InfoHub Logo

ماساڭباي ەكەۋمىز ءبىر كەزدە ءبىر ارتەلدە جۇمىس ىستەگەن ەدىك. ول ءوزى وتان سوعىسىنىڭ مۇگەدەگى بولاتىن. بۇل ارتەلدە مۇگەدەكتەردىڭ بەتىن ەشكىم قاقپايتىن ەدى. ءالى ەسىمدە، مەيرام بىتكەن ولارعا ايىرىقشا قۋانىش اكەلەتىن. كاسىپشىلەر وداعىنىڭ جەرگىلىكتى كوميتەتى اقشا شىعارىپ، ماساڭبايعا، ماساڭباي سياقتى باسقا دا مۇگەدەكتەرگە باعالى سىيلىقتار جاساپ تۇراتىن.

ماساڭباي ءبىر مەيرام قارساڭىندا جاڭا ۇيگە كوشىپ شىققان. ماساڭبايعا مۇگەدەككە ارنالعان ماشينا دا بەرگەنبىز. ماساڭباي مەملەكەتتەن جاردەم دە الىپ تۇراتىن. ماساڭباي...

يە، سوعىستا قانىن توگىپ، ءبىر اياعىنان ايىرىلىپ كەلگەن ماساڭبايدان وتانى نەسىن اياپ قالدى دەيسىڭ.

ءبىراق ماساڭبايدىڭ قىزبا ءبىر مىنەزى بار ەدى. رەتى كەلسىن كەلمەسىن «مەنىڭ مايداندا قانىم توگىلگەن» - دەپ، ءتىپتى بالداعىن الا جۇگىرەتىن كەزى دە، كەيدە قياستانىپ جۇمىسقا دا شىقپاي ءىشىپ قالاتىن كەزى دە بولاتىن.

«مۇنىڭ قالاي، ماساڭباي، سوماداي بولىپ ۇيات قوي»، — دەپ، ۇيالتايىن دەسەڭ، «كونتۋجەنمىن عوي، ءوزىمدى-وزىم ۇستاي الماي قالامىن» — دەپ كىنانىڭ ءبارىن باسقا بىردەمەگە اۋدارا سالاتىن. ال ارتەل كوللەكتيۆى ماساڭبايدىڭ سول مىنەزىن كەشىرە بەرەتىن. «قايتسىن، قانى بۇزىلعان، كونتۋجەن عوي» — دەپ قوياتىندار دا بولاتىن.

سودان بەرى بىرنەشە جىل ءوتتى.

مىنە، ويدا-جوقتا سول ماساڭبايمەن كەزدەسىپ قالدىم. مەن ونىمەن كوشەدە كەزدەستىم. كوشەدە بولعاندا دا... يە، نەسىن جاسىرايىن، ماساڭباي كورىنگەنگە قولىن جايىپ، سىزدى تروتۋاردا وتىر ەكەن. بەت-اۋزى كونەكتەي، قاسىندا ءبىر بوس شىنى جاتىر. تۇقىل اياعىن بالداعىنىڭ ۇستىنە سالىپ كورىنگەننىڭ ەتەگىنە جارماسادى.

مەن ونىڭ قاسىنا كەلدىم.

— ءاي، تۋعان، قۇداي تىلەۋىڭدى بەرسىن، بالا-شاعاڭنىڭ يگىلىگىن كور. قايىر ساداقا بولسا... — دەپ ماعان الاقانىن سوزا بەردى. مەن وتان... يە، مەن وعان قولىمدى ۇسىندىم. ماساڭباي شوشىپ قالدى. كوزىن اشتى دا ماعان تىكە قارادى. تانىماعان ءتۇر ءبىلدىردى دە، تەرىس اينالىپ كەتتى. ىلگەرى ءجۇردىم. قۇلاعىما تاعى دا الگى ءبىر قارلىققان شەرلى داۋىس ەستىلدى.

— قۇداي تىلەگىڭدى بەرسىن، بالا-شاعاڭنىڭ يگىلىگىن كور...

ال مەنىڭ كوز الدىما ماساڭبايدىڭ جەڭىس جىلى تۋعان، جەڭىس دەگەن بالاسى ەلەستەدى. ارىقشا كەلگەن تاڭقى مۇرىن اناسى ەلەستەدى.

مەنىڭ جان دۇنيەم شايقالىپ كەتتى. بەس-ون تيىن باقىر ءۇشىن باسقاعا بالا-شاعاسىنىڭ يگىلىگىن تىلەپ، ال ءوزى يگىلىكتەن بەزىپ كەتكەن ماساڭبايدىڭ وسىنداي حالگە جەتۋىنە كىم كىنالى! بەتىن قاقپايتىن، مەيرام سايىن باعالى سىيلىق بەرىپ جۇرەتىن باياعى كىشكەنتاي كوللەكتيۆ كىنالى مە؟ الدە سول قامقورلىقتى كوتەرە الماعان ماساڭبايدىڭ ءوزى ايىپتى ما؟

مەن ارتەلگە باردىم. ماساڭبايدىڭ ۇيىندە دە بولدىم. ارتەل ادامدارى ەسكى مۇشەسىن كورىپ قۋانىسىپ قالدى. باياعى تانىس تا ىستىق جۇزدەر. ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باياعى ءوزىم بىلەتىن مۇگەدەكتەرى. تەك سولاردىڭ اراسىندا ماساڭباي عانا جوق.

— ماساڭباي ءىشىپ كەتتى عوي، — دەپ ءبىر مۇگەدەك كۇرسىنىپ قويدى. — جۇمىسقا جۇمالاپ كەلمەي قوياتىن بولدى. سودان سوڭ جارىمجاندار ۇيىنە تاپسىرىپ ەدىك. ودان دا كەتىپ قالىپتى.

ەلدەن ەرەك ماساڭبايعا نە سويقان بولعان، اپىر-اۋ؟

مەن وسى سۇراققا جاۋاپ ىزدەدىم. نەسىن جاسىرايىن، جازۋشى بولماسام دا ماساڭباي جايىندا اڭگىمە جازعىم كەلدى، مۇمكىن ساتىمەن شىعىپ جاريالانا قالسا، ماساڭبايعا، ماساڭباي سياقتى ازىپ كەتكەندەرگە وي سالار. رايدان قايتارار. ءبىراق قالاي جازۋ كەرەك؟ نەدەن باستاۋ كەرەك؟ قالاي اياقتاۋ كەرەك؟ مۇنىڭ ءبارى مەن سياقتى «جازۋشىعا» انا ماساڭباي ءومىرىنىڭ وزىندەي شەشىلمەس جۇمباق سياقتى بولىپ كورىندى.

مەن... يە، مەن اقىل الايىن دەپ سىنشىعا تارتتىم. ول ءوزى وبلىستىق گازەتتە بوراتىپ ماقالالار جازىپ جۇرەتىن، كەزدەسە قالساڭ: «الماتىداعى انا جازۋشى اناداي، مىنا اقىن مىناداي» — دەپ اركىمگە ءبىر ات قويىپ، ايدار تاعىپ جۇرەتىن اتاقتى سىنشى بولاتىن.

مەن بارعاندا سىنشى كەزەكتى ماقالاسىن جازىپ وتىر ەكەن. كوزىلدىرىگىن الىپ، كوزىن ۋقالادى دا، قانى قاشقان اش ءوڭىن ماعان بۇردى.

مەن ماساڭباي جايىن ايتا باستادىم. سىنشى نۇرى تايعان جانسار كوزىن قابىرعاداعى ءبىر نۇكتەگە قاداپ قيمىلسىز تىڭدادى. اشىنعان دا، تولقىنعان دا جوق. قۇپتاعانى دا، قارسى بولعانى دا بايقالمادى.

سىنشى مەنىڭ اڭگىمەمدى تىڭداپ بولدى دا، جانى جوق، ءولى داۋىسپەن:

— ءبىزدىڭ ومىرىمىزدە مۇنداي نارسە بولمايدى. بۇل، بۇل جالا... — دەدى.

— قالايشا جالا؟.. مەن مۇنى ءوز كوزىممەن...

سىنشى مەنى تىڭدامادى. كوزىلدىرىگىن قالقانداي ۇلكەن قۇلاعىنا ءىلدى دە، قانى قاشقان ءوڭىن سالىپ، ىستىك تۇمسىعىن جازىپ وتىرعان قاعازىنا تاقاي بەردى...

---