- 11 جەل. 2019 00:00
- 211
باسىڭىز اۋىرسا...
ماماندار باس اۋرۋىن بىرنەشە تۇرپاتقا بولەءدى. قاجۋ سالدارىنان باستىڭ اۋرۋى تەگىندە باس پەن مويىننىڭ بۇلشىق ەتتەرىنىڭ ۇدايى جيىرىلا بەرۋىنىڭ سالدارىنان بولادى. ول اۋرۋ باس ءسۇيەگىڭىزدى قىسپاققا الىپ، قىلقىندىرىپ جاتقانداي قينايدى. ساقينا (ميگرەن) مي ارتەريالارىنىڭ كەنەت تارىلىپ كەتۋىنەن، سونان كەيىن كەڭىپ سالا بەرۋىنەن تۋىندايدى. كوبىنە باسىڭىزدى ءبىر جاعىنان اۋىرتاتىن، جۇرەك لوبلىتاتىن، تىم جارىق بولۋىنان، قاتتى دىبىستان شوشىندىراتىن سىرقات ءلۇپىل قاققانداي بولىپ كورىنەدى. كلاستەرلىك باس اۋرۋ بارىنەن ازاپ. ول ۇزاققا سوزىلىپ، ارا تۇرا ۇزاق ۋاقىت باسەڭدەيدى. سونى ارانداتۋشى — ىشىمدىك، تەمەكى.
— باس بارماق پەن سۇق ساۋساق اراسىنداعى تەرىنى قاتتى باسىپ تۇرىپ، اينالدىرا ماسساج جاساڭىز. اۋرۋ دوعارىلعانشا ءبىر قولدان ەكىنشى قولعا كوشىپ تۇرىڭىز.
— باسىڭىز اۋىرعاندا، اياعىڭىزدى ىستىق سۋعا (كۇيىپ قالماسىن) باتىرىڭىز. قاندى اياققا تارتىپ، مۇنداي ۆاننا باس ارتەريالارىنداعى قىسىمدى كەمىتەدى. باس تىم قاتتى اۋىرسا، ىستىق سۋعا قىشا ۇنتاعىن قوسىڭىز.
— قاتتى قاجۋدان باس اۋىرسا ماڭدايىڭىزعا نە مويىننىڭ ارت جاعىنا ىستىق كومپرەسس قويىڭىز. ونىڭ جىلۋى قاجىعان بۇلشىق ەتتى جۇمسارتادى.
— الدىڭعى كەڭەسكە قاراما-قارسى دەرلىك تاعى ءبىر كەڭەس. ىستىق كومپرەستەن ماڭدايىڭىز جىلىعان سوڭ، سونىڭ ورنىنا سالقىن كومپرەسس قويۋعا دا بولادى. بۇل ءۇشىن مۇز كەسەكتەرىن ورامالمەن ورايسىز نە مۇزداتىلعان كوكونىس سالىنعان دورباشىقتى پايدالاناسىز. قان تامىرلارىن تارىلتادى.
— سالقىن كومپرەسس ورنىنا قولىڭىزدى مۇزداي سۋعا باتىرىپ، جۇدىرىعىڭىزدى اشىپ، جۇمىپ تۇرىڭىز. تىم كەڭىپ كەتكەن قان تامىرى تارىلادى.
— ءبىر شىنىاياق اششى كوفە ءىشىڭىز. كوفەين قان تامىرلارىن تارىلتىپ، باس اۋرۋىن كەمىتەدى.
— باس اۋىرعاندا ماڭدايىڭىز بەن جەلكەڭىزدى قوسا شۇبەرەكپەن قاتتى بايلاپ تاستاڭىز. كەڭىپ كەتكەن تامىرعا قاننىڭ كەلۋىن ازايتاسىز.
— كەيبىر ەفير مايلارى، اسىرەسە لاۆاندا مايى قاجۋدى، سوعان بايلانىستى باس اۋرۋىن جەڭىلدەتەدى. ونى شەكەڭىزگە، ماڭدايىڭىزعا جايلاپ جاعىپ، شالقاڭىزدان جاتىڭىز دا، يىسكە ەلتىڭىز. قاراڭعى، تىنىش، سالقىن بولمەدە جاتساڭىز ءتىپتى دۇرىس.
— جالبىز مايىن دا پايدالانۋعا بولادى. ورامالىڭىزعا بىرنەشە تامشىسىن تامىزىپ، بىرنەشە رەت جاقسىلاپ يىسكەڭىز.
— جالبىز شايى سالىنعان قالتاشىقتىڭ ىلعالدى ەكەۋىن سۋدان ارىلتىپ، جابىلعان كوزىڭىزگە نە ماڭدايىڭىزعا قويىڭىز.
— باس اۋرۋىن جازۋعا ادەتتە ءزىمبىر (يمبير) پايدالانىلادى. ونىڭ تامىر جەمىسىن ۇنتاقتاپ، ءبىر ستاقان سۋعا بوكپەن جاساڭىز دا، ءىشىپ قويىڭىز.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
باس اۋرۋى
حالىق ەمى: باس اۋرۋى، سەبەپتەرى مەن ەمى