InfoHub Logo

قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا  ءبىلىم سالاسىندا كوپ ءتىلدى مەڭگەرتۋ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ، سوعان جان-جاقتى نازار اۋدارىلۋدا.ەلباسى ءوزىنىڭ «جاڭا الەمدەگى- جاڭا قازاقستان» اتتى جولداۋىندا: «تىلدەردىڭ ءۇشتۇعىرلىعى مادەني جوباسىن كەزەڭدەپ جۇزەگە اسىرۋدى قولعا الۋدى ۇسىنامىن.قازاقستان بۇكىل الەمگە حالقى ءۇش ءتىلدى پايدالاناتىن مادەنيەتتى ەل رەتىندە تانىلۋعا ءتيىس. بۇلار-قازاق تىلى-مەمەلەكەتتىك ءتىل، ورىس ءتىلى-ۇلتارالىق قاتىناس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى-جاھاندىق ەكونوميكاعا ويداعىداي كىرۋ ءتىلى»دەپ باسا ايتقان بولاتىن.سونىمەن بىرگە ەلباسىمىز: «قازاق ءتىلى ءۇش ءتىلدىڭ بىرەۋى بولىپ قالمايدى.ءۇش ءتىلدىڭ ءبىرىنشىسى، نەگىزگىسى، باستىسى، ماڭىزدىسى بولا بەرەدى»-دەگەندى باسا اتاپ ايتتى. ورىس ءتىلىن ءبىلۋ – تاريحي ارتىقشىلىعىمىز. ورىس ءتىلى ارقىلى قازاقستاندىقتار بىرنەشە عاسىر بويى قوسىمشا ءبىلىم الىپ، ەل ىشىندە دە، شەت جەرلەردە دە ءوز دۇنيەتانىمىندارى مەن ارالاساتىن ورتالارىن كەڭەيتىپ جاتىر.

اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋ – جاستارعا الەم تانۋدىڭ كىلتى بولماق. اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋ ءبىزدىڭ جاستارعا شەكسىز مۇمكىندىكتەر اشادى. ول – جاھاندانۋدىڭ كەپىلى.

قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ نىشانى. قازاقستاننىڭ بولاشاعى – قازاق تىلىندە، ياعني قازاق ءتىلى – بولاشاقتىڭ ءتىلى. وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ تىلدەرىن وقىپ-بىلۋگە، ۇيرەنۋگە جاعداي جاساۋ ارقىلى ءار ءتىلدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن بىلەمىز، سالت-داستۇرىمەن تانىس بولامىز.

ورىس ءتىلى مەن اعىلشىن ءتىلى مەكتەپ قابىرعاسىندا جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي وقىتىلادى. سونىمەن قاتار، تەك گرامماتيكاسىن مەڭگەرتىپ قانا قويماي، مۇعالىمدەر وقۋشىلاردىڭ ەركىن سويلەپ، وزىندىك پىكىرىن بىلدىرە الاتىن دارەجەدە وقىتىلىپ شىعۋلارىنا باسا نازار اۋدارعانى ءجون. بۇل شارانىڭ ىسكە اسۋى، ناتيجەلى بولۋى بارلىق جاعدايدىڭ جاسالۋىن قاجەت ەتەدى. اعىلشىن ءتىلى مەن ورىس ءتىلىن مەڭگەرگەن ازامات شەت ەلدە ءبىلىم الىپ، ەل ەكونوميكاسىمەن، ساياسي احۋالىمەن، سالت-داستۇرىمەن، بولمىسىمەن تانىسا الادى. ونى ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى سالالارىندا قولدانىپ، جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزە الادى. ءتىلدى ءبىلۋدىڭ ەرەكشەلىگى دە وسى.

ساباقتان تىس شارالاردا، فاكۋلتاتيۆتەردە، ۇيىرمەلەردە ءۇش ءتىلدى بىردەي قولدانۋ  ءتىلدى ءبىلۋدى ءارى قولدانۋدى قاجەت ەتەدى. بۇل شارالار تىلدەردىڭ قولدانىسى مەن دامۋىنا جاعداي جاسايدى. قازاقستاننىڭ تىلدەر ساياساتىنداعى باستى باعىت – تىلدەردىڭ ءۇشتۇعىرلىلىعى. ءۇشتىلدى ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى جوسپارلى تۇردە جۇرگىزىلىپ، مەكتەپتە وتكىزىلەتىن ءتۇرلى ءىس-شارالاردا، ءپان اپتالىقتارىندا، سىنىپتان تىس ءىس-شارالاردا كورىنىس تابۋدا.

بۇل جۇمىس قاشىقتىقتان وقىتۋ فورماتىنا كوشكەن كەزدە دە جالعاسىپ جاتىر.

مەكتەپتىڭ دارىندى وقۋشىلارى  قازاق، ورىس، اعىلشىن ءتىلى پاندەرى بويىنشا وتكىزىلەتىن ءتۇرلى وليمپيادالارعا، ءبىلىم سايىستارىنا بەلسەنە قاتىسۋدا.  قازان ايىندا 2-4 سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن اعىلشىن تىلىنەن «قوستاناي دارىنى» وڭىرلىك عىلىمي پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكىزىلگەن «Funny English» قاشىقتىق  وليمپياداسىندا مەكتەبىمىزدىڭ 2 سىنىپ وقۋشىسى يۋن دياس ءىى ورىنعا، 4 سىنىپ وقۋشىلارى بەرگەنوۆا ا، مانات د، وردابايەۆا ا، شالدىبايەۆا م – ءىىى ورىنعا يە بولدى. «دارىن» رەسپۋبليكالىق عىلىمي- پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن 5-6 سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان رەسپۋبليكالىق وليمپياداعا  اعىلشىن تىلىنەن مەكتەپىشىلىك دەڭگەيدە كاينيكەشوۆا مارجان قاتىسىپ  ءىى ورىنعا، 5 سىنىپ وقۋشىسى بۇركىتباي ا ءى ورىنعا يە بولىپ، ەكىنشى  قالالىق دەڭگەيگە جولداما الدى. «ۆرەميا زنانيي» بۇكىلرەسەيلىك  ءپان وليمپياداسىنا اعىلشىن تىلىنەن 5  سىنىپ وقۋشىسى بۇركىتباي اسلان قاتىسىپ،  ءى ورىن ديپلومىنا يە بولدى بۇل تەك قازان ، قاراشا ايلارىندا بولعان سايىستار عانا. ءالى تالاي سايىستار، ءبىلىم دودالارى بولارى ءسوزسىز.   

ليساكوۆ قالاسى اكىمدىگى ءبىلىم ءبولىمىنىڭ «№3 ورتا مەكتەبى» كمم اعىلشىن ءتىلى ءمۇعالىمى جولدىبايەۆا س.م

---