ءبىز نەگە ناشار دامۋدامىز
امەريكانىڭ قايىرىمدى «دجارت قورىنان» تەگىن كومەك العان امەريكاندىق ءبىر توپ ەكونوميستەر الىس ساپارلارعا اتتاندى. كورنەكتى ەكونوميستەر ناشار دامىعان ەلدەردە بولىپ، ولاردىڭ نەگە ناشار دامىعانىن زەرتتەپ بىلمەكشى نيەتتە. ءا دەگەندە: «ارتتا قالعان ەلدەردى زەرتتەۋگە شىقتىڭ» دەستى ولار. ودان سوڭ، «ارتتا قالعان» دەگەن ءسوزدى «ناشار دامىعان» دەپ وزگەرتە قويدى. «ارتتا قالعان» دەگەنىمىز حالىقارالىق سىپايىگەرشىلىككە ساي كەلمەي جۇرەر جانە دامىپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ نامىسىنا ءتيىپ جۇرەر دەپ پايىمدادى.
قوردىڭ تاپسىرماسىمەن تۇركياعا ەكونوميكا پروفەسسورى چارلز ۋيتي مىرزا ءجۇرىپ كەتتى. ونىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن تۇركيادا كىمنەن، قانداي ماعلۇمات الۋ كەرەكتىگىن وعان كۇنى بۇرىن ايتىپ بەرىلدى.
چارلز مىرزا بارعان بەتتە ەكونوميكا سالاسىنىڭ ساڭلاعى سىتقى بايمەن سۇحباتتاسۋعا ءتيىس بولدى.
دجارت قورىنىڭ تاپسىرماسىن ارقالاپ ناشار دامىعان ەلدەرگە كەتكەن ماماندار مەن پروفەسسورلار ەكى-ۇش ايدىڭ ىشىندە بارلىق جۇمىستارىن ءبىتىردى دە، امەريكاعا امان-ەسەن قايتىپ ورالدى. تەك پروفەسسور چارلز ۋيتي عانا تۇركياسىنان ورالمادى،— نە ءولى، نە ءتىرى ەكەنىنەن ەشقانداي حابار جوق.
پروفەسسوردىڭ دەنساۋلىعى ونشا ەمەستىگىن بىلەتىن دجارت قورى تۇركيانىڭ رەسمي وكىمەت ورىندارىمەن حابارلاسىپ، ونىڭ ادرەسىن سۇراپ الدى دا، 26 اپرەل كۇنى پروفەسسورعا حات جازدى، چارلز مىرزا ول حاتقا دەرەۋ جاۋاپ قايتاردى. ودان سوڭ دجارت قورى ەكىنشى رەت حات جازدى، چارلز مىرزا وعان دا جاۋاپتى تەز قايتاردى. جيىنى ءۇش توم بولعان ول حاتتار جاقىندا جارىق كورمەك جانە، بىلگىرلەردىڭ ايتۋىنشا، امەريكاعا عانا ەمەس، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە ايگىلى جيناق بولماق.
ءۇش تومدىقتى شىعاراتىن امەريكان مەنىڭ دوسىم ەدى، سول دوسىم پىكىرىڭدى ايتارسىڭ دەپ قولجازبانى ماعان جىبەرىپتى. ال مەن، ارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ، ءقايسىبىر حاتتاردى جاريالاۋدى ءجون كوردىم.
مىنەكي، وقىپ كورىڭىزدەر:
24 اپرەل، 1958 ج.
قىمباتتى چارلز ۋيتي مىرزا!
ناشار دامىعان ەلدەردى زەرتتەگەن كوميسسيانىڭ مۇشەلەرى ورتامىزعا تۇپ-تۇگەل ورالدى. ءسىزدىڭ ءتورت اي بويى حابار-وشارسىز جاتقانىڭىزعا الاڭداۋلىمىز. جاۋاپ بەرىڭىز.
قۇرمەتپەن...
28 اپرەل 1958 ج.
مىرزالار!
24 اپرەلدە جازعان حاتتارىڭىز ءۇشىن بارشاڭىزعا ءدان ريزامىن. بۇگىنگە دەيىن سىزدەرگە ەشتەڭەنى حابارلاي الماعانىما قاتتى وكىنۋدەمىن. بۇل جاقتا مەيرام بولىپ، الگى ءتيىستى ماعلۇماتتاردى بەرەتىن كىسىلەرمەن، مىنە، ءتورت اي بويى جولىعا الماي ءجۇرمىن.
دجارت قورى جۇكتەگەن تاپسىرمالاردى ورىندامايىنشا ەلگە قايتۋعا حاقىم جوق دەپ ءبىلدىم دە، تۇركيادا قالا بەردىم. سىتقى بايمەن، ونىڭ قىزمەتتەستەرىمەن ەندى بىرەر كۇندە كەزدەسەتىن شىعارمىن دەگەن ءۇمىتىم بار.
1 ماي، 1958 ج.
سىزدەردىڭ... چارلز ۋيتي!
ءسىزدىڭ توي تۋراسىنداعىڭىز كادىمگى قالجىڭ بولار دەپ سەنەمىز. بىزدىڭشە، ءالى ەشبىر ەلدە ەشقانداي توي ەشقاشان تورت ايعا سوزىلىپ كورگەن جوق، ءسىز وسى ماي ايىندا سىتقى بايمەن دە، ونىڭ ارىپتەستەرىمەن دە قالايدا كەزدەسەسىز، تۇركيانىڭ نەگە ناشار دامىعانى جايىنداعى زەرتتەۋلەرىڭىزدى تامامداپ، بايانداماڭىزدى تۇجىرىمداپ، تەز ارادا قايتىپ ورالارسىز دەپ ۇمىتتەنەمىز.
ءسىزدىڭ...
5 ماي 1958 ج
قۇرمەتتى مىرزالار!
سىزدەر حات جازعان ءبىرىنشى ماي كۇنى مەن سىتقى بايدى كۇنى بويى ىزدەدىم. ءبىرىنشى ماي تۇركيادا كوكتەم مەيرامى وتكىزىلەتىن كۇن بولعاندىقتان، بايمەن كەزدەسۋدىڭ ءساتى تۇسپەدى. الايدا مەنىڭ تاۋىم شاعىلعان جوق. مەيرام بولمايتىن كۇندەردىڭ بىرىندە ونىمەن قالايدا جۇزدەسەتىن شىعارمىن.
مۇنىڭ الدىنداعى حاتىمدا مەن مۇندا قاتارىنان ءتورت اي مەيرام بولدى دەپ جازعان ەمەسپىن. مەيرام بولعاندىعى سەبەپتى سىتقى بايمەن كەزدەسە الماي جۇرگەنىمە ءتورت اي بولدى دەگەنمىن. ەكى ۇعىمنىڭ اراسىنداعى كەرەعارلىققا نازار اۋدارۋلارىڭىزدى كوپتەن-كوپ وتىنەمىن. مەن ءۇمىتىمدى ۇزگەن جوقپىن،— سىتقى بايمەن، ونىڭ ارىپتەستەرىمەن 6 مايدا جولىعاتىن شىعارمىن.
سىزدەردىڭ چارلز ۋيتيلەرىڭىز.
18 ماي 1958 ج
قىمباتتى چارلز ۋيتي!
ءسىزدىڭ سىتقى بايمەن 6 مايدا جولىعارمىن دەگەن حابارىڭىزعا قاتتى قۋانىپ قالىپ ەدىك، ءبىراق سودان بەرى تىم-تىرىس جاتقانىڭىزعا ابىرجىپ ءجۇرمىز. جاۋابىڭىزدى تاعاتسىز كۇتۋدەمىز.
دجارت قورى
2 يۋن 1958 ج.
قۇرمەتتى مىرزالار!
سىتقى بايمەن 6 مايدا جولىعىپ قالارمىن دەگەنىم راس. ءبىراق ول كۇنى ونى ەش جەردەن تابا المادىم. 6 مايدا تۇركيادا ءىلياس پايعامباردىڭ تۋعان كۇنىن تويلادى، ياعني، ول كۇنى ەشكىمدى نە ۇيىنەن، نە قىزمەتىنەن ىزدەپ تابۋ مۇمكىن ەمەس. مەن وعان ۆيزيت كارتوچكامدى قالدىردىم دا، 15 ماي، كۇنى كەلەتىنىمدى جازىپ كەتتىم. ال سىتقى باي ەرتەڭىندە ماعان تەلەفون سوعىپ، كەزدەسۋدى كەيىنگە قالدىراتىنىن، ويتكەنى 15 ماي كۇنى «قازا تاپقان قاھارمان ۇشقىشتار كۇنى» ەكەنىن، سول كۇنى سالتاناتتى ءسوز سويلەيتىنىن ايتتى. مەن وعان 19 مايدا تاڭەرتەڭ تەلەفون سوعىپ ەدىم، 19 ماي— «سپورت جانە جاستار مەيرامى» دەپ تاعى كەلىسپەدى. سىزدەر ماعان سەنىڭىزدەر، مەن مىندەتىمە سەلقوس قاراۋدان اۋلاقپىن؛ سىتقى بايدىڭ قىر سوڭىنا ءتۇسىپ-اق ءجۇرمىن. وسى يۋن ايىنىڭ مەيرام بولمايتىن كۇندەرىنىڭ بىرىندە ونىمەن جولىعارمىن-اق دەپ ۇمىتتەنەمىن.
سىزدەردىڭ چارلز ۋيتيلەرىڭىز.
27 يۋن 1958 ج.
قىمباتتى ۋيتي مىرزا!
ءسىزدىڭ سىتقى بايمەن يۋن ايىندا جولىعارمىن-اق دەگەن حاتىڭىزدى الىپ قۋانىپ قالىپ ەدىك، ءبىراق يۋن دە اياقتالىپ، سىزدەن دە حابار-وشار بولماي، ءبارىمىزدىڭ ەڭسەمىز تاعى ءتۇسىپ كەتتى. سىتقى بايمەن جۇزدەسۋ مۇلدە مۇمكىن بولماسا، وندا باسقا ماماندارمەن جولىعۋىڭىزدى، قاجەت ماعلۇماتتاردى سولاردان الۋىڭىزدى بارلىق ارىپتەستەرىڭىز بولىپ قاتتى وتىنەمىز. جاۋابىڭىزدى كۇتەمىز.
قۇرمەتپەن...
18 يۋل 1958 ج
مىرزالار!
سىزدەردى انە قۋانتامىن، مىنە قۋانتامىن دەپ ءجۇرىپ جاۋاپ حاتىمدى كەشىكتىرىپ الدىم. تاياۋداعى كۇندەردە ەشقانداي مۇمكىندىك بولماعاننىڭ وزىندە سىتقى بايمەن قالايدا كەزدەسۋگە تىرىسىپ باعاتىنىما كامىل سەنىڭىزدەر. كەشە، 17 يۋلدە، مەن وعان تاعى دا باردىم، ءبىراق تاعى دا جولىم بولمادى، سەبەبى 14 يۋلدە «جەر مەيرامى» وتكىزىلدى. الدىڭعى كۇنى «قۇربان ايتى» باستالدى. بۇل مەيرام ءتورت كۇنگە سوزىلىپ، 20 يۋلدە اياقتالادى، ال بۇل كۇندەردە سىتقى بايدىڭ مازاسىن الۋ ادەپسىزدىك بولادى. سىزدەردىڭ حاتتارىڭىز كەلگەن 1 يۋل كۇنى مەن ونىمەن جولىعىپ قالا جازدادىم، ءبىراق وكىنىشكە قاراي، كەزدەسۋدىڭ ءساتى تۇسپەدى، ويتكەنى، 1 يۋل — «تەڭىزدە ءجۇزۋ مەيرامى» كۇنى. مەنى كەزدەسۋ وتكىزۋگە قۇلىقسىز ەكەن دەي كورمەڭىزدەر. كەشە ونى تاعى دا ىزدەپ باردىم. الايدا 17 يۋلدە «اشۋرا» دەيتىن ءدىني مەيرامدارى وتكىزىلەتىندىكتەن، ونى مازالاۋعا ءداتىم بارمادى.
سىزدەر سىتقى بايمەن، ونىڭ ارىپتەستەرىمەن كەزدەسۋىمنىڭ رەتى كەلمەگەن جاعدايدا ماعلۇماتتى باسقالاردان الۋعا اقىل بەرىپسىزدەر. ول ءوزىمنىڭ دە ويىمدا بولعان. ءبىراق سىتقى بايدىڭ سوڭىنا تۇسكەنىمە سەگىز اي بولدى عوي، بۇلاردىڭ مەيرامى تۇگەل دەرلىك وتكەن تۇستا كەزدەسۋدەن باس تارتسام، قانشاما ەڭبەگىم زايا كەتپەي مە! باسقالاردى ىزدەۋىمە تاعى سونشا ۋاقىتىم كەتۋى مۇمكىن ەكەنى ەستەرىڭىزدە بولسىن. سوندىقتان مەن الداعى مەيرام ەمەس كۇندەردىڭ بىرىندە سىتقى بايمەن ءتىپتى ولسەم دە كەزدەسۋگە تىرىسامىن. سىزدەرگە وسى ايدىڭ اياعىنا دەيىن ءبىر قۋانىشتى حابار بەرەرمىن دەپ ۇمىتتەنەمىن.
چارلز ۋيتي
2 سەنتيابر 1958
چارلز ۋيتي مىرزا!
يۋل دە ءوتتى، اۆگۋست تا ءوتتى، ال سىزدەن ءالى حابار جوق. حاتىڭىزدى كۇتەمىز.
10 سەنتيابر 1958
جىگىتتەر!
وتكەن ەكى ايدا نە ىستەگەنىمدى سىزدەرگە قىسقاشا ءمالىم ەتەيىن. مۇنىڭ الدىنداعى حاتىمدا جازعانداي، مەن 23 يۋلدە سىتقى بايدى ىزدەپ باردىم، 23 يۋل — ءبىرىنشى كونستيتۋسيالارى جاريالانعان كۇن بولدى دا، سىتقى بايدى تۇسكە دەيىن تابا المادىم. ۋاقىتىمدى بوسقا وتكىزبەيىن دەدىم دە، تۇستەن كەيىن وعان تەلەفون سوقتىم. 24 يۋل كۇنى لوزاننا كۇنى اتاپ وتىلۋگە ءتيىس، ول سونىڭ سالتاناتىنا كەتتى دەستى. مەن ءۇمىتىمدى ۇزبەدىم، ونى ەندى ۇيىندە ورنىنان باسايىن دەگەن شەشىممەن اۆگۋستىڭ العاشقى اپتاسىندا كەشكە ۇيىنە باردىم. ءبىراق ول «پىستە كەشىنە» كەتىپ قالىپتى. سىتقى بايدىڭ ەلى پىستە وسىرەدى ەكەن دە، جىلىنا ءبىر رەت «پىستە كەشىن» وتكىزەدى ەكەن. ءبىز كەلەسى كۇنى دە ديدارلاسا المادىق، ول كۇنى سىتقى بايدىڭ بايبىشەسى ءوزىنىڭ مۇشەل تويىن جاسادى. مەن ۇمىتسىزدىككە سالىنعان جوقپىن، ءۇش كۇننەن كەيىن تاعى ىزدەپ باردىم. ءبىز ول جولى دا اڭگىمەلەسە المادىڭ، سەبەبى: سىتقى باي مەشىتكە كەتكەلى كيىنىپ جاتىر ەكەن، مەشىتتە ونىڭ مارقۇم اكەسىنە ارنالىپ قۇران-حاتىم وتكەرىلمەك كورىنەدى. سونىمەن 30 اۆگۋست تۋدى. جەڭىس كۇنى ونى كەزدەستىرە الماعانىم وزىنەن-وزى تۇسىنىكتى عوي. كەشە تاعى ىزدەپ بارىپ ەدىم، سىتقى باي يزمير ازات ەتىلگەن 9 سەنتيابر كۇنگى مەيرامعا قاتىسۋ ءۇشىن جول ءجۇرىپ كەتتى دەستى. ول يزميردەن كەلگەن كۇنى-اق قايتسەم دە وعان جولىقپاي قويمايمىن. ودان ءبىر كۇن دە كوز جازبايتىنىما ۋادە بەرەمىن.
قۇرمەتپەن چارلز ۋيتي
8 وكتيابر 1958 ج
ۋيتي مىرزا!
دجارت قورى ءسىز جۇرگەن ەلدىڭ نەگە ناشار دامىعانىن زەرتتەۋدەن باس تارتۋدى ۇيعاردى. كۇش-جىگەر جۇمساعانىڭىز ءۇشىن سىزگە العىس ايتامىز. وتانعا قايتىپ ورالۋىڭىزدى، ءوزىڭىزدىڭ بايىرعى قىزمەتىڭىزگە كىرىسۋىڭىزدى وتىنەمىز.
دجارت قورى.
16 وكتيابر 1958 ج
جىگىتتەر!
سىزدەردىڭ سوڭعى حاتتارىڭىزدان دجارت قورى مەن جۇرگەن ەلدى زەرتتەۋگە قارجى ءبولۋدى توقتاتقانىن ۇقتىم. مەنىڭ جىل بويعى ەڭبەگىم ەش بولماۋى ءۇشىن بۇدان بىلاي جۇمسالاتىن شىعىندى ءوز موينىما الۋدى جانە سىتقى بايمەن، ونىڭ ارىپتەستەرىمەن كەزدەسۋ ءۇشىن قاسىق قانىم قالعانشا كۇرەس جۇرگىزۋدى ۇيعاردىم. بۇل ەلدىڭ نەگە ناشار دامىعانىن بىلۋگە مەن و باستان-اق ولەردەي قۇمار بولاتىنمىن، ەندى ونى قايتسەم دە انىقتاۋىم كەرەك.
ال ەندى، سىزدەردىڭ سوڭعى حاتتارىڭىزعا قاراماستان ىستەگەن جۇمىسىم تۋرالى قىسقاشا ەسەپ بەرۋگە رۇقسات ەتىڭىزدەر، ويتكەنى مەن مۇندا قول قۋسىرىپ بەكەر جۇرگەن جوقپىن عوي. 15 سەنتيابردە بارباروسا كۇنى اتالىپ وتىلۋىنە وراي مەن سىتقى بايمەن ۇشىراسا الماسام دا، 27 سەنتيابر كۇنى ونىڭ قىزمەتتە بولاتىنىن انىقتاپ ءبىلدىم. ءبىراق 27 سەنتيابر — تۇرىك ءتىلى مەيرامى وتكىزىلەتىن كۇن ەكەن. اقىرى وكتيابر ايىن اسىعا كۇتۋگە تۋرا كەلدى. ءبىز 6 وكتيابردە دە كەزدەسە المادىڭ، سەبەبى ستامبۋلدىڭ ازاتتىق مۇشەل تويى بولدى. ءۇش كۇننەن كەيىن ىزدەپ بارعانىمدا سىتقى باي نەكەلەسكەنىنىڭ مۇشەل تويىن تويلاپ جاتقانىنىڭ ۇستىنەن شىقتىم.
28 سەنتيابردەن باستاپ ءۇش كۇن بويى رەسپۋبليكا كۇنى مەيرامدالدى، ال ونداي ۇلى توي كەزىندە كىمنىڭ دە بولسىن مازاسىن الۋ، ارينە، ميعۇلالىققا جاتار ەدى. سونىمەن، نويابر ايىن توسپاسقا لاجىم قالمادى. ەندى الداعى مەيرامداردىڭ ءبىر ارالىعىندا سىتقى بايدى قولعا تۇسىرەمىن دە، ولاردىڭ نەگە ناشار دامىپ كەلە جاتقاندارىن بۇگە-شىگەسىنە دەيىن ءبىلىپ الامىن.
قۇرمەتپەن...
2 دەكابر 1958
قىمباتتى ۋيتي مىرزا!
دجارت قورى ناشار دامىعان ەلدەردى زەرتتەۋگە قارجى ءبولۋدى باياعىدا توقتاتقانىمەن، ءسىز جۇرگەن ەلدىڭ نەگە سونشاما ناشار دامىعانىن بىلۋگە ءالى كۇنگە ىنتىقپىز. ەگەر ءسىز ءوز زەرتتەۋلەرىڭىزدىڭ ناتيجەسىن بىزگە حابارلاي جۇرسەڭىز، ءبىز سىزگە مىڭ دا ءبىر العىس ايتار ەدىك.
قۇرمەتپەن...
18 دەكابر 1958 ج
مىرزالار!
مەن تىندىرىپ جۇرگەن جۇمىستاردىڭ قىسقاشا نوبايى مىناداي: 10 نويابر — مۇندا ۇلتتىق ازا كۇنى، ازا اياقتالسىن دەپ ءۇش كۇن توستىم دا، 13 نويابردە سىتقىنى ىزدەپ باردىم. ول استانانىڭ انكاراعا كوشىرىلگەنىنىڭ مۇشەل تويىنا اتتانىپ كەتىپتى. ول ءبىر اپتادان كەيىن عانا كەلدى. ءبىراق ونىمەن تاعى دا جولىعا المادىم،— سىتقى باي ماچقا كەتىپ قالىپتى. سودان كەيىن ادام پراۆوسىن قورعاۋ جونىندەگى دۇنيەجۇزىلىك دەكلاراسيا كۇنى مەيرامدالدى. ودان سوڭ شىبىنعا قارسى كۇرەس ايلىعى باستالدى. ءسويتىپ، 1958 جىلدىڭ پروگرامماسى تامامدالدى. الدا تۋار جاڭا جىلدى زور ۇمىتپەن قارسى الماڭپىن. ول جىل قالاي بولعاندا دا، نە مەيرام، نە مۇشەل توي، نە سالتاناتتى جيىن، نە ماچ جوق ءبىر كۇنى مەن سىتقى بايدى ءبارىبىر ۇستاپ الامىن دا، ونىڭ ەلىنىڭ نەگە ناشار دامىعانىن ءبارىبىر انىقتايمىن!
سىزدەردىڭ چارلز ءۋيتيىڭىز.
28 فيەۆرال 1959 ج
قۇرمەتتى چ. ۋيتي مىرزا!
ءبىزدىڭ ىنتامىزدى ەسەلەگەن سوڭعى حاتىڭىزدان كەيىن سىزدەن ەشقانداي حابار الا الماي ءجۇرمىز. ءۇنسىز جاتقانىڭىزعا الاڭداۋدامىز.
دجارت قورى.
10 مارت 1959 ج
قۇرمەتتى مىرزالار!
مەنىڭ 1959 جىلدان كۇتەرىم كەپ. اللا قوسسا، بۇل جىلى سىتقى بايمەن ديدارلاساتىن-اق شىعارمىن. مەنىڭ ۇمىتىمە سىزدەر دە ورتاقسىزدار دەپ بىلەم. 1 يانۆار جاڭا جىل كۇنى بولعان سوڭ ونى ىزدەپ اۋرە بولمادىم. ودان كەيىن پايعامبار جاراتىلعان كۇن مەيرامدالدى دا، ول كۇنى سىتقى بايدى مازالاۋدىڭ ءجونى بولمادى. ودان سوڭ ينەيۋ تۇبەگىندەگى جەڭىس كۇنى تويلاندى. ونداي كۇندەردە سىتقى بايدى مازالاعانىم جاراسپاس دەپ ويلادىم دا، فيەۆرالدى توستىم. 4 فيەۆرالدا پايعامبار پايدا بولعان كۇن اتالىپ وتىلەتىندىكتەن سىتقى باي ناسيحات ساپارىنا اتتانىپ كەتتى. سونسوڭ مەن كالەنداردى مۇقيات زەرتتەپ، 16 فيەۆرال كۇنى ءبىر دە ءبىر مەيرام جوعىن ءبىلىپ، كادىمگىدەي ءبىر سەرپىلىپ قالدىم. ءبىراق ول كۇنى سىتقى باي ءوزى بىتىرگەن مەكتەپكە پالاۋ جەۋگە شاقىرىلىپ كەتتى. 22 فيەۆرالدا مۇحاممەد پايعامبار باليعاتقا تولعان ءتۇن تويلاندى. سىتقى بايعا ەندى ەرتەڭ بارارمىن دەپ وتىرسام، 11 مارت كۇنى ورازا باستالادى ەكەن... قالعان حاباردى سودان كەيىن جازارمىن.
چارلز ۋيتي.
24 اپرەل 1959 ج.
قۇرمەتتى مىرزالار!
سىتقى بايمەن، ونىڭ ارىپتەستەرىمەن اڭگىمەلەسۋ ءۇشىن ەكى جىلدىڭ ىشىندە مەن مەيرام بولماعان بىردە ءبىر كۇندى كورمەدىم. ورازا 12 اپرەلدە اياقتالدى. ودان كەيىن ايت كۇندەرى باستالدى. سىتقى باي ايىزى قانعانشا ايتشىلاپ السىنشى دەپ بىرنەشە كۇن توستىم دا، وعان 23 اپرەلدە بارسام، ول كۇنى بالالاردىڭ مەيرامى ەكەن... ەندى ەرتەڭ ەلگە قايتپاسام بولاتىن ەمەس.
چارلز ۋيتي
* * *
ەكونوميكا پروفەسسورى چارلز ۋيتي امەريكاعا قايتىپ ورالدى. دجارت قورى ودان كورگەن-بىلگەنى جايلى لەكسيا وقۋدى سۇرادى. وعان چارلز ۋيتي مىرزا:
— مىرزالار، مەن كۇش-جىگەرىمدى، ۋاقىتىمدى اياماي-اق جۇمسادىم. الايدا تاۋسىلمايتىن مەيرامدار ماعان بوگەت بولىپ، ءتىرى جانمەن جولىقتىرمادى؛ مەن سول ەلدىڭ نەگە ناشار دامىپ كەلە جاتقانىن بىلە الماي كەتتىم. بۇل تۇرعىدا ەشقانداي ماعلۇمات بەرەر شامام جوق. بار-جوق ايتارىم: سول ەلدىڭ ناشار دامۋ سەبەپتەرىن بىلۋگە ءوزىم دە ولەردەي قۇشتارمىن! — دەپ جاۋاپ قايتاردى.
ەسكەرتۋ: مەن وزدەرىڭىز ءۇزىندىسىن وقىعان قولجازبانى يگى نيەتپەن جىبەرگەن باسپا يەسىنە حات جازىپ، قولجازبانى جەكە جيناق ەتىپ تەزىرەك شىعارۋىن ءوتىندىم. قۇرمەتتى باسپا يەسى مەنىڭ ول ءوتىنىشىمدى قابىل الار-الماسىن كورە جاتارمىز.
ورىسشادان اۋدارعان عابباس قابىشيەۆ