ءبىز ءومىردى سۇيەمىز
ءبىز ءومىردى سۇيەمىز
ماقساتى: رۋحاني - ادامگەرشىلىك تاربيە مازمۇنىن قۇرايتىن سۇيىسپەنشىلىك، دەنساۋلىق، دوستىق، باقىت سياقتى جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا باۋلۋ، وسى رۋحاني – ادامگەرشىلىك ءبىلىم باعدارلاماسى ارقىلى داعدى قالىپتاستىرۋدا ءبىلىم بەرۋ جۇمىسىن نەگىزگە الا وتىرىپ، ومىرمەن بايلانىستىرا بىلسەك، كوكىرەگى وياۋ، مىنەز – قۇلقى دۇرىس سانالى ادام تاربيەلەۋ
ءى. تانىسۋ جاتتىعۋ
«شاتتىق شەڭبەرى» بۇل ءادىستىڭ پەداگوگيكالىق ءمانى - ءار ءبىر بالا ءوزىنىڭ ۇلكەن دوستىق شەڭبەرىنە قابىلدانعانىن سەزىنىپ، وزدەرىنە دە، وزگەلەرگە دە سەنىممەن قارايدى. ەندى بىزدەر ورتاعا شاتتىق شەڭبەرىنە جينالىپ، ءبىر – بىرىمىزگە جىلى تىلەگىمىزدى ارنايىق. - بالالار، بۇگىن تاعىدا كوپشىلىك قاۋىمعا تانىسۋعا، مەيىرىمدىلىك، ىزگىلىكتى بولىسۋگە مۇمكىندىك تۋىپ تۇر. ءارقايىسى ءوز ەسىمدەردى ايتىپ، ەسىمدەرىڭنىڭ باس ارىپىنە ساي كەلەتىن ءوز بويلارىڭداعى جاعىمدى قاسيەتتەردى اتايسىڭدار.
ءىى. ميعا شابۋىل ءادىسى «باقىتتى ءومىر»
بالالارعا ۆاتمان قاعاز بەرىلەدى، سول قاعازعا بالالار «باقىتتى ءومىردى» قالاي ەلەستەتەدى، سونى سۋرەتتەيدى. ەكى توپتاعى بالالار بىرىگىپ جۇمىس جاسايدى.
ءىىى. جاتتىعۋ «ەڭ، ەڭ، ەڭ...»
نۇسقاۋ: ءبىزدىڭ جاتتىعۋدى پرەزيدەنت سايلاۋلارىمەن سالىستىرۋعا بولادى. الدارىڭىزدا 5 سايلاۋ قورابى تۇر: ەڭ كوڭىلدى، تاپقىر ەڭ ادەمى، سۇيكىمدى ەڭ مەيىرىمدى، ىقىلاستى ەڭ اقىلدى ەڭ، ەڭ سىزدەر قۇپيا تۇردە داۋىس بەرۋ، جاتتىعۋ قورىتىندىسى بويىنشا «ەڭ اقىلدى» ت. ب. مەدالدارىمەن ماراپاتتاۋ.
ءىV. پىكىر الماسۋ «قۋانىش دەگەنىمىز نە؟»
«قۋانىش – بۇل ءبارىنىڭ قۋانۋى، بارىنە كوڭىلدى»
«قۋانىش ۇلكەن جانە كىشكەنتاي بولادى. كىشكەنتاي قۋانىش ءبىر ادام قۋانعاندا بولادى، ال ۇلكەن قۋانىش – ءبارى قۋانعاندا»
«بارىنە مەرەكە بولعاندا - قۋانىش»
«ەشكىم جىلاماسا، ءتىپتى ءبىر ادام جىلاماسا دا - قۋانىش»
«ەگەر سوعىس بولماسا - قۋانىش»
«قۋانىش – بۇل مەنمىن، ويتكەنى انام ماعان «سەن مەنىڭ قۋانىشىمسىڭ» - دەپ ايتادى.»
V. جاتتىعۋ «ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن ادامدارعا نە كەرەك؟»
«ادامدار» و، ادامدار، بىرگەمىن مەن سەندەرمەن، ىقىلاسىڭا ەش نارسەنى تەڭگەرمەن. سەندەر – مەنىڭ باقىتىمنىڭ بۇلاعى، سەندەر – مەنىڭ دارىنىما دەم بەرگەن. وزدەرىڭمەن ءومىر شىڭىن بىرگە استىم، جارتى قۇرتتى ءبولىپ جەدىم، سىرلاستىم. دۇنيەگە كەلگەنىم جوق شەت ءجۇرىپ، راقاتىن ويلاۋ ءۇشىن ءبىر باستىڭ.
ءومىر دەگەنىمىز – دوس - جارانعا قامقور بولۋ، سانادا تارالعان تۇماندى ويلاردى شۋاقتى قۋانىشقا اۋىستىرا ءبىلۋ، قىزعانىشتىڭ وتىن بۇركىپ، سەنىم ۇدەسىنەن شىعا ءبىلۋ. ۋادەلى سوزدەرىڭە بەرىك بولۋىڭ، كىسىنىڭ سىرتقى ەمەس، ىشكى بولمىسىنا ءۇڭىلىپ قادىرلەۋ. ەڭ باستىسى وزگەگە جاقسىلىق تىلەۋشى بولا ءبىلۋ دەپ «كۇن شاپاعىن» ومىرمەن بايلانىستىرايىق
«تالاپ ادامنىڭ ءوز بويىنداعى قانداي دا ءبىر قابىلەتىن، العا قويعان ماقساتىن، تابيعي دارىنىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن اسا قاجەت. ەگەر تالاپ بولماسا، ولار ۋاقىت وتە كومەسكىلەنىپ، ۇساقتانىپ كەتەدى. تالاپ پەن جىگەر - سەرىكتەس قاسيەتتەر. تالاپ پەن جىگەردى ادامنىڭ ءوزى دامىتىپ، قايراي الادى. ادام ءومىر بويى ىزدەنۋگە، ءومىردىڭ بەيمالىم سىرلارىن اشۋعا تالاپتانادى. سول جولدا ول ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردىڭ تىرەك ەتىپ العاندا دا جاقسىلىق جىرشىسى بولماق. ادامزاتتىڭ ومىرلىك مۇراتى دا وسى»
«تالاپ دەگەن ءبىر جۇيرىك تۇلپار سىندى. بابىن تاپپاي مىنگەندى قىلار جىندى. تاۋعا ۇرا ما باسىڭدى، تاسقا ۇرا ما، ال ەندى وعان كىسى ءقايتىپ ءمىندى. تالاپ شاپسا، اقىلعا ءمىنىپ الىپ، جاقسى، جامان بارىنە بىردەي سالىپ، انىق اقىل ادىمىن اشتىرمايدى، ەش نارسە ودان قۇتىلماس جەتپەي قالىپ. تالاپ دەگەن ىندىمەن ەنتەلەمەك، ويعا الىپ قىزىققانىن قىلسا دەمەك.
ادامنىڭ تىزگىندى باسشىسى - اقىل جەتەكشىسى - قاتاڭ تالاپ، شولۋشىسى – ماشىق وي، جولداسى – جاسامپاز كاسىپ، قورعانى – سابىر، قورعاۋشىسى – سالماقتى مىنەز، سىناۋشىسى – حالىق
Vءى. جاتتىعۋ «ارام – زام - زام» بي
Vءىى. ەگەر كۇن ءدال ورتاسىنا سالىنسا – جاستىق شاعى قىزىقتى، ال شىعىسقا سالىنسا – بالالىق شاعى قىزىقتى، باتىسقا سالىنسا – كارىلىك شاعى قىزىقتى بولادى.
• تاۋ دوڭگەلەك سالىنسا – مىنەزى جۇمساق، مەيىرىمدى، سەنگىش. ەگەر تاۋ ۇشتى بولسا، وكپەلەگىش، تىك مىنەزدى ادام. ەگەر ارالاس سالىنسا – باسىندا قار بولسا، وزگەرمەلى ادام.
• ءۇي – سۋرەتتە اعاش ءۇي سالىنسا، ارمانىڭ ورىندالادى. ەگەر ءبىر تەرەزە سالىنعان بولسا، وزىنە جاقىن ءبىر ادام تۋرالى كوپ ويلانادى. ەگەر بىرنەشە تەرەزە بولسا جانە جاپقىشتارى بولسا، ول تۇيىق، ساق ادام. ءۇيدىڭ توبەسىندە مۇرجاسى بولسا، ءتۇتىن شىعىپ جاتسا، اڭگىمەگە جاقىن، وسەك قۇمار ادام.
• اعاش بىرەۋ بولسا، ءوزىنىڭ سۇيىكتىسىنە ۇنايدى. ەگەر بىرنەشەۋ بولسا بالالاردى جاقسى كورەدى، ولارعا ۋاقىت بولەدى، كوپ كوڭىل اۋدارادى. قورشاعان الەمدى سۇيەدى، قانشالىقتى ادەمى سالىنسا سۇلۋلىققا سونشالىقتى قۇشتار.
• قاپشىق، قالتا قانشالىقتى ۇيگە جاقىن جاتسا، بايلىق تا جاقىن. كەرىسىنشە بولسا ءبارى كەرىسىنشە. ەگەر قاپشىق اۋزى بايلاۋلى بولسا ساراڭدىق. قاپشىق جەردە جاتسا جالقاۋ، تۇرەگەلىپ تۇرسا ەڭبەكقور ادام.
• جول – ۇيگە جاقىن جاتسا – جولى جەڭىل، الىس بولسا كەرىسىنشە. ەگەر جول ءۇيدىڭ ەسىگىنەن شىقسا، تاپقان تابىسىن ۇيگە اكەلەتىن، ال كەرىسىنشە بولسا شاشپا، اينالاسىنا تاراتاتىن ادام.
• ساقينا كوزسىز بولسا قوناق قابىلداعاندى، قوناق شاقىرعاندى ۇناتادى. كوزى بولسا بولاشاقتى ويلايدى، كاپيتال جينايدى. نەكە جۇزىگى – مىقتى وتباسىن بىلدىرەدى.
• گۇل – ۇيگە جاقىن بولسا، قۋانىش، توي بولادى، ءۇيدىڭ جيەگىندە بولسا – قىزىقتى كۇندەرىڭ الىستا.
• جىلان ۇيدەن الىس سالىنسا – جاۋلارى الىس، ەگەر جاقىن سالىنسا كورە الماۋشىلار اينالاڭدا بولعانى.
• سۋرەتتە قايسىسى ۇلكەن سالىنسا سەنىڭ ءومىرىڭ ءۇشىن ماڭىزى زور.
Vءىىى. «جۇرەكتەن – جۇرەككە»
قۇرمەتتى وقۋشىلار تاربيەلىك شارامىز ءوز مارەسىنە جەتتى. سەندەردىڭ قۋانىشتى، جايدارلى، اقجارقىن جۇزدەرىڭىزدەن سۇيىسپەنشىلىك بەلگىسىن كورىپ تۇرمىن. سەندەردىڭ جان دۇنيەلەرىڭە كىشكەنتايدا بولسا جىلىلىق ۇيالاپ ىزگىلىككە باستار جول بولسىن. ولاي بولسا، ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى، جىلى سوزدەرىمىزدى ارنايىق.
1. شىن جۇرەگىڭنەن جاساعان جاقسىلىعىڭ وزىڭە قۋانىش بوپ ورالسىن.
2. بىرەۋگە جاساعان جاقسىلىعىڭدى ەشقاشاندا مىندەت ەتپە.
3. ومىردە ەشكىمگە جاماندىق، جاساما ادامدارعا قامقور بولا ءبىل.
4. الدىڭا قويعان ماقساتىڭ ايقىن بولسا، ومىردە كوپ جەتىستىكتەرگە جەتەسىڭ.
5. قولىڭدى ادال تازا ۇستاساڭ – الەمگە ادىلدىك ورناتاسىڭ.
6. بويىڭدى لاستان قورعاساڭ – الەمنىڭ ساۋلىعى ارتادى.
7. كوزىڭدى جاماندىقتان، زۇلىمدىقتان جانە قىزعانشاقتىقتان قورعاساڭ – الەمنىڭ اسەم سۇلۋلىعىن كورەسىڭ.
8. پەيىلىڭ مەن نيەتىڭ اق بولسا – الەمگە سۇيىسپەنشىلىك نۇرىن توگەسىڭ.
9. شابىتتانعان ساتتەرىڭدى باعالاي بىلسەڭ تالابىڭا نۇر جاۋادى.
10. جۇمىسقا كۇشىڭمەن كىرىسسەڭ جۇمىسىڭ ناتيجەلى بولۋىنا تىلەكتەسپىن.
11. ۇلكەن تۇلعا بول.
12. كۇنىمىز شۋاقتى، ءومىرىمىز جارقىن بولسىن!
ماقساتى: رۋحاني - ادامگەرشىلىك تاربيە مازمۇنىن قۇرايتىن سۇيىسپەنشىلىك، دەنساۋلىق، دوستىق، باقىت سياقتى جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا باۋلۋ، وسى رۋحاني – ادامگەرشىلىك ءبىلىم باعدارلاماسى ارقىلى داعدى قالىپتاستىرۋدا ءبىلىم بەرۋ جۇمىسىن نەگىزگە الا وتىرىپ، ومىرمەن بايلانىستىرا بىلسەك، كوكىرەگى وياۋ، مىنەز – قۇلقى دۇرىس سانالى ادام تاربيەلەۋ
ءى. تانىسۋ جاتتىعۋ
«شاتتىق شەڭبەرى» بۇل ءادىستىڭ پەداگوگيكالىق ءمانى - ءار ءبىر بالا ءوزىنىڭ ۇلكەن دوستىق شەڭبەرىنە قابىلدانعانىن سەزىنىپ، وزدەرىنە دە، وزگەلەرگە دە سەنىممەن قارايدى. ەندى بىزدەر ورتاعا شاتتىق شەڭبەرىنە جينالىپ، ءبىر – بىرىمىزگە جىلى تىلەگىمىزدى ارنايىق. - بالالار، بۇگىن تاعىدا كوپشىلىك قاۋىمعا تانىسۋعا، مەيىرىمدىلىك، ىزگىلىكتى بولىسۋگە مۇمكىندىك تۋىپ تۇر. ءارقايىسى ءوز ەسىمدەردى ايتىپ، ەسىمدەرىڭنىڭ باس ارىپىنە ساي كەلەتىن ءوز بويلارىڭداعى جاعىمدى قاسيەتتەردى اتايسىڭدار.
ءىى. ميعا شابۋىل ءادىسى «باقىتتى ءومىر»
بالالارعا ۆاتمان قاعاز بەرىلەدى، سول قاعازعا بالالار «باقىتتى ءومىردى» قالاي ەلەستەتەدى، سونى سۋرەتتەيدى. ەكى توپتاعى بالالار بىرىگىپ جۇمىس جاسايدى.
ءىىى. جاتتىعۋ «ەڭ، ەڭ، ەڭ...»
نۇسقاۋ: ءبىزدىڭ جاتتىعۋدى پرەزيدەنت سايلاۋلارىمەن سالىستىرۋعا بولادى. الدارىڭىزدا 5 سايلاۋ قورابى تۇر: ەڭ كوڭىلدى، تاپقىر ەڭ ادەمى، سۇيكىمدى ەڭ مەيىرىمدى، ىقىلاستى ەڭ اقىلدى ەڭ، ەڭ سىزدەر قۇپيا تۇردە داۋىس بەرۋ، جاتتىعۋ قورىتىندىسى بويىنشا «ەڭ اقىلدى» ت. ب. مەدالدارىمەن ماراپاتتاۋ.
ءىV. پىكىر الماسۋ «قۋانىش دەگەنىمىز نە؟»
«قۋانىش – بۇل ءبارىنىڭ قۋانۋى، بارىنە كوڭىلدى»
«قۋانىش ۇلكەن جانە كىشكەنتاي بولادى. كىشكەنتاي قۋانىش ءبىر ادام قۋانعاندا بولادى، ال ۇلكەن قۋانىش – ءبارى قۋانعاندا»
«بارىنە مەرەكە بولعاندا - قۋانىش»
«ەشكىم جىلاماسا، ءتىپتى ءبىر ادام جىلاماسا دا - قۋانىش»
«ەگەر سوعىس بولماسا - قۋانىش»
«قۋانىش – بۇل مەنمىن، ويتكەنى انام ماعان «سەن مەنىڭ قۋانىشىمسىڭ» - دەپ ايتادى.»
V. جاتتىعۋ «ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن ادامدارعا نە كەرەك؟»
«ادامدار» و، ادامدار، بىرگەمىن مەن سەندەرمەن، ىقىلاسىڭا ەش نارسەنى تەڭگەرمەن. سەندەر – مەنىڭ باقىتىمنىڭ بۇلاعى، سەندەر – مەنىڭ دارىنىما دەم بەرگەن. وزدەرىڭمەن ءومىر شىڭىن بىرگە استىم، جارتى قۇرتتى ءبولىپ جەدىم، سىرلاستىم. دۇنيەگە كەلگەنىم جوق شەت ءجۇرىپ، راقاتىن ويلاۋ ءۇشىن ءبىر باستىڭ.
ءومىر دەگەنىمىز – دوس - جارانعا قامقور بولۋ، سانادا تارالعان تۇماندى ويلاردى شۋاقتى قۋانىشقا اۋىستىرا ءبىلۋ، قىزعانىشتىڭ وتىن بۇركىپ، سەنىم ۇدەسىنەن شىعا ءبىلۋ. ۋادەلى سوزدەرىڭە بەرىك بولۋىڭ، كىسىنىڭ سىرتقى ەمەس، ىشكى بولمىسىنا ءۇڭىلىپ قادىرلەۋ. ەڭ باستىسى وزگەگە جاقسىلىق تىلەۋشى بولا ءبىلۋ دەپ «كۇن شاپاعىن» ومىرمەن بايلانىستىرايىق
«تالاپ ادامنىڭ ءوز بويىنداعى قانداي دا ءبىر قابىلەتىن، العا قويعان ماقساتىن، تابيعي دارىنىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن اسا قاجەت. ەگەر تالاپ بولماسا، ولار ۋاقىت وتە كومەسكىلەنىپ، ۇساقتانىپ كەتەدى. تالاپ پەن جىگەر - سەرىكتەس قاسيەتتەر. تالاپ پەن جىگەردى ادامنىڭ ءوزى دامىتىپ، قايراي الادى. ادام ءومىر بويى ىزدەنۋگە، ءومىردىڭ بەيمالىم سىرلارىن اشۋعا تالاپتانادى. سول جولدا ول ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردىڭ تىرەك ەتىپ العاندا دا جاقسىلىق جىرشىسى بولماق. ادامزاتتىڭ ومىرلىك مۇراتى دا وسى»
«تالاپ دەگەن ءبىر جۇيرىك تۇلپار سىندى. بابىن تاپپاي مىنگەندى قىلار جىندى. تاۋعا ۇرا ما باسىڭدى، تاسقا ۇرا ما، ال ەندى وعان كىسى ءقايتىپ ءمىندى. تالاپ شاپسا، اقىلعا ءمىنىپ الىپ، جاقسى، جامان بارىنە بىردەي سالىپ، انىق اقىل ادىمىن اشتىرمايدى، ەش نارسە ودان قۇتىلماس جەتپەي قالىپ. تالاپ دەگەن ىندىمەن ەنتەلەمەك، ويعا الىپ قىزىققانىن قىلسا دەمەك.
ادامنىڭ تىزگىندى باسشىسى - اقىل جەتەكشىسى - قاتاڭ تالاپ، شولۋشىسى – ماشىق وي، جولداسى – جاسامپاز كاسىپ، قورعانى – سابىر، قورعاۋشىسى – سالماقتى مىنەز، سىناۋشىسى – حالىق
Vءى. جاتتىعۋ «ارام – زام - زام» بي
Vءىى. ەگەر كۇن ءدال ورتاسىنا سالىنسا – جاستىق شاعى قىزىقتى، ال شىعىسقا سالىنسا – بالالىق شاعى قىزىقتى، باتىسقا سالىنسا – كارىلىك شاعى قىزىقتى بولادى.
• تاۋ دوڭگەلەك سالىنسا – مىنەزى جۇمساق، مەيىرىمدى، سەنگىش. ەگەر تاۋ ۇشتى بولسا، وكپەلەگىش، تىك مىنەزدى ادام. ەگەر ارالاس سالىنسا – باسىندا قار بولسا، وزگەرمەلى ادام.
• ءۇي – سۋرەتتە اعاش ءۇي سالىنسا، ارمانىڭ ورىندالادى. ەگەر ءبىر تەرەزە سالىنعان بولسا، وزىنە جاقىن ءبىر ادام تۋرالى كوپ ويلانادى. ەگەر بىرنەشە تەرەزە بولسا جانە جاپقىشتارى بولسا، ول تۇيىق، ساق ادام. ءۇيدىڭ توبەسىندە مۇرجاسى بولسا، ءتۇتىن شىعىپ جاتسا، اڭگىمەگە جاقىن، وسەك قۇمار ادام.
• اعاش بىرەۋ بولسا، ءوزىنىڭ سۇيىكتىسىنە ۇنايدى. ەگەر بىرنەشەۋ بولسا بالالاردى جاقسى كورەدى، ولارعا ۋاقىت بولەدى، كوپ كوڭىل اۋدارادى. قورشاعان الەمدى سۇيەدى، قانشالىقتى ادەمى سالىنسا سۇلۋلىققا سونشالىقتى قۇشتار.
• قاپشىق، قالتا قانشالىقتى ۇيگە جاقىن جاتسا، بايلىق تا جاقىن. كەرىسىنشە بولسا ءبارى كەرىسىنشە. ەگەر قاپشىق اۋزى بايلاۋلى بولسا ساراڭدىق. قاپشىق جەردە جاتسا جالقاۋ، تۇرەگەلىپ تۇرسا ەڭبەكقور ادام.
• جول – ۇيگە جاقىن جاتسا – جولى جەڭىل، الىس بولسا كەرىسىنشە. ەگەر جول ءۇيدىڭ ەسىگىنەن شىقسا، تاپقان تابىسىن ۇيگە اكەلەتىن، ال كەرىسىنشە بولسا شاشپا، اينالاسىنا تاراتاتىن ادام.
• ساقينا كوزسىز بولسا قوناق قابىلداعاندى، قوناق شاقىرعاندى ۇناتادى. كوزى بولسا بولاشاقتى ويلايدى، كاپيتال جينايدى. نەكە جۇزىگى – مىقتى وتباسىن بىلدىرەدى.
• گۇل – ۇيگە جاقىن بولسا، قۋانىش، توي بولادى، ءۇيدىڭ جيەگىندە بولسا – قىزىقتى كۇندەرىڭ الىستا.
• جىلان ۇيدەن الىس سالىنسا – جاۋلارى الىس، ەگەر جاقىن سالىنسا كورە الماۋشىلار اينالاڭدا بولعانى.
• سۋرەتتە قايسىسى ۇلكەن سالىنسا سەنىڭ ءومىرىڭ ءۇشىن ماڭىزى زور.
Vءىىى. «جۇرەكتەن – جۇرەككە»
قۇرمەتتى وقۋشىلار تاربيەلىك شارامىز ءوز مارەسىنە جەتتى. سەندەردىڭ قۋانىشتى، جايدارلى، اقجارقىن جۇزدەرىڭىزدەن سۇيىسپەنشىلىك بەلگىسىن كورىپ تۇرمىن. سەندەردىڭ جان دۇنيەلەرىڭە كىشكەنتايدا بولسا جىلىلىق ۇيالاپ ىزگىلىككە باستار جول بولسىن. ولاي بولسا، ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى، جىلى سوزدەرىمىزدى ارنايىق.
1. شىن جۇرەگىڭنەن جاساعان جاقسىلىعىڭ وزىڭە قۋانىش بوپ ورالسىن.
2. بىرەۋگە جاساعان جاقسىلىعىڭدى ەشقاشاندا مىندەت ەتپە.
3. ومىردە ەشكىمگە جاماندىق، جاساما ادامدارعا قامقور بولا ءبىل.
4. الدىڭا قويعان ماقساتىڭ ايقىن بولسا، ومىردە كوپ جەتىستىكتەرگە جەتەسىڭ.
5. قولىڭدى ادال تازا ۇستاساڭ – الەمگە ادىلدىك ورناتاسىڭ.
6. بويىڭدى لاستان قورعاساڭ – الەمنىڭ ساۋلىعى ارتادى.
7. كوزىڭدى جاماندىقتان، زۇلىمدىقتان جانە قىزعانشاقتىقتان قورعاساڭ – الەمنىڭ اسەم سۇلۋلىعىن كورەسىڭ.
8. پەيىلىڭ مەن نيەتىڭ اق بولسا – الەمگە سۇيىسپەنشىلىك نۇرىن توگەسىڭ.
9. شابىتتانعان ساتتەرىڭدى باعالاي بىلسەڭ تالابىڭا نۇر جاۋادى.
10. جۇمىسقا كۇشىڭمەن كىرىسسەڭ جۇمىسىڭ ناتيجەلى بولۋىنا تىلەكتەسپىن.
11. ۇلكەن تۇلعا بول.
12. كۇنىمىز شۋاقتى، ءومىرىمىز جارقىن بولسىن!