ءبىر كەسەك ەت
توم كينگ اقىرعى نان كەسەگىمەن سۇيىق قامىردىڭ ەڭ سوڭعى ءتۇيىرىن ءىلىپ الدى دا، سونىمەن تارەلكەنى تاپ-تازا ەتىپ ءسۇرتىپ، الگىنى ۇزاق وتىرىپ ابدەن شاينادى. ول ۇستەل باسىنان وزەكتى جالاعان الاپات اشتىق تۇيسىگىمەن تۇرعان. جانە تاماقتانعاندا جالعىز ءوزى عانا بولاتىن. ەكى كىشكەنە ۇل قۇرساقتارىنىڭ بوستىعىن ۇيقى كەزىندە ۇمىتا تۇرار دەگەن ۇمىتپەن كورشى بولمەگە ەرتەرەك جاتۋعا جايعاستىرىلعان ەدى. ايەلى اسقا جولاعان جوق، كۇيەۋىنە سونادايدان مۇڭدانا قاراپ، ءۇن-تۇنسىز وتىر. اجارى تايا قويماعانمەن ارىق، جۇدەۋ-جاداۋلاۋ بۇل ايەل جۇمىسشىنىڭ قىزى. قامىر تۇزدىق دايارلايتىن ۇندى كورشىلەرىنەن قارىزعا العان. سوڭعى جارتى پەننيى نان الۋعا جۇمسالدى.
تەرەزە تۇبىندە قيراعالى زورعا تۇرعان ورىندىققا اۋىر سالماعىمەن سىقىرلاتا وتىرعان توم كينگ ەزۋىنە ۇيرەنشىكتى داعدىسىمەن ترۋبكاسىن قىستىرىپ، جان قالتاسىنا قول سالدى. ودان تەمەكىنىڭ جوقتىعى ەسىنە تۇسكەندە ءوز-وزىن ۇمىتشاقتىعى ءۇشىن ءبىر سىباپ الىپ، تۇتىكشەسىن بىلاي ىسىرىپ قويدى. قيمىلى سىلبىر، ءتىپتى ەبەدەيسىز ەدى - سىرت قاراعاندا بۋىلتىق-بۋىلتىق بۇلشىق ەتىنىڭ سالماعىنان قورلىق كورىپ جۇرگەن كىسىگە دە ۇقساپ كەتەدى. بۇل ءوزى وتە سۇستى، اسا ايبارلى ادام بولاتىن؛ ءتۇر-تۇلعاسىن تىم تارتىمدى دەۋگە كەلە قويمايدى. ۇستىندەگى ەسكى كيىمى ىلە سالعان قاپشا سالبىراپ تۇرادى. توزعان باشماقتارى دا كۇپى وتكەن اۋىر نالمەن تاعالانعان. ەكى شيللينگتىك ارزان جەيدەسىنىڭ جاعاسى دا ابدەن وڭعان، ال وعان سىڭگەن كىردى ەندى ەشبىر سابىننىڭ الا المايتىنى انىق.
توم كينگتىڭ كاسىبىن ونىڭ تۇرىنەن-اق جازباي تانۋعا بولادى - كەسكىنى ناعىز كانىگى بوكسشىنىكى. شارشى الاڭداعى ۇزاق جىلعى جۇمىسى بويىنا الدەبىر ايقاسقا ءازىر تۇراتىن جىرتقىشتىڭ ساقتىعىن دارىتقان. وسىناۋ تۇنەرىڭكى ادامنىڭ جاقتارى بارلىق سىقپىتى مەيلىنشە ايقىن كورىنسىن دەگەندەي مۇقيات قىرىلعان. سيىقسىز ەرىندەرى قالاي بولسا سولاي ورنالاسقاندىقتان اۋزى جاتقان ءبىر جارا سياقتانادى. اۋىر، شومبال يەگى الدىعا قاراي شىعىپ تۇر. دومبىققان قاباق پەن جۇندەس قاستىڭ استىنداعى كوزدەرىنىڭ دە تىم باياۋ قوزعالاتىنى سونداي، ءتىپتى، تىرشىلىك بەلگىسى جوق پا دەپ قالاسىز. ءيا، كينگتىڭ سىرت كەلبەتىنەن الدەبىر جىرتقىشتىقتىڭ بەلگىسىن، اسىرەسە، ۇيقىلى-وياۋ كوزىنەن شايقاسقا تۇسكەلى تۇرعان ارىستاننىڭ مىنەزىن انىق اڭدار ەدىڭىز. تار ماڭدايى تايقى بىتكەن، ال تىقىرلاۋ كۇزەلگەن شاشىنىڭ استىنان كەدىر-بۇدىر باسىنىڭ ور قىرتىسى انىق كورىنەدى. قيساپسىز سوققىدان جايىلا جاپىرايىپ، ەكى مارتە سىنعان مۇرنى مەن سيقىنان ايىرىلعانى سونشا - ۇدايى ىسىنگەندىكتەن، ءوزىنىڭ قالىپتى دەڭگەيىنەن ەكى ەسەدەي ۇلكەيىپ كەتكەن قالقان قۇلاقتارى دا مۇلدە كورىك قوسىپ تۇرعان جوق. ال تاياۋدا قىرىلعان ساقالىنىڭ ورنى كوكپەڭبەك.
قىسقاسى، توم كينگتىڭ سىقپىتى الدەبىر قاراڭعى تۇستا نەمەسە وڭاشالاۋ ءبىر ورىنداردا ۇشىراسسا ادامنىڭ زارەسىن الار ەدى. دەگەنمەن، ول ەشبىر قىلمىسكەر ەمەس-تىن، جانە ەشقاشان بۇزاقىلىققا بارىپ تا كورمەگەن. كەيدە الدەكىمدەرمەن سوزگە كەلىپ قالاتىن كەزدە كەزدەسەدى - بۇل ونىڭ ورتاسىندا ۇيرەنشىكتى نارسە، ال جالپى ءوزىنىڭ جان بالاسىنا زيانى تيگەن ەمەس. مۇنىڭ ۇرىس-كەرىس شىعارعان ءساتىن ەشكىم كورمەپتى. توم كينگ كاسىپقوي بوكسشى بولاتىن، سوندىقتان بارلىق جاۋىنگەرلىك كارىن كاسىبي سايىستار ءۇشىن ساقتايدى. رننگتەن تىسقارى جەرلەردە ول مۇلدە سىلبىر، جۋاس ادام، جاس شاعىندا اقشانى كوپىرتىپ ۇستاعان كەزدەرىندە ونى ءوز جاعدايىنا قارايلاماستان مىرزا قولىمەن وزگەلەرگە تاراتاتىن ادەتى بار-تىن. كەك ساقتامايدى، سول سەبەپتەن دۇشپاندارى دا سيرەك. شارشى الاڭداعى ۇرىستار بۇل ءۇشىن كۇنكورىس كوزى. رننگتە سوققىلارىن قارسىلاسىن قاۋساتىپ، جارادار ەتىپ، قاتاردان شىعارۋ ءۇشىن جاسايدى، ءبىراق سونىسىنىڭ وزىندە وشپەندىلىك دەگەن بولمايدى. بۇل ونىڭ ادەتتەگى شارۋاسى. كورەرمەندەر قارسىلاستاردىڭ ءبىر-بىرىن قالاي قۇلاتاتىنىن كورۋگە كەلەدى. جەڭىمپازعا قوماقتى اقشالاي سىيلىق بەرىلەدى. توم كينگ بۇدان جيىرما جىل بۇرىن ۋلۋمۋلۋ گۋدجەرمەن كەزدەسكەندە گۋدجەردىڭ استىڭعى جاق سۇيەگىنىڭ نىكاسلكە سايىسىندا سىنىپ، جازىلا باستاعانىنا نەبارى ءتورت اي وتكەنىن بىلەتىن-دى. سوندىقتان دا ءدال سول جەردى كوزدەپ، توعىزىنشى راۋندتا تاعى سىندىرىپ تىندى، ءبىراق مۇنى گۋدجەرگە دەگەن قاسكويلىكتەن ەمەس، ونى قاتاردان شىعارىپ جۇلدەنىڭ اۋقىمدى بولىگىن الۋ ءۇشىن جاساعان ەدى. گۋدجەر دە بۇعان ءتىس قايراي قويعان جوق. ويىن زاڭى سولاي، ەكەۋى دە سونى ءبىلدى ءھام باسشىلىققا العاندارى دا سول بولاتىن.
توم كينگ سوزشەڭ ەمەس-تى. تەرەزە تۇبىندە تىم-تىرىس وتىرعان ول تۇنجىراعان كۇيى ءوزىنىڭ قولدارىنا قارايدى. بىلەگىنىڭ ىشكى جاعىندا جۋان قان تامىرلارى ادىرايىپ تۇر، ال ساۋساقتارىنىڭ جاپىرايعان ۇسقىنسىز بۋىندارى وزدەرىنىڭ اتقارىپ جۇرگەن قىزمەتتەرىنەن سىر اڭداتقانداي. توم كينگ ادام عۇمىرى ونىڭ كۇرە تامىرىنىڭ تىرشىلىگى دەگەندى ەستىگەن ەمەس، ءبىراق وعان وسىناۋ ىسىنگەن، جۋان تامىرلاردىڭ ءمانى جاقسى تانىس بولاتىن. جۇرەگى سول ارقىلى سۇراپىل قىسىممەن وتە كوپ مولشەردە قان ايدايدى. ولار، ءتىپتى، ءوز مىندەتتەرىن اتقارا الماۋعا اينالعان. شامادان تىس سالماق سالىپ بۇلاردىڭ دا قالىپتى جۇمىس ىرعاعىن بۇزدى، سونىمەن بىرگە ءوزىنىڭ دە توزىمدىلىگىن جويا باستايدى. ەندى تەز شارشايتىن بولعان، بۇرىنعىداي گونگتان-گونگقا دەيىن جىن سوققانداي الاسۇرىپ، جانتالاستىرعان جيىرما راۋند بويى ءوز يىعىن ءوزى جۇلىپ جەپ، بىردە كەرىلگەن ارقانعا ءوزى تىرەلە قالىپ، بىردە سوعان قاراي قارسىلاسىن تىقسىرا ءتۇسىپ، ءار راۋند سايىن شابۋىلدارىنىڭ قارقىنىن ۇدەتكەن ۇستىنە ۇدەتىپ، جەكپە-جەكتىڭ سوڭعى، جيىرماسىنشى كەزەڭىندە بۇكىل زال ورىندارىنان اتىپ تۇرىپ گۋ ەتە تۇسەتىندەي، بارلىق كۇش-قۋاتىن ءبىر ارناعا توعىستىرىپ، باسەكەلەسىن جۇدىرىق استىنا الىپ، ءوزى دە سونشاما تاياققا توتەپ بەرە جۇرە الما-كەزەك جالتارا كەتىسىپ، ودان قايتا-قايتا تالماي شابۋىلداپ، سول مەزگىلدە اساۋ جۇرەگى بۇلكىلدەي تاسىعان تامىرلارىنا ۇزدىكسىز قان ايداپ، سوققىدان سوققى جاساي المايدى. ۇرىس كەزىندە كولەمى ۇلعايا تۇسەتىن كۇرە تامىرلارى كەيىن ءسال سولادى، الايدا تۇگەلدەي ەمەس، ايتكەنمەن ءاربىر جولى اڭدامپاز كوز ولاردىڭ بۇرىنعىدان اجەپتاۋىر كەڭىپ كەتكەنىن بايقار ەدى.
توم كينگ ءوزىنىڭ قان تامىرلارى مەن ساۋساقتارىنىڭ مىلجا-مىلجا بۋىندارىنا قاراپ وتىرىپ، ءبىر مەزەت وسىناۋ قولداردىڭ العاش "ۆاللي قۇبىجىعى" دەگەن لاقاپ ەسىممەن تانىمال بەكني دجونستىڭ باسىنا ءتيىپ، سۇيەكتەرىنىڭ ءبىرىن مايىستىرىپ العانشا بالعىن، سۇيكىمدى ءپىشىندى بولعانىن ەسىنە ءتۇسىردى.
اشتىق قايتادان مازالاي باستاعان.
— ەھ! ءبىر كەسەك ەتتىڭ تابىلماعانى ما! — دەپ مىڭگىرلەدى ول ءوزىنىڭ ءداۋ جۇدىرىعىن ءتۇيىپ، اقىرىن عانا جەكىرىنىپ.
— ىزدەپ كوردىم، بەرك پەن سوۋلەيدەن دە سۇرادىم، — دەدى ايەلى كىنالى كەيىپپەن.
— بەرمەدى مە؟ — دەدى بۇل.
— جارتى پەننيگە دە بەرمەدى. بەرك ايتتى...
ايەل كۇمىلجىپ قالعان.
— ايتسايشى! نە دەدى ول؟
— ازىق-تۇلىكتى مەنەن ونسىز دا كوپ الىپ قويدىڭدار جانە، ءتارىزى، سەندل ەندى سەنىڭ سازايىڭدى بەرەتىن شىعار دەپ وتىر.
توم كينگ جوتكىرىندى، ءبىراق ۇندەمەدى. كەنەت ونىڭ ەسىنە ءوزىنىڭ جاستاۋ كەزىندە ەتكە تويدىرىپ اسىراعان بۋلتەرەرى ورالدى. ونداي كەز بولسا بەرك كينگكە ابدەن سەنىپ، بۇعان قارىزعا مىڭ بيفشتەكسكە دەيىن بەرەر ەدى. ال ءقازىر زامان وزگەرگەن. توم كينگ قارتايدى، ال ەكىنشى رازريادتى كلۋبتارداعى جارىستارعا قاتىسۋشى كارى بوكسشىلار لاپكەرشىلەردەن الدەبىر ءجونى ءتۇزۋ نەسيە الا المايدى.
توم كينگ وسى تاڭدا ءبىر كەسەك سيىر ەتىنە اڭسارى اۋىپ ويانعان ەدى، ەندى سول قۇمارى توياتتانباي تىنشيتىن ەمەس. ونىڭ ۇستىنە بۇل الداعى شايقاسقا ويداعىداي دايىندالا الماي جۇرگەمىن بىلەتىن-دى. بيىلعى جىل اۆستراليادا قۋاڭ بولدى دا، جۇرتتىڭ ءبارىنىڭ جاعدايى مۇشكىلدەپ كەزدەيسوق جۇمىس تابۋدىڭ ءوزى مۇڭ بولىپ كەتتى. تومنىڭ بىرگە جاتتىعاتىن ارىپتەسى جوق ەدى، ءارى ناشار اۋقاتتاناتىن. تويىپ تاماق ىشكەن ءساتى سيرەك. ىڭعايى كەلگەندە بىرنەشە كۇن بويى قارا جۇمىس اتقارادى، ال تاڭەرتەڭ اياقتارىن شيراتۋ ءۇشىن تومەن باعىپ اينالا جۇگىرەدى. سەرىگىڭ بولماسا جاتتىعۋ دا قيىن، ونىڭ ۇستىنە وزىڭە قاراپ وتىرعان ايەلىڭ مەن بالالارىڭدى اسىراۋىڭ كەرەك. سەندلمەن ارادا وتەتىن سايىس مۇنىڭ لونكەرشىلەردەن الاتىن نەسيە كولەمىن كوتەرە قويۋى دا نەعايبىل. گەيەتي كلۋبىنىڭ حاتشىسى بۇعان جەڭىمپازعا تيەمەل جۇلدەنىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە الدىن الا ءۇش فۋنت بەردى، ءبىراق بۇعان قوسىمشا ەشتەڭە بەرە المايتىنىن اشىق ايتتى. كينگكە اندا-ساندا ەسكى جولداستارىنان ءۇزىپ-جۇلىپ بىرنەشە شيللينگ الۋدىڭ ءساتى تۇسكەن؛ ولار ارينە، وزدەرىن دە تىعىرىققا تىرەگەن قۇرعاقشىلىق بولماسا كوبىرەك تە بەرەر ەدى. جوق، ءبىراق جاسىراتىن نەسى بار، سايىسقا ءوز دايارلىعى ءوتe ناشار بولاتىن. دۇرىس تاماقتانىپ، باس قاتىراتىن شارۋالارى ازداۋ بولسا ءبىر ءسارى. جانە قىرىققا كەلگەندە قالىپقا تۇسە قويۋ دا وڭاي ەمەس، جيىرمادا دا ەمەسسىڭ.
— ساعات نەشە بولدى، ليززي؟
ىرگەلەس ۇيدەگى كورشىلەرىنەن ۋاقىتتى ءبىلىپ قايتۋعا تۇرا جونەلگەن ايەلى لەزدە قايتا ورالدى.
— سەگىزگە ون بەس مينۋت قالدى.
— العاشقى ۇرىس بىرنەشە مينۋتتان كەيىن باستالادى، — دەدى ول ول تەك سىناق سايىسى. ودان سوڭ ءتورت راۋند ديللەر ۋەللس پەن گريدليدىڭ اراسىندا، بۇدان كەيىن ون راۋند سكايلايت پەن الدەبىر تەڭىزشىنىڭ اراسىندا وتەدى. مەن كەمىندە ءبىر ساعاتتان كەيىن شىعامىن.
ءسويتىپ ون مينۋتتەي ءۇن-تۇنسىز تاعى وتىرعان ول الدەن ۋاقىتتا ورنىنان تۇردى.
— شىنىمدى ايتسام، ليززي، مەندە دۇرىس دايىندىق بولعان جوق.
كينگ باس كيىمىن الىپ ەسىككە قاراي بەتتەدى. ول ايەلىنىڭ بەتىنەن وپكەن جوق، — قوشتاساردا ەشقاشان سۇيمەيتىن ەدى، — ءبىراق بۇل جولى ءوزى ءسۇيۋدى ۇيعارعان زايىبى ونى قوس قولداپ موينىنان قىسىپ باسىن ەڭكەيتتى؛ ايەل الىپ دەنەلى كۇيەۋىنىڭ جانىندا ءتىپتى شۇيكەدەي عانا بولىپ كورىنگەن ەدى.
— جولىڭ بولسىن، توم، — دەپ سىبىرلادى ول — سەن ونى جەڭۋگە ءتيىسسىڭ.
— ءيا، مەن ونى جەڭۋىم كەرەك، — دەپ قايتالادى بۇل دا. — باسقا اڭگىمە جوق. مەن ونى ەڭسەرەمىن، بار جوعى سول عانا.
ول جورتا جايدارىلانا كۇلدى. ال ايەلى مۇنى الگىسىنەن دە قاتتىراق قۇشاقتاي تۇسكەن. بويى سورايعان بۇل جۇبايىنىڭ يىعىنان اسىرىپ جۇپىنى بولمەگە كوز تاستادى. ءوزىنىڭ دۇنيەدەگى بارلىق جيعان-تەرگەنىنىڭ ءبارى وسى-اق: كوپتەن بەرى اقىسى تولەنبەگەن بولمە، ايەلى مەن بالالارى. بۇل جان سەرىگى مەن بۇلدىرشىندەرىن اسىراۋ ءۇشىن وسىلاردى تاستاپ، ءتۇن قاتىپ جولعا شىعار ەدى، ءبىراق تابىستى ستانوگىنا بەتتەپ، ءبىرىڭعاي جانكەشتى ەڭبەگىمەن تاباتىن جاڭا زامانعى جۇمىسشىداي ەمەس، ەجەلگى العاشقى قاۋىمدىق قۇرىلىس داۋىرىندەگىدەي جىرتقىشتىق جولمەن — ايقاسپەن كەلتىرەر ەدى.
— مەن ونى جەڭۋىم كەرەك، — دەپ قايتالادى ول بۇل جولى تىستەنە ءتۇسىپ،
— ەگەر سۇلاتسام وتىز فۋنت الامىن دا، بارلىق قارىزدارىمنان قۇتىلامىن جانە قانشاما اقشا قالادى ودان. جەڭە الماسام تۇك تە جوق، ءبىر پەنني دە الا المايمىن، ءتىپتى، ۇيگە جەتەتىن ترامۆاي جولاقىسى دا تيمەيدى. ال قوش بول، كەمپىر. جەڭىسكە جەتە قالسام تىكەلەي ۇيگە ورالامىن.
— مەن جاتپايمىن، كۇتەمىن! — دەپ داۋىستادى سوڭىنان جۇگىرە شىققان ايەلى ساتىدان موينىن سوزىپ.
گەيەتي كلۋبىنا دەيىن جاپ-جاقسى ەكى ميلدەي جول جاتىر ەدى، كوشەدە ادىمداپ كەلە جاتقان توم كينگ كەزىندەگى، سوناۋ باقىتتى ساتتەرىندەگى ءوزىنىڭ اۋىر سالماق بويىنشا جاڭا وڭتۇستىك ۋەلستەگى چەمپيون بولعانىن، جارىستاردا كەب كولىگىمەن جۇرگەنىن، ال بۇل ءۇشىن وراسان اقشا تىگۋشىنىڭ ءوزىنىڭ استى-ۇستىنە ءتۇسىپ، كولىكتىڭ اقىسىن تولەيتىنىن ەسىنە ءتۇسىردى. ەندى مىنە، اناۋ توممەن بەرنە تە، مىناۋ زاڭگى ياكي دجەك دجونسون دا اۆتوموبيلمەن ءجۇر، ال بۇل بولسا جاياۋ سۇيرەتىلىپ كەلەدى! ال مىنا جاتقان ەكى ءميلدى ءوتۋ ۇرىسقا دەگەن كەرەمەت دايىندىق ەمەس ەكەنىن كىم بىلمەيدى. بۇل قارتايعان، ءومىر بولسا كارىلەردى جارىلقاي قويمايدى. ەندى قارا جۇمىستان وزگە بىردەڭەگە جاراي قويۋى قيىن، سىنعان مۇرىن مەن مىلجالانعان قۇلاقتىڭ دا كەدەرگى كەلتىرىپ باعاتىنى انىق. وزگە ءبىر كاسىپ يگەرىپ الماعانى دا ءىشتى اشىتادى. ءيا، قاراپ وتىرسا، سويتكەنى ءجون ەكەن. ءبىراق ۋاقىتىندا ەشكىم ونداي كەڭەس بەرە قويماپتى. ايتكەنمەن، جان-جۇرەگىمەن ۇعىنادى — بۇل وندا بوگدە بىرەۋلەردىڭ اقىلىنا ءبارىبىر قۇلاق اسپاس ەدى. وندا ءبارى وڭاي كەلەتىن. مول اقشا، قىزۋ دا ءدۇبىرلى سايىستار، ال اراسىندا ۇزاق دەمالىس كەزەڭدەرى، بوس ءجۇرىس بولادى... اينالاڭدا قاپتاعان جاعىمپازدار... ارقادان قاعۋ، قول قىسۋ... مۇنىمەن بەس مينۋت تىلدەسىپ قالۋدىڭ ءوزىن مارتەبە كورىپ، ۇستى-ۇستىنە ۆيسكي ۇسىنعان اقسۇيەك كەربەزدەر... ءسويتىپ وسىنىڭ ءبارى كوپشىلىك كورەرمەندەردىڭ ءدۇر سىلكىنە تولقۋىنا، ءدۇبىرلى مارەگە، تورەشىنىڭ: "كينگ جەڭىسكە جەتتى! " دەپ حابارلاۋىنا ۇلاسادى، ال ەرتەڭىنە گازەتتەر مۇنىڭ اتىن سپورتتىق باعاناسىنا شۋلاتىپ جازىپ جاتادى.
ءيا، عاجايىپ كەزەڭ ەدى! ال ەندى سودان كەيىن ءوز ادەتىنشە سول توڭىرەكتە اقىرىنداپ ۇزاق تولعانىپ كورسە، ءداپ بۇل وندا قارتتاردى تۇعىردان تايدىرىپ جۇرگەن كەزى ەكەن. سول ساتتەردە ءوزى جارىق جۇلدىز، جاستىق ەكەن دە، الگىلەر كارىلىككە بەت تۇزەگەندەر كورىنەدى. ولاردى جەڭۋ سەبەبى دە تۇسىنىكتى سياقتى: قان تامىرلارى ادىرايعان، بۋىندارى مىلجا-مىلجا، قيساپسىز شايقاستاردان ابدەن السىرەگەن ادامدار بولاتىن. راش-كاتتەرس بەيدە ول سەگىزىنشى راۋندتا كارى ستوۋشەر ءبيللدى سوققىعا جىعىپ، تىزە بۇكتىرگەنى ەسىنە ءتۇستى، سوندا ول شەشىنەتىن ورنىندا بالاشا جىلاپ ەدى. مۇمكىن بيلل الگى كەزدە پاتەراقىسىن تولەي الماي جۇرگەن شىعار؟ الدە ۇيىندە ايەلى مەن بالالارى كۇتىپ وتىردى ما ەكەن؟ بالكىم، بيلل سايىسقا شىعاتىن كۇنى اش بولىپ، ءبىر كەسەك ەتتى اڭسادى ما؟ قارت بەرىلمەي قاسارىسىپ باقتى، ال بۇل ونى وڭدىرماي سوعىپ ەدى. ەندى سول قارسىلاسىنىڭ كەبىن كيگەن توم كينگ وسىدان جيىرما جىل بۇرىڭعى سوناۋ كەشتە ستاۋشەر ءبيللدىڭ باسكە داڭققا بولا، جەڭىل كەلەتىن اقشا ءۇشىن شايقاسقان جاس تومعا قاراعاندا كوبىرەك شىعىندانعانىن ءجىتى ءتۇيسىندى. سايىستان سوڭ ستوۋشەر ءبيللدىڭ شەشىنەتىن جەردە جىلاۋ سىرىن تۇسىنبەيتىن نە بار؟
ءيا، قاراپ وتىرسا، اركىمگە ايقاس سانىنا ارنالىپ بەرىلەتىن كۇش تە ولشەۋلى ەكەن. ۇرىستىڭ تەمىردەي زاڭدىلىعى وسى. بىرەۋ جۇزدەگەن سايىسقا، ال كەلەسى الدەكىم تەك جيىرما شايقاسقا عانا توتەپ بەرۋى مۇمكىن؛ اركىم ءوز بولمىسى مەن كۇش-قۋاتىنا سايكەس بەلگىلى ءبىر كەزەڭگە دەيىن بارا الادى، ال بۇدان كەيىن ول بىتكەن ادام. ايتەۋىر توم كينگكە وزگەلەرگە قاراعاندا كوپتەۋ مۇرسات بەرىلىپ، مۇنىڭ ماڭدايىنا وكپەسى مەن جۇرەگىنە جارىلىپ كەتەردەي كۇش سالىپ، سان الۋان قيان-كەسكى، قاتىگەز ۇرىستار وتكىزۋ جازىلىپتى، سودان دا قان تامىرلارى اجاردان ايىرىلىپ، تال شىبىقتاي يكەمدى تۇرپاتى بىرتىندەپ دورەكىلەنىپ، بۇلشىق ەتى سىڭىرلەنە ءتۇسىپ، جۇيكەسى دە توزىپ، دەنەسى مەن ميى اۋىر سالماقتاپ مۇلدە قالجىراعان بولاتىن. ءيا، بۇل باسقالارعا قاراعاندا كوپتەۋ ءجۇرىپتى! مۇنىڭ ەسكى دوستارىنىڭ ءبارى شارشى الاڭنان الدەقاشان كەتكەن. بۇل كارى ساربازدار توبىنىڭ ەڭ سوڭعى وكىلى-تىن. ولار قاتاردان مۇنىڭ كوز الدىندا شىققان، ەندى مىنە، ءوزى دە سول مەجەگە قادام باسىپتى.
مۇنى جاسامىستارعا قارسى شىعاراتىن ەدى دە، بۇل ولاردى، ماسەلەن، شەشىنەتىن ورىندا ستوۋشەر ءبيللدىڭ جىلاعانىنداي كۇلكى ەتىپ، بىرىنەن كەيىن ءبىرىن شاق كەلتىرمەي جايپاپ شىعاتىن. مىنە، بۇل دا قارتايدى، ەندى جاستار مۇنىڭ ءوزىن كۇشتەرىن سىنايتىن نىسانعا اينالدىرعان. مىسالى، اناۋ سەندل سايىپقىراندى الايىق. ول اتاعىن شىعارىپ، جاڭا زەلانديادان كەلگەن. ءبىراق مۇندا، اۆستراليادا ەشكىم بىلمەيتىن ونى كارى توم كينگكە قارسى شىعارعالى وتىر. ەگەر سەندي ءوزىن كورسەتە بىلسە وعان كۇشتىرەك قارىلاس بەرەدى دە، جۇلدە كولەمىن وسىرە تۇسەدى. سول سەبەپتەن ول بۇگىن ايانباي شايقاسادى. ويتكەنى بۇل سايىستا بارىنە دە قول جەتكىزە الادى — جۇلدەگە اقشا دا، اتاق پەن مانساپ تا تىگىلگەن. ال داڭق پەن داۋلەتكە باستايتىن وسىناۋ كەڭ جولدى كارى، بوزباس كينگ كەس-كەستەپ تۇر. كينگ بولسا ءۇي يەسى مەن لاپكەشىلەرمەن ەسەپ ايىرىساتىن وتىز فۋنتتان ارتىق ەشتەڭە ۇتا المايدى. وسىنى ويلاعان ساتتە ونىڭ مۇلگىگەن ميىندا ءوزى ساپ-ساۋ، وكپە-قولقاسى شارشاپ-شالدىعۋ دەگەندى بىلمەيتىن، تەرىسى جىبەكتەي قۇلپىرىپ، بۇلشىق ەتتەرى ءبۇلت-بۇلت ويناپ گۇل جايناعان جاستىقتىڭ بەينەسى پايدا بولدى. كۇش-قۋاتىن باپتاعانداردى كۇلكى قىلاتىن جاستىقتىڭ بەينەسى! ءيا، جاستىق دەگەن - جازا! ول وسىناۋ قيمىل-ارەكەتى ارقىلى ءوز-وزىن جويا باستايتىنىن ويلانباستان قارتتاردى ويسىراتا وپىرىپ جىبەرەدى. الايدا بىرتىندەپ كۇرە تامىرلارى بىلەۋلەنىپ، ساۋساعىنىڭ بۋىندارى جاپىرىلا ءتۇسىپ جاستىقتىڭ ءوزى جەڭىلەدى. ايتكەنمەن، جاستىق ءاردايىم بالعىن. تەك كەزەكتەسكەن ۇرپاقتار قاتارى عانا قارتايادى.
كەسلري-ستريت تۇسىنا جەتكەندە سولعا بۇرىلدى دا، ءۇش كۆارتال ءوتىپ گەيستي كلۋبىنا كەلدى. كىرە بەرىستە ءيىن تىرەسىپ تۇرعان جاستار لەگى ىزەتپەن ىعىستى. بۇل سىرتىنان شىققان:
— سول! توم كينگتىڭ ءدال ءوزى! — دەگەن داۋىستاردى ەستىدى. شەشىنەتىن جەرگە بەتتەپ بارا جاتىپ حاتشىنى — ءتۇرى تۇلكىنىڭ سىقپىتىنا ۇقساس جىلماڭكوز جىگىتتى ۇشىراتتى. ول قول ۇسىنعان.
— كوڭىل كۇيىڭىز قالاي، توم؟ — دەپ سۇرادى ول
— تاماشا! پىسكەن الماداي تىپ-تىڭمىن! — دەپ جاۋاپ قاتتى كينگ شىپ-شيكى وتىرىك ايتىپ تۇرعانىن بىلسە دە.
ءدال ءقازىر قالتاسىندا جالعىز فۋنت ستەرلينگ جاتسا ويلانباستان ءبىر كەسەك جاقسى ەتكە بولا بەرە سالار ەدى.
شەشىنەتىن ورىننان ءوزىنىڭ سەكۋندانتتارىنا ەرىپ ورىندىقتار اراسىمەن زال ورتاسىنداعى ارقانمەن قورشالعان شارشى الاڭعا بەتتەپ كەلە جاتقانىندا اسىعا كۇتىپ وتىرعان كوپشىلىك ءدۇر ەتىپ، دۋ قول شاپالاقتاپ قارسى الدى. وڭىنا دا، سولىنا دا يىلە باس يگەن توم كينگ وزىنە تانىس ادامداردىڭ از ەكەنىن اڭداعان.
كورەرمەندەردىڭ كوپشىلىگى بۇل رينگتە العاش جەڭىسكە جەتە باستاعان تۇستاردا جارىق دۇنيەگە كەلىپ تە ۇلگەرمەگەن جاسوسپىرىمدەر ەدى. كەرىلگەن ارقانداردىڭ اراسىنان لىپ ەتىپ وتكەن كينگ شارشى الاڭعا جەڭىل ىرعىپ شىقتى دا، ءوز بۇرىشىنا بارىپ، جينامالى ورىندىققا جايعاستى. تورەشى دجەك بولل مۇنىڭ قولىن قىسۋعا ۇمتىلدى. رينگكە شىعۋدى دوعارعان بۇرىنعى بوكسشى بوللدىڭ سايىسقا تۇسپەگەنىنە ون جىلدان اسقان. كينگ تورەشىلىككە بوللدىڭ تاعايىندالعانىنا قۋانىپ قالدى. بۇلاردىڭ ەكەۋى دە شاۋ تارتقان ادامدار. توم بوللعا سەنىم ارتۋعا بولاتىنىن ءبىلدى. ەگەر بۇل سەندلمەن شايقاستا ەرەجەدەن تىس الدەبىر قيمىل جاساپ قالسا بولل ونى كورمەگەن بولا قالادى.
اۋىر سالماقتى جاس بوكسشىلار بىرىنەن كەيىن ءبىرى الاڭعا كوتەرىلىپ جاتتى، ال ولاردى كوپشىلىككە تانىستىرعان تورەشى سول بويدا-اق سايىسقا تۇسۋشىلەردىڭ باسكە تىككەن قاراجات كولەمىن جاريالاعان.
— سولتۇستىك سيدنەيدەن كەلگەن جاس پرونتو جەڭىمپازداردى شاقىرادى، — دەپ ايقايلادى.
— باسكە ەلۋ فۋنت تىگەدى!
كوپشىلىك قول سوقتى. ارقاندار اراسىنان ىرعىپ ءوتىپ، ءوز ورنىنا جايعاسقان سەندلدى دە دۋ قول شاپالاقتاپ قارسى الىسقان. توم كينگ قارسىلاسىنا تەسىلە قارادى. ەندى بىرنەشە مينۋتتەن كەيىن ەكەۋى ءبىر-بىرىن ەستەن تاندىرىپ سۇلاتىپ تۇسىرگەنشە جاندارىن سالاتىن شايقاسقا تۇسەدى. الايدا بۇل سەندلدىڭ تۇلعاسىن انىقتاپ كورە المادى، سەبەبى ول دا ءوزى سەكىلدى سپورتتىق كوستيۋمنىڭ سىرتىنان ۇزىن شالبار مەن سۆيتەر كيىپ الىپتى. سەندل ەر كەسكىندى، ادەمى جىگىت ەكەن، ماڭدايىنا التىن تۇستەس بۇيرا كەكىلى توگىلىپ تۇر. مىعىم، ەتتى موينى الىپ كۇش يەسى ەكەنىن بايقاتادى.
جاس پرونتو قارسىلاستارىمەن قول الىسۋ ءۇشىن بۇرىش-بۇرىشتى اينالىپ وتكەن سوڭ رينگتەن سەكىرىپ تۇسكەن. تانىستىرۋ جالعاسا بەردى. ازىرگە تانىلا قويماعان، ءبىراق جەڭىمپازدارمەن كۇش پەن ايلاكەرلىك جاعىنان تارتىسقا تۇسۋگە دايار ەكەنىن ايداي الەمگە جاريالاۋعا اسىققان جاس پەرىلەر شارشى الاڭعا كەزەك-كەزەگىمەن كوتەرىلىپ جاتىر. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ەشكىمدى بەت قاراتپاي جەڭىپ، داڭقتىڭ شىڭىنا كوتەرىلگەن توم كينگكە ۇرىس الدىندا وتكىزىلەتىن سالتاناتتى شارالار ءىش پىستىراتىن كۇلكىلى نارسە بولىپ كورىنۋشى ەدى. ال ءقازىر دۋالانىپ قالعان ادامشا سىلەيىپ، وسىناۋ جاستىق شەرۋىنەن كوز ايىرا المايتىن حالگە تۇسكەن بولاتىن. ءومىر زاڭى وسى - جاس بۋىن وكىلدەرى ارقان اراسىنان بىرىنەن كەيىن ءبىرى ءوتىپ، اينالاداعىلاردىڭ ءبارىن كۇش سىناسۋعا شاقىرىسادى. ال شاۋ تارتقاندار جەڭىلىس تاۋىپ، ولاردىڭ الدىندا تىزە بۇگۋگە ءماجبۇر. ءيا جاس سايىپقىراندار تابىسقا قارتتاردى تاپتاپ ءوتۋ ارقىلى قول جەتكىزەدى. جانە وزدەرى سپورتقا لەگ-لەگىمەن كەلىپ جاتادى. جاستىق دەگەنىڭ ءوزى دە وسى — ولار جەڭىسكە تويىمسىز. الايدا جولدارىنان كارىلەردى ىسىرىپ تاستاي سالاتىن ولار كەلە-كەلە وزدەرى دە قارتايىپ، سولاردىڭ كوشىنە قوسىلادى، وسىلايشا ءتۇرلى ۇرپاق بۋىندارى الما-كەزەك ورىن الماستىرىپ وتىرادى. بۇل سالت عاسىردان-عاسىرعا جالعاسا بەرمەكشى، ال ءوز جولىمەن ءجۇرىپ وتىراتىن جاستىق ەشقاشان ولمەك ەمەس.
كينگ جۋرناليستەر وتىرعان ورىنعا كوز تاستاپ، "سپورتشىداعى" مورگان مەن "رەفەريدە" ىستەيتىن كوربەتكە باس يزەدى. بۇدان سوڭ ءوزىنىڭ كومەكشىلەرى سيد سەلليۆەن مەن چارل بەيتسكە قولىن سوزعان. ولار بۇعان قولعاپ كيگىزدى دە، ونىڭ باۋىن الدىندا كينگتىڭ بۋىندارىنا تارتىلعان وراۋىشتى تىمىسكىلەي تەكسەرگەن سەندلدىڭ كومەكشىسىنىڭ كوزىنشە مىقتاپ بايلاپ بەردى. كينگتىڭ جاردەمشىسى دە سەندلگە قاتىستى ءوز مىندەتىن قارسىلاستارىنىڭ ماناعى ارەكەتىنە سايما-ساي اتقارعان. سەندل شالبارى شەشىلگەننەن كەيىن ورنىنان تۇرىپ، ونىڭ سۆيتەرى دە باسى ارقىلى سىپىرىلىپ الىندى. سول ساتتە توم كينگ جىلتىلداعان تەرى استىنان بۇلشىق ەتتەرى بۇلت-بۇلت ويناعان ناعىز ءاپايتوس جاستىقتىڭ كەسكىنىن كورگەن ەدى. توم كينگ ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلاتىن شايقاستار ءاربىر جولى جاستىق ءنارىن سارقا ءتۇسىپ، بىرتىندەپ ءومىر قاينارىن تۇگەسە بەرەتىن سايىستارعا ءالى شىعىپ ۇلگەرمەگەن، كۇش-قۋاتى ارناسىنان اسىپ-توگىلگەن بۇل دەنەنىڭ دەر شاعىندا ەكەنىن اڭدادى.
قارسىلاستار بىر-بىرىنە قاراي بەتتەدى؛ گونگ سوعىلدى دا جاردەمشىلەر جينالمالى ورىندىقتارىن الىپ تومەنگە ىرعىپ-ىرعىپ ءتۇسىستى. توم كينگ پەن سەندل قول قىسىسىپ، ۇرىسقا ىڭعايلانىپ بەتپە-بەت تۇرا قالىسقان. سەندل بىردەن جاقسى جاسالعان قۇرىش سەرىپپە مەحانيزم سەكىلدى العا قاراي جۇلقىنىپ، ءبىر مەزەتتە قايتادان كەرى سەرپىلدى، ودان الگى قيمىلىن جانە قايتالاپ تومدى سول قولىمەن كوزدەن ۇردى دا، سۇڭگي بەرىپ وڭ جاق قولىن قابىرعا تۇبىنەن سىلتەدى. ءسويتىپ قارسى سوققىعا ۇرىنىپ قالماۋ ءۇشىن بەينە ءبىر بيلەپ جۇرگەندەي وتە جەڭىل قوزعالىپ ارتقا قاراي ىرشىپ ءتۇستى دە، قولما-قول قايتا قاتەر توندىرە ويقاستاپ، تاعى دا ىلگەرى ۇمتىلدى. ءوزى وتە ۇشقىر ءارى ەپتى ەدى. كورىنىس بىردەن ەلىكتىرگەن. زال ەكىلەنە دۇرلىكتى. الايدا بۇل كورىنىستەر كينگتى اسا تاڭداندىرا قويعان جوق. ول وسىنداي جاس بوكسشىلاردىڭ تالايىن كورىپ، نەشە قيلى شايقاستاردى باستان وتكەرىپ ۇلگەرگەندىكتەن مۇنشالىقتى شامادان تىس جىلدام، شەكتەن اسقان ەپتى سوققىلاردىڭ اسا ءقاۋىپ تۋعىزا قويمايتىنىن جاقسى بىلەتىن. ءتارىزى، سەندل ۇرىستى بىردەن باستىرمالاتا دامىتۋعا ۇمتىلاتىن سياقتى. بۇل زاڭدى دا ەدى. جان الىپ، جان بەرىسەردەي قيان-كەسكى ايقاستاردا ءوزىنىڭ تەڭدەسسىز ارتىقشىلىعى مەن عاجاپ كوركىن توگىپ-شاشقان جاستىق قارسىلاسىن اسىپ-تاسقان كۇش-قۋات، جەڭىسقۇمارلىق ارقىلى جەدەل تۇقىرتىپ تاستاۋعا تىرىسادى.
اياق-قولى جەڭىل، قىزۋقاندى، بۇلشىق ەتتەرى بۇلتىلداپ، اپپاق دەنەسى جارقىل قاققان سەندل سۇراپىل تولقىن بەتىندە قاقپاقىل ويناعان قايىقتاي بىردە مۇننان، بىردە اننان شىعىپ، سىناپشا سىرعىپ، ءوزىنىڭ داڭققا باراتىن جولىن كەس-كەستەگەن توم كينگتى جويۋعا باعىتتالعان جالعىز عانا ماقساتى جولىندا مىڭداعان قيمىلدى ءبىر ارناعا توعىستىرۋعا تىرمىسىپ ءجۇر. توم كينگ مۇنىڭ ءبارىن زور توزىممەن كوتەردى. ول ءوز ءىسىن بىلەتىن ەدى، جانە قازىرگىدەي جاسامىس تارتقان. جاستىق دەگەننىڭ نە ەكەنىن تەرەڭ تۇسىنە تۇسكەن.
ەندى تەك قارسىلاسىنىڭ ەنتىگىپ، ارىنى باسىلاتىن ءساتىن كۇتۋ عانا قالدى. وسىنداي ۇيعارىمعا كەلدى دە، ىشتەي ماسايراپ توبەسىن قاساقانا اۋىر سوققىنىڭ استىنا توسا قويدى. بۇل ءبىر وپاسىز ءادىس بولاتىن، ايتكەنمەن، بوكس ەرەجەسى بويىنشا قولدانۋعا رۇقسات ەتىلەدى. اركىم ءوز بۋىندارىنىڭ جايىن ءوزى ويلاۋى كەرەك، ال باسەكەلەسىڭ سەنىڭ توبەڭدى ويۋعا ۇمتىلسا ءوز وبالى وزىنە. كينگتىڭ تومەنىرەك بۇعىپ قالىپ سوققىدان تايقىپ كەتۋىنە مۇمكىندىك بار-تىن، ءبىراق ونىڭ ەسىنە العاشقى ۇرىستارى مەن ءبىرىنشى رەت ساۋساعىنىڭ بۋىنىن ۆاللن قۇبىجىعىنىڭ باسىنا سوعىپ مىلجالاپ العانى ورالدى. ءقازىر سونىڭ ەسەسىن قايتاراتىن ءسات كەلگەندەي. بۇل ايلاسى سەندلدىڭ قولىن ءوزىنىڭ باسىنان ۇرعىزىپ جارالاتۋدى دىتتەگەن. مەيلى، قىزىنىپ العان سەندل مۇنى اڭداماي-اقتا قويسىن، - ول سايىستىڭ سوڭىنا دەيىن ەشتەڭەگە قارايلاماستان وسىنداي اۋىر سوققىلاردى ۇستى-ۇستىنە جاساي بەرەتىن بولادى. سوندا كەلە-كەلە، ايتەۋىر ءبىر، ۇزاق ۇرىستاردىڭ سالدارى سەزىلە باستاعان كەزدە سەندل ارتىنا بۇرىلىپ قارايدى دا، وسى ءبىر بۋىنىن توم كينگتىڭ باسىنا سوعىپ جارالاپ العانى ەسىنە ءتۇسىپ بارماق شاينايتىن بولادى.
ءبىرىنشى راۋند بويى تەك سەندل شابۋىلداۋمەن ءجۇردى، ال ونىڭ جاسىن وتىنداي جارقىلداعان سوققىلارىنا ءتانتى بولعان كورەرمەندەر زالى گۋ-گۋ ەتەدى. ول كينگتى جۇدىرىقتىڭ استىنا الدى، ال كينگ جاۋاپ قاتقان جوق. بىردە-بىر سوققى جاساماعان بۇل تەك بۇعىپ، توسقاۋىل قويىپ، ەڭكەيە جالتارىپ، شابۋىلدان قورعانۋمەن ءجۇردى. سويتە تۇرا باپپەن قوزعالىپ، اندا-ساندا جورتا ۇرىس سالعان ءتۇر كورسەتىپ، اۋىر سوققىعا ۇرىنعان ساتىندە باس شايقاپ قويادى، الايدا نە الدىعا، نە ارتقا قاراي سەكىرمەگەندىكتەن، ءبىر مىسقال دا ارتىق كۇش شىعىنداعان جوق. ساق قارتتىڭ ەسەسىن قايتارعانشا سەندلدىڭ جاستىق جەلىگى ابدەن باسىلسىن. كينگتىڭ بارلىق قيمىلى وتە سىلبىر، باياۋ ەدى، ال قالىڭ قاباقتىڭ استىنداعى سۋىق جانارى مەن تۇنجىراعان كوزقاراسىنان ونى ەسىنەن تانعان نەمەسە ۇيقىلى-وياۋ جۇرگەن ادام دەپ قالار ەدىڭىز. ايتكەنمەن، ونىڭ نازارى ەشتەڭەنى قالت جىبەرمەگەن -بۇل شارشى الاڭداعى جيىرما جىلدان اسا ۋاقىت ىشىندە سەلت ەتكەن قيمىلدىڭ ءبارىن قاداعالاۋعا داعدىلانعان. كوزدەرى سوققى تيگەن كەزدىڭ وزىندە قىسىلعان جوق، ۇرەيلەنۋ دەگەندى دە بىلمەي، اراقاشىقتىقتى ولشەپ، العا قاراي سىزدانا قادالۋمەن بولعان؛
راۋند اياقتالعان سوڭ ءبىر مينۋتتىك ءۇزىلىس كەزىندە توم كينگ ءوز بۇرىشىندا دامىلداپ وتىردى. اياقتارىن سوزىپ، قوس قولىن كەرىلگەن ارقانعا جايا تاستاپ، كومەكشىلەرى ءوزىن ورامالمەن جەلپىپ جاتقان ساتتە بارلىق كەۋدەسىمەن، بۇكىل وكپە-قولقاسىمەن تەرەڭ تىنىستايدى. كوزىن جۇمعان كۇيدە جۇرتشىلىقتىڭ ۇنىنە قۇلاق تۇرەدى.
— Heگe شايقاسپايسىڭ، توم؟ — دەپ ايقايلادى كورەرمەندەردىڭ ءقايسىبىرى.
— قورقاسىڭ با، نەمەنە؟
— بۇلشىق ەتتەرى تىعىز! — دەپ مالىمدەدى الدىڭعى قاتاردان الدەكىم.
— بۇل جىلدام قوزعالا المايدى. مۇنىڭ سالماعى سەندلدىكىندەي ەكەۋ شىعادى!
گونگ قاعىلدى دا قارسىلاستار بۇرىشتارىنان شىقتى. سەندل ەكەۋىنىڭ ورتاسىن ءبولىپ تۇرعان اراقاشىقتىقتىڭ ۇشتەن ەكىسىن ءوتتى — ول ايقاستى تەز باستاۋعا اسىعادى، ال كينگ ءوز ۇلەسىنىڭ ازدىعىنا قۋاندى. بۇل ونىڭ كۇش ۇنەمدەۋ ايلاسىنا ساي كەلەتىن ەدى. تىڭعىلىقتى دايارلانا الماعان، اش قۇرساق، سول سەبەپتەن ءار قادامدى ساناپ باسۋ قاجەت بولاتىن. وعان قوسا بۇل رينگكە دەيىن ەكى ميل جاياۋ كەلدى عوي! كەزەكتى راۋند تا الدىڭعىنى قايتالاعان: سەندل باسەكەلەسىنە تاعى دا قۇيىنداي جۇيتكىپ سوقتىقتى، ال جۇرتشىلىق كينگتىڭ بولبىرلىعىنا نارازىلىق تانىتىپ شۋلاي جونەلدى. كينگ بىرنەشە پايداسىز، سىلبىر سوققى مەن كوزبوياۋ ءۇشىن جاسالعان جاساندى شابۋىل سيقىنان وزگە قيمىلعا باسپادى، - تاعى دا بۇعىپ، جالتارىپ، نەمەسە قايتا-قايتا قۇشاق ايقاستىرا كەتەدى. سەندل ۇرىستى قۇتىرىنعان جىلدامدىقپەن جۇرگىزۋگە جان سالادى، ال ءتىسقاققان كينگ بۇعان بارمايدى، قۋات-قايراتىن تەك كارىلىك قانا قىزعانا ساقتايتىنداي ءال ۇنەمدەۋدى توقتاتپاعان ونىڭ، تالاي قاقتىعىستار تاڭباسى قالعان جۇزىندە الدەبىر مىسقىل وينايدى. ال جاستىقتىڭ ناعىز ءوز بەينەسىندەي سەندل كۇش-جىگەرىن بالعىندىقتىڭ قامسىز اڭعىرتتىعىنا سالىپ ىسىراپ ەتىپ ءجۇر. رينگ پەرىسى كينگكە شارشى الاڭنىڭ نەبىر شايقاستارى دانالىق دارىتقان. قيمىلىنىڭ سىلبىر بولاتىنى دا سودان. ءبىر مەزەتتە اقىلدان الجاسپاعان ول سەندلدىڭ جاۋىنگەرلىك ارىنىنىڭ بوساڭسيتىن ءساتىن اڭدۋمەن بولعان. كوپشىلىك كورەرمەندەر كينگ تىم ءالسىز، باياعى شەبەرلىكتەن ايىرىلعان دەپ ەسەپتەپ تە قويعاندىقتان ءباستىڭ كوپ بولىگىن سەندل ءۇشىن تىگىپ، ءوز پىكىرلەرىن داۋرىعا ايتا باستاعان. دەسە دە، بۇرىنعى كينگتى بىلەتىن تاجىريبەلىلىرەك كەيبىرەۋلەر (مۇندايلار كوپ تە ەمەس-تى) ءباستى سونىڭ جەڭەتىنىنە دەگەن بەكەم سەنىممەن قابىلداعان.
ءۇشىنشى راۋند تا ءدال الدىڭعىداعىشا باستالدى، - بەلسەندىلىك تىزگىنىنەن ايىرىلماعان سەندل ونە بويى شابۋىلداۋدى توقتاتپادى. ءبىراق راۋندتىڭ باستالعانىنا جارتى مينۋتتەي وتكەندە سەندل وز-وزىنە دەگەن شەكتەن تىس سەنىمدىلىكپەن ءبىر ءسات ساقتىقتى جوعالتىپ، اشىلىپ قالدى. كينگتىڭ جانارى جارق ەتتى دە، الگى مەزەتتە ونىڭ وڭ قولى جوعارى قاراي سەرمەلدى. بۇل ونىڭ قولعا سەرپىن بەرە ءتۇسۋ ءۇشىن شىنتاعىن جارتىلاي بۇگىپ بار سالماعىمەن شىر اينالدىرا جۇمساعان ەڭ العاشقى سوققىسى — حۋك بولاتىن. جورتا ۇيقىلى — وياۋ جۇرگەن ارىستان وسىلايشا قاتەرلى شەڭگەلىن ىسكە قوستى. سەندلدىڭ شىقشىتىنا بۇيىرلەي تيگەن سوققى ونى ەدەنگە قاساپحاناداعى وگىزشە شوڭقايتا قۇلاتقان. جۇرتشىلىق گۋ ەتە ءتۇستى دە، زالدا مۇنىڭ قيمىلىنا ريزالىق بىلدىرگەن كۇبىر تولقىنى تەربەلىپ ءوتتى. سويتسە، مىنا شالدىڭ بۇلشىق ەتتەرىن يكەمسىز دەۋ بەكەر ەكەن، مۇنىڭ وڭ قولى ۇستانىڭ شوڭ بالعاسىنداي تيەتىن كورىنەدى.
سەندل ابدىراپ قالدى. ول ورنىنان كوتەرىلمەككە نيەتتەنىپ بۇرىلا تۇسكەندە، ونى ەسەپتىڭ سوڭىن كۇت دەپ شۋ ەتە تۇسكەن كومەكشىلەرى توقتاتتى. ءسويتىپ تورەشى تۇرىپ الىپ ءدال قۇلاعىنىڭ تۇبىنەن سەكۋندتاردى ساناپ بىتكەنشە ءبىر تىزەرلەي وتىرىپ تۇرۋعا دايىن وتىردى. توم كينگ توعىزىنشى سەكۋندتا ۇرىس قايتادان ساقاداي-ساي تۇرعان بۇعان قاراپ سوققىسىنىڭ ءبىر ديۋيم تومەندەۋ — تۋرا يەكتىڭ استىنان تيمەگەنىنە وپىندى. وندا اناۋ نوكاۋتقا ءتۇسىپ، بۇل وتىز فۋنتتى قالتاسىنا سالىپ الىپ، ۇيىنە، ايەل، بالا-شاعاسىنا تايار ەدى.
راۋند ءتيىستى ءۇش مينۋت وتكەنشە تاعى جالعاستى. سەندل، ءتارىزدى، ءوز قارسىلاسىنا العاش رەت قۇرمەتپەن قاراي باستاعان سەكىلدى، ال كينگ سىلبىر قيمىلىنا قايتا كوشكەن، كوزدەرى دە باياعى تۇنجىراڭقى قالپىنا ءتۇسىپتى. كومەكشىلەرىنىڭ ارقان اراسىنان كىرە سالۋعا ازىرلەنىپ رينگ شەتىندە جۇرەلەپ وتىرعانىن كورگەن كينگ سايىس كەزەڭىنىڭ اياقتالۋعا تاياعانىن اڭداپ، ۇرىستى ءوز بۇرىشىنا قاراي اۋىستىردى. گونگ سوعىلعان بويدا ورىندىعىنا تىزە بۇكتى، ال سەندلگە ءوز بۇرىشىنا جەتۋ ءۇشىن بۇكىل الاڭدى شارلاپ وتۋىنە تۋرا كەلەدى. بۇل، ارينە، ۇساق-تۇيەك جايتتار-تىن، ايتكەنمەن، مايدا-شۇيدەنىڭ ءبارى جينالا كەلە زور مانگە يە بولماقشى. سەندل ءسويتىپ بىرنەشە ارتىق قادام جاساپ، سول ءۇشىن بەلگىلى دەڭگەيدە كۇش-قۋات جۇمساپ، قىمبات دەمالىس ۋاقىتىنىڭ ەداۋىر بولشەگىنەن ايىرىلادى. كينگ ءاربىر راۋندتىڭ باسىندا باياۋ قيمىلداپ، ءوز بۇرىشىنان كوپ ۇزامايدى. سول ارقىلى قارسىلاسىنا ءبىرشاما جەردى ارتىق جۇرگىزەدى. ال ۇرىستىڭ سوڭىنا تامان بىردەن ورىندىعىنا جايعاسا كەتۋ ءۇشىن سايىس ورنىن مۇمكىندىگىنشە ءوز بۇرىشىنا قاراي جىلجىتادى.
كەلەسى ەكى راۋندتا دا كينگ ءال-قۋاتىن ۇنەمدەۋگە تىرىسسا، سەندل بۇرىنعىشا ۇرىستى جان سالا جالعاستىرعان. سەندلدىڭ شايقاستى تەزدەتۋگە تىرىسۋى كينگكە وڭاي تيمەدى، سەبەبى جاڭبىرشا جاۋعان سوققىنىڭ كوپشىلىگى نىساناعا ءدال ءتيدى. جاستار جاعى شۋلاپ، ءتىپتى، كەيبىر قىزۋقاندىلارى جەكپە-جەكتى جەدەل جانداندىرۋدى تالاپ ەتسە دە كينگ باياعى جايباسارلىقتان جازبادى. التىنشى راۋندتا سەندل جاڭىلىس باستى دا، كينگتىڭ قاتەرلى وڭ قولى اۋادا جانە ءبىر مارتە سەلتەڭ ەتە ءتۇسىپ، شىقشىتىنان تيگەن كەزەكتى سوققىدان كەيىن سەندلدىڭ تۋ توبەسىنەن تاعى دا توعىز سەكۋند ساناپ تۇرۋعا تۋرا كەلدى.
جەتىنشى راۋندتا سەندل ءوزىن ونشا مىقتى سەزىنە العان جوق؛ بۇرىن-سوڭدى كەزدەسىپ كورمەگەن اۋىر سايىسقا تۇسكەنىن ءتۇسىندى. توم كينگ جاسامىس تارتقان ادام، ءبىراق مۇنداي شالمەن بىردە-بىر رەت كۇش سىناسۋدىڭ ىڭعايى كەلمەپتى؛ ول ءسال بوساڭسىعان ءساتىڭدى قۇر جىبەرمەيدى، عاجاپ قورعانا بىلەدى، ال سوققىلارىنىڭ سويىلمەن ۇرعانداي اۋىر تيەتىنى سونشا، ءار جۇدىرىعىندا ءبىر-بىر نوكاۋت جاسىرىنىپ جاتقانى اڭعارىلادى. ايتكەنمەن، كينگ قولدى ءجيى جۇمساۋعا ۇمتىلا قويمادى. ءوزىنىڭ مىلجالانعان بۋىندارىن ءبىر ءسات تە ەستەن شىعارعان جوق، ساۋساق سۇيەكتەرى ۇرىس سوڭىنا دەيىن شىداۋى ءۇشىن ءار سوققىنىڭ ەسەپتە بولۋى قاجەتتىگىن ءبىلدى. بۇرىشىندا وتىرىپ قارسىلاسىنا الاڭ تۇبىنەن كوز تىككەن ول كەنەت سەندلدىڭ جاستىعى مەن ءوزىنىڭ تاجىريبەسىن ۇشتاستىرسا اۋىر سالماقتاعى الەم چەمپيونىنىڭ شىعاتىنى تۋرالى ويلادى. ءبىراق ماسەلە دە سوندا: سەندل ەشقاشان دا الەم چەمپيونى بولا المايدى. ءقازىر وعان تاجىريبە جەتىسپەيدى، ونى تەك جاستىعىن تارك ەتۋ ارقىلى عانا يەمدەنە الادى، ال وعان قولى جەتكەن مەزگىلدە جاستىق شاق ارتتا قالماقشى.
كينگ ماشىعىنداعى بارلىق ارتىقشىلىعىن سارقا پايدالاندى. ول قۇشاق ايقاستىرا كەتۋگە بولاتىن بىردە-بىر مۇمكىندىكتى قالت جىبەرمەگەن جانە ءاردايىم يىعىمەن قارسىلاسىنىڭ قابىرعاسىنا سوقتىعا كەتۋگە ۇمتىلادى. رينگ فيلوسوفياسى يىق پەن جۇدىرىقتىڭ ەكەۋى دە زاقىم كەلتىرۋگە قولايلى قۇرالدار دەپ ۇيرەتەدى، ال كۇش ۇنەمدەۋدە العاشقىسىنىڭ ارتىقشىلىعى باسىم. ونىڭ ۇستىنە كينگ قۇشاق ايقاسىپ قالعان شاقتاردا بارلىق سالماعىمەن باسەكەلەسىنە ارتىلا دامىلداپ الادى، سول سەبەپتەن مۇنداي وڭتايلى مۇمكىندىكتەن ايىرىلعىسى كەلمەيدى. ءاربىر جولى تورەشىلەر ءالى دەم الىپ داعدىلانباعان سەندلدىڭ ءوزىنىڭ كومەگى ارقىلى زورعا اجىراتادى. سەندل زىر قاققان قولدارى مەن بۇلت-بۇلت ويناعان بۇلشىق ەتتەرىن ىسكە قوسۋعا اسىعادى. كينگ يىعىمەن سەندلدىڭ قابىرعاسىنا قاراي كۇشپەن ەنە ءتۇسىپ، باسىن سونىڭ سول جاق قولىنىڭ استىنا تىعىپ العان ساتتە اناۋ وڭ قولىمەن ءوزىنىڭ قولتىعىنىڭ استىنان شىعىپ تۇرعان مۇنىڭ باسىن اياماي سوققىلايدى. بۇل جۇرتشىلىقتى دۇرلىكتىرەتىن ەپتى ءادىس ەدى، ءبىراق ءقاۋىپتى ەمەس، تەك كۇشىڭدى بوس سارىققاننان وزگە پايداسى شامالى. سوندىقتان سوققىلاردى قابىلداعان كينگ ىشتەي مىرس-مىرس كۇلىپ تۇرادى.
سەندل وڭ قولىمەن كينگتى كەۋدەدەن اياماي سوقتى. سىرتتان قاراعاندا، بۇل جولى كينگ وڭباي تاياق جەگەن سياقتانعان. الايدا سايىستاردى قۇر جىبەرمەيتىن جانكۇيەرلەردىڭ ءبىرى كينگتىڭ سول جاق قولعابىنىڭ سوققى الدىندا قارسىلاسىنىڭ شىنتاعىنىڭ ىشكى جاعىن اسا ەپتىلىكپەن جاناپ وتكەنىن اڭدادى. راس، سەندلدىڭ ءاربىر سوققىسى نىساناسىنا دارىپ جاتتى، الايدا ءار جولى كينگتىڭ شىنتاق بۇلشىق ەتىنە قول تىرەپ ۇلگەرۋى سوققى كۇشىن السىرەتكەن. توعىزىنشى راۋندتا كينگتىڭ شىنتاقتان بۇگىلگەن وڭ قولى ءبىر مينۋت ىشىندە سەندلدىڭ شىقشىتىنان ءۇش مارتە ءتيدى، سەندل ۇشەۋىندە دە بارلىق سالماعىمەن ەدەنگە گۇرس-گۇرس قۇلادى. ءبىراق ول ءتيىستى توعىز سەكۋندتى قايتا-قايتا پايدالانىپ ورنىنان ەسەڭگىرەي كوتەرىلگەن. ايتەۋىر ازىرشە السىرەي دە قويماعان-دى. دەگەنمەن، بۇرىڭعى بەتتىلىگى سايابىرسىپ، ساق قيمىلداۋعا كوشتى. بەت-جۇزى تۇنجىراڭقى تارتقان، الايدا ول باستى بايلىعى - جاستىعىنا سۇيەنگەن بولاتىن. ال كينگتىڭ نەگىزگى كاپيتالى تاجىريبە ەدى. كۇشى قايتىپ، جاۋىنگەرلىك رۋحى السىرەگەن تۇستان باستاپ كينگ ونى كوپ جىلدارعى شايقاستار ارقىلى كەلگەن دانالىقپەن، ايلاكەرلىكپەن الماستىرىپ، كۇش-جىگەردى ۇنەمدەپ پايدالانۋعا كوشكەن. باسى ارتىق قيمىل جاساماۋىمەن قاتار قارسىلاسىن دىڭكەلەتۋگە دە داعدىلانعان. اياعىنىڭ، قولىنىڭ، بۇكىل تۇلعاسىنىڭ الداۋ قوزعالىسى ارقىلى سەندلدى قايتا-قايتا ارتقا قاراي ىرشىپ تۇسۋگە، جالتارتۋعا، قارسى سوققى جاساۋىنا ءماجبۇر ەتكەن. كينگ ءوزى دامىلدادى، ءبىراق سەندلگە ءبىر ءسات تە تىنىم بەرگەن جوق. قارتتىقتىڭ ستراتەگياسى وسىنداي ەدى.
كينگ ونىنشى راۋندتىڭ باسىندا سەندلدىڭ شابۋىلدارىن سول جاق قولىمەن بەتكە ۇرعان تىكە سوققىلارى ارقىلى تويتارۋعا كىرىستى، ال ساقتىققا اۋىسقان سەندل دە سول قولىمەن قورعانىپ، ودان وڭ جاق، قولىمەن باستان بۇيىرلەتە بەرگەن ۇزىن سوققىلارىمەن جاۋاپ قايتارعان. مۇنداي سوققى بيىكتەن جاسالعاندىقتان بالەندەي ۇرەي تۋدىرا قويعان جوق، ءبىراق نىساناسىنا العاش دارىعان مەزەتتە كينگ باياعىدان تانىس ءبىر سەزىمدى باستان كەشكەن، ميىن الدەبىر قارا پەردە بۇركەپ قالعانداي كۇيگە ءتۇستى. ءبىر ساتكە، انىعىندا، قاس-قاعىم مەزەتكە كينگ جوق بولىپ كەتكەندەي حال كەشتى. قارسىلاسى كوز الدىنان عايىپ بولدى، ونىڭ سىرتىندا اڭتارىلىپ وتىرعان جۇرتشىلىق تا كورىنبەي قالعان؛ دەگەنمەن، سول بويدا باسەكەلەسى مەن جانكۇيەرلەر زالىن قايتا كوردى. بەينە ءسال عانا قالعىپ كەتىپ قايتا ويانعانداي. وسى مەزەتتىڭ قىسقالىعىنان عانا كينگ قۇلاۋدان امان قالدى. كورەرمەندەر ونىڭ تەڭسەلىپ كەتكەنىن كوردى، تىزەسى دە بۇگىلىپ كەتكەن، ءبىراق ەسىن تەز جيىپ، سول جاق قولىمەن قورعانا ءتۇسىپ، يەگىن ىشكە قاراي تۇقىراتا ءتۇستى.
سەندل كينگتى جارتىلاي ەسەڭگىرەگەن قالىپتا ۇستاپ، بۇل سوققىسىن قاتارىنان بىرنەشە رەت قايتالادى، ءبىراق اناۋ ءبىر مەزگىلدە قارسى شابۋىل مىندەتىن اتقاراتىن ەرەكشە قورعانىس ءتاسىلىن جاساپ الدى. باسەكەلەسىنىڭ نازارىن ءوزىنىڭ سول جاق جۇدىرىعىنا اۋدارىپ، جارتى قادام ارتقا شەگىندى دە، سول بەتتە بارلىق كۇشىمەن وڭ قولىمەن اپپەركوت بەردى. سوققىسىنىڭ ءدال ەسەپتەلگەنى سونشا، جۇدىرىق سەندل ەڭكەيگەن مەزگىلدە جاعىنان ءتيدى دە، ول كوتەرىلىپ بارىپ ەدەنگە باسى مەن يىعىمەن بىردەي سوعىلىپ گۇرس ەتىپ قۇلادى. كينگ ءبۇل ءادىستى ەكى مارتە قايتالادى، ودان سوڭ كۇشىن ۇنەمدەۋدى دوعارىپ، قارسىلاسىن جۇدىرىق استىنا الىپ، ونى قارسى بەتكە تىقسىرىپ تاستادى. ءسويتىپ سەندلگە دامىل تاپقىزباي ونى ءدۇر سىلكىنە كوتەرىلىپ، ەكىلەنە دۋىلداعان جۇرتشىلىقتىڭ كوز الدىندا ەس جيعىزباستان سابادى. الايدا سەندلدىڭ كۇشى دە، ءتوزىمى دە عاجاپ ەكەن، بارىنە شىداپ باقتى. ءبارىبىر نوكاۋت جاقىنداي تۇسكەندەي كورىنگەن سوڭ جاعداي قيىنداپ كەتەر دەپ ويلاعان پوليسيا قىزمەتكەرى ۇرىستى دەرەۋ توقتاتۋعا نيەتتەنىپ، الاڭنىڭ شەتىنە جاقىنداپ كەلىپ تۇردى. وسى كەزدە راۋندتىڭ اياقتالعانىن جاريالاپ گونگ تا سوعىلدى. سەندل پوليسمەنگە ءوز جاعدايىنىڭ ءبىرقالىپتى ەكەنىن بايقاتىپ، شاتقاياقتاپ ءوز بۇرىشىنا بارىپ جەتتى. ءحالىنىڭ ويداعىداي ەكەنىن كورسەتۋ ءۇشىن ەكى مارتە ەسكىرىپ، ويقاستاپ تا قويعان سوڭ اناۋ دا تىنشىدى.
كينگ قاتتى شالقايىپ، اۋىر تىنىستاعان كۇيى ءوز بۇرىشىندا وتىرعان. ول قابىرجىڭقى بولاتىن. ەگەر ۇرىستى توقتاتقاندا تورەشى شەشىمدى وسىنىڭ پايداسىنا شىعارار ەدى دە، جۇلدەنى ءوزى الار ەدى. بۇل شايقاسقا سەندل سەكىلدى داڭق پەن مانساپ ءۇشىن ەمەس. وتىز فۋنتقا بولا ءتۇستى عوي. ال ەندى سەندل وسىناۋ ءبىر مينۋتتىك دەمالىس ساتىندە تىنىعىپ قالادى.
كينگتىڭ باسىندا "جاستىق دەگەنىن ىستەيدى!" دەگەن وي قىلاڭ بەردى دە، وسىناۋ ءسوزدى العاش رەت ءوزىنىڭ ستوۋشەر ءبيللدى جەڭگەن ءتۇنى ەستىگەنىن ەسىنە ءتۇسىردى. مۇنى ۇرىستان كەيىن ءوزىن ۆيسكيمەن سىيلاساڭ الدەبىر كەربەز كىسى ارقاسىنان قاعىپ تۇرىپ ايتىپ ەدى: "جاستىق دەگەنىن ىستەيدى!" دەپ. سول كەرىم دۇرىس ايتقان ەكەن. الىستا قالعان الگى كەشتە كينگ قانداي جاس ەدى! ال بۇگىن سول جاستىق قارسى الدىنداعى سوناۋ بۇرىشتا وتىر. ونىمەن جارتى ساعات بويى ارپالىستى، ويتكەنى شال عوي. ەگەر سەندل سەكىلدى ايقاسسا ون بەس مينۋت تە شىداتپاس ەدى. ماسەلەنىڭ ءبارى سوندا، بۇل جەدەل وڭالا المايدى. مىناۋ ادىرايعان قان تامىرلارى مەن السىرەگەن جۇرەگى راۋندتار اراسىنداعى ۇزىلىستەردە كۇش جيناي قويۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. ءيا، راسىن ايتقاندا، تارتىس الدىنداعى كۇش-قۋاتى دا شامالى-تىن. ول اياقتارىنىڭ زىلدەي اۋىرلاي باستاعانىن، ءسىڭىرىنىڭ جۇلقي تارتقانىن اڭدادى. ءيا، ۇرىستىڭ ءدال الدىندا تاباندانعان ەكى ميل جولدى جاياۋ وتپەۋ كەرەك ەدى! جانە تاڭ ازاننان ءبىر كەسەك ەتكە زار بولمادى ما! ەتتى قارىزعا بەرمەي قويعان لاپكەشىلەرگە دەگەن سۇمدىق وشپەندىلىگى وياندى. شاۋ تارتقان ادامعا تويىنىپ الماي رينگكە شىعۋ كيىن. ءارى ءبىر كەسەك سيىر ەتى دەگەن نەمەنە؟ بىرنەشە پەننيگە باعالاناتىن مايدا-شۇيدە. ال سول جالعىز ءتىلىم ەت وتىز فۋنت ستەرلينگكە اينالا الار ەدى.
ون ءبىرىنشى راۋندتىڭ باستالعانىن ايگىلەپ دابىل قاعىلعان بەتتە سەندل بويىندا مۇلدە قالماعان تىڭدىعىن كورسەتكىسى كەلىپ شابۋىلعا قۇتىرىنا ۇمتىلدى. كينگ مۇنىڭ بوكستاعى ەجەلدەن بەلگىلى قوقان-لوققى ەكەنىن ءتۇسىندى. باستاپقىدا قارسىلاسىنان قورعانۋ ءۇشىن قۇرساۋعا كىردى، ودان سوڭ بوساپ، سەندلگە شابۋىلعا قايتادان ىڭعايلانىپ الۋعا مۇمكىندىك بەردى. ودان سول قولىمەن الدارقاتا جاسقاپ، باسەكەلەسىن بۇگەجەكتەتىگى سۇڭگي قورعانۋعا ءماجبۇر ەتتى دە، وزىنە تومەننەن جوعارى قاراي سىلتەنگەن جاناما سوققىنى قابىلدادى. ءسويتىپ جارتى قادام ارتقا شەگىنىپ، الاپات اپپەركوتپەن سەندلدى ەدەنگە توڭقالاڭ اسىردى. سول ساتتەن باستاپ كينگ سەندلگە دامىل تاپتىرماعان. ءوزى دە تاياق جەدى، ءبىراق سەندەلدى تىكە دە، جاناما، قىسقا دا، ۇزىن قيساپسىز سوققىدان كوز اشتىرماي ەڭسەرىپ، ونىڭ شەڭگەلىنەن جۇلقىنا قاشىپ نەمەسە قۇرساۋعا الماق ارەكەتىن دەر كەزىندە تويتارىپ، قارسىلاسى قۇلاپ بارا جاتسا ءاربىر جولى ءبىر قولىمەن قاپسىرا سۇيەمەلدەپ، ەكىنشى قولىمەن ونى جىعىلۋدان ساقتاعان كەرمە ارقانعا تىقسىرا تىرەي تۇسكەن.
كورەرمەندەردەن ەس كەتتى، ەندى ولاردىڭ ءبارى توم جاققا اۋىسىپ، تۇگەلگە جۋىق:
— كانە، توم! شىرقىرات! بەرىڭكىرە، توم! تارتقىز سازايىن! كۇش سەن جاقتا، توم! — دەپ ىشقىندى.
سايىستىڭ سوڭى قىزۋ بىتەتىنى بايقالعان جانە كوپشىلىك سول ءۇشىن دە اقشا تولەدى عوي.
ءسويتىپ جارتى ساعات بويى كۇشىن ۇنەمدەگەن توم كينگ ەندى وزىنە بەلگىلى مولشەردەگى بارلىق قۋاتتى مىقتى ءبىر باعىتقا جۇمىلدىرىپ اياماي جۇمساۋعا كىرىستى. بۇل ونىڭ جالعىز عانا مۇمكىندىگى بولاتىن — ءقازىر نەمەسە ەشقاشان دا.
كۇشى تەز سارقىلا باستاعان، ال بۇل قارسىلاسىن ال-دارمەنى تۇگەسىلىپ بىتپەي سۇلاتۋدان دامەلى ەدى. الايدا سوققى سالماعى مەن تۇسەتىن جاراقات دەڭگەيىن سارابدال سارالاپ، شابۋىل قارقىنىن ۇدەتىپ جۇدىرىق جۇمساۋدى جيىلەتكەن ۇستىنە جيىلەتكەن ءبۇل سەندل سەكىلدى پەرىنى قۇلاتۋدىڭ قانشالىقتى قيىنعا سوعاتىنىن تۇسىنە باستاعان. ونىڭ ومىرلىك قۋات قورى مەن توزىمدىلىگى — ءالى شىعىندالماعان عۇمىرلىق پارمەنى مەن جاستىق قاجىرى شەكسىز ەدى. ءيا، سەندل، ءسوز جوق، الىسقا بارادى. بۇل — ءتۋابىتتى بوكسشى. چەمپيوندار تەك وسىنداي مىقتى ماتەريالدان قالىپتاسادى.
سەندل شىر اينالا تەڭسەلىپ ءجۇر، توم كينگتىڭ دە اياقتارىنىڭ ءسىڭىرى تارتىلا بەردى، ال ساۋساقتارىنىڭ بۋىندارى يكەمنەن ابدەن قالدى. ول ءبارىبىر ءار ۇرعان سايىن ىستەن شىققان قولدارى سىرقىراي اۋىرىپ، جانى كوزىنە كورىنسە دە ءوز-وزىن اياۋسىز سوققىلار جاساۋعا ءماجبۇر ەتۋدەن تانعان جوق. ءبىراق ەندى ءقازىر وزىنە سوققىنىڭ سيرەك دارىعانىنا قاراماستان بۇل دا باسەكەلەسى سەكىلدى تەز السىرەي باستادى. مۇنىڭ سوققىلارى نىساناعا ءدوپ ءتيىپ جاتتى، ءبىراق ولارى وتە ءالسىز ەدى جانە ءارقايسىسىن جۇمساۋ زور كۇشكە ءتۇستى. قورعاسىن بايلاپ قويعانداي ءزىل تارتقان اياقتارىن ارەڭ قوزعاپ ءجۇر. وسىنى اڭداعان سەندلدىڭ جاقتاستارى دۇرلىگىپ ءوز سۇيىكتىلەرىن كوتەرمەلەۋگە كىرىستى.
بۇل كينگتى قامشىلاي ءتۇسىپ، جيناقتالۋعا يتەرمەلەگەن. ول سەندلگە بىرىنەن كەيىن ءبىرىن: سول قولمەن وكپە تۇستان ءسال جوعارىراق، وڭ قولىمەن شىقشىتتان ەكى سوققى جۇمسادى. سوققىلار اۋىر ەمەستىن، ءبىراق السىرەپ، دىڭكەلەگەن سەندلدى مۇرتتاي ءتۇسىردى. ول تۇلا بويى ءدىرىل قاعىپ جەردە جاتتى. تورەشى توبەدەن تونە قاتتى داۋىستاپ تاعدىردى شەشەتىن سەكۋندتاردى ساناپ تۇر. سەندل ونعا دەيىن تۇرا الماسا جەڭىلەدى.
جۇرتشىلىق دەمىن ىشكە تارتتى. كينگ تەڭسەلىپ زورعا ءجۇر؛ ابدەن تيتىقتاعان ونىڭ باسى اينالدى: قاراۋىتقان كوز الدىندا قالىڭ كوپشىلىك ءنوپىرى شايقالىپ بارا جاتقانداي سەزىلگەن، ال سەكۋندتاردى ساناعان تورەشىنىڭ داۋسى الىستان تالىپ ەستىلگەندەي بولادى. ءبىراق بۇل جەڭىسكە جەتكەنىنە سەنىمدى ەدى. وسىنشالىقتى تاياققا جىعىلعان ادامنىڭ ورنىنان كوتەرىلۋى مۇمكىن ەمەس
مۇندايدا تەك جاستىق قانا تۇرا الار ەدى — سەندل كوتەرىلدى. ءتورتىنشى سەكۋندتا ەكپەتتەي اۋناپ تۇسكەن ول سوقىر ادامشا سيپالانىپ كەرمە ارقانعا جارماستى. جەتىنشىدە ءبىر تىزەسىنە تۇرىپ تىنىستاپ وتىردى؛ باسى ماس ادامداردىكىنشە ەكى جاعىنا قالت-قالت ەتەدى. تورەشى: "توعىز!" دەپ ايقايلاعان ساتتە سەندل سول قولىمەن بەتىن، وڭ قولىمەن كەۋدە جاعىن قالقالاپ، قورعانعان كەيىپپەن تۇرەگەلىپ تۇردى. وسىلايشا ول نەعۇرلىم وسال تۇستارىن قورعاشتاپ، ۋاقىت ۇتۋ ءۇشىن قۇشاق ايقاستىرا كەتۋ ۇمىتىمەن العا، كينگكە قاراي شايقالاقتاي جىلجىدى.
سەندل ورنىنان كوتەرىلگەن بويدا كينگ دە بۇعان تۇرا ۇمتىلعان، ءبىراق العاشقى ەكى سوققىسى دا سەندلدىڭ قولدارىنىڭ توسقاۋىلىنا ۇرىندى. كەلەسى مەزەتتە سەندل قارسىلاسىنا قاپسىرا جارماسىپ الىپ، تورەشىلەردىڭ اجىراتقانىنا جانتالاسا قارسىلاسقان. كينگ قۇرساۋدان بوساۋعا تىرمىسادى. ول جاستىقتىڭ قالايشا تەز تىنىعاتىنىن، سوندىقتان سەندلدى كۇش الدىرماۋ ارقىلى عانا كۇيرەتەتىنىن بىلەتىن-دى. جاقسى ءبىر سوققى ءىستى تىندىردى. سەندل جەڭىلدى، كۇمان جوق، ۇتىلدى. بۇل جەڭدى ونى، ابجىلدىگىنىڭ ارقاسىندا اسىپ ءتۇستى، ۇپايدى كوبىرەك جينادى.
قۇرساۋدان شىققان سەندل شايقالاقتاپ كەتتى، — تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇر ەدى. جاقسىلاپ ءبىر ۇرىپ توڭقالاڭ اسىرسا — ساۋداسى بىتەدى! توم كينگ ءىشى ۋداي اشىپ تاعى دا ءبىر كەسەك ەت تۋرالى ويلاپ، مىناۋ سوڭعى، شەشۋشى شايقاس الدىندا وزەك جالعاپ الۋدىڭ ءساتى تۇسپەگەنىنە وكىندى. بويىن جيناقتاپ، الگى ويلاعان سوققىسىن دا جاسادى، ءبىراق ونىسى اسا مىقتى دا، سونشا شالت تا شىعا قويمادى. سەندل تەڭسەلىپ كەتكەنىمەن قۇلامادى، كەرمە ارقانعا تىرەلىپ، سودان ۇستاپ قالدى. قالتاقتاعان كينگ باسەكەلەسىنە باس سالىپ قولىنىڭ جانىنا باتا قاتتى اۋىرعانىنا قاراماستان تاعى ءبىر سوققى جاسادى. الايدا كۇشى جەتپەگەن ەدى. بويىندا تيتىقتاعاننان مۇنارتىپ، ءوشىپ بارا جاتقاندىقتان اتوي سالعىسى كەلگەن دارمەنسىز سانادان وزگە ەشتەڭە قالماعان-تىن. شىقشىتقا باعىتتاعان سوققىسى يىققا ءتيدى. كينگ جوعارىراق سىلتەگەن بولاتىن، ءبىراق شالدىققان بۇلشىق ەتى ىرقىنا كونبەي، ءتىپتى، ءوزى قۇلاپ كەتۋگە شاق قالدى. كينگ سوققىنى جانە قايتالاعان. ايتكەنمەن، بۇل جولى مۇلدە ءمۇلت كەتىپ، ابدەن السىرەپ، جەر قاپپاۋ ءۇشىن سەندلدى قۇشاقتاي قۇلاعان.
كينگ ەندى اجىراتۋعا تىرىسقان جوق. بۇعان دەيىن قولىنان كەلگەننىڭ ءبارىن ىستەدى، ەندى ءبارى بىتكەن بولاتىن. جاستىق دەگەنىن ىستەدى. سەندلمەن قۇشاق ايقاستىرىپ تۇرىپ ونىڭ كۇش جيناي باستاعانىن اڭداعان. تورەشى بۇلاردى اجىراتقان مەزگىلدە كينگ جاستىقتىڭ ءوزىنىڭ كوز الدىندا قۇر اتتاي سىلكىنىپ، قۋات الا باستاعانىن كوردى. سەندل ءسات سايىن كۇشەيە تۇسكەن؛ ونىڭ باستاپقىداعى نىساناعا دارىماعان بوساڭ سوققىلارى بىرتىندەپ قاتايىپ، ءدال تيە باستادى. توم كينگ تۇمان ىشىندە جۇرگەندەي ءوزىنىڭ شىقشىتىنا باعىتتالعان قولعاپتى جۇدىرىقتى بايقادى دا، قورعانىپ، قولىن توسا قويعىسى كەلدى. تونگەن ءقاۋىپتى اڭدادى دا، ارەكەت قىلۋعا قامداندى، ءبىراق قولى زىلدەي اۋىر تارتتى. ءبىر توننا قورعاسىن قۇيىپ قويعانداي قوزعالمادى، كينگ قولىن كوتەرۋ ءۇشىن بارىن سالدى. الايدا وسى مەزەتتە قولعاپتى جۇدىرىق نىساناسىنا تيگەن. توقپەن ۇرعانداي سوققى كينگتىڭ تۇلا بويىن سولق ەتكىزدى دە، بۇل قاراڭعىلىق قۇشاعىنا قۇلاپ بارا جاتتى.
كوزىن اشقاندا ءوز بۇرىشىنداعى ورىندىقتا وتىرعانىن كوردى، قۇلاعىنا كوپشىلىك قاۋىمنىڭ بەينە ءبىر ءبوندي-بيچتىڭ تەڭىز تولقىندارىنىڭ شۋىنداي لىقسي جەتكەن ءۇنى ەستىلدى. بىرەۋ جەلكەسىنە ىلعال سۋلىق توسەپ جاتىر، ال سيد سەلليۆەن سەرگىتۋ ءۇشىن بەتى مەن كەۋدەسىنە سۋىق سۋ قۇيىپ تۇر. قولعاپتارى شەشىلىپ تە ۇلگەرىلدى، ال سەندل ەڭكەيىپ كەلىپ مۇنىڭ قولىن قىستى. كينگ ءوزىن جولدان ىسىرىپ تاستاعان بۇل ادامعا دەگەن وشپەندىلىگىنىڭ جوق ەكەنىن اڭداپ، ءوزى دە ونىڭ قولىن مىلجالانعان بۋىندارى دىرىلدەپ ءدال سونشالىقتى رياسىزدىقپەن قىسقان. ودان سوڭ سەندل ورتاعا شىقتى دا، ول جاس پرونتونىڭ شاقىرۋىن قابىلدايتىنىن جانە ءباستى ءجۇز فۋتقا دەيىن كوتەرۋدى ۇسىناتىنىن ايتقاندا الاپات شۋ ءبىر ءسات سىلتىدەي تىنا قالدى. كينگ ونىڭ كومەكشىلەرىنىڭ سۋ-سۋ دەنەسىن ءسۇرتىپ، بەتىنە ورامال توسىپ، رينگتەن كەتۋگە دايىنداپ جۇرگەنىن سەلقوس قاراپ وتىردى. كينگ اشتىعىن تۇيسىنگەن. الگى ىلعي سەزىنەتىن ادەتتەگى وزەكتى جالاعان اشتىقتى ەمەس، الدەبىر سۇمدىق السىزدىكتى، تاڭدايىنىڭ استىنان تۇلا بويىن سىزداتا جايىلعان مايدا ءدىرىلدى سەزىندى. ويى قايتادان سەندلدىڭ قالتاقتاپ جەڭىلۋدىڭ از-اق الدىندا تۇرعان ۇرىس ساتىنە ورالدى. ءيا، ءبىر كەسەك ەت ىسكە نۇكتە قويار ەدى! مىنە، بۇل شەشۋشى سوققىسىن بەرگەن كەزدە جەتىسپەگەن نارسە! سايىستا جەڭىلۋگە سەبەپ بولعان دا سول! ءبارى دە وسى ءبىر كەسەك ەتتىڭ الەگىنەن!
جاردەمشىلەرى ارقان اراسىنان شىعىپ كەتۋىنە كومەكتەسىپ سۇيەمەلدەي بەردى. ءبىراق بۇل ولاردى سەرپىپ تاستاپ، ەڭكەيىپ، كەرمە اراسىنان ەشكىمنىڭ كومەگىنسىز-اق وتە شىقتى دا، تومەنگە گۇرس ەتىپ سەكىرىپ ءتۇستى. ول ءيىن تىرەسكەن جۇرتشىلىق ءنوپىرى اراسىن قاق جارىپ وزىنە جول اشقان كومەكشىلەرىنە ىلەسىپ كەلە جاتتى. شەشىنۋ بولمەسىنەن شىعىپ، ۆەستيۋبيلمەن ءوتىپ، سىرتقى ەسىكتى اشقانىندا الدەبىر جاس جىگىت توقتاتقان.
— سەندلدى قولىڭدا تۇرعان ساتتە نەگە ۇرىپ جىقپادىڭ؟ — دەپ سۇرادى جىگىت.
توم كينگ:
— وي، بارشى، ەي، سايتان العىر! — دەدى دە، باسپالداقپەن ءتۇسىپ، تروتۋارعا شىقتى.
بۇرىشتاعى سىراحانانىڭ ەسىگى ايقارا اشىلدى دا. بۇل وتتار مەن كۇلىمدەگەن داياشى قىزداردى كوردى، ماناعى سايىستى تاڭقىلاعان داۋىستار مەن ۇلدىرىككە سوعىلعان تيىننىڭ سىڭعىرىن ەستىدى. الدەكىم داۋىستاپ ىشۋگە شاقىردى. بۇل ءبىراز ابدىراپ تۇردا دا، ۇسىنىستان باس تارتىپ ءوز جونىنە تارتتى.
قالتاسىندا باقىر تيىن دا جوق-تىن، بۇعان ۇيگە دەيىنگى ەكى ميلدىك جول سونشاما ۇزاق كورىنگەن. ءيا، قارتايىپ كەلەدى ەكەن! دومەن باعىن قيىپ وتە بەرىپ كەنەتتەن ۇرىس ناتيجەسىن ءبىلۋ ءۇشىن ۇيىقتاماي كۇتىپ وتىرعان ايەلى ەسىنە تۇسكەندە ەڭسەسى ەزىلىپ، كەزدەسكەن ورىندىققا وتىرا كەتتى. بۇل كەز كەلگەن نوكاۋتتان دا اۋىر ەدى جانە ونىمەن جۇزبە-جۇز ۇشىراسۋعا بەتى شىدامايتىنداي كورىندى.
كەرەمەت قالجىراعانىن سەزدى، ال تامتىعى قالماي اۋىرعان بۋىندارى الدەبىر جۇمىس كەزىكسە كەمىندە ءبىر اپتاداي كۇرەك-قايلا ۇستاي المايتىنىن ەسكە ءتۇسىردى. تاڭدايىنىڭ استىنداعى ءدىرىل قۇسقىسىن كەلتىرگەن. دارمەنسىزدىك ەڭسەسىن ەزىپ جىبەرگەن ەدى، كوزىنە ادەتىندە جوق جاس ءۇيىرىلدى. قولدارىمەن بەتىن باسقان بۇل جىلاپ كەلە جاتىپ ستوۋشەر ءبيللدى ويلادى، كوز الدىنا ونى باياعى سوناۋ ءبىر كەشتە وڭدىرماي جەڭگەن ءساتى ورالدى. بايعۇس، كارى ستوۋشەر بيلل! كينگ شەشىنەتىن ورىندا ءبيللدىڭ نەلىكتەن جىلاعانىن ەندى عانا جاقسى ءتۇسىندى.
You Might Also Like
-
مەن نياگارا كۇركىرەۋىگىنە «بۇيىرىنەن اشىلاتىن پۋلمان ۆاگونىمەن» كەلىپ ءتۇستىم، قايمانا حالىقتىڭ سوزىمەن ايتساق، جۇك ۆاگونىمەن كەلگەنمىن. ايتا كەتەيىنشى، جۇك تيەيتىن پلاتفورمانى ءبىزدىڭ س...
