ءبىر ءۇزىم نان
— بالام، بايقا، بايقاڭدار. «سۋدىڭ دا سۇراۋى بار» دەپتى، مۇنشا اعىل-تەگىل عىپ استى نەگە قورلايسىڭدار! تامىزباي ءىش، ءاي، قۇرىماعىر!
شەشەم كوپ ۇندەمەيتىن ادام ەدى. ءقايسىبىر كەمپىرلەرشە كوزىنە كورىنگەندى جاراتپاي كىرجىڭ قاعاتىن مىنەزدەن ادا، الدى كەڭ، اشىق جان بولاتىن. كەشە... جوق، الدىڭعى كۇنى ەكەن-اۋ، ءيا، سودان بەرى قاباق كەيىسى كەتپەي-اق قويدى. ءۇيدىڭ ءىشىن ءتىنتىپ كورىپ، ءمىن، كەمشىلىك تەرەدى. ەشتەڭەگە ىرزالىق ەتپەيدى، ءالسىن-السىن كۇرسىنەدى، باسىن شايقايدى، ۇلكەنىمىزگە پالەندەي اسەر ەتپە-گەنىمەن، كىشكەنە نەمەرەلەرىن قۋىرىپ بارادى. ءسات سايىن: «تۇسىرمەي جە، تۇگە، تامىزباي ءىش، كوبەيگىر» دەپ جەكىرەدى.
ەندى مىنە، اۋىزدى ماعان سالىپ وتىر. تۇسىنسەم بۇيىرماسىن. بالكىم، سەن بىردەڭە بىلەتىن شىعارسىڭ. وسى دامەمەن ۇلكەن كىسىنىڭ كەلىنىنە جالتاقتايمىن. ول ەرىنىن تىستەپ، قۇپيا ءبىر يشارالار جاسايدى: «دىمىڭ ىشىڭدە، ۇندەمە». مەن ءتىل قاتپايمىن. ءبىراق كەمپىردىڭ تۇسپالداپ اقىل ايتۋى تىم جيىلەپ كەتتى. بۇگىن وسىمەن ءۇشىنشى ەسكەرتۋى: «بالام، بايقا، بايقاڭدار». نەنى بايقايمىن؟! تاپ وسى ۇيدە كەشەلى بەرى دانەڭە بۇلىنگەن ەمەس. توگىلىپ، شاشىلىپ جاتقان ءدام دە شامالى، اۋىلداعىداي شاربى اقتارىپ، مال سويۋ بىزدە جوق، قاپ-قاپ قاتىق تاعى بولمايدى. قاداقتاعان ەت، بولكەلەگەن نان. بۇنىڭ قاي جەرى اعىل-تەگىل! الدە كەلىنىنەن ءبىر ىسىراپقورلىق كوردى مە؟ و، ونىڭ قيسىنى، ءتىپتى، كەلمەيدى.
ويتكەنى ايەلىمنىڭ سىرى وزىمە ءمالىم. جو-و، كەلىنشەگىمدى ەشكىم ساراڭ اتامايدى، تەك ەسەپ-قيساپتى ۇناتاتىنى عانا. شارۋا ورتاق قوي، ونىسىز قيىن دا! ماسەلەن، وتاعاسى بولعاندىكى مە — بۇل ۇيدەگى ەڭ شىعىنى مول جان — مەنىڭ ءوزىم. كۇنىنە ءبىر سوم ون تيىن اقشا جويام. تۇسكى اس، جيىرما ەكى تيىن «بەلومور». وسىنى تۇگەل ءتىزىپ كەلگەندە ورىنسىز شاشپالىق مەنەن دە اڭعارىلمايدى. ءبىراق زايىبىم سوڭعى ازىردە «زدوروۆە» جۋرنالىن وڭدى-سولدى تىقپالاپ، شىلىمنىڭ زيانىن كوپ اڭگىمەلەپ ءجۇر. نەسى بار، دەنساۋلىق قىمبات.
سونىمەن، قالادا تۇرا باستاعانىما ەكى-اق اي تولعان شەشەمنىڭ نە كورىپ، نەنى مەگزەپ سويلەگەنىن بايىپتاي الماعان كۇيىم، ايەلىم مەن شەشەمە كەزەك ءموليىپ، باسىم قاتادى. ناق مىنا تۇستا ەنەلى-كەلىندى ەكەۋى بىرىگىپ، ۇعىنىسىپ قالعانعا ۇقسايدى. ەكەۋى دە ورە تۇرىپ ماعان ۇرساتىن، جەر-جەبىرىمە جەتىپ تىلدەيتىن سىقىل-دانادى. سەبەبى مەن ەر اداممىن، ايەل جۇرتى اقىلدىلىعىن ماعان كورسەتپەگەندە كىمگە كورسەتەدى؟!
استانانىڭ كوپ ازاماتىنىڭ قاسىرەتى ماعان ايان. ادەتتە كوبىنىڭ اۋىلدان كەلگەن شەشەلەرى مەن قالادان تاپقان سۇيىكتىلەرى سيىسپاي الەككە سالادى. نەگە ەكەنى بەلگىسىز، ءوز باسىمدا ونداي ءقاۋىپ بولعان ەمەس. دۇنيەدە ەكى ايەل ءتىل تابىسسا — ول مەنىڭ شەشەم مەن ايەلىم سەكىلدەنەدى دە تۇرادى.
كەشكى ءشايدىڭ داستارقانى ەدى. قاعاز داڭعازاسى، داۋ-دامايى كوپ كەڭسە جۇمىسىنىڭ ساماي تەرلەتكەن سارساڭ ساعاتتارى ارتتا قالدى، الدا جاقسى اس، جايلى توسەك تۇر. بارىنشا ءۋايىمسىز، كوڭىلدى وتكىزەتىن-اق ۋاقىت. امال نە، ۇلكەن كىسىمىزدىڭ نازارى تومەن. ءبارىمىز سونىڭ بەتىنە جالتاقتايمىز.
تالعار قۇزىنىڭ ۇشار باسىنا توقىمداي قارا بۇلت قونادى. اينالا، بالاپان-شىڭداردىڭ مۇز قاباقتارى كۇنگە شاعىلىسىپ، ساۋلە شاشادى، ءبىراق بۇكىل الاتاۋ اۋماعى اشىلىپ كەتە المايدى. تاۋ بۇكتەسىنىندەگى قار-مۇزعا توگىلگەن نۇردىڭ ءوزى انىق جارقى-راماي، جاسقانا، كۇڭگىرت بوزارادى عوي. ءبىزدىڭ كارى تالعارىمىز دا داستارقان باسىنا ناق سونداي اسەر تاراتادى. ەسسىز، ەركە سابيلەر تيتتەي-تيتتەي الاقاندارىمەن اۋىزدارىن باسىپ، تۇنشىعىپ كۇلەدى. مەنىڭ اننان-مۇننان سۇيرەپ، قيىستىرىپ ايتقان اڭگىمە-ازىلىم ەسكەرۋسىز قالعانى ازداي، مۇرىنىن تىجىرتا بەرگەن سوڭ ءسوزدى ءبىرجولا تىيعانمىن. اۋىر ءبىر مينۋتتار ءوتىپ جاتتى. شەشە الدىندا باتىپ ءۇن قاتا الاتىن جالعىز مەن ەدىم، مەنىڭ اۋىزىما ءسوز تۇسەر بولمادى. اناۋ-مىناۋ ءسوزدىڭ قادەگە اسپايتىنىن جاڭا عانا كوردىم. وسىنى سەزىنگەن سايىن رۋحىڭ قۇلاپ، ءتىپتى، بىردەڭە ايتا قالسام، ەكى ءسوزدىڭ باسىن قۇراي الار-الماسىما كۇمان ەتەتىن سياقتىمىن. ءارى كوز بىتكەن ماعان قاراپ جاۋدىرەيدى، ءبارى مەنەن بىردەڭە كۇتەدى. الدەبىر اڭگىمەنى قويىپ قالسام، ەشقايسىسىنىڭ باتىل عىپ قوستاي المايتىنىنا دا سەنەم. ودان بەتەر قىسىلا، قىسقارا تۇسەم. ءدال مىنا ساتتەگى تىنىشتىق ات باسىنداي التىن بولسا دا، جىلت ەتكەن كۇلكىنىڭ جەز ويماعىنا ايىرباستار ەم! وت باسىنىڭ باعى — تىنىشتىق دەگەندى تالاي ەستىپ ەدىم، ال ادامنىڭ باقىتتى بولۋى ءۇشىن بۇل ءسوزدىڭ مۇنشالىقتى تار ماعىنالى ەكەنىن، تۇڭعىش مارتە، ءقازىر ءتۇيسىندىم. ءبىر كەمپىردىڭ قاباعىنا بولا ءبارىڭ سالبىراپ نە كورىندى دەرسىز. و، و كىسىنىڭ قاباعى ءبىز ءۇشىن قاباق ەمەس، اسپان. ونىڭ كوڭىل-كوگىنە ويناپ شىققان شۇيكە بۇلتتىڭ كولەڭكەسى بارىمىزگە جەتەدى. مىنە، تۇگەل قوڭىرايىپ وتىرمىز. اسپاندى بۇلت السا — جەلگە سەنەسىڭ، كوڭىلدىڭ بۇلتىن كىم ايدار؟
سونىمەن، ءبىر ءۇيلى جان بۋلىعىپ قالدىق. ايتەۋىر وسى وت باسى ءبىر وعاشتىق ەتتى، ايتەۋىر ءبىرىمىز جازىقتىمىز. قايسىمىزدان كەتتى؟ شىركىن، ايتىپ ولتىرسە عوي!
كەلەسى مينۋتتا ءبىزدىڭ شاڭىراققا بىتكەن مەنەن كەيىنگى جالعىز ۇل — سەگىز جاسار سەرىكبول وز-وزىنەن قورقىپ، قۋىستانىپ وتىرىپ ءبىر ءۇزىم ناندى ءتۇسىرىپ الدى. نان تۋرا مەنىڭ اياعىمنىڭ استىنا قۇلاعان ەكەن. مەن ەڭكەيىپ ۇلگەرگەنشە شەشەم جەردەن جۇلىپ اپ، بىرەر ۇرگىلەدى دە، اۋىزىنا سالىپ جىبەردى. ەرلى-زايىپتى ەكەۋىمىز بىر-بىرىمىزگە قارادىق، كادىمگى كوپ بالالى ءۇيدىڭ كۇتىمسىزدەۋ ۇستالعان ورىندىقتارى ءبىر-بىر سىقىرلاپ باسىلعان، كەلىنى شىدامادى بىلەم:
— اپا، ءبىز بالالارعا جەرگە تۇسكەندى جەگىزبەي ۇيرەتىپ ەك، — دەپ سالدى. جانىم قىلپ ەتتى. جالما-جان كەسەمدى قيسايتا تاستاپ، تۇرىپ كەتۋگە ىڭعايلانا بەرگەم، شەشەم بىلەزىكتى قولىمەن اۋانى ءبىر سىزدى: «قوزعالما!..» ساسقانىم شىعار، مىنا سوزدەردىڭ اۋىزىمنان قالاي شىققانىن ءالى كۇنگە تۇسىنبەيمىن. ايتەۋىر: — راس، جەرگە تۇسكەندى جەگىزبەۋشى ەدىك، — دەپ، ايەلىمنىڭ ءسوزىن ىلە قوستاعانىمدى شوشىنا، بۇكىل توبە-قۇيقاممەن سەزىندىم. ءبىر قاتەنى تۇزەتەم دەپ ەكىنشىسىن جىبەرگەنىمدى مويىنداعاندا بەرەكەم ءتىپتى ۇشتى. ءبىراق ۇلكەن كىسى بۇنىڭ كۇللىسىنەن باسقاشا، ءبىر كۇتپەگەن ماعىنا تاپتى:
— بالام، — دەدى ول، ەر ادامعا بىتەر اۋىر، شەكەلى باسىن يزەپ-يزەپ جىبەرىپ، — بۇنىڭ وتە دۇرىس، بالام. الىس جەردە جۇرگەندە اۋىزبىرلىك كەرەك. ءوستىپ ءبىرىڭنىڭ ءسوزىڭدى ءبىرىڭ قولداپ، جاقتاپ وتىرعاندارىڭ جاقسى. — مەن كۇدىكتەنىپ قالدىم. ناق وسى كومبەنىڭ استىندا اششى كەكەسىن جاتقان جوق پا دەگەن كۇدىكپەن كەمپىردىڭ جۇزىنە ءۇڭىلدىم.
— جوق، شىن ءسوزىم، بالام، كەكەتىپ، مۇقاتىپ، قايتەيىن. ءبىرىڭ ۇلىم، ءبىرىڭ — قىزىمسىڭ. اركىم پەيىلىنەن تابادى عوي. الپەشتەپ كۇتىپ جۇرسىڭدەر، راقمەت، — دەپ ءبىر توقتادى. انا كوكىرەگىنىڭ ارعى تۇكپىرىندە ۇلكەن ءبىر سىردىڭ، الدەنەندەي سالماقتى بىردەڭەنىڭ جاتقانىن وسىنىڭ ءوزى-اق اڭعارتقانداي ەدى. مەن تاعى دا ءىش جيدىم. كەلىنشەگىمنىڭ بويىن سەكەم، ساق ۇستاعانىنا قاراپ، ونىڭ دا ءجوندى ەشتەڭە ۇقپاعانىن، ول دا ءوزىم قۇساپ كۇتىلمەگەن اۋىر ءبىر جاعداي — جايسىز اڭگىمە توسىپ، قارايلاي قالتىراپ وتىرعانىن سوندا ءتۇسىندىم.
كەمپىردىڭ قالايدا ءبىر نارسە قوزعاۋى انىق-تى. ايەلىمدى قايدام، ماعان ۇلكەن كىسى ءقازىر قالالارىڭ قۇرىسىن، اۋىلعا كوشىڭدەر دەپ قيعىلىقتى سالاتىنداي كورىندى. ويتكەنى ءوزىم وقۋ بىتىرگەلى بەرگى ون جىلدا تالماي ۇگىتتەپ، قالاعا كەلۋگە ازەر كوندىرگەم.
كەلىنى تاعى دا شىدامسىزدىق جاسادى:
— اپا، قايسىمىزعا رەنجىدىڭىز، نە بولدى؟ الدە بالالار ءتىل المادى ما؟ ايتقانىڭدى ۇقپاسا، شىبىق پەن شاپالاق بار، جوسىتىپ جىبەرمەيسىز بە؟ — وسىنشا ورىندى، سىپايى ەستىلگەنىمەن، بۇ سوزدەردىڭ استارىندا اناعا ءتان وسالدىق — بالانى قورعاۋ، سونىڭ ىسىنە كەشىرىم جاساۋدى تىلەگەن كادۋىلگى يتارشى پيعىل جاتقان-دى. شاپالاق پەن شىبىقتى تەك ەنەسىنىڭ كوڭىلىنە بولا قىستىرعانىن سەزە قويدىم. مۇنى ۇلكەن كىسى دە جازباي تانىپ، كۇلىپ جىبەردى:
— اتاي كورمە، شىراعىم. سابيلەردى شىرقىراتىپ نەم بار، زامانىنا قاراي بالاسى، باقىتتارىنان كورەر. شۇكىر، بالالار مەنىڭ توكپەي ءىش، تۇسىرمەي جە دەگەنىمدى ۇعىنىپ كەلەدى. ودان ارتىق نە سۇرايمىن. كىنا سەن ەكەۋىڭدە مە دەيمىن، كوڭىلدەرىڭە كەلمەسىن، مەنىڭ اڭگىمەم قىسقا. مەنى انا دەپ بىلەتىن بولساڭدار، ايتاتىن ءبىر تىلەگىم: اينالايىن، استى قادىرلەڭدەر، — دەدى. كەلىنى ەكەۋىمىز جەڭىلەيە كۇرسىندىك. مانادان ماڭداي جيىرعان رەنىشتىڭ بار سالماعى وسى-اق پا؟ تاماقتى كىم ءقادىر تۇتپايدى: ءتۇھ، سو دا قايعى بوپتى، ا!
— جوق، بالام، — دەدى كەمپىر. مەن سەلك ەتتىم.
— جوق، بالام، بايقاۋىمشا، كىنا سەندە. سەن عوي جەرگە تۇسكەندى جەگىزبەي ۇيرەتتىم دەپ كەرگيسىڭ. ماقۇل بولسىن. ال جەرگە تۇسىرمەي جەۋدى نەگە ۇيرەتپەدىڭ؟ وسى قالاعا كەلگەلى مىنا كوزىم كورىپ ءجۇر. ۇيلەرىڭنىڭ ءىشى-سىرتى تۇگەل نان، ناننىڭ قيقىمى. قوقىر سالعان شەلەكتەرىڭدە دە نان، جۋىندىدا دا نان، الگى كۇل مە، سىپىرىندى ما، نەمەنە، سونى توگەتىن جەرلەرىڭدە دە نان. مىنە، سەن جەرگە تۇسكەندى جەگىزبەيمىن دەيسىڭ، سونى دا ءسوز دەپ سويلەدىڭ بە. نان جەرگە تۇسسە دە — نان.
بۇل كىسى كىمگە كەيىسىن، ءسوز ەستيتىن مەن بولاتىنىم انالى-بالالى ەكەۋمىزگە دە بەلگىلى ەدى. سوندىقتان تاعدىر ۇكىمىنە مويىن توسىپ بۇعا تۇسەم. باس ءقادىرى، ازامات ابىرويى سىقىلدى، ۇرت كورىپ شىعاتىن كەردەڭ سوزدەر كەمپىر الدىندا قيقىم نانمەن باعالا-نادى. ءۇي جاندارىنىڭ، اسىرەسە، ەكىنشى، ءۇشىنشى كلاستىق قانا تۇسىنىگى بار بالالارىمنىڭ الدىندا اقىماقتىعىمدى مويىنداعىم-اق كەلمەيدى. شارا قايسى، ءوزى از عانا بەدەلدىڭ قالعان جارتىسىن قاناعات تۇتۋ... ەندىگى ابىروي سول سياقتى.
ءىڭىر ءشايى مانا ءىشىلىپ بىتكەن. كەسە-شىنىلاردى بىر-بىرلەپ بالالار جيناپ تاۋىستى. داستارقان شەتىندە جالعىز تاس تاباقشا. ستولداعى نان قيقىمىن سىپىرىپ سوعان سالعان، انا جاققا اكەتۋگە باتپاي كەلىنى وتىر.
— بىلە بىلسەڭ، ناننىڭ ءبىر اۋناپ تۇسكەن جەرىن باسۋدان يمەنەر ەدىڭ سەن. مەن سەندەردىڭ ۇيگە كيەتىن تاقاسىز كەبىستەرىڭنىڭ تابانىن كورىپ، ءتاۋبادان قايتتىم. بۇگىن كۇنى بويى بىتىرگەن شارۋام سول: تاباندارىڭا تالايدان جابىسىپ قاتىپ قالعان ناندى الۋعا تىرناعىمنىڭ ءالى جەتپەدى، پىشاقپەن قىرىپ تازارتتىم. توسەنىشتەرىڭنىڭ ءار جەر، ءار جەرىنە جابىسقان نانعا قايناعان سۋ قۇيىپ ءجىبىتتىم. تىرنادىم، ءسۇرتتىم — ايتەۋىر، كەتىردىم. مۇنىڭ ءبارىن مەن بۋىن-بۋىنىم قالتىراپ ءجۇرىپ ارەڭ اتقاردىم. جو-وق، كارىلىكتەن، اۋرۋدان ەمەس، بۋىنىم قورىققاننان قالتىرادى. ءيا، ناننىڭ قاسيەتىنەن قورىقتىم. وسى ءقازىر دە سۇيەك-سۇيەگىم سىرقىراپ وتىر. ال ماناعى ءبىر كەزدە توبە-قۇيقام، تال-تال شاشىمنىڭ ۇشىنا شەيىن شىمىرلاپ ەدى. شۇكىر، ۋاقىت جاقسى، ەل كۇيلەندى، كۇيلىمىز دەدىڭ-اۋ سەن كەشە؟ تاپ اۋىلداعى جۇرتتان، وزدەرىڭ قۇساپ وقىماعان قاراڭعى ەلدەن اسىپ كەتكەن داۋلەتتەرىڭ جوق، شىراق، تاسپاڭدار. مۇنى مەن سەندەردىڭ كوتەرىڭكى كوڭىلدەرىڭدى باسۋ ماقساتىمەن ايتپايمىن. ءتىپتى ولاي ويلاسام دا ەشكىمنىڭ الدىندا كۇناكار بولماس ەدىم. نەمەنە، سەندەردىڭ كوڭىلدەرىڭ ناننان بيىك پە؟ سەن ناندى اياققا باسقاندا ۇيالمادىڭ عوي؟ سەن... سەن بالا، ءوز قۇنىڭ قانشا، سونى بىلەسىڭ بە؟ — مەنىڭ مويىنىم تەرشىپ جۇرە بەردى. ەكى قۇلاعىمنىڭ قالقان شەمىر-شەكتەرى زىڭ-زىڭ دىبىس شىعاراتىن ءتارىزدى. ەكى الاقانىممەن باسا قويدىم. نە ايتقانىن اجىراتا المادىم. كەلىنى كۇڭك-كۇڭك سويلەپ، نان قيقىمى سالىنعان تاس تاباقتى ۇستاپ اس ۇيگە كەتتى. «ءوز قۇنىڭ قانشا، سونى بىلەسىڭ بە... قۇنى قانشا». دۇنيەدە بۇدان قيىن سۇراق بولماس دەپ ويلايمىن. مۇنداي ساۋالدىڭ الدىندا كىم-كىم دە ابىرجىر ەدى. راسىندا، قۇنىم قانشا، قانشا سوم، قانشا تيىن ەكەن؟ دۇكەنگە كىرسەك قوي، مىناۋ جوندەم، اناۋ قىمبات دەپ ءارقايسىسىمىز وزىمىزشە قۇن كەسىپ، باعا پىشەمىز. وزىمىزگە بىرەۋ سويتسە... قىزاراقتاعاننان باسقا نە تاۋىپ ايتار ەك؟! «قۇنىڭ قانشا، ءوزىڭ ايتشى؟» نەتكەن اۋىر، نەتكەن قاتال ساۋال! ءبىر ءسات شەشەم وسى سۇراقتى ماعان ادەيى ساعىمدى سىندىرۋ، تاپتاۋ پيعىلىمەن تاستاعانعا ۇسادى. ايتپەسە مۇنداي تۇيىققا نەگە تىرەيدى؟ بايىرعى قاتالدىعى ما، الدە بىردەمەدەن كوڭىلى قالدى ما؟
بۇل كەزدە ۇلكەن كىسى كەلىنىنىڭ كوڭىلى اس ۇيدە دە بايىز تابا الماي، ىدىس-اياقتى ءبىراز سالدىراتقان سوڭ قايتىپ ورالعان. ءسولپيىپ ءسال تۇردى دا ەنەسىنىڭ وڭ بۇيىرىندەگى جۇمساق كرەسلونى اۋلاقتاۋ سىرعىتىپ، سىلق ەتىپ وتىرا سالدى.
— كەلىنىم، تىڭداپ ال. سەنى دە مىنا ماعان ۇساپ قوقىپ-سوقىعان ءبىر كەمپىر تاپقان شىعار. سەنىڭ قالاي ءوسىپ، نە ءتالىم العانىڭدى بىلمەيمىن. ءسىرا، كەمپىر سىيلاۋىڭا قاراعاندا، انا كورگەن بولارسىڭ. ءيا، ءۇمىتىم بار، سوسىن سويلەيمىن، مەنىڭ بالامدى سەن كەيىن تانىدىڭ. قوي شۋاشى مەن ەسكى شۇبەرەكتىڭ يىسىنەن ادالانعان كەزىندە كوردىڭ. سەنىڭ الدىڭدا ۇلىمنىڭ ارۋاعىن قاشىرايىن دەمەيمىن، بىلە بىلسەڭ، ارۋاقتى قا-شىراتىن وتىرىك، مەن ءبىر عانا وقيعانى ەكەۋىڭنىڭ دە ەسىڭە سالعىم كەلەدى. انەۋكۇنى سەن ءبىر كىتاپ وقىپ بەردىڭ-اۋ، ۇمىتپاسام، ىشىندە «ادامنىڭ ەڭ ۇلكەن باقىتى — ۇمىتا الاتىنىندا» دەگەن ءسوز بار. جارىقتىق، كىتاپ ءسوزىن الاي-پۇلاي دەسەك، اۋىزىمىز كۇيەر، اللا ساقتاسىن. اتتەڭ، ۇمىتشاقتىقتى باقىتقا بالاعانى... بىلمەيمىن، مەن كورگەن جۇرتتىڭ ءبارىنىڭ سورى — سول ۇمىتۋ، ۇمىتتىم، ۇمىتىپ قالدىم بولىپ كەلەدى. اياز-بي ءۇيىنىڭ ماڭدايشاسىنا نەگە جىرتىق كەبىسىن ىلەدى؟ ويتكەنى تەگىمدى ۇمىتىپ، تاسىپ، توگىلىپ كەتپەيىن دەدى، ءيا، ول انا سەندەردىڭ كىتاپتارىڭدا جازۋلى. سەندەر ەرتەكتى وتىرىك كورىپ، سەنبەيسىڭدەر، جو-وق، جاڭساق ويلايسىڭدار... ءبىردى ايتىپ، بىرگە كەتەم-اۋ، سەنى قايدام، شىراعىم، مەنىڭ ۇلىم ناندى قادىرلەۋى كەرەك، جوقشىلىق مۇنىڭ قانىنا ەمشەك سۇتىمەن دارىعان. — ەكى بەتىم دۋ ەتتى. ءبىزدىڭ اۋىلداي ەمەس، كورشى حالىقتىڭ اسەرىمەن ەگىن-جاي، ساۋدا-ساتتىققا ەرتە ۇيرەنگەن «كوك بازارى» بار ەلدىڭ قىزى — زايىبىمنىڭ الدىندا تۋىس، جەكجاتتىڭ اۋقاتىن ايتىپ، تالاي ماقتانعانىم ەسىمە ءتۇستى. ىرگەلى، بەدەلدى اكەنىڭ جالعىز ۇلى بوپ، جورعا ءمىنىپ، جىر تىڭداپ ءوستىم دەگەم. اعايىن، اۋىلداسىمنىڭ قازىرگى تۇرمىسىن كورگەن زايىبىم قالتقىسىز يلانعان-دى. ەندى سول نانىم، سەنىم قالاعان قابىرعانىڭ ەڭ استىڭعى نەگىزگى قاتارىنان تورت-بەس كىرپىشتى الدەكىم سۋىرىپ كەتكەندەي كوڭىل-سارايىمنىڭ ءبىر بۇرىشى ۇڭىرەيىپ شىعا كەلدى. ءبىراق بالالاردىڭ اناسى باعزى قالپى مەن جايىندا نەنى بولسىن شىداپ تىڭداۋعا، كوتەرۋگە دايىن كەيىپ تانىتادى. ال انامنىڭ الدەنەندەي جايسىز ءبىر وقيعانى بايانداۋعا بەكىنگەنى حاق. ماعان ءدال ءقازىر ءبارىبىر سىقىلداندى. تەك ويىنداعىسىن تەزىرەك ايتىپ بىتسە ەكەن دەيمىن.
— ءيا، شىراعىم، سولاي، وتكەندەگى تۇرمىستىڭ حاقىنداعى شىن سوزدەن ۇيالماي-اق قوي. مەن ءوزىمنىڭ ۇل ءوسىرىپ وتىرعانىمدى و باستا-اق بىلگەن انامىن. اكەڭ وسى مەزەتتە كەبىنىن سۇيرەتىپ، كىرىپ كەلسە، كوزىنە تۋرا قاراي الامىن. وسىناۋ اۋرۋ جەڭگەن الپىس جىل عۇمىرىمنىڭ وتىز بەس جىلىن جەسىر وتكىزدىم. حاق-تاعالانىڭ الدىندا دا جەرگە قارارداي جازىعىم بولعان ەمەس. سەنىڭ بەتىڭە جەل تيگىزگىم كەلمەدى. ۇلىم وسەر، كۇنى ەرتەڭ توڭىرەگىنە دوس-دۇشپان جيىلار، سوندا بەتى اشىق، جانارى تىك بولسىن دەدىم. ءبىز كەشكەن كۇندى قۇداي ۇرپاقتىڭ ۇرپاعىنا بەرمەسىن! ءىلايىم سولاي بولعاي. سو ءبىر قيىن كۇندەردە، بالام، سەنىڭ اناڭ كەشىرىلمەس ءبىر قىلمىس ەتتى. ونى سەن بىلمەيسىڭ، سەنىڭ اكەڭ سونى ءالى كەشىرمەيدى، ءيا، كەشىرە المادى.
وسى ارادا بۇكىل وكپە-قولقام سولق ەتىپ، اياعىمنىڭ باسىنا تۇسكەن تارىزدەندى. ستولعا جاپقان كلەەنكانىڭ ءبىر جەرىن الدەقالاي پىشاق ءتىلىپ كەتىپتى. جەرگە قاراتتى، جەر شۇقىتتى دەگەن سول-اق شىعار، الگى پىشاق تيگەن تيتتەي جەردى تىرناپ كەڭەيتە باستادىم. ءالى كەشىرمەيدى... نەنى كەشىرمەيدى؟ مىناۋ جارىق جالعاندا ۋاقىت كەشىرمەيتىن نە بولماق؟ سەنىڭ بەتىڭە جەل تيمەسىن دەدىم. ءىمم!..
— تىڭدا، بالام، ۇعىپ ال. سەن وندا ۇشتەن تورتكە قاراعان ەدىڭ. ارىقتان، سۋىقتان ولگەن مالدىڭ ەتى قولعا جەلىم قۇساپ جابىسادى ەكەن. قاۋقارى جوق قارا شىلامىر كوڭىل الداۋعا عانا جارادى. سەن سول جولى جالقىلداپ جامان ءىستىڭ. ءالى كوز الدىمدا، مويىنىڭا تاققان دۇعالىقتىڭ ءجىبى قيىپ، كورىنبەي كەتتى. كادىمگى شارعى ءجىپ بولاتىن، سونى ۇزۋگە قولىمنىڭ ءالى جەتپەدى. ءقازىر ويلاسام دا جانىم شىعىپ كەتە جازدايدى: سوندا سەن ءوز قولىممەن تاققان دۇعالىقتىڭ جىبىنە قىلعىنىپ ولەتىن سىقىلداندىڭ. جات كوزدىڭ سۋىعىنان، سايتان-ساپاتانىڭ سالقىنىنان ساقتاعان جارىقتىق اشتىقتان قورعاي المايتىنىن دا سەزدىم. اقىرى، تەرگە، كىرگە شىرىگەن ءجىپ قوي، جاندارمەن ءۇزىپ جىبەردىم. عۇمىرىڭ دا سول جىپتەن مىقتى ەمەس-تى، ول دا ۇزىلۋگە شاق تۇرعان. ءاي، دۇنيە-اي، سو ساتتە كوزىمە ءبىر ءۇزىم نان ەلەستەدى. ءيا، قول باسىنداي نان، قۇمارشىقتىڭ نانى. كوزىم تۇنىپ الدى. سوندا كوزىم جۇمۋلى ما ەدى، اشىق پا ەدى، ءالى كۇنگە تۇسىنبەيمىن، ايتەۋىر... نان ءيىسى بۇرقىراپ قويا بەردى. جانىپ جاتقان وتقا قارادىم: قازاندىق جاقتاۋى — ىس، كۇيە شالعان بالشىق تاس كۇيىپ پىسكەن كۇلشەگە ۇسادى... ءتىسىم شىقىرلاپ كەتتى... الدەن ۋاقىتتا جاعىم ءتۇسىپ تامسانا الماي قالعانىمدى سەزدىم. اۋىزىم كۇيىك تاتيدى. نەتكەن ءتاتتى كۇيىك ەدى دەسەڭشى! كادۋىلگى نان جەگەندەي بولدىم. ءيا، نان. بالشىق تاستىڭ كۇيىگى دە ناندىكىنە ۇقسايدى ەكەن. تاس پەن ناندى ۇقساستىرعان ەكەۋىنىڭ دە كۇيەتىنى حاقىنداعى تارىققان اقىلدىڭ تانتىق تۇيسىگى دە، نە دەيسىڭ. سودان... ەكى-ۇش كۇنگە شەيىن اۋىزىمدى باسا الماي ءجۇردىم. تىستەرىم قاقساپ تيگىزبەيدى. ال و جولى كادىمگىدەي ءنار الىپ، ەس جيىپ ەدىم. بالام، ساعان مۇنىڭ ءبارى ەرتەگى سىقىلدى، ويتكەنى سەن وندا ەسىڭدى بىلمەيتىنسىڭ. مىنا ءبىز بەيباقتار ۇمىتا المايمىز. ۇمىتار ەدىك، سەندەر ۇمىتتىرىپ تۇرسىڭدار ما بىزگە؟
انادا سەن بالا ءبىر سوزىڭدە: «سوعىس بىتكەلى وتىز جىل، باستارىنان كەشكەن وتىرىك-شىندى قيىندىقتارىن ايتىپ، تالاي كارى-قۇرتاڭ ءالى نان جەپ ءجۇر»، — دەدىڭ-اۋ. مەن شەشەڭ ەمەس، اكەڭ بولسام، سول ءسوزىڭ ءۇشىن سەنى قامشىنىڭ استىنا الاتىن ەم. سوندا سەن ەسسىز سويلەۋگە قالاي اۋىزىڭ باردى؟ ءيا، بىلەم، سەندەر كومەيدەن شىققان كورىكسىز سوزدەردى تۇگەلىمەن ءازىل، قالجىڭ دەپ اقتالعىلارىڭ كەلەدى. سوندا ءقايتىپ ارىلماقسىڭ؟ جامان ءىس، جارامسىز ارەكەت ەتىپ قويساڭ ادال، اق سوزبەن جۋىپ، شايارسىڭ، ال ادام، جامان پيعىلىنان قالاي اقتالماقسىڭ؟ كىسى جالپى پيعىلىنان قالاي اقتالادى؟ ءبۇتىن ىشكى سارايىڭدى نەمەن تازارتارسىڭ؟ بالام، كوڭىلىڭە كەلمەسىن، سەندەر تىم كىرلەپ كەتكەن سەكىلدىسىڭدەر.
شەشەم قالا جۇرتىنىڭ حاراكتەرىن تۇگەلىمەن كۇپىرلىك، اسىلىققا ساييدى:
— ارالاس-قۇرالاسى جوق نەتكەن ەل! وسىندا قىرىق سەگىز ءۇي بار، سولاي ما؟ نەگە ەشقايسىسى كىرمەيدى؟ الاپەسپەن اۋىرعان ۇيمىسىڭدەر. جوق، سەندەردى ەشكىم كەرەك قىلماي-اق قويسىن، وزدەرىڭ نەگە بارمايسىڭدار؟ كەشە ءسۇت الىپ كەلە جاتىر ەدىم، مىنا قارسى ەسىكتەگى كەلىن مەنى كورە سالىپ، ءتوسىن كايكيتە قويدى. ءاي، اللا-اي، ساقتاي گور مۇنداي دا جۇرت بولادى ەكەن! شاماسى وزدەرىڭ دە سۇيتەسىڭدەر عوي! — ۇلكەن كىسى تەبىرەنىپ سويلەيدى، تەپسىنىپ كىنا ارتادى. جايشىلىقتاعى مومىن، اقىلدى انا بىرتە-بىرتە قاتال ايىپتاۋشىعا اينالىپ بارادى. مەن ونىڭ وسىنشا شۇيلىگۋىن وزىمشە تۇسىنۋگە، تالداۋعا تىرىسام. قالاي ويلاسام دا مۇنشا تارىنىپ، تاۋىسىلۋىنا قيسىن تاپپايمىن. ءبىر ءسات مىنا ايتىپ وتىرعاندارىنىڭ ءبارى — انشەيىن جاي، مەنى كىنالاۋ ءۇشىن، جوقتان جونىپ شىعارىلعان سىلتاۋلار سىقىلدانادى. اينالا بەرىپ، تاعى وزگەرەم، ءوز باسىمنىڭ ءمىنىن ىشىمنەن ءوزىم تىزەم. كەمپىر نەنى ءسوز ەتسىن، كۇللىسى كەپ ءبىر ارناعا قۇيادى، ول قىرسىق اتاۋلىنى قىرلاپ اكەلىپ، باياعى نانعا، ناننىڭ مولدىعىنا تىرەيدى. توقتىق كىسى تانىتا ما؟! قاسىقتاپ ءسۇت، اياقتاپ ۇن سۇراپ جۇرسەڭدەر، كورەر ەم، بالەم. مىنە، و كىسى وستەدى. ۋاقىتتىڭ، زاماننىڭ كەڭشىلىگىن بىزدەن قىزعانا ما، قايتەدى؟ تاسىساق — تابىسىمىز شىعار؟! ەشكىمنىڭ الا ءجىبىن اتتاعان ەمەن، ەرىنىمدەگى — ەڭبەگىم، كىمنىڭ نە شارۋاسى بار. تەك مۇنى مەن كوڭىلىممەن عانا تۇسىنەم: وي-پيعىلدى، كوبىنە سوزگە اينالدىرماي قۇرتۋعا كۇش سالام. ويتكەنى ءسوز ءتۇزىلىپ، باس قۇراسا — اۋىزدان شىعىپ كەتۋى كادىك قوي؟ جالما-جان كوكىرەك تۇكپىرىمدى كورىپ قالمادى ما دەپ، شەشەمە قارايمىن. ول ءازىر تىيىلارعا ۇقسامايدى. مەنىڭ كوزىمە كارديوگراممالىق سىزىق ەلەستەيدى.
— سول كۇنى كەشكە كوجە ىشتىك. اياق جەتەر جەردە ەل جوق-تى. ايتام-اۋ، اش ايەلدىڭ اياعى قايدا جەتسىن. قابىرعاعا سۇيەنىپ، قاز-قازداپ ۇيدەن شىقتىم. كوز كورە ىسىپ-كەۋىپ باراتقان جالعىز ۇلدىڭ ءتۇرى جانىمدى وتتاي جالادى. يەي، اللا-اي، ءيىس پەن ءدام دە بويعا قۋات ەكەن، جاڭاعى كۇيىك كۇش بەرىپتى، جارىق دۇنيەگە ءىشىم جىلىپ قالدى، قۇدىعىمىز بىرگە كورشىنىڭ ۇيىنە قالاي جەتكەنىمدى ءالى كۇنگە ەسىمە تۇسىرە المايمىن. ايتەۋىر، تىسكە باسار ءتۇيىر سۇراپ، جالىنعانىم جادىمدا. ول بىزگە جاماعايىن ەدى. اتەكەم جارىقتىق «وسى قاراعىمنان قايىر كۇتكىزبەي العايسىڭ، قۇدايىم» دەپ تۇڭىلەتىن. راسىندا تۇندىگىنەن شىققان ءتۇتىنىن بۇلدايتىن ءباتشاعار ەدى. ماعان سولاي كورىندى مە، بارى سول ما — بىلمەيمىن، مەنىڭ ءحالىمدى تانىعاندا ول قۋانىپ كەتكەنگە ۇسادى. يەي، شىراعىم، باسىڭنان ب ا ق تايسا باعىڭدى بازار كەسەر دەگەن شىن ءسوز، الگى ءزالىم مەنىڭ تۇلا بويىمنان جىلتىراق ىزدەپ جىلماڭ قاقتى. پيعىلىن بىردەن سەزدىم دە، وسى كۇمىس بىلەزىگىمدى سىپىرىپ الدىنا تاستادىم. باسىن شايقادى. ەرتەڭ-بۇرسىگۇنى تۋعالى تۇرعان جالعىز سيىردىڭ ىشىندەگى بۇزاۋدى اتادىم. تاڭدايىن تىق ەتكىزدى. توركىنىمنەن كەلگەن ءتورت قۇلاش تىقىر كىلەمدى اۋىزىما الىپ ەم، قاباعىن شىتىپ ورىنىنان تۇردى. شوشىپ كەتتىم. تەرەڭ سۋدا قار تالدىرا تالماپ كەپ ۇستاعان تالىم جۇلىنىپ بارا جاتقانعا ۇسادى. ءيا، بالام، قاسيەتتى كىسىلەر قىسىلعاندا ءتىلى «قاليماعا» تيەدى دەۋشى ەدى، مەنىڭ ءتىلىم، مىنا قىرقىلعىر قىزىل ءتىلىم سوندا سايتانعا ءسۇرىندى بىلەم، ساسقاندا اۋىزىما ءقايتىپ، قالاي تۇسكەنىن بىلمەيمىن، ايتەۋىر: «قامشى، كۇمىس قامشى بار» دەپ ايقايلاپ جىبەرىپپىن. بۇل — جان داۋىسىم ەكەن، ەركىمنەن تىس شىقتى. ءتىلىمدى تىستەي قويدىم. امال قايسى، مەنىڭ كىرپىگىمنىڭ ءار قاعىلعانىن اڭداپ وتىرعان انا جاۋىز ۇكىمدى ءبىر-اق كەستى: ەكى اياق تارى. مەن قايتىپ ءسوز قاتا المادىم. قۇداي اتقان قۋ قۇلقىن نە ىستەتپەيدى؟! نە تىندىرىپ، نە قويعانىمدى ءالى دە جوندەپ ۇعىنىپ ۇلگەرمەگەن ەسىم سول ەلەڭ-الاڭ كۇيدە جەتتىم. كوجە ءىشىپ، كوڭىل دەمەگەسىن عانا ءوزىمنىڭ كۇنامدى ءتۇسىندىم. نەعىل دە، قاي ساققا جۇگىرت، ءبارىبىر، ازاماتىنىڭ بوركى مەن قامشىسىن ساقتاي الماعان قاتىندى قار دەيدى، بالام. اناڭ اللانىڭ قارىنە ۇشىراعان كىسى!
سول ءبىر كوجە ۇرتتاپ جاتقان ءتۇنى ارقامدى قامشى وستى. دەنەمنىڭ بىلەۋ-بىلەۋ بولىپ ىسكەنىنە شەيىن سەزىپ ءجۇردىم. سودان بەرى اتتاي وتىز ەكى جىل ءوتتى، تاياق جەمەي ۇيقتاعان ءتۇنىمدى بىلمەيمىن. اكەڭنىڭ اشۋى ءالى باسىلعان جوق. ءسىرا، مەنى مولاعا قۋىپ تىقپاي تىنبايتىن شىعار. قاسقا شىركىن، نەعىل دەيدى ماعان — تۇسىنبەيمىن، اقىلىم جەتپەيدى. — سوڭعى سوزدەردى شەشەم اۋىزى يكەمگە كەلمەي، بۇزىپ ارەڭ ايتتى. كوزىنەن سورعالاعان جاس يەگىنىڭ ۇشىنا كەپ بىرەر ءدىر ەتتى دە تامىپ كەتتى. سونسوڭ «نەعىل دەيدى ماعان قاسقا، نەعىل دەيدى» دەپ قايتالادى. مەن ۇلكەن كىسىنىڭ كيمەشەگى استىنان بۋدىراعان بۋرىل شاشىن ءسۇيىپ الدىم، كوڭىلىم مىقتاپ بۇزىلدى. كەلىنى كوز جاسىن بىلەگىمەن ءبىر سىپىرىپ، تۇرەگەپ كەتتى. اناداي جەردە توڭكەرىلىپ قالعان كەبىس تابانىنا ءۇڭىلدى. سودان سوڭ انا جاققا، بالالارعا قاتاڭ-قاتاڭ ەسكەرتۋلەر جاساپ قايتتى.
— جوق، شىراعىم، — دەيدى كەمپىر كەلىنىنە قاراتا، — ارۋاق كەشپەيدى. ءتىرى جان ءبارىن كەشىرەدى. مەن ونىڭ ولگەنىن سول ءتۇنى-اق سەزگەنمىن. قامشىنى ساتىپ، مىنا جالعىزدى اجالدان قۇتقاردىم، سونى دا مىسە تۇتپادى عوي. قايتەرسىڭ، قايتەيىن. الگى ەكى اياق تارى تاۋىسىلعاندا سيىر تۋدى. ءسۇيتىپ، جالعاسىپ كەتە باردىق. ءيا، شىراق، كولحوز اسكەر سەمياسىنا جاقسى قارادى. و كەزدە دە سولاي ەدى. تەك بەرەتىنى جوق، نە ىستەيدى ەندى؟ ماعان ۇساعان اق جاۋلىق كوپ. ءبارى اسكەر، ءبارى جەسىر. مىنە، ءبىزدىڭ باستان قانداي زامان كوشتى. سول ەكى اياق تارى بولماعاندا، بالام، ءبىز انا دۇنيەنىڭ ادامى ەدىك. ءوزىڭ وسىدان ءپام ەتشى، ەكەۋىمىزدىڭ قۇنىمىز قانشا؟ بۇگىن ادام، ازامات قىمبات دەيسىڭدەر. قىمباتتاتقان مىنا كەڭشىلىك، ۋاقىت، تۇرمىس. جۇرت باسىنا جۇت كەلگەندە نە ءبىر جايساڭنىڭ قۇنى بەس تيىن بولدى. بايقا، بايقاڭدار، بالام. سەندەر عوي ون التى تيىننىڭ نانى دەپ اياققا باساسىڭدار. اسىلى، ۇيات، ماسقارا! مىنا قالاڭنىڭ ىرىمى جامان، شىراق. انەۋكۇنى دۇكەنگە كىرىپ، ادەيى قاراپ تۇردىم. ءىشى تولعان نان، ءمامپاسي، ورىك. ايەلدەر كەلىپ، ءارقايسىسىن ءبىر ءتۇرتىپ، مۇرىندارىن شۇيىرەدى، تاڭدايدى، المايدى. ءتىپتى، قۇداي-اۋ، ناندى قولدارىمەن ۇستاۋدى ار كورىپ، تەمىر مە، شانىشقى ما، بىردەڭەمەن ءتۇرتىپ قارايدى. و، توبا، مۇندايدى كىم كورگەن؟ — الدىڭعى كۇنى بۇ كىسى ماعان ەرىپ، كەڭسەگە بارعان-دى. ءبىز ءبىر مەزگىل بالكونعا نان شاشاتىن ەدىك. كوگەرشىندەردىڭ وعان شۇپىرلەپ كەپ جابىلعانىن قىزىقتايتىنبىز. مۇنى ۇيىمداستىراتىن مەلس دەگەن جىگىت كۇندە قىزمەتكە ون التى تيىننىڭ ءبىر نانىن الا كەلەدى، سۋعا شىلاپ ءسال جۇمسارتادى، سونسوڭ ۋقالاپ-ۋقالاپ... شەشەم ءبىزدىڭ ءوستىپ قۇستارعا «قوناقاسى» بەرگەنىمىزدى كوزىمەن كورىپ ەدى. مانادان بەرگى ۇزاق-سونار ءسوز، سوعىس تاۋقىمەتى، ءومىربايان، كول-كوسىر كىنارات، وسيەتتىڭ ءبار-بارىنىڭ باستاۋى — سول ءبىر جاي ەكەنىن تۇسىنگەندە مەن جەڭىلەيە تىنىس العانمىن. ءبىراق بۇل اڭگىمەنىڭ اقىرى اۋىرعا سوقتى.
—... ءبىر ازامات، وسى وزدەرىڭدەي بولار، الگى قىرۋار ناننىڭ قۇلقى وزىمەن كەتسىن، سيىردىڭ جاپاسىن اۋدارعانداي ءارقايسىسىن ءتۇرتىپ، توڭكەرىپ ءبىتتى. نە كەتپەيدى، نە المايدى. ەڭكەيىپ، بەتىنە قاراسام، قازاق ەكەن. ءاي، شىراعىم، دەدىم، ناندى نەگە قورلايسىڭ! ۇناماسا قينالما، كەتە بەر، دەدىم. الگى جالت بۇرىلدى، جامان كەمپىرمەن جاۋاپتاسىپ جاتۋعا ارلاندى بىلەم، يىعىن قيقاڭ ەتكىزدى دە، شىعىپ جۇرە بەردى. يە، سويتكەنىڭ ءجون دەدىم. كوردىڭ بە، بالام، تۇگەل تاسىپ بىتكەنسىڭدەر. امان-ساۋى، كىرىپ-شىعار كورشى-كولەمى بولماعان جەردە نە كىسىلىك بولار؟ ءبىزدىڭ اۋىل دا شۇكىر، توق. ايتكەنمەن ەشكىم ناندى قورلامايدى. قايتقانىن توكپەيدى، كوگەرگەنىن كوپسىنبەيدى. ارينە، ءقايسىبىر كەسبىرسىزدەر بار. مەن قالا عوي، وقىعاندار، نەنىڭ بولسىن قادىرىنە جەتىك كەلەدى دەپ ويلاپ جۇرگەم. سويتسەم... نانىن قاسيەت تۇتپاعان جان كارىسىن قۇرمەتتەيدى دەيسىڭ بە؟!
شەشەم ماعان ەڭ قيىن، ەڭ قاتال ءسوزىن ايتىپ، ارىلعان كىسىگە ۇسادى. بارىمدى اقتاردىم، ار جاعىن وزدەرىڭ بىلىڭدەر دەگەن جاننىڭ كەيپىندە ءبىر كۇرسىنىپ تۇرەگەلگەن.
ۇلكەن كىسىنىڭ قالانى جەرسىنبەي، ەلگە، اۋىلعا كەتۋگە شىن بەكىنگەنىن مەن ەرتەسىنە، جۇمىستان قايتقاندا، الدىمنان ءۇرپيىپ شىققان كەلىنشەگىمنىڭ اۋىزىنان ەستىدىم.
You Might Also Like
-
— سو-وناۋ شاعىلدى كورەسىڭ بە؟ — مەن قارت ساۋساعىنىڭ باعىتىمەن كوز شالىمى جەتەر جەردى كوزبەن تىنتە باستايمىن. شاعىلدان كوپ نارسە جوق، جاعالاي سارى قۇلا قۇم، جار-جار. اقساقالدىڭ قايسىسىن ...
-
كەمپىر قۇلاشتاپ سالىپ-سالىپ قالادى. ساباۋدىڭ بۇتاق تۇستارىندا عانا قوڭىرايعان قابىعىن تىرناعىمەن ءالسىن-السىن سىدىرىپ تاستايدى. تال بويىنداعى جارقىنشاق، قابىق، بۋىن بىتكەن تۇگەل ءىلىپ، شاشىپ ءبىتتى: ءۇ...
