InfoHub Logo

وندىرىستىك تاجىربيە جەتەكشىسى ەسبولوۆا ءمولدىر اۋەلتايەۆنانىڭ جەتەكشىلىگىمەن
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى
مادەنيەتتانۋ ماماندىعىنىڭ 3ء-شى كۋرس ستۋدەنتى
حاسيەتوۆا جانيا جاراس قىزى

ءال-فارابي ورتا عاسىر مەن جاڭا زاماننىڭ، شىعىس پەن باتىس مادەنيەتىنىڭ ورتاسىندا، ەكى ۋاقىتتىڭ، ەكى ايماقتىڭ ەرەكشەلىكتەرىن، ءىلىمىن زەرتتەپ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ بولاشاعىن تەرەڭنەن تاني بىلگەن ويشىل. ادامزات بالاسىنا وسكەن ورتاسىنان، جۇرگەن جەرلەرىنەن جيعان ءبىلىمىن، ءدىن ىلىمىنەن ۇيرەنگەن عىلىمىن ۇسىنىپ، سول ارقىلى بولاشاقتا عىلىمنىڭ، تەحنولوگيانىڭ كۇشىمەن قالىپتاسقان ادامزاتتىڭ جاڭا وركەنيەتىنە ۇلگى بولاتىن، جاھاندانۋ زامانىندا ادامنىڭ بولاشاعىنا قامقور بولاتىن قايىرىمدىلىقتىڭ ۇلگىسىن جاساپ كەتكەن.

ءال-فارابي ىلىمىندە ءوز زامانىنىڭ عانا ەمەس، بۇگىنگى ۋاقىتتاعى ادامزات قوعامىنىڭ دا كارتيناسى بار. قوعامدا ءبىرىنشى تۇلعا، ياعني جاراتىلىس يەسى تۋرالى دۇرىس ءدىني ءبىلىمنىڭ بولۋى، مەن مەنشىلدىك، ەگويزم، بۇنىڭ بارلىعىن ويشىل ءوز زامانىندا كەڭىنەن تالداعان. ادامزاتتىڭ ەكىنشى ۇستازى اتانعان ءال-فارابيدىڭ پايىمداۋىنشا مادەنيەتتىلىكتىڭ كۇشى مامىلەگە كەلۋ. مەملەكەت پەن حالىقتىڭ ءبىر باعىتتا ءبىر-بىرىن قولداپ وتىرۋى. مامىلەگە كەلۋدىڭ  باستى بەلگىسى تۇسىنىك، ءتۇسىنۋ، حالىق مەملەكەتتى، مەملەكەتتىڭ حالىقتىڭ جاعدايىن ءتۇسىنۋى.

ءال-فارابي بابامىز سارالاپ، دانالاپ كەتكەن سارا جولدى، ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇزدىك وقۋ ورنى جالعاستىرىپ كەلە جاتىر. وعان دالەل رەتىندە  عىلىم، ءبىلىم بەرۋ جانە يننوۆاسيالىق ءوندىرىس ينتەگراسياسى ناتيجەسىندە، قازۇۋ تانىمال الەمدىك زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتتەرى قاتارىندا. ۋنيۆەرسيتەت جوعارى تەحنولوگيالار اۋماعىن قۇرىپ، الدىڭعى قاتارلى تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى دايارلاۋ مەن يننوۆاسيالىق ونىمدەردى وندىرىسكە ەنگىزۋ پلاتفورماسىنا اينالدى. وسى باعىتتاعى ىزدەنىستەر وڭتۇستىك كورەيا، رەسەي جانە قازاقستاننىڭ عىلىمي-جوبالىق ۇيىمدارىن تارتۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلىپ، «R&IID» يننوۆاسيالىق-وندىرىستىك كونسورسيۋمى قۇرىلدى. بۇعان «قازمىرىش»، «قازاقمىس»، «كازحروم» جانە «ءۇلبى مەتال­لۋرگيا زاۋىتى» سياق­تى ءىرى ونەركاسىپتىك كاسىپورىندارى قاتىسۋدا. ۋنيۆەرسيتەتتە قۇرىلعان عىلىمي تەحنولوگيالىق پارك، يننوۆاسيالىق پروسەستەر ورتالىعى مەن «جا­سىل تەحنولوگيالار» ورتالىعى زاماناۋي ينجەنەرلىك جانە عىلىمدى قاجەت ەتەتىن تەحنولوگيالاردىڭ كلاستەرىن قالىپتاستىرىپ وتىر. «ەكسپو-2017» يدەيالارىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا «جاسىل تەحنولوگيالار» ورتالىعى «جاسىل ەنەرگەتيكا» بويىنشا يننوۆاسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرىپ، جاڭا فورماسيا ماماندارىن دايارلاۋدا. وسىنىڭ نەگىزىندە ۋنيۆەرسيتەت «جاسىل كوپىر ۇرپاقتان-ۇرپاققا» اتتى حالىقارالىق جوباسىن ىسكە اسىرۋدا. بۇل جوبا ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ «جاسىل كوپىر» باس­تاماسىن قولداۋ ماقساتىندا قازۇۋ تاراپىنان برازيليادا وتكەن RIO+20 حالىقارالىق فورۋمىندا ۇسىنىلدى جانە جان-جاقتى قولداۋ تاپتى. جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىمەن بىرلەسە وتىرىپ جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋ ورتالى­عى اشىلدى. قازۇۋ پوستكەڭەستىك ەلدەر اۋماعىنداعى ساناۋلى ۋنيۆەرسيتەت ىشىنەن تاريحتا تۇڭعىش رەت «ءال-فارابي-1» جانە «ءال-فارابي-2» العاشقى قازاقستاندىق نانوسپۋتنيكتەرىن عارىشقا شىعاردى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە ۋنيۆەرسيتەتتە عارىشتىق تەحنولوگيا سالاسىندا قۋاتتى كلاستەر دامۋدا. قازۇۋ «جاڭا جىبەك جولى» ۋنيۆەرسيتەتتەرى اليانسىنىڭ IT-تەحنولوگيالار پاركىن اشۋ ارقىلى الەمدەگى 130-دان استام ۋنيۆەرسيتەتتەردى بىرىك­تىرگەن ىت-تەحنولوگيالاردى دامىتۋ­دىڭ جاڭا پەرسپەكتيۆاسىن جولعا قويدى. ونىڭ نەگىزىن ەلباسىنىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتتىك گرانتى بويىنشا الىنعان قازۇۋ-دىڭ سۋپەركومپيۋتەرى قۇرايتىن بولادى. الەمدىك مەديسينالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ كوشباسشىسى وڭتۇستىك كورەيانىڭ الدىڭعى قاتارلى جوعارى وقۋ ورىندارىمەن ارىپتەستىك ورناتا وتىرىپ، قازۇۋ يننوۆاسيالىق مەديسينالىق-بيولو­گيالىق كلاستەردىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ­لەر جۇرگىزۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە كلينيكالىق-دياگنوستيكالىق بازاسىن دايىندادى. بۇل ىستەردىڭ زاڭدى جالعاسى رەتىندە  ەلىمىزدە كوپبەيىندى ۋنيۆەرسيتەتتەر تاريحىندا العاش رەت مەديسينا فاكۋلتەتىن اشتى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ قولداۋىمەن قازۇۋ-دىڭ سەنىمدى باسقارۋىنا الماتى قالاسىنىڭ №1 ەمحاناسى بەرىلدى. مۇندا مەديسينالىق ءبىلىم بەرۋ، عىلىم مەن تاجىريبەنى تولىققاندى ينتەگراسيالاۋ اياسىندا جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى حالىقارالىق تالاپتارعا ساي كەلەتىن جوعارى ساپالى مەديسينالىق قىزمەتتەر كورسەتىلەدى. جوعارىدا اتالعان جاڭاشىل جوبا­لار­دىڭ بارلىعى ۋنيۆەرسيتەتتە بىرەگەي يننوۆاسيالىق-تەحنولوگيالىق پلاتفورماسىنىڭ نەگىزىن قالادى.  اتاپ وتەتىن ءبىر جايت، سوڭعى ءۇش جىلدا عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تاجىريبەلىك-كونسترۋكتورلىق جۇمىستاردىڭ سانى ەكى ەسەگە ءوستى. عىلىمدى قارجىلاندىرۋدىڭ جالپى سوماسى 5 ميلليارد تەڭگەگە جەتتى، ونىڭ 20%-ى شارۋاشىلىق كەلىسىمشارت بويىنشا جۇمىس ىستەيدى. قازۇۋ «Scopus» جانە «Web of Science» جەتەكشى حالىق­ارالىق دەرەكقورلارىنا كىرەتىن عىلىمي جۋرنالدارداعى جاريالانىمدار سانى بويىنشا قازاقستان جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىندا كوش باستاپ وتىر. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندىق اۆتورلاردىڭ حالىق­ارالىق جوعارى رەيتينگتىك عىلىمي جۋرنالدارداعى ءار بەسىنشى باسىلىمى قازۇۋ عالىمدارىنىڭ ۇلەسىنە تيەسىلى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءۇش عىلىمي جۋرنالى حالىقارالىق عىلىمي-ولشەمدىك دەرەكتەر قورىنا ەنگىزىلگەن. ستۋدەنتتەر بويىنداعى كاسىپكەرلىك باستامالاردى وياتۋ ماقساتىندا ۋنيۆەرسيتەت ستۋدەنتتەرگە وزىندىك بيزنەس-يدەيالارىن جۇزەگە اسىرىپ، start up كومپانيالاردى، ستۋدەنتتىك بيزنەس-ينكۋباتورلاردى جان-جاقتى دامىتىپ وتىر. قازىرگى ۋاقىتتا ۋنيۆەرسيتەتتە 14 ستۋدەنتتىك بيزنەس-ينكۋباتور بار، وندا 80-نەن استام ستۋدەنتتىك يننوۆاسيالىق جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا. جىل سايىن ستۋدەنتتىك عىلىمدى قولداۋ ءۇشىن عىلىمي-زەرتتەۋلەرگە بەرىلەتىن قارجىنىڭ 10 پايىزى بولىنەدى. قازۇۋ-دا العاشقى قازاقستاندىق پوستدوكتورانتۋرا باعدارلاماسىنىڭ اشىلۋى – عالامدىق عىلىم مەن ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىندە باسەكەگە قابىلەتتى عىلىمي مەكتەپتەردى قالىپ­­تاستىرۋداعى ماڭىزدى قادام. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا جانە ەلباسىنىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىنىڭ باستى تۇجىرىمدارىن ۇستانىم تۇتقان ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ماڭىزدى مىندەتى – تەك باسەكەگە قابىلەتتى كادرلاردى دايارلاۋ عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى تۇلعالارىنا اينالار جاس ۇرپاقتىڭ رۋحاني بولمىسىن قالىپتاستىرۋ. ءال-فارابي اتاپ وتكەندەي: «تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم، ادامزاتتىڭ قاس جاۋى» دەگەن ويدىڭ نەگىزىندە ستۋدەنتتەردىڭ بويىندا ءبىلىم مەن تاربيە قاتار ۇشتاستىرىلۋدا. سوندىقتان يننوۆاسيالىق-تەحنولوگيالىق پلاتفورمامەن قاتار، «4.0 ۋنيۆەرسيتەت» مودەلىنىڭ شەڭبەرىندە رۋحاني-ادامگەرشىلىك تاربيە بەرۋ ءىسى بەلسەندى تۇردە دامۋدا. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جاڭا كورپوراتيۆتىك يدەولوگياسى مەن سەرپىندى الەۋمەتتىك جوبالارى جاڭا ساپالى تاربيەنىڭ تيىمدىلىگىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان. قازۇۋ-دا «سانالى ۇرپاق» جوباسىنىڭ كەڭسەسىن، «ازاماتتىق باقىلاۋ» قوعامدىق قابىلداۋ ءبولىمىن، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىن بىرىكتىرگەن زەرتتەۋلەر مەن ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى قۇرىلدى. وسى ورتالىق جەمقورلىققا قارسى مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋدا قازاقستانداعى جەتەكشى ورىنعا اينالدى.  قازۇۋ-دا دارىندى ستۋدەنتتەردى جان-جاقتى تۇردە قولداۋعا ەرەكشە ءمان بەرىلىپ كەلەدى. مىسالى، سوڭعى ءۇش جىلدا، ۋنيۆەرسيتەتكە 350 ميلليوننان استام قارجىنى قۇرايتىن سىرتتان 1300 دەمەۋشىلىك شاكىرتاقى تارتىلدى. جىل سايىن مىڭنان استام الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن توپتاعى ۇزدىك وقىعان ستۋدەنتتەرگە وقۋ اقىسىن تولەۋدە جەڭىلدىكتەر بەرىلەدى.  العاشقى بولىپ اشىلعان، الەمدە تەڭدەسى جوق، بىرەگەي «كەرەمەت» ستۋدەنتتەرگە قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىندا ستۋدەنتتەر كامپۋستان شىقپاي-اق، 500-دەن استام ءبىلىم بەرۋ، الەۋمەتتىك، مادەني جانە دەمالىس قىزمەتتەرىن پايدالانا الادى، سونىڭ ىشىندە العاشقى مەديسينالىق-ساني­تارلىق كومەك جانە دەنساۋلىق دياگنوستيكاسى دا بار. ءال-فارابي اتىن­داعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى عيماراتتارىنىڭ ينفراقۇرىلىم كولەمى سوڭعى 5 جىلدا 40% - عا ءوستى، ونىڭ كوپ بولىگى مەملەكەتتىك-جەكەشەلىك ارىپتەستىك قاعيداتتارىنا سايكەس تۇرعىزىلعان. بۇل، اتاپ ايتقاندا، جاس عالىمدار ءۇيى، «كەرەمەت» ستۋدەنتتەرگە قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى، ءجۇزۋ باسسەينى، جاڭا كىتاپحانا عيماراتى، ت.ب. بيىل ۋنيۆەرسيتەتتە مەملەكەتتىك-جەكەشەلىك ارىپتەستىك ءادىسى­مەن قازاقستانداعى ەڭ ءىرى، قازىرگى زامانعا ساي، ىڭعايلى دا جايلى 1287 ورىندىق جاتاقحانا قۇرىلىسى باستالادى. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىمەن بىرلەسىپ «قايىرىمدى قوعام ازاماتتارىن قالىپتاستىرۋ. قازىرگى زامانعى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ميسسياسى» اتتى حالىقارالىق جوباسى قارقىندى تۇردە جۇزەگە اسىرىلۋدا. الەمنىڭ جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە، گوللانديا، تۇركيا، يتاليا، يوردانيا، جۇڭگو، ەگيپەت جانە باسقا دا شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردە اشىلعان قازۇۋ-دىڭ ءال-فارابي عىلىمي، ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارى­نىڭ سانى وسى ۋاقىتتا 10-عا جەتتى. بۇل ورتالىقتاردا قازاق ءتىلى مەن مادەنيەتى، تاريحى كەڭىنەن وقىتىلۋدا جانە ولاردىڭ نەگىزىندە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ فيليالدارىن اشۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ءبىر نەگىزدە يننوۆاسيالىق-تەحنولوگيالىق جانە رۋحاني-ادامگەرشىلىك سيپاتتا­عى ەكى پلاتفورمانىڭ قاتار ەنگىزىلۋى ءوزىنىڭ سينەرگيالىق ناتيجەسىن بەرۋدە. وعان دالەل رەتىندە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ QS حالىقارالىق رەيتينگىسىندە قارقىندى تۇردە العا جىلجۋىن ايتۋعا بولادى. سوڭعى جىلدارى ۋنيۆەرسيتەت حالىق­ارالىق QS رەيتينگىسىندە 350 پوزيسياعا كوتەرىلىپ، بۇگىندە 220-ورىنعا يە بولىپ وتىر. قازۇۋ پوستكەڭەستىك ەلدەر اۋماعىندا م.ۆ.لومونوسوۆ اتىنداعى ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنەن كەيىنگى ەكىنشى ورىندا تۇر. بۇل جەتىس­تىك­كە حالىقارالىق قوعامداستىق «ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ فەنومەنى» دەگەن جوعارى باعا بەردى. «UI Green Metric Ranking of World Universities» جاھاندىق رەيتينگىسىندە قازۇۋ 172-ورىن الىپ، ۇزدىك 200 ەكولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتتەرى قاتارىندا ءوز پوزيسياسىن نىعايتا ءتۇستى. سونىمەن قاتار الەم مەملەكەتتەرى بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان بەدەلدى ەۋروپالىق «ARES» رەيتينگىسىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا قازۇۋ اا پوزيسياسىنا يە بولىپ، جەتەكشى ەۋروپالىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ قاتارىنا كوتەرىلدى.

قازىرگى كەزەڭدە قازۇۋ-دىڭ باستى ماقساتى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى العا قويعان الەمنىڭ دامىعان 30 ەلىنىڭ قاتارىنا كىرۋگە ءوز ۇلەسىن قوسۋ جانە الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك 200 ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ساناتىنا ەنۋ. ەلباسى اتاپ كورسەتكەن­دەي، بۇگىندە ۋاقىت تالابىنا ساي، ۋنيۆەرسيتەتتەر ادام كاپيتالىن قالىپتاس­تىرۋ­دىڭ سۋبەكتىسى رەتىندە جاڭعىرتۋ ۇدەرىستەرىنىڭ جانە ەلدىڭ يننوۆاسيالىق دامۋىنىڭ كوش باسىندا بولۋى ءتيىس. وسىعان وراي، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ فلاگمانى رەتىندە، جاڭا بۋىن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ – «4.0 ۋنيۆەرسيتەت» مودەلىن جاساپ، حالىقارالىق قاۋىمداستىققا ۇسىنىپ وتىر. بۇل مودەل «Al Farabi Unirversity Smart City» تۇجىرىمداماسى بويىنشا جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇل جوبا  ۇلى ويشىل ءال-فارابي يدەيالارى نەگىزىندە جوعارى تەحنولوگيالىق جانە رۋحاني-ادامگەرشىلىك پلاتفورمالارىنىڭ سيمبيوزىن قۇرايدى. كلاستەرلىك تۇرعىدان كەشەندى قۇرىلىمدىق مودەرنيزاسيالاۋ جانە ناتيجەلەرگە نەگىزدەلگەن باسقارۋ جۇيەلەرىن ەنگىزۋ نەگىزىندە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءتورت ماڭىزدى ميسسياسىن ءتيىمدى تۇردە جۇزەگە اسىرۋعا ىقپال ەتتى. بۇل – ساپالى ءبىلىم بەرۋدى، تەرەڭ عىلىمي-زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋدى، جاڭا يننوۆاسيالاردى وندىرىسكە ەنگىزۋدى جانە جوعارى بىلىمدى-بىلىكتى مامانداردى ەلىن، ادامزاتتى سۇيگەن تۇلعالار رەتىندە رۋحاني-ادامگەرشىلىك تاربيە ارقىلى قالىپتاستىرۋدى  كوزدەيدى. قازۇۋ بۇۇ-نىڭ «اكادەميالىق ىقپال» باعدارلاماسىنىڭ تۇراقتى دامۋ جونىندەگى عالامدىق حابىن قاتارىنان ءۇش مەرزىم باسقارۋدا. بۇۇ-نىڭ نيۋ-يوركتەگى شتاب پاتەرىندە وتكەن وركەنيەتتەر اليانسى فورۋمىندا قازۇۋ تانىستىرعان «4.0 ۋنيۆەرسيتەت» مودەلى الەمدىك دەڭگەيدە كەڭىنەن تاراتۋعا ۇسىنىلدى. بۇل جوبا، سونىمەن قاتار يزرايل، اۋستريا، ەگيپەت، رەسەي، بەلارۋس سىندى ەلدەر ارقىلى حالىقارالىق قوعامداستىقتا قولداۋ تاپتى. قازىرگى كەزەڭدە شەتەلدىك جانە قازاقستاندىق جوعارى وقۋ ورىندارى قازۇۋ-دىڭ بارلىق بيزنەس-ۇدەرىس­تەرىن اۆتوماتتاندىرۋعا، كامپۋستىڭ ينفراقۇرىلىمىن باسقارۋعا ارنالعان تالدامالى جۇيەدە «Big Data» بۇلتتى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋگە نەگىزدەلگەن سيفر­لى ۋنيۆەرسيتەت مودەلىن  قابىل­داۋدا. ۋنيۆەرسيتەت جوباسى «مايكرو­سوفت» كومپانياسىنىڭ تاراپىنان جوعارى باعالانىپ، كومپانيا قازۇۋ تاجىريبەسى تۋرالى فيلم ءتۇسىرىپ، ءوز سايتتارىنا جاريالادى. قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ءۇشىن ماڭىزدى وقيعا – قازاقستاننىڭ ۇلتتىق اشىق ءبىلىم بەرۋ پلاتفورماسىنىڭ ىسكە قوسىلۋى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ونلاين كۋرستارى قازاقستاندىق جانە شەتەلدىك وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى تاراپىنان ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولۋدا. ۋنيۆەرسيتەت «4.0 يندۋسترياسىنا» ماماندار دايارلاۋ ماقساتىنداعى ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنە «ە-كوممەرسيا»، «Big data»، «جاساندى ينتەللەكت»، «زاتتار عالامتورى» سياقتى جاڭا وقۋ باعدارلامالارى  قوسىلدى. بۇكىل پوستكەڭەستىك ەلدەر اۋماعىندا تۇڭعىش رەت استانا حالىقارالىق قارجى ورتالىعى جانە بەنحاليف (كاتار) ۋنيۆەرسيتەتىمەن بىرلەسكەن قازۇۋ-دىڭ يسلامدىق قارجى جونىندەگى باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. الەمدىك ءىرى جوعارى تەحنولوگيالىق كورپوراسيالار – «Hewlett-Packard»، «Cisco»، «Koniسa Minolta»،  «Samsung»، «Alcatel»، «Microsoft»، «Huawei»  ۋنيۆەر­سيتەتتىڭ ءبىلىم بەرۋ ىسىنە بەلسەندى تۇردە اتسالىسىپ، وزدەرىنىڭ ءعىلىمي-بىلىم بەرۋ ورتالىقتارىن اشتى. قازۇۋ – ءبىلىم بەرۋدىڭ بارلىق دەڭگەيلەرىندە اعىلشىن تىلىندە وقىتۋدى العاشقى بو­لىپ باستاپ، بۇگىنگى تاڭدا ۋنيۆەرسي­تەت ماماندىقتارىنىڭ 70% -دان استامى اعىلشىن تىلىندە وقىتىلادى. وسىعان سايكەس قازۇۋ-دا ەلىمىز بويىنشا ەڭ كوپ شەتەلدىك ستۋدەنتتەر ءبىلىم الۋدا. قازۇۋ – الەمنىڭ وزىق ۇلگىدەگى ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرىمەن 70-تەن استام قوس-ديپلومدىق باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىردى.

قورىتا كەلسەك، ءال-فارابي اتىنداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيەت بۇۇ جاھاندىق حابى «UNAI» جانە يۋنەسكو-نىڭ تۇراقتى دامۋ بويىنشا ورتاازيالىق ايماقتىق  حابىن باسقارۋدىڭ جوعارعى قۇرمەتىنە يە بولدى. ۋنيۆەرسيتەت عالىمدارى جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ تۇراقتى دامۋىنىڭ مودەلدىك جوسپارىن دايىنداپ، تۇراقتى دامۋ كوزقاراسىن  ناسيحاتتاۋ جانە قوعامدا ۋاقىت تالابىنا ساي الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ سالاسىندا سان-قىرلى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.

پەداگوگيكالىق تالىمگەرلىكتى قايتا جانداندىرۋ، مامانداردى دايىنداۋدا قۇزىرلىلىق ءادىسىن جۇزەگە اسىرۋ، ستۋدەنتتىك ءوزىن-وزى باسقارۋمەن قاتار، باياندالعان پارمەندى الەۋمەتتىك جوبالاردىڭ ءبارى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ مىقتى رۋحاني-ادامگەرشىلىك جانە ينتەللەكتۋالدىق پلاتفورماسىن قالىپتاستىرۋعا ىقپال ەتتى. بۇل پلاتفورما ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جاڭا كوزقاراسىنىڭ «ءوسۋ نۇكتەسىنىڭ» نەگىزىنە اينالدى. وسىلايشا، قازۇۋ-دا قالىپتاستىرىلعان ەكى پلاتفورما، «ەكى ءوسۋ نۇكتەسى»-تەحنولوگيالىق جانە رۋحاني ادامگەرشىلىك كونسەپتىلەردىڭ  سيمبيوزىنا نەگىزدەلگەن  «Al Farabi Unirversity Smart City» جوباسىنىڭ تىرەگى. بۇل مودەل قازىرگى زامانعى ادامزاتتىڭ گۋمانيستىك قندىلىقتارىن جوعالتۋ جانە ادامگەرشىلىك ءوزىن-وزى قۇرتۋ تەندەنسيالارىنىڭ ساۋ جانە وركەنيەتتى التەرناتيۆاسى بولۋى ءتيىس. ءبىزدىڭ قوعام ءۇشىن ماڭىزدى بۇل ىستە  ءبىرىنشى كومەكشى جانە تالىمگەر-ۇيلەسىمدى فيلوسوفيالىق كونسەپت قۇرعان جانە سوناۋ كونە داۋىردەن بىزگە ءوزىنىڭ دانا كەنەستەرى مەن تۇسىندىرمەلەرىن جەتكىزىپ تۇرعان ءال-فارابي.

شىعىستىڭ ۇلى ويشىلىنىڭ ادىلەتتىلىك پەن ادامشىلىق سالتانات قۇرعان قوعام تۋرالى يدەيالارىمەن قازاق حالقىنىڭ باقىتتى ءومىرى جانە قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز، گۇلدەنگەن مەملەكەت رەتىندە  الەم كارتاسىندا ماڭگىلىك ءومىر ءسۇرۋى تۋرالى «ماڭگىلىك ەل» ۇلتتىق يدەياسى ۇندەس. اقىلدى ۋنيۆەرسيتتەر-ينتەلەكتۋالدىق ۇلتتىڭ، ەلىمىزدىڭ ادامي كاپيتالىنىڭ ساپاسىن كوتەرۋدىڭ كەپىلى. «Al Farabi Unirversity Smart City» مودەلىن جۇزەگە اسىرىپ، ءوز تاجىربيەمىزدى كەڭ تاراتا وتىرىپ، ءبىز دارىندى ۇرپاقتى دايارلايتىن دارا مەكەن ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ جالىندى جاستارى، ۇلت كوشباسشىسى  بەلگىلەگەن ماقساتقا – قازاقستاننىڭ الەمنىڭ دامۋشى ەلدەرىنىڭ قاتارىنا قوسىلۋىنا جانە ەلباسى ن.ءا. نازاربايەۆ ايتپاقشى «ءبىز ءال-فارابي اڭساعان ىزگىلىك قالاسىن سالىپ، پاراساتتى قوعام ورناتۋدامىز».

جوعارىدا كەلتىرىلگەن ماقسات-مىندەتتەردىڭ جۇزەگە اسۋى مەن ورىندالۋى تىكەلەي زاماناۋي جاستاردىڭ قولىندا. سەبەبى ەل بولاشاعى مەن ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى بىزگە جۇكتەلۋدە.                                                                                                       

---