شالدى قازىنىڭ الدىنا الىپ بارادى، قازى شالدى بوقتاپ:

— سەن، شال، شەتەلدىكتىڭ زاتىن ۇرلاپسىڭ عوي، سەن مۇنى قايدان ۇرلادىڭ؟ تەز ايت! — دەيدى. شال بايعۇس قازىنىڭ جانىندا تۇرعان كەشەگى جولدا كەزدەسكەن شەتەلدىكتى كورەدى. سودان كەيىن ءبارىن تۇسىنەدى. ول اشۋلانىپ تۇرىپ ايتادى:

— بۇل اكۆاريۋمدى مەن وزەننىڭ ىشىنەن تاۋىپ الدىم، قالاي ۇرلادى دەيسىڭ؟ شەتەلدىك قازىعا قاراپ تۇرىپ:

— ول مەنىڭ زاتىمدى ۇرلاپ، تاعى مويىنداماي تۇر، ءسىز بۇنى جازالاۋىڭىز كەرەك، — دەيدى. شال ايتادى:

— بۇل — ءبىزدىڭ جۇڭگو وزەنى ىشىندەگى جۇڭگو بايلىقتارى . سەن مەنى شەتەل ادامدارىنىڭ زاتىن ۇرلادى دەيسىڭ، — دەيدى. شەتەل ادامى مەن قازى ەشتەڭە ايتا الماي قالادى. سوندا دا ولار:

— سەن نە ىستەسەڭ دە، بىزگە بايلىقتى بەرۋ كەرەكسىڭ، — دەيدى. شال اشۋدان جارىلا جازداپ، دىرىلدەپ، جەرگە قۇلايدى. اكۆاريۋم ىشىندەگى بالا سەكىرىپ شىعىپ، قارماعىن شەتەلدىك ادامعا لاقتىرادى. قارماق شەتەلدىك ادامعا ءىلىنىپ، شەتەلدىك ادامدى الىسقا لاقتىرادى. قازى بالانىڭ قارماعىنا ءىلىنىپ قالامىن دەپ قورقىپ، ۇستەلدىڭ استىنا تىعىلىپ قالادى.

بالا شالدى ءسۇيىپ تۇرعىزىپ، ەكەۋى ماز-مەيرام بولىپ ۇيگە قايتادى.

---