گازەت قالاي جابىلدى
ءبىزدىڭ ەلدە... (جوق، بۇلاي باستاۋعا بولمايدى). ەلىمىزدە... (بۇل دا ويناماي تۇر: بۇلاي باستالعان اڭگىمە ءساتسىز اياقتالادى... اۆتورى دا وپا تاپپايدى).
مىنا ءبىزدىڭ ەلدە... (جوق، باسقا تاقىرىپ قۇرىپ قالعانداي، وزىمىزگە مۇنشا ءمان بەرمەگەن ءجون. جازۋعا بولاتىندى عانا جازۋ كەرەك...)
تۇركيادا... (دوستىم-اۋ، ءبۇيتىپ بىردەن دۇڭك ەتكىزبەي، جۇمساقتاپ وراعىتىپ باستاساڭىزشى!)
سىزدەرگە ءوزىمنىڭ جۋرناليستىك ومىرىمنەن ءبىر وقيعا ايتىپ بەرەيىن دەسەم، باستاي الماي قور بوپ وتىرعانىمدى قاراڭىزشى.
بىردە... (وسىنىڭ دۇرىس سياقتى. عۇمىرىڭ جەتسە، قالاي جازۋدى ءالى-اق ۇيرەنىپ كەتەسىڭ) بىردە مەن ونى-مۇنىمدى شىعارىپ جۇرەتىن گازەت جابىلىپ قالدى. («جابىلىپ قالدى» دەگەنىڭ ءساتتى تابىلدى، ويتكەنى، گازەتتى كىم جاۋىپ تاستاعانىن جۇمباقتاپ قويدىق، ول ەندى الگى اشىلماعان قىلمىستار قاتارىنا جاتقىزىلادى دا، بىرتە-بىرتە ۇمىت بولادى.)
اڭگىمەمدى جالعاستىرايىن.
گازەتىمىز ءبىر قاتەنىڭ كەسەلىنەن جابىلىپ قالدى. ول قاتەنى باعالاماۋعا، تاريحتان لايىقتى ورنىن بەرمەۋگە بولمايدى.
سىزدەر رەسپۋبليكا داۋىرىندەگى ءباسپاسوزىمىزدىڭ تاريحىنا ەنگەن ۇلكەن ەكى قاتەنىڭ جايىن، ءسىرا، ەستىگەن دە شىعارسىزدار.
سونىڭ بىرەۋى مىناۋ.
گازەتتىڭ ءبىرىنشى بەتىندە ءارقايسىسى ەكى باعاناعا بەرىلگەن ەكى فوتوسۋرەت شىقتى. ءبىرىنشى سۋرەتتە جارمەڭكەدە بايگە العان، مۇيىزدەرىنە لەنتا بايلانعان سيىرلار بەينەلەنگەن، ەكىنشىسىندە — مەملەكەت قايراتكەرلەرى دەلەگاسياسىنىڭ ەۆروپانى ارالاۋعا اتتانعالى تۇرعانى كورسەتىلگەن. ءبىراق وسى ەكى سۋرەتتىڭ تۇسىنىك سوزدەرى اۋىسىپ كەتىپتى. دەلەگاسيا مۇشەلەرى بەينەلەنگەن سۋرەتتىڭ استىندا: «جارمەڭكەدە جوعارى ناگرادا العان سيىرلاردىڭ يەلەرىنە بايگە بەرىلدى. سۋرەتتە: جەرگىلىكتى اسىل تۇقىمدى سيىرلار» دەلىنگەن. كەلەسىسىنىڭ تۇسىنىگى: «سۋرەتتە: ءبىزدىڭ دەلەگاسيامىزدىڭ ەۆروپانى ارالاۋعا ۇشقالى تۇرعان ءساتى» دەلىنگەن. ءبىزدىڭ گازەتتە بۇل سياقتى بىلىقپايلار تولىپ جاتادى، ءبىراق وعان دەيىن ەشبىر سيىردى ەشقاشان ۇكىمەت دەلەگاسياسىمەن شاتاستىرىپ كورگەن جوق ەدىك.
ال مەن ايتقالى وتىرعان قاتەنىڭ ەشبىر مالعا قاتىسى جوق. ءبىرىنشى قاتەم ونشاما ءمان بەرەرلىك تە ەمەس. العاشقى قىزمەتىمە قۇلشىنا، قۇمارتا كىرىسىپ، بۇيىرعان ءجايتتى باسسالىپ جازىپ جۇرگەن كەزىم. ءبىر كۇنى گازەتتىڭ باس رەداكتورى، ول ءقازىر دەپۋتات، مەنى شاقىرىپ الدى دا:
— مەن بۇگىن كەشكە ءبىر كونسەرتكە شاقىرىلعان ەدىم، ءبىراق بارا الاتىن ەمەسپىن. ودان سىن ماقالا جازۋ كەرەك. سەن ءبارىن دە بۇرقىراتىپ جازىپ ءجۇرسىڭ عوي، سول كونسەرتتەن ماتەريال بەرە الاسىڭ با؟ — دەدى.
باياعىدا ءبىر پومەششيك جالشىسىنان: «سەن ءبىزدىڭ بالانى باعا الاسىڭ با؟» دەپ سۇراعاندا، جالشىسى تۇرىپ: «ءتايىر-اي، سول دا ءسوز بە ەكەن؟ كەرەك دەسەڭ، سايتاننىڭ دا سيراعىن سىندىرىپ بەرەيىن!» دەپتى. مەن دە سوندايمىن... كونسەرتتى سىناپ جازا المايتىنداي ماعان نە بولىپتى سونشا؟ ءبىراق «دو» مەن «سي»ء-دى، سكريپكا مەن ۆيولونچەلدى بىر-بىرىنەن ايىرا المايمىن. ونىڭ ۇستىنە: كونسەرتكە بارۋعا مۇرشام بولماي قالدى. (ول كەزدە گازەتتە نەبارى ون-ون بەس جۋرناليست ىستەيتىنبىز. ال ءقازىر ءبىر عانا سپورت ءبولىمىنىڭ وزىندە سونشا كىسى بار).
باس رەداكتور ماعان پروگراممانى ۇسىنىپ:
— مىنانى كور دە بىردەڭە جاز، — دەگەن.
ونىڭ كوڭىل كۇيىنە قاراعاندا، كونسەرتتى ماقتاۋ قاجەت ءتارىزدى. پروگراممانى بىرنەشە رەت وقىل شىقتىم. ول ءتىپتى جۇڭگو تىلىندە جازىلسا دا ەپتەپ ۇعارمىن-اق دەپ ەدىم، — بولمادى. كونسەرت... اللەگرو... وپۋس... دو مينور... سولو... چايكوۆسكيي... دەگەندەي، مەن ءومىرى ەستىمەگەن سوزدەر كوپ.
اللاعا سيىنىپ الدىم دا، ماقالانى جازۋعا كىرىستىم... «كونسەرت عاجايىپ بولدى، ونىڭ عاجايىپ بولعاندىعى سونشاما، جازىپ جەتكىزۋ مۇلدە مۇمكىن ەمەس. ءا دەگەننەن اقىرىنا دەيىن قۇدىرەتتى مۋزىكاعا ءتانتى بولدىڭ. پيانيستكانىڭ ويىنىن تۇپ-تۋرا سيقىر دەرسىڭ. ءرويالدىڭ داۋىسىنا ەرىكسىز تاڭداي قاقتىق. مۋزىكا — جان ازىعى دەگەن انىقتامانىڭ اقيقاتتىعىن مەن تەك وسى جولى عانا ۇقتىم. وپۋس-ەكى مەنىڭ بۇعان دەيىن تىڭداعان بارلىق وپۋستارىمنان اسىپ ءتۇستى، وپۋستى ءدال بۇلاي ورىنداعاندى مەن ەشقاشان ەستىگەن ەمەسپىن... (وسى تۇستا ماعان ميعۇلالار مەنىڭ ءوزىمدى ميعۇلا دەپ جۇرمەسىن دەگەن وي كەلدى دە، ەپتەپ سىن پىكىر قىستىرا وتىرۋدى ءجون كوردىم.) وپۋس-ەكىنىڭ ورىندالۋىن كەيدە وپۋس-ەكى جارىم دەپ قاراۋعا دا بولاتىن ەدى. ال دو مينور شە؟ ءتىل جەتپەس سيقىر ەمەس پە؟! الايدا بۇعان دەيىن تاماشا قالپىندا تۇرعان ءرويالدىڭ ەندى ازداپ قانا اقاۋى بارى بايقالعانداي بولدى...»
ول كەزدە ءبىزدىڭ گازەتتەر حالىقارالىق وقيعالاردى بايانداۋعا كوپ ورىن بەرمەيتىن، بۇگىندە ءبىزدى ونداي حابارلارمەن مول جابدىقتاپ تۇرعان امەريكامەن قازىرگىدەي تىعىز بايلانىسىمىز جوق بولاتىن. ال ەلدىڭ ىشكى جاعدايىنان نەعۇرلىم ءجيى جازىلاتىنى — كونسەرتتەر مەن لەكسيالار تۋرالى حابارلار ەدى. مەنىڭ ماقالام گازەتتىڭ ەڭ ەلەۋلى، ەڭ كولەمدى ماتەريالى بولدى، جۋرناليستىك تىرلىكتەگى ەڭ ءبىرىنشى ءىرى تابىسىم بولدى. ءسويتىپ، ءبىزدىڭ گازەت سول كۇنى باسقا گازەتتەرگە شاڭىن دا كورسەتپەي كەتتى. باسقا گازەتتەردىڭ ءبارى دە كونسەرت جايىندا ءبىرىنشى بەتتەرىنە بىرەر جول عانا حابار بەرىپ، ونىڭ كەيىنگە قالدىرىلعانىن ايتىپتى. ال مەن قويىلماعان كونسەرت تۋرالى ماقالا جازۋدا دۇنيە جۇزىندەگى تۇڭعىش سىنشى بوپ شىعا كەلدىم.
سونداي ەكىنشى تابىسىمنان كەيىن جۇمىسسىز قالدىم...
ستامبۋلعا ءبىر شەتەلدىڭ مەملەكەت قايراتكەرى كەلمەكشى ەكەن. گازەت سەكرەتارى سول مەملەكەت قايراتكەرىنەن اەرودرومدا ينتەرۆيۋ الۋدى ماعان تاپسىردى.
— بايقا، — دەدى ول ماعان، شىعا بەرگەنىمدە، — وتكەن جولى دەلەگاتتاردىڭ ايتپاعانىن ايتتى دەپ بىلىقتىرىپ، ءبارىمىزدى ماسقارا ەتپەدىڭ بە، تاعى سونداي بولىپ جۇرمەسىن!
ول جولى مەن كىنالى ەمەس بولاتىنمىن. ءبىزدىڭ ەلىمىزدەن اتتانىپ بارا جاتقان شەتەل دەلەگاسياسىنىڭ بەس مۇشەسىنىڭ ءبىر دە ءبىرى تۇرىك ءتىلىن بىلمەيدى ەكەن، سونسوڭ قايتەيىن، ولار ءۇشىن پىكىردى ءوزىمنىڭ ايتۋىما تۋرا كەلدى.
(ول كەزدە «ۋن» دەگەنگە ءتىلى كەلگەن جۋرناليستەردىڭ ءبارى فرانسۋز ءتىلىنىڭ، ال «يەس» دەي العاندار — اعىلشىن ءتىلىنىڭ مامانى بولىپ سانالاتىن.)
مەنىڭ جازۋىمشا، مەن دەلەگاسيا مۇشەلەرىنەن: «ءبىزدىڭ ەلىمىز تۋرالى پىكىرلەرىڭىز قانداي؟» — دەپ سۇرايمىن.
ولار بىلاي دەپ جاۋاپ قايتارادى: «ءسىزدىڭ ەلىڭىز قىسقا عانا ۋاقىت ىشىندە ادام تاڭدانارلىق پروگرەسكە قول جەتكىزدى. سىزدەر شىن مانىندە عاجايىپ جاڭالىقتار جاسادىڭىزدار. (بىزگە شىنىندا نەگە عاجايىپ جاڭالىق جاساماسقا؟) سىزدەر ەۆروپا ەلدەرى اراسىندا لايىقتى ورىن الىپ وتىرسىزدار. سىزدەر قارىشتى قاداممەن ىلگەرىلەپ باراسىزدار. ءسىزدىڭ ەلىڭىزدە وتكەن جولى كەلگەنىمىزدەن بەرگى مەرزىمنىڭ وزىندە نەبىر ۇلى وزگەرىستەر بولىپتى».
مەنىڭ تۇبىمە جەتكەن پالە وسىنىڭ سوڭعى سويلەمى بولدى. دەلەگاسيا مۇشەلەرىنىڭ ەشقايسىسى تۇركيادا بۇرىن بولىپ كورمەپتى!
ييتەرۆيۋىمدە جازعانىمداي، ودان سوڭ دەلەگاسيا مۇشەلەرىنەن: «سىزدەرگە ءبىزدىڭ ەلدە ەڭ ۇناعان نارسە نە بولدى؟» — دەپ سۇرايمىن. ولار: «ايران قۇيعان قيار سالاتى، سۇرلەنگەن ەت قوسىپ پىسىرگەن جۇمىرتقا، سونداي-اق، شالا تۇزداپ ساقتاعان بىتەۋ قيار. سىزدەردىڭ ايەلدەرىڭىز زامانىمىزعا ابدەن ساي ەكەن»، — دەيدى.
بۇل جەردە ايتا كەتەتىن ءبىر ءجايت — مەن ينتەرۆيۋدى باستان-اياق ويدان شىعارا بەرگەن جوقپىن. ەسكى گازەتتەردىڭ تىگىندىلەرىن الىپ اقتاردىم دا، شەتەل دەلەگاسيالارىنىڭ مۇشەلەرىنە ادەتتە قانداي سۇراقتار قويىلاتىنىن، ولاردىڭ نە دەپ جاۋاپ قايتاراتىندارىن كورىپ، اينىتپاي كوشىرىپ شىقتىم...
— تەزىرەك جونەل، ايتپەسە كەش قالاسىڭ، — دەدى سەكرەتار.
— جولعا اڭشا قايدا؟
— ەرتەڭ بۋحگالتەريادان الاسىڭ...
مەن ەڭ اۋەلى باباالىدەگى «بالقان» اسحاناسىنا باردىم دا، كوتلەتكە سىقيىپ تويىپ الدىم. كوتلەتتىڭ قىزۋىمەن «مەسسەرەت» سىراحاناسىنا بارىپ جايعاسىپ، سول جەردە وتىرىپ-اق ينتەرۆيۋىمدى جازىپ تاستادىم. ينتەرۆيۋىم گازەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ بارىنە قاتتى ۇنادى.
كەلەسى كۇنى باسقا گازەتتەر: سامولەتتىڭ سىنىپ قالعاندىعى سەبەپتى دەلەگاسيا ستامبۋلعا كەلە المادى دەپ حابارلادى. ودان، ارينە، مەنىڭ ينتەرۆيۋىمنىڭ قۇنى كەمىپ قالعان جوق. ءبىراق ءىشى تار قىزعانشاقتار مەنى گازەتتەن قۋىپ جىبەردى.
بۇل وقيعانى ءبىر كەشكى گازەتتىڭ قوجايىنى ەستيدى دە: «كورمەگەن كىسىسىنەن ينتەرۆيۋ الىپ جۇرگەن ول جۋرناليست ەرەكشە تالانتتى ەكەن، ءوزىن ءبىزدىڭ گازەتكە شاقىرىڭدارشى!» — دەپتى. (سامولەتى سىنىپ كەشىككەن شەتەلدىكتەردەن سىرتتاي ينتەرۆيۋ الاتىن جاس جۋرناليستەر قازىردە دە بارى ەشكىمگە قۇپيا ەمەس. مەن ءوز جاڭالىعىمنىڭ جالعاسىپ كەلە جاتقانىن، لايىقتى ءىزباسارلارىم بارىن ماقتانىش ەتەمىن!)
سونىمەن، كەشكى گازەتتە ىستەي باستادىم. ونىڭ شتاتىندا ءتورت ءتىلشى، التى قايشى بار ەكەن. ابدەن توزىپ، ءجۇزى جەلىنىپ قالعان ەكى قايشىنى جاڭا ەكى قايشىعا ايىرباستاپ الدى. ءسويتىپ، تورت جۋرناليست سول التى قايشىمەن جۇمىس ىستەي بەردى. قالادا بىزبەن باسەكەلەس جانە ءبىر كەشكى گازەت بار كورىنەدى. ءبىر كۇنى باستىعىمىز ءبىزدى جيىپ الدى دا:
— ءبىزدىڭ گازەتتىڭ جاعدايى قيىن. (تيراج ازايىپ كەتكەندە «ءبىزدىڭ گازەت» دەپ، ال تيراجى وسە قالسا، «مەنىڭ گازەتىم» دەيتىنى بار). قالايدا بىردەڭە ويلاستىرماي بولمايدى، — دەدى.
اللا اۋزىما ءسوز سالىپ:
— باسەكەلەس گازەت كۇندىزگى ساعات بىردە شىعادى، ەگەر ءبىز ساعات تورتتە شىقساق، تيراجىمىز كوبەيەر ەدى، — دەدىم.
مەنىڭ ارام ويىمدى تۇسىنە الماعان كەيبىر قىزمەتكەرلەر: بۇرىن شىققان گازەت كۇندەلىكتى جاڭالىقتاردى دا بۇرىن جاريالايدى، دەپ قارسى داۋ ايتتى. الايدا باستىق مەنى قولداپ:
— مىنانىڭ ايتقانىن دا بايقاپ كورەلىك، — دەدى.
ءبىز ساعات بىردە شىققان گازەتتىڭ بارلىق جاڭالىقتارىن قايشىمەن قيىپ الىپ، ەپتەپ تۇزەتىپ، ءوز گازەتىمىزگە جەلىمدەپ وتىراتىن بولدىق. ءسويتىپ، ەكى جاڭا قايشىنىڭ، ءتورت ەسكى قايشىنىڭ كومەگىنە سۇيەندىك تە، ونبەس كىسىنىڭ قولىنان ارەڭ كەلەتىن جۇمىستى ەمىن-ەركىن اتقارا باستادىق. قايشى قايراۋشى شالعا تولەيتىننەن باسقا شىعىن شىعارمايتىن بولدىق.
ءبىر كۇنى بىزبەن باسەكەلەس گازەتتە مىناداي حابار باسىلدى: «ارتين دەگەن ازامات ءۇيىنىڭ جابىعىنا قادالعان جالاۋدىڭ ساپقا وراتىلىپ قالعانىن بايقادى دا، ونى جازىپ دۇرىستاپ قويۋ ءۇشىن سەكىرىپ ساپتىڭ ۇشكىر تەمىرلى ۇشىنان ۇستاي الىپ، تارتىلىپ جوعارى شىقپاقشى بولدى. ونىڭ سالماعىن كوتەرە الماي ساپ سىنىپ كەتىپ، ارتين بەيشارا بەسىنشى ەتاجدان قۇلاپ مەرت بولدى. جالاۋ ونىڭ تۋرا ۇستىنە قۇلاپ ءتۇسىپ، ايقارا جاۋىپ قالدى»، — دەپتى. گازەت قايعىلى وقيعا بولعان ءۇيدىڭ ادرەسىن دە ايتىپتى.
مەن ول حاباردى دەرەۋ قيىپ الدىم دا، ءبىراز تۇزدىقتاپ، تاقىرىبىن «مەن مۇندالاتىپ»، ءوزىمىزدىڭ گازەتكە بەرە قويدىم. «ەرجۇرەك ارتين بايعۇس ءشايت بولدى» دەپ اتادىم. بىرەۋلەر: مۇسىلمان ەمەس كىسىنى «ءشايت» دەۋگە بولمايدى دەگەن سوڭ، مەن ءارتيننىڭ دەر كەزىندە سۇندەتتەلگەنىن ايتىپ حابارىما تولىقتىرۋ ەنگىزدىم.
توككەن تەردىڭ تولەۋى قانداي بولدى دەيسىز بە؟ مەنى جۇمىستان قۋىپ شىقتى. ويتكەنى، باسەكەلەس گازەتتە كەلەسى كۇنى مىناداي حابارلاما جاريالاندى:
«ءبىر جۋرناليست، انىعىراق ايتساق: ءبىر جاماۋشى، ءبىزدىڭ حابارلارىمىزدى كۇندە تۇپ-تۇگەل ويىپ-قيىپ الادى دا، ءوز گازەتىنە شىعارادى. ءبىز ۇرلىقشىنى تۇپ-تۋرا ۇلىتتىق. كەشەگى نومىرىمىزدە ارتين دەگەننىڭ قۇلاپ ولگەنى جايىندا جازىپ ەدىك، ول سونى باسسالىپ كوشىرىپ الا قويدى. ال ءبىز ايتقان كىسى ومىردە بولعان دا ەمەس، قۇلاعان دا ەمەس...»
ايتكەنمەن، ول شاتاڭ مەنىڭ اتىمدى جۋرناليستەر الەمىنە كەڭ جايىپ جىبەردى. ءبىرازدان سوڭ مەن ۇلكەن گازەتكە قىزمەتكە شاقىرىلدىم. وندا دا كوزگە تۇسۋگە قۇلشىندىم. اقىرىندا كوكتەن تىلەگەنىم جەردەن تابىلدى. گازەت يەسى مەنى شاقىرىپ الىپ:
— ىشكى ىستەر ءمينيسترىمىز پويىزبەن ستامبۋلعا كەلە جاتىر. باسقا گازەتتەر بۇدان بەيحابار. ءدال ءقازىر حايدارپاشا ۆوكزالىنا تارت تا، ودان ينتەرۆيۋ ال، — دەدى.
بايگە وزىمدىكى شىعار دەپ ۇكىدەي ۇشىپ ۆوكزالعا جەتىپ بارسام، — جۋرناليستەردەن اياق الىپ جۇرگىسىز. سويتسەم، پويىز ءبىرجارىم ساعات كەشىگىپ كەلە جاتىر ەكەن. دەرەۋ تاكسيگە مىنە سالا پەنديككە تارتتىم. پويىز پەنديككە كەلىپ توقتاسىمەن ءبىز مۇلدە كۇتپەگەن ءىس بولدى. مينيستر پويىزدان ءتۇستى دە، ءوزىن قارسى العان چينوۆنيكتەر بار ءبارى بارىپ اۆتوموبيلگە وتىردى. جانتالاسىپ ءجۇرىپ قاسىنا جاقىندادىم دا، باستىعىمنىڭ وعان ىستىق ىقىلاسپەن سالەم جولداعانىن ايتىپ ۇلگىردىم. يىلىپ-بۇگىلىپ تۇرعانىمدى ۇناتىپ قالسا كەرەك، ول مەنى ءوز ماشيناسىنا وتىرعىزىپ الدى. شوفەردىڭ قاتارىنا جايعاستىم دا، مينيستردەن ءبىزدىڭ گازەت ءۇشىن لەبىز ءبىلدىرۋىن ءوتىندىم... باسقا گازەتتەردىڭ جىلپوستارى حايدارپاشا ۆوكزالىن اينالىپ جورتىپ جۇرە تۇرسىن! ولار مەنىڭ سارقىتىمدى ىشسە دە جەتەر!..
ىشكى ىستەر ءمينيسترىمىز وزىنە دەيىنگى مينيسترلەرى ايتىپ وتكەن جايتتەردى قايتالاپ شىقتى. حالىقتىڭ وسۋىنە پوليسەيلەردىڭ ءوسۋى ىلەسە الماي كەلەدى. بارلىق ازاماتتار پوليسياعا كومەك كورسەتۋلەرى كەرەك. مۇنى مينيستر ءوز اتىنان باسا وتىنەدى. پوليسەيلەردىڭ سانىن كوبەيتۋ كەرەك. تاجىريبەلى پوليسەي كادرلار دايارلاۋ كەرەك... ءبىزدىڭ پوليسيا ۋچاستوكتارىمىزدا كىسى ساباۋ ەشقاشان بولعان ەمەس جانە بولمايدى دا... ەلىمىزدىڭ ەش جەرىندە تارتىپسىزدىك جاساۋشىلىق اتىمەن جوق... پوليسەيلەردىڭ جالاقىسىن وسىرگەن ءجون. ولاردى قازىرگى زامانعا ساي جاڭاشا كيىندىرۋ قاجەت... بۇدان سوڭ مينيستر تيىم سالىنعانىنا قاراماستان كەيبىر پوليسەيلەردىڭ ۇزىن مۇرت قويىپ، ساقال ءوسىرىپ جۇرگەندەرىن كورگەنىن ايتتى.
ءمينيستردىڭ مالىمدەمەسى ەرتەڭىندە تەك ءبىزدىڭ گازەتتە عانا جاريالاندى. سونداي اسا ماڭىزدى ىستە ءبىز باسەكەلەستەرىمىزدىڭ بارىنە جەر سوقتىرىپ كەتتىك. ءبىراق، سول كۇنى گازەتىمىز جابىلىپ قالدى. نەگە جابىلعانىن وسى ۋاقىتقا دەيىن ءتىرى جان بىلمەيدى. مەنىڭ بۇل مالىمدەمەم ءبىزدىڭ ءباسپاسوزىمىزدىڭ تاريحىنان ءوز ورنىن الار دەپ ويلايمىن. ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ مالىمدەمەسى جاريالانعان كۇنگى گازەتكە ءبىر قىلمىس جونىندەگى حابارلاما جانە تيراجدى ءوسىرۋ ءۇشىن ءبىر بىلاپىت روماننىڭ ءۇزىندىسى بەرىلگەن بولاتىن. سولار: ءمينيستردىڭ مالىمدەمەسى، كىسى ءولىمى تۋرالى حابارلاما جانە بىلاپىت رومان ءۇزىندىسى — بىرىمەن ءبىرى باسپاحانادا ارالاسىپ كەتكەن كۇيىندە باسىلىپ شىقتى. ادەيى جاسالعان ارەكەت ەكەندىگى اڭعارىلاتىنداي. ول قوسپا ماتەريال مەندە ءالى كۇنگە ساقتاۋلى. ءبىر ءۇزىندى كەلتىرەيىن:
«قۇرمەتتى ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىزدىڭ گازەتكە ارناپ جاساعان مالىمدەمەسى.
باقىلاۋ-تەكسەرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ماقساتىمەن ايگىلى باۋكەسپە ۇرىلاردىڭ ءبىرى زىرىل شاكىر ەسىمدى قۇرمەتتى ىشكى ىستەر ءمينيسترىمىز كەشە جۇيرىك پويىزبەن ستامبۋلعا كەلدى. سونىڭ الدىندا عانا جاساعان قىلمىسىنان كەيىن ىشكى ىستەر ءمينيسترى پەنديكتە پويىزدان ءتۇستى دە، ءبىزدىڭ گازەتكە ارناپ بايسالدى مالىمدەمە جاسادى. «ماعان حابارلاعانىنداي، — دەدى ول اۋەلدە، — مەنىڭ اشىنام سەمىز مەلياحات باسقا دا بىرەۋلەرمەن بايلانىستى كورىنەدى. مەن ونى كوپتەن بەرى باقىلاۋعا الىپ ءجۇرمىن. بۇكىل ەلىمىزدە تەمىردەي ءتارتىپ ورناتىلدى». ءقازىر انىقتالىپ وتىرعانىنداي، قۇرمەتتى ىشكى ىستەر ءمينيسترى قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە جانتۇرشىگەرلىك قىلمىس جاسادى، پوليسيا اگەنتتەرىنىڭ مۇلدە جەتىسپەيتىنىن ەسكەرتتى. ول ءوزى ولتىرگەن ايەلمەن التى اي بويى ويناپ-كۇلگەن. تۇندە اياق استىنان ۇيىنە قايتىپ كەلىپ، ىشتەن جانەتانىڭ داۋىسىن ەستىپ قالادى. ەسىكتىڭ كىلت سۇعاتىن تەسىگىنەن سىعالاپ قاراسا، — جانەتا تىرجالاڭاش تۇر! «فرانك، سۇيىكتىم فرانك، مەنى ومىردە ءبىرىنشى رەت قۇشقان ەركەك سەنسىڭ!» — دەپ باجىلدادى ول. كەنەت، بەينەبىر جىندانعان جانشا، ءبىزدىڭ ءتىلشىمىزدىڭ سۇراعىنا جاۋاپ رەتىندە ول: «جۇرتشىلىعىمىزدىڭ پوليسياعا كومەكتەسۋىن وتىنەمىن» دەدى. بۇل ماسەلەنى ءوز گازەتىڭىزدە جاقسىلاپ جازاتىن بولىڭىزدار، دەدى ول ودان سوڭ، مەن ىس-ارەكەتتەرى كۇدىكتى سەمىز مەلياحاتتى ءۇش اي بويى باقىلاپ ءجۇرمىن. كەشە تۇندە ۇيگە ماس بوپ كەلە جاتىپ تەكسەرگەنىمدە ۇزىن مۇرتتى، ساپسيعان ساقالدى بىرنەشە پوليسەيدى كوردىم. پوليسەيلەردىڭ مۇرتىن دەرەۋ قىرىپ تاستا دەگەن بۇيرىقتى ەستىگەن موريس شوشىپ كەتتى. قولىنداعى جانەتانى فرانك اعاي قۇشاقتاپ كوتەرىپ العانىن كورگەندە توبە شاشى تىك تۇردى. فرانكتىڭ ءجۇنى كودەدەي كەۋدەسىنە بەتىن باسقان جانەتاعا: «ءبىز پوليسەيلەرىمىزدىڭ جاعدايىن جاقسارتۋدى ويلاستىرىپ جاتىرمىز»، دەگەندى ايتتى. ءتىلشىمىزدىڭ كيىم جونىندەگى سۇراعىنا جاۋاپ بەرە كەلىپ، ول بىلاي دەدى: «جانەتانىڭ ءىش كيىمى مەن ءتوستارتقىشى جەردە شاشىلىپ جاتتى. فرانك جانەتانى يتەرىپ قالدى دا، مىنا كيىم ىڭعايسىز دەپ ايقاي سالدى. پوليسەيلەر ءارقاشان مۇنتازداي تاپ-تازا بوپ قىرىنىپ جۇرۋگە ءتيىس. كيىمنىڭ نەعۇرلىم جەتىلدىرىلگەن فورماسىن شىعارۋ ويلاستىرىلۋدا. قىلمىس جاساعان قاراقشى قاشىپ قۇتىلۋعا تىرىستى، ءبىراق قۇرمەتتى ىشكى ىستەر ءمينيسترى نان كەسەتىن پىشاقتى الا ۇمتىلدى، ودان ارعىسى ەسىندە جوق».
ءبىزدىڭ گازەتتىڭ وسى بىلىقپاي ماقالانىڭ كەسىرىنەن جابىلىپ قالعانىن ەشكىم بىلمەيدى. بۇل ءنومىردى گازەتتى شىعارعان قىزمەتكەرلەردەن باسقا ءتىرى جان وقىعان جوق، ءتىپتى باستىعىمىزدىڭ ءوزى دە وقىعان جوق. ءبارى دە: گازەت باسماقالاسىندا ۇكىمەتتى قاتتى سىناعان شىعار، سول ءۇشىن جاۋىپ تاستالعان شىعار، دەپ توپشىلاپ ءجۇر.
ورىسشادان اۋدارعان عابباس قابىشيەۆ
You Might Also Like
-
قىزمەت، ونى-مۇنى شارۋا قولىمدى بايلاپ دەگەندەي، مەن ولاردىڭ تويىنا بارا المادىم. شىنىمدى ايتسام، ونىما ءالى كۇنگە دەيىن ۇيالامىن. مەن يالگيندى و باستان جاقسى كورەتىنمىن، ونىڭ العان ايەلى دە ءبىر جاقسى ...
-
سىزدەر بۇل دۇنيەدە ەكىنشى سورتتى كىسىلەر بار ەكەنىن بىلەسىزدەر مە؟
