InfoHub Logo

برونحوەكتازا — برونحتاردىڭ پاتولوگيالىق تۇرعىدان كەڭەيىپ، ولاردىڭ جاسۋشالارىنداعى قابىرعالارىنىڭ وزگەرىسكە ۇشىراۋى. مۇندايدا برونحتار قايتىمسىز دەفورماسياعا ۇشىرايدى جانە قىزمەتىن تولىق اتقارا المايدى جانە دە وندا سوزىلمالى ءىرىڭدى ۇدەرىس پايدا بولادى. نەگىزىنەن، بالا جانە جاستاۋ ادامدار، كوبىنە ەركەكتەر اۋىرادى. برونحوەكتازا شەكتەۋلى ياعني وكپەنىڭ ءبىر بولىگىندە بولۋى نەمەسە جايىلىپ، تۇتاس وكپەنى قامتۋى دا مۇمكىن. كوبىنە وكپەنىڭ تومەنگى جاعىندا بولادى.

برونحوەكتازا ىشتەن تۋا بىتكەن جانە جۇرە پايدا بولعان دەپ ەكىگە بولىنەدى.

تۋا بىتەتىن تۇرىندە برونح-وكپە جۇيەسىنىڭ دامۋى بۇزىلعاندا پايدا بولادى. كەيدە ولار باسقا دامۋ كەمىستىكتەرىمەن بىرىگەدى. برونحوەكتازا وتباسى مۇشەلەرىنىڭ بىرنەشەۋىندە بىردەي كەزدەسكەن جاعدايلار دا بار.

جۇرە پايدا بولعان برونحوەكتازا ءارتۇرلى برونح-وكپە اۋرۋلارىنان، مىسالى تۇماۋدىڭ اسقىنۋىنان، پنيەۆمونيادان، تۋبەركۋلەز اۋرۋلارىنان كەيىن پايدا بولادى.

برونحتاردىڭ كەڭەيۋى ۇدەرىسىندە ولاردىڭ قابىرعالارىنىڭ وزگەرۋى جانە برونحىشىلىك قىسىمنىڭ جوعارىلاۋى نەگىزگى مانگە يە. برونحتاردىڭ قابىرعالارىنىڭ كەڭەيۋى ادەتتە شىرىشتى قابىقتاعى قابىنۋ ۇدەرىسىنەن باستالادى جانە ولاردىڭ بۇلشىقەت جانە دانەكەر ءتىندى بولىگىنىڭ بۇزىلۋىمەن، كەيدە شىرىشتى قابىعىنىڭ ويىق جاراعا اينالۋىمەن اياقتالادى. برونحىشىلىك قىسىمنىڭ جوعارىلاۋى برونحتاردىڭ ليمفا تۇيىندەرىنىڭ ۇلعايۋنان، ولارعا شىرىشتىڭ جينالىپ قالۋىمەن، سونداي-اق جوتەلۋدەن بولۋى مۇمكىن.

برونحتاردىڭ كەڭەيگەن جەرىندەگى شىرىشتى قابىقتار كوبىنە ويىق جاراعا اينالادى. بۇل درەناجدى قىزمەتتىڭ بۇزىلۋىمەن جانە كەڭەيىپ كەتكەن كەڭىستىكتە شىرىشتاردىڭ جينالۋىمەن قوسا قاباتتاسادى. زاقىمدانعان برونحتاردا جۇقپالاردىڭ ءبىلىنۋى انىق بولمايتىن برونحوەكتازالاردا جانە قاقىرىق تاستامايتىن ناۋقاستاردا كلينيكالىق بەلگىلەرى كوبىنە بولمايدى نەمەسە بولار-بولماس بىلىنەدى. كوپتەگەن جاعدايلاردا زاقىمدانعان برونحتاردا مەزگىل-مەزگىل اسقىناتىن جۇقپالى ۇدەرىس داميدى. ەگەر قابىنۋ سوزىلمالى تۇرگە اينالسا، ول اۋىز قۋىسى مەن مۇرىن-جۇتقىنشاق بولىمىندە جۇقپالار وشاعىنىڭ پايدا بولۋىنا جاعداي جاسايدى.

برونحوەكتازاعا شالدىققان ناۋقاستاردا كوبىنە ءىرىڭدى شىرىش نەمەسە ءىرىڭدى قاقىرىق ءبولىپ شىعاراتىن جوتەل جيىلەيدى، كوبىنە ول تاڭەرتەڭگىسىن ۇيقىدان تۇرعان كەزدە كۇشەيەدى. برونح شىرىشى ءبىر جەردە كوبىرەك تۇرىپ قالسا ول ءشىري باستايدى دا، قاقىرىقتان جاعىمسىز ءيىس شىعادى. مۇنداي قاقىرىقتاردى جيناعان كەزدە ول ءۇش قاباتقا بولىنەدى: تومەنگىسى – ءىرىڭ، ورتاسىندا – سەروزدى سۇيىقتىق، جوعارعىسى – ءىرىڭدى شىرىش كوبىگى. ناۋقاستاردىڭ كوپشىلىگىندە قان ارالاس قاقىرىق بولىنەدى، الايدا وكپەدەن قاننىڭ كوبىرەك ءبولىنۋى ءتان ەمەس. ناۋقاستار كەۋدە تۇسىنىڭ اۋىراتىندىعىنا، تەز شارشايتىندىعىنا، السىزدەنىپ، باستىڭ اۋىراتىندىعىنا، ەنتىگەتىنىنە شاعىمدانادى. جۇقپالى ۇدەرىس اسقىنعان كەزدە اسىرەسە كەشكە قاراي دەنە قىزۋى جوعارىلايدى، لەيكوسيتوز بايقالادى، ەريتروسيتتەردىڭ تۇنۋ جىلدامدىعى ارتادى. ۋىتسىزدانۋ جانە تىنىس الۋ قىزمەتىنىن جەتكىلىكسىزدىگى ناتيجەسىندە تەرى جەر تۇستەس بولىپ وزگەرەدى. ۇزاق اۋىرعان جاعدايدا تىنىس سىرىلداپ، كەيدە دىمقىلدانادى.

رەنتگەنولوگيالىق زەرتتەۋلەر وكپەنىڭ زاقىمدانعان بولىگىنىڭ كىشىرەيگەنىن كورسەتەدى. اۋرۋ كوپ جىلعا سوزىلعاندا جانە ۇدەگەن جاعدايدا ىشكى اعزالاردىن اميلويدوزى جانە وكپەلىك جۇرەك دامىپ، وكپە-جۇرەك قىزمەتىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنە اكەپ سوعادى.

ەمى

اۋرۋحانالىق جانە امبۋلاتوريالىق جاعدايلاردا – تەراپيالىق، برونحوسكوپيالىق، قاجەت بولعان جاعدايدا حيرۋرگيالىق امالدار قولدانىلادى. جۇقپالى ۇدەرىس اسقىنعاندا، وكپە-جۇرەك قىزمەتىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگىندە جانە وكپەلەردەن قان كەتكەندە ناۋقاستى اۋرۋحاناعا جاتقىزىپ، كەشەندى ەم جۇرگىزەدى.

جۇقپالاردىڭ اسقىنۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن ونى دارى-دارمەكتەرمەن ەمدەيدى. باكتەريالارعا قارسى ەم كوبىنە برونحتاردىڭ درەناجدىق كىزمەتىن جاقسارتۋعا باعىتتالادى. ميكروبقا قارسى پرەپاراتتاردى، مىسالى، انتيبيوتيكتەردى، سۋلفانيلاميدتەردى، برونحوليتيكتەردى قاقىرىقتىڭ باكتەريالىق فلوراسىنىڭ سەزىمتالدىعىن ەسكەرە وتىرىپ قولدانادى. پرەپاراتتاردى ەنگىزۋدىڭ ءارتۇرلى تاسىلدەرى قولدانىلادى، الايدا ولاردى كوبىنە برونحوسكوپتىڭ، كاتەتەردىڭ نەمەسە كومەكەيگە ارنالعان سورعىش پىسەكتىڭ جاردەمىمەن ەنگىزۋگە ءمان بەرىلەدى. برونح كەڭىستىگىنەن ءىرىڭدى شاياتىن نەمەسە الىپ تاستايتىن ەمدىك برونحوسكوپيا ناتيجەلى كەلەدى. مۇندايدا انتيبيوتيكتەردى، پروتەوليتيكالىق فەرمەنتتەردى (مىسالى، فيزيولوگيالىق ەرىتىندىدەگى تريپسين حيموتريپسين)، مۋكوليتيكالىق پرەپاراتتاردى (10%-دىق ەرىتىندى تۇرىندەگى اسەتيل سيستەين، يزوتونيكالىق ەرىتىندىدەگى برومگەكسين) ەنگىزەدى. بۇلاردى ەمشارانىڭ باسىندا اپتاسىنا 2 رەت، سودان كەيىن ءىرىڭدى شىرىشتىڭ ازايۋىنا قاراي 5-7 كۇندە 1 رەت جاسايدى. ناۋقاستى قاقىرىقتىڭ جاقسى بولىنەتىندەي بەلگىلى ءبىر كۇيدە كوبىرەك ۇستايدى، قاقىرىقتى ءبولىپ شىعاراتىن دارىلەر بەرەدى، تىنىس الۋ جاتتىعۋلارىن، ماسساج جاسايدى، ەمدىك دەنە شىنىقتىرۋ ادىستەرىن قولدانادى. ورگانيزمنىڭ جالپى رەاكسياسىن ارتتىرۋ ءۇشىن بيوىنتالاندىرعىشتار، انابوليالىق گورموندار، ۆيتاميندەر، يممۋنيتەتتى جاقسارتقىش دارىلەر بەرىلەدى، قان قۇيىلادى، دەنە قىزۋى قالىپقا كەلگەن كەزدە ءارتۇرلى فيزيوتەراپيالىق ەمشارالار جاسالادى. ەگەر ناۋقاس قىرىققا تولماعان بولسا، وتالاۋ ارقىلى جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە بولادى. اۋرۋ وكپەنىڭ ەكى جاعىن بىردەي قامتىسا، وكپە-جۇرەك قىزمەتىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى جانە ىشكى اعزالاردىڭ اميلويدوزى بولسا، وتالاۋعا بولمايدى.

گ.  ە. دوسانوۆا، دارىگەر

---