- 04 قاڭ. 2020 00:00
- 257
دايراباي (ءى نۇسقا)
دايرابايدىڭ جاماعايىنى كوبەن دەگەن باي جالعىز ۇلىنا قانجىعالى جاعىنان قىز ايتتىرسا كەرەك. اتا سالتىندا قۇدا مەن قۇدانىڭ باستارى ساي كەلىپ، سوزدەرى جاراسقان سوڭ، بولاشاق كۇيەۋ بالا جون-جورالعىسىمەن قىز كورۋگە بارادى. سول سالتپەن كوبەن بايدىڭ بالاسى دا قىز كورۋگە شىعادى عوي. بۇل ءوزى، اتا داۋلەتىمەن الشاڭداپ وسكەن، ءومىردىڭ ىستىق-سۋىعىن كورمەگەن بوس بەلبەۋ، بوركەمىك جىگىت بولسا كەرەك. سونسوڭ دا، كوبەن باي سىرمىنەز بالاسىنىڭ جانىنا سول كەزدىڭ وزىندە-اق ونەرىمەن ەل-جۇرتقا مويىن بۇرعىزىپ، سال-سەرىلىگىمەن تانىلعان دايرابايدى قوسادى.
كوبەن بايدىڭ بالاسى مەن دايراباي ەرەيمەن تاۋىن ەن جايلاعان قانجىعالى ەلىنە كەلىپ تۇسەدى. كورۋگە كەلگەن قىزى سول ەلدىڭ ءقادىرلى ءبىر بايىنىڭ ماپەلەپ وسىرگەن جالعىزى ەكەن. ەسىمى اجار بولسا كەرەك. اجار دەسە دەگەندەي، اتىنا زاتى ساي ارۋ ەدى دەيدى.
مۇندايدا قىز بەرۋشى جاقتىڭ دا، قىز الۋشى جاقتىڭ دا بىر-بىرىنە سىن كوزبەن قارايتىن ادەتى. «قوياننىڭ ءتۇرىن كورىپ، قالجاسىنان ءتۇڭىل» دەگەندەي، كوبەن بايدىڭ بالاسىن العاش كورگەننەن-اق اجاردىڭ كوڭىلى تولمايدى. باس قوسقان وتىرىستاردا ارى-بەرى سويلەسىپ، قىلىق قاسيەتتەرىن بايقاعان سوڭ، تىپتەن تۇڭىلە تۇسەدى. ونىڭ ەسەسىنە، كۇيەۋ جولداس بولىپ كەلگەن دايراباي ءوزىنىڭ تۇر-تۇلعاسىمەن، اقىل-پاراساتىمەن اجاردىڭ ىقىلاسىن اۋدارادى. اسىرەسە استا-توك ارقالى ونەرىن كورگەندە اجاردىڭ نازىك جۇرەگى بۇلقىنا سوعىپ، جاستىق سەزىمنىڭ جالىنىنا شارپىلادى. دايرابايعا قاراپ ءجۇزى نۇرلانسا، كوبەن بايدىڭ بالاسىنا قاراپ مۇڭايادى. ىشتەي تاعدىرىنا نالىپ، وڭاشادا كوز جاسىنا ەرىك بەرەدى.
اجار قىزدىڭ جان بۇلقىنىسىن دايراباي جازباي تانيدى. جاي تانىپ قانا قويمايدى، بۇل دا اجاردىڭ اقىل-كوركىنە ءسۇيسىنىپ، سۇلۋ سەزىمگە بوي الدىرادى. اسىرەسە اجار قىزدىڭ جان جادىراتار ءازىل-نازى، جۇرەك ەلجىرەتەر ەركە قىلىعى، ەندى بىردەگى قيالعا قانات بىتىرەر سىرشىل سۇحباتى دايرابايدى ايرىقشا ارقالاندىرىپ، شابىت تۇعىرىنا قوندىرعانداي بولادى.
مىنە، وسىنداي ءبىر شاقتا دايراباي ءوزىنىڭ سەزىم كۇيى مەن اجار قىزدىڭ قىلىق-قاسيەتىن دومبىراعا سالىپ ەدى دەيدى. بۇل كۇيى ەل ىشىندە «دايراباي» دەگەن اتپەن تارايدى.