ديكتانتتار جيناعى
سوزدىك ديكتانت
1. قۇلىن، كۇرەك، كوكەك، جۇرەك، كوبەلەك، جۇلدىز، ورىندىق، وتىن، ورىك، ءجۇزىم، تۇلكى، عارىشكەر، بايعىز.
ءتۇبىر مەن قوسىمشانىڭ جازىلۋى
2. ءى. قۇلاق، ەرىن، مۇرىن، كورىك، مويىن، اۋىز، مۇلىك ءقاۋىپ، ورىن، حالىق.
سوزدەرگە ى، ءى ارىپتەرىن قوسىپ جازدىرۋ، وزگەرگەن دىبىستاردىڭ استىن سىزدىرۋ.
3. ءىى. وقى، توقى شوقى، جىلجى، سىرعى، قارعى، سۇڭگى
سوزدەرىنە ي ءارپىن قوسىپ جازدىرۋ.
4. ءىىى. جاپ، قاپ، شاپ، كەپ، سەپ، تەپ سوزدەرىنە ۋ قوسىمشاسىن جالعاپ قانداي وزگەرىستەر بولعانىن ايتقىزۋ.
ءتۇبىر سوزدەرگە – ىپ، – ءىپ قوسىمشالارىنىڭ ءتيىستىسىن جالعاپ جازدىرۋ.
5. ءىV. بۇك، قاق، توك، سوك، جاق، تاق، ب ا ق، ساق سوزدەرگە ۋ قوسىمشاسىن جالعاپ جازدىرۋ.
6. V. وراق قوناق، قاباق، جيدەك، جۇك، جۇرەك، كۇرەك، ورنەك، ساداق، بىلىك، اياق، تاۋىق، تىرەك، تىلەك، شەلەك.
سوزدەرگە ى نە ءى قوسىمشاسىنىڭ ءتيىستىسىن جالعاپ جازدىرۋ.
7. جەڭىس توڭازىتقىش، تىڭايتۋ، جاڭاشىل، ءمۇيىز، جايىلدى، شويىن، داۋىستى، باۋىرساق، تاۋىقتار، جاۋىنگەر.
ءسوز بولىگىن ڭ، ي، ۋ ارىپتەرىنەن باستاپ تاسىمالداڭدار.
جە - ءڭىس،...،...،...،
تەرمە ديكتانت
ونەرپاز
1. دومبىرام كۇمبىرلەپ
كۇي شەرتە الامىن،
بۇرالا بي بيلەپ
سۋرەت تە سالامىن. (س. قالييەۆ)
زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ. تاسىمالداۋدا بولمايتىن سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ.
ۋىز توي
2. الاقاي – اۋ! الاقاي!
ەگىز تۋدى قويىمىز –
ەرتەڭ ۋىز تويىمىز. (ءا. تابىلدييەۆ)
ۋ ءارپى بار سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ
3. 1. اپاڭ ۇيگە كەلدى (مە)
2. ساباققا دايىندىقسىز كەل (مە)
3. ورمانعا ۇلكەندەرسىز بار (ما)
4. دۇكەندە ءسۇت ونىمدەرى بار (ما)
5. سىرىڭدى ەشكىمگە ايت (پا)
6. جاتتاعان ولەڭىن ايتىپ (پا)
سۇراۋلى سويلەمدەردى تەرىپ جاز
كورۋ ديكتانت
1. ساعان ءبىلىم جەمىسىن
وقۋلىعىڭ بەرەدى
وقۋلىقتى قۇرمەتتە
كۇتىپ ۇستا، كىرلەتپە!
كىشىلەرگە تابىس ەت
داق تۇسىرمەي ءبىر بەتكە! (ن. ايتوۆ)
(ولەڭدى جاتقا جازدىرۋ)
ءسوز تاپتارى
2. زات ەسىم.
ا) اقىل – توزبايتىن تون
ءبىلىم – تاۋسىلمايتىن كەن.
ءا) شەشەن ءسوز باستار
باتىر قول باستار
زات ەسىمدى تاپ
3. باقىلاۋ ديكتانت
بالالار اۋلاعا جينالدى. ەكى توپقا ءبولىندى. ولار فۋتبول وينادى. ءبىرىنشى توپ جەڭىسكە جەتتى.
زات ەسىم تاپ.
4. تەرمە ديكتانت
ءبىز ەكىنشى سىنىپتا وقيمىز. گۇلجانات ءاندى جاقسى ايتادى. ورىنجان دومبىرا تارتادى. زۋحرا مەن بوتاگوز شاحمات ۇيىرمەسىنە قاتىسادى.
زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ.
سان ەسىم.
5. تەرمە ديكتانت.
جۇمباق
ءبىر ۇزىن اعاش، اعاشتىڭ ۇستىندە ون ەكى ۇيا، ءاربىر ۇيادا ءتورت – ءتورت تۇقىم، ءار تۇقىمدا جەتى بالاپان. (جىل، اي، ءتورت مەزگىل، اپتا)
(قۇرامىندا سان ەسىمى بار سويلەمدەردى تەرىپ جازدىرۋ)
6. ءبىر اعاشتىڭ 12 بۇتاعى بار ءار بۇتاعىندا 30 جاپىراعى بار. جاپىراقتىڭ ءبىر جاعى اق، ءبىر جاعى قارا.
(اي، تاۋلىك، كۇن مەن ءتۇن)
(قۇرامىندا سان ەسىمى بار سويلەمدەردى تەرىپ جاز)
7. ەگەر ادام كۇنىنە 10 ل سۋ پايدالانسا 100 000 ل سۋ 1000 ادامعا قانشا كۇنگە جەتەر ەدى؟
(شەشۋى: 10 كۇنگە)
سان ەسىمدەردى تەرىپ جاز.
8. كورۋ ديكتانت
سىن ەسىم.
ءتۇرلى تۇستەر.
اپپاق ءتۇسىم – ءسۇت،
بوزعىلت ءتۇسىم – بۇلت.
قارا ءتۇسىم – قاس،
سۇرعىلت ءتۇسىم – تاس.
(ە. وتەتىلەۋوۆ)
9. سىن ەسىمدەردى تاپ.
جۇمباق.
اپپاق قارداي تونى
كۇجىرەيگەن جونى
كوزى قىزىل مونشاق
بىلەسىڭ بە ونى؟
(شەشۋى: قويان)
سىن ەسىمدى تاپ.
10. شىعارماشىلىق ديكتانت
مەيىرىمدى،......
ادەمى،......
يناباتتى،......
كارى،......
جۋاس،......
ماعىناسى جۋىق سىن ەسىمدەردى تاۋىپ جاز.
بالاپان
11. ءبىزدىڭ تاۋىقتىڭ ون ەكى بالاپانى بار. سولاردىڭ ىشىنەن بىرەۋىن وتە جاقسى كورەمىن. ول دوپ – دومالاق. ءجۇنى ۇلپىلدەك سارى. تۇمسىعى قىسقا، كوزى ءموپ – ءمولدىر. بالاپان وتە سۇيكىمدى.
سىن ەسىمدى تاپ.
ەتىستىك
12. وزدىك ديكتانت
مەدەت قاردى كۇرەكپەن (نە ىستەدى؟). ۇستا قاشاۋمەن (نە ىستەدى؟) سىلاقشى قالاقپەن (نە ىستەدى؟) جۇك كوتەرگىشپەن جۇكتى (نە ىستەدى؟) وقۋشىلار گۇلدى اۋلاعا (نە ىستەدى؟)
باقىلاۋ ديكتانتى
13. قارلىعاش.
قارلىعاشتىڭ بالاپانى ۇياسىنان قۇلاپ ءتۇستى. قارلىعاش شىرىلداپ ۇشىپ ءجۇر. داۋسى وتە ايانىشتى. ادامداردان كومەك سۇراعانداي شىنار بالاپاندى كورىپ قالدى. بالاپاندى جوعارى كوتەرىپ ۇياسىنا سالدى. قارلىعاش ريزا بولعانداي قالىقتاپ ەركىن سامعادى.
وزدىك ديكتانت
1. كۇز ايلارى:
قىس ايلارى:
كوكتەم ايلارى:
جاز ايلارى:
قازاقشا اي اتتارىن جازدىرۋ.
2. اناسى (جۇمىس) كەتتى. نۇرلى (تاۋىقتار) جەم شاشتى، (گۇلدەر) سۋ قۇيدى. سونان سوڭ تاماق (ءپىسىر). اناسى (جۇمىس) ورالدى. ول (قىزى) ىسىنە (قۋان)
جاقشاداعى سوزدەردى سويلەم ماعىناسىنا قاراي وزگەرتىپ جازدىرتۋ.
3. جاڭىلتپاش
1. اق ماتادان اق ماقتا اق پا؟
اق ماقتادان اق ماتا اق پا؟
2. تارعىل ءيتىم تالعا ورالدى،
تالعا تاعى بارىپ ورالدى.
جاتقا جازدىرتۋ
4. شىرشا، قاراعاي، قاسقىر، قايىڭ، ارشا، ايۋ، ارىستان، جولبارىس
اعاشتار:............
اڭدار:............
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا جوعارىداعى سوزدەردىڭ ءتيىستىسىن قويىپ جازدىرتۋ.
5. ادام اتتارى: ءاليا،...............
قالا اتتارى: اتىراۋ،...............
تۋىستىقتى بىلدىرەتىن سوزدەر: اتا،............
كاسىپ يەسىن بىلدىرەتىن سوزدەر: ءمۇعالىم،.........
6. ورىك، ۇيرەك، ءجۇزىم، كوكەك، شيە، ۇكى، بۇركىت، جيدە، كوگەرشىن، بودەنە.
جەمىستەر:
قۇستار:
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا جوعارىداعى سوزدەردىڭ ءتيىستىسىن قويىپ جازدىرتۋ.
7. قۇرىلىسشىلار، بارابانشىلار، كىتاپتارىمىز، داپتەرلەرىمىز وقۋشىلار، مۇعالىمدەر.
وسى سوزدەردى بۋىنعا ءبولىپ جازدىرتۋ
8. قىس
قار... ۇلكەندەر كوشەلەردەگى قاردى....
بالالار قار لاقتىرىسىپ....
كىشكەنتاي بالالار شانامەن....
ولاردىڭ كۇلكىلەرى ءجيى....
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا قيمىلدى بىلدىرەتىن سوزدەردى جازدىرۋ
9. قۇرالاي تەرەزە اشتى. ۇيگە سالقىن اۋا كىردى. ءۇيدىڭ اۋاسى تازاردى. قۇرالاي ساباق وقىدى.
ما، مە سۇراق سوزدەرىن قويىپ حابارلى سويلەمدەردى سۇراۋلى
سويلەمدەرگە اينالدىرىپ جازدىرۋ.
10. ءۇي جانۋارلارى: سيىر،...،...،...،...،
ەڭبەك قۇرالدارى: بالتا،...،...،...،...،
گازەت - جۋرنالدار: ايگولەك،...،...،...،
شىعارماشىلىق ديكتانت
1. سا... حات، قو... ن، قي... ر، پي... ز، داري...، تاقي...،... لەكتەر،... ليەۆاتور، ا...، و...، كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا يا، ە، يۋ، ارىپتەرىنىڭ ءتيىستىسىن جازدىرۋ.
2. مارات، قايرات، ساۋلە، ايگۇل، بوتاگوز، ءاليا، ەسەن، عاليا، گۇلنار، داۋلەت، ومار جامال، شارا، زەينەپ.
كىسى اتتارىن الفاۆيت رەتىمەن كوشىرىپ جاز
3.
1. قويدى كىم باعادى؟ -....
2. جىلقىنى كىم باعادى؟ -....
3. سيىردى كىم باعادى؟ -....
4. ماشينانى كىم جۇرگىزەدى؟....
5. كومىردى كىم قازادى؟....
6. ەلەكتردى كىم جوندەيدى؟....
سۇراقتارعا جاۋاپ جازۋ
4.
1 ەكىنشى سىنىپتا وقيمىز ءبىز.
2 سىنىپتىڭ وقۋشىلارى ءبىزدىڭ ۇيىمشىل.
3 گۇلدەردى سۋاردى گۇلناز بەن ىڭكار.
4 تاقتانى ءسۇرتتى نازەركە
5 قويدى ورىندىقتاردى مەدەت پەن ءاليا
6 اشتى تەرەزەنى ساعىندىق
7 روزا ءمۇعالىم بولدى
ورىن اۋىستىرىلىپ بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم قۇراستىرۋ
5. پود... ەزد، پال... تو، كون... كي، لاگەر...، راز... ەزد، ال... بوم.
كوپ نۇكتەنىڭورنىنا ( ) جىڭىشكەلىك، جانە جۋاندىق () بەلگىسىن جازدىرتۋ.
6. قاسىم ۇلى، تۇرار قىزى، اسقار قىزى، ءابىش ۇلى، بولات قىزى، وسپان ۇلى، ءومىرباي ۇلى، نۇرلان قىزى.
بەرىلگەن تەستەردى الفاۆيت رەتىمەن جازدىرۋ.
7. اس... ار - ءاس... ەر، سيرا...- سيرە...،
قۇرا...، - كۇرە...، قيىن...، - كيى...،
تو.... ىز - ە... ءىز، سا... ىز - سە... ءىز،
تارا... - تەرە...،
8. جاساسىن بەيبىتشىلىك. قازاقستاننىڭ داڭقى ارتا بەرسىن كوكتەم قانداي تاماشا الاقاي اتام كەلە جاتىر.
ءتيىستى تىنىس بەلگىسىن قويدىرتۋ
9. ايۋ، ويۋ............
اتا، اجە............
ىزا، ينە............
اقىن، اسەم............
ۇران............
قويۋ، بويا............
تاسىمالدايتىن ەكى بۋىندى سوزدەردى جالعاستىرىپ جازدىرتۋ.
10.
1. باردى شيپاجايعا دەمالۋعا بالالار
2. تەڭىزدىڭ جاعاسىندا ورنالاسقان شيپاجاي
3. تۇستىك تەڭىزگە سۋعا
4. كىشكەنە قايىقتار تەڭىزدىڭ جاعاسىندا تۇر
5. بالالار سەرۋەندەدى قايىققا ءمىنىپ
ورنى اۋىستىرىلىپ بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم قۇراتۋ
11. مارات پەن ايگۇل كىمگە كومەكتەسىپ جاتىر قىس قانداي كوڭىلدى ابايشا قۇلاپ قالما وقۋشىلار ەرتەڭ جينالىس بولادى قاتارىڭنىڭ الدى بول بالالار قايدا ويناپ ءجۇر وركەنىڭ ءوسسىن قاراعىم.
ءتيىستى تىنىس بەلگىلەردى قويدىرتۋ.
12.
قوڭىر كۇز
م... ۋە ءپىسىپ بالبىراپ،
ماۋجىراعان قوڭىر كۇز
الما پ... ءسىپ البىراپ،
ك... ءۇزدى تارتقان قوڭىر ك... ز
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ارىپتەر قويدىرتۋ. (ت. جاروكوۆ)
ەسكەرتۋ ديكتانتى
1. باياعى زاماندا اسوك مەن قاسەن دەگەن ەكى دوس بولىپتى. (ەرتەگى)
بۇل كەزدە كوكسەرەك باسقا جاقتاعى ەلدى توريدى. (م. اۋەزوۆ)
امانگەلدى يمانوۆ ۇدەرباي دەگەن كەدەي باقتاشىنىڭ بالاسى، اۋىلداسىمنىڭ بالاسى، اۋىلداسىن بولاتىن. (ءا. جانگەلدين)
شوقان مەن شىڭعىستى قىجىلجارعا ءوزى اپارىپ سالدى. (س. مۇقانوۆ)
2. قازاقستاندا ۇلكەندى – كىشىلى وزەندەر كوپ، ولاردىڭ باستىلارى: جايىق، ەرتىس، ەسىل، توبىل، سىرداريا، ىلە، نۇرا، سارىسۋ، تورعاي. ولاردىڭ ىشىندە تەڭىز دەپ اتالاتىن ۇلكەندەرى دە بار. كاسپيي – كولدەردىڭ ەڭ ۇلكەنى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ تەرەڭ كول – بايكال.
قارامەن جازىلعان سوزدەردىڭ نەگە باس ارىپتەن باستالاتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
گرافيكالىق ديكتانت
1.بەرىلگەن سىزبا بويىنشا سويلەم قۇراتۋ
2. نۇرجان تاقتايدى كەستى. ناۋرىزبەك اعاشتى سۇرگىلەدى. ميراس شەگە قاقتى.
سويلەمدەگى سوزدەردىڭ بايلانىسىن سىزبا ارقىلى كورسەتكىزۋ.
3.
بەرىلگەن سىزبا بويىنشا سويلەم قۇراستىرۋ
4.
1..
2.،.
3،.
بەرىلگەن سىزبا بويىنشا سويلەم قۇراستىرۋ
باقىلاۋ ديكتانتى
5. نۇرشات اپاي – سىنىپ جەتەكشىسى. ول وقۋشىلاردى 2 توپقا ءبولدى. نۇرشات اپاي قىزدارعا ماتادان قۋىرشاق جاساۋدى ۇيرەتتى. اراسىنا ماقتا سالدىق. ەر بالالاردىڭ توبى جاڭعاق پەن شىرپىدان ويىنشىقتار جاسادى. اسحات جاساعان كۇشىك بارىنە ۇنادى. بالالار وعان قۇتجول دەپ ات قويدى. (37)
ءتيىن
6. ءتيىن اعاشتان – اعاشقا بۇتاقتان – بۇتاققا سەكىرىپ جۇرەدى. ول توعايدا بولادى. ءبىز ساياحاتقا شىققاندا ءتيىندى كوردىك. قىزىعا تاماشالادىق. جىرتقىش اڭداردان دا بۇتاققا سەكىرىپ ءجۇرىپ قورعانادى.
ءتيىن جاڭعاقپەن قورەكتەنەدى. (27)
سىنىپ تازالىعى
7. ءبىزدىڭ سىنىپ كەڭ، ءارى جارىق. سىنىبىمىزدا 22 وقۋشى بار. وزاتتار مەن ەكپىندىلەر سانى كوپ. ولار ءتارتىپتى ءارى ۇلگىلى. ورىنجان مەن گۇلمارجان ەدەن جۋدى. گۇلجانات گۇلگە سۋ قۇيدى. ايشات پەن ميراس پارتالاردى ءسۇرتتى. ءبىز سىنىبىمىزدى تازا ۇستايمىز. (36)
قاجىمۇقان
8. قازاقستان ءبىرىنشى كاسىپقوي پالۋانى – قاجىمۇقان. (مۇقان، مۇحانۋرا) مۇڭايتپاسوۆ (1881 - 1948) رەسەيدىڭ حالىقارالىق جارىستاردىڭ جانە الەمنىڭ فرانسۋز (كلاسسيكالىق، كەيىن گرەك – ريم) كۇرەسى بويىنشا نەشە دۇركىن چەمپيونى. «قازاق» حالقىنىڭ قۇرمەتتى اتاعى باتىرعا لايىق: - بويى 198 سم، كۇرەسۋ سالماعى 139كگ، اياق كيىمى – 54. سپورتشى جۋرناليستەر ونى عاسىر سپورتشىسى دەپ اتادى. (45)
״گينەس قازاقستان رەكوردتار" كىتابىنان
ينەلىك
9. دۇنيەدەگى ەڭ مەشكەي – ينەلىك. ول ەكى ساعاتتىڭ ىشىندە 40 شاقتى شىبىن – شىركەي جەيدى. مۇنداي مەشكەيلەردىڭ تاماعى وڭايلىقپەن تويا قويمايدى. تاماعىن تويدىرۋ ءۇشىن ينەلىكتىڭ كۇنى بويى شىبىن – شىركەي اۋلاۋىنا تۋرا كەلەدى. الاڭقايلاردىڭ ۇستىندە ۇشىپ جۇرگەن ينەلىكتىڭ قانشاما زياندى ناسەكومدى قۇرتاتىنىن وسىدان – اق بايقاۋعا بولادى؟ (42)
("ول كىم؟ بۇل نە؟ كىتابىنان")
شوقان شىڭعىس ۇلى
10. شوقان اقىلدى دا پاراساتتى ايعانىم اجەسىنىڭ باۋىرىندا ءوستى. جاستايىنان اڭىز – ەرتەگى، ولەڭ – جىرعا قانىق بولدى. شوقان ون ەكى جاسىندا ومبىداعى كادەت كورپۋسىنا وقۋعا ءتۇستى. اۋەلدە ءبىر اۋىز ورىسشا بىلمەي كەلگەن شوقان ەكى – ءۇش جىلدىڭ ىشىندە وزىق وقۋشىلاردىڭ قاتارىنا قوسىلادى.(39)
("ول كىم؟ بۇل نە؟ كىتابىنان")
جوعالعان بالاپان
11. ۇيرەك بىرنەشە بالاپان باسىپ شىعارادى. بالاپاندارىن جەم ىزدەۋگە الىپ شىقتى. سول كەزدە ءبىر بالاپان اداسىپ قالدى. الدىنان مىسىق شىقتى. بالاپاننىڭ زارەسى ۇشىپ قاشا جونەلدى. بالاپاننىڭ جان ۇشىرعان داۋسىن ەستىگەن اناسى جۇگىرىپ جەتتى. قاناتىن جازىپ، بالاپانىن ىستىق قۇشاعىنا باستى. (39)
(ايگولەك جۋرنالىنان)
تامىز
1. تامىز – جازدىڭ سوڭعى ايى. التىن استىق جيناعان ەگىنشىلەرگە تىنىم جوق. ەگىس القاپتارىنان ءدان ءيىسى بۇرقىرايدى.
تامىلجىعان تامىز – جەمىس – جيدەككە قارىق قىلاتىن، تابىسقا كەنەلەتىن اي. قۇستاردىڭ توپتالىپ ۇشىپ، ءان سالۋى بالالارعا جاڭا وقۋ جىلىنىڭ جاقىنداپ قالعانىنان حابار بەرگەندەي. (37)
قوڭىر كۇز
2. كۇز بولدى. قۇستار جىلى جاققا قايتا باستادى. قۇستاردىڭ قايتۋىن وقۋشىلار باقىلادى. ويىن بالالارىن قيماي كەتىپ بارا جاتقانداي. كۇز ايى مولشىلىق بەرەكە ايى. قوڭىر كۇزدى ادامدار «سارى التىن» دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك. (31)
قىركۇيەك ايى. كۇن سالقىندادى. جاپىراقتار سارعايدى. مەكتەپتىڭ اۋلاسى تەڭىزدەي تولقيدى. جۇزدەرى بال – بۇل جانعان بۇلدىرشىندەر مەكتەپكە اسىعا باسىپ كەلەدى.
قىس.
3. قىس ايى. كۇن سۋىتتى. تۇندە سۋ قاتادى. كولدە مۇز بوپ قاتتى. مۇز قالىڭدادى. بالالار كولگە كەلدى. گۇلجاھان مەن التىنبەك كونكي تەپتى. گۇلمارجان شانامەن سىرعانادى.
اياز بەتتى شىمىرلاتادى. بالالار ويىننىڭ قىزىعىنا ءتۇسىپ كەشتىڭ بولعانىن اڭعارماي قالىپتى.
بۇل قىستىڭ سىقىرلاعان ايازدى كۇنى ەدى. (41)
شۋاقتى كوكتەم
4. كوكتەم. كوكتەمدە وسىمدىكتەر دۇنيەسىندە كوپ وزگەرىستەر بولادى. قار ەريدى ساي سالا سۋعا تولادى. بايشەشەك گۇل جارادى. اعاش بۇرشىكتەنەدى. العاشقى گۇلدەر – جاۋقازىن، قىزعالداق، سارعالداقتار وسە باستايدى. كوكتەم حابارشىسى قۇستار كەلەدى. بالالار قۇستاودى قامقورلىقتارىنا الادى. اڭدار دا، جاندىكتەر دە، جان – جانۋارلاردا قىستان امان – ساۋ قاۋىشقاندارىنا قۋانعانداي. (42)
اقتوبە وبلىسى، اقتوبە قالاسى،
«سىمبات» جەكە مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ماكۋوۆا نۋرشات امانكوسوۆنا
1. قۇلىن، كۇرەك، كوكەك، جۇرەك، كوبەلەك، جۇلدىز، ورىندىق، وتىن، ورىك، ءجۇزىم، تۇلكى، عارىشكەر، بايعىز.
ءتۇبىر مەن قوسىمشانىڭ جازىلۋى
2. ءى. قۇلاق، ەرىن، مۇرىن، كورىك، مويىن، اۋىز، مۇلىك ءقاۋىپ، ورىن، حالىق.
سوزدەرگە ى، ءى ارىپتەرىن قوسىپ جازدىرۋ، وزگەرگەن دىبىستاردىڭ استىن سىزدىرۋ.
3. ءىى. وقى، توقى شوقى، جىلجى، سىرعى، قارعى، سۇڭگى
سوزدەرىنە ي ءارپىن قوسىپ جازدىرۋ.
4. ءىىى. جاپ، قاپ، شاپ، كەپ، سەپ، تەپ سوزدەرىنە ۋ قوسىمشاسىن جالعاپ قانداي وزگەرىستەر بولعانىن ايتقىزۋ.
ءتۇبىر سوزدەرگە – ىپ، – ءىپ قوسىمشالارىنىڭ ءتيىستىسىن جالعاپ جازدىرۋ.
5. ءىV. بۇك، قاق، توك، سوك، جاق، تاق، ب ا ق، ساق سوزدەرگە ۋ قوسىمشاسىن جالعاپ جازدىرۋ.
6. V. وراق قوناق، قاباق، جيدەك، جۇك، جۇرەك، كۇرەك، ورنەك، ساداق، بىلىك، اياق، تاۋىق، تىرەك، تىلەك، شەلەك.
سوزدەرگە ى نە ءى قوسىمشاسىنىڭ ءتيىستىسىن جالعاپ جازدىرۋ.
7. جەڭىس توڭازىتقىش، تىڭايتۋ، جاڭاشىل، ءمۇيىز، جايىلدى، شويىن، داۋىستى، باۋىرساق، تاۋىقتار، جاۋىنگەر.
ءسوز بولىگىن ڭ، ي، ۋ ارىپتەرىنەن باستاپ تاسىمالداڭدار.
جە - ءڭىس،...،...،...،
تەرمە ديكتانت
ونەرپاز
1. دومبىرام كۇمبىرلەپ
كۇي شەرتە الامىن،
بۇرالا بي بيلەپ
سۋرەت تە سالامىن. (س. قالييەۆ)
زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ. تاسىمالداۋدا بولمايتىن سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ.
ۋىز توي
2. الاقاي – اۋ! الاقاي!
ەگىز تۋدى قويىمىز –
ەرتەڭ ۋىز تويىمىز. (ءا. تابىلدييەۆ)
ۋ ءارپى بار سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ
3. 1. اپاڭ ۇيگە كەلدى (مە)
2. ساباققا دايىندىقسىز كەل (مە)
3. ورمانعا ۇلكەندەرسىز بار (ما)
4. دۇكەندە ءسۇت ونىمدەرى بار (ما)
5. سىرىڭدى ەشكىمگە ايت (پا)
6. جاتتاعان ولەڭىن ايتىپ (پا)
سۇراۋلى سويلەمدەردى تەرىپ جاز
كورۋ ديكتانت
1. ساعان ءبىلىم جەمىسىن
وقۋلىعىڭ بەرەدى
وقۋلىقتى قۇرمەتتە
كۇتىپ ۇستا، كىرلەتپە!
كىشىلەرگە تابىس ەت
داق تۇسىرمەي ءبىر بەتكە! (ن. ايتوۆ)
(ولەڭدى جاتقا جازدىرۋ)
ءسوز تاپتارى
2. زات ەسىم.
ا) اقىل – توزبايتىن تون
ءبىلىم – تاۋسىلمايتىن كەن.
ءا) شەشەن ءسوز باستار
باتىر قول باستار
زات ەسىمدى تاپ
3. باقىلاۋ ديكتانت
بالالار اۋلاعا جينالدى. ەكى توپقا ءبولىندى. ولار فۋتبول وينادى. ءبىرىنشى توپ جەڭىسكە جەتتى.
زات ەسىم تاپ.
4. تەرمە ديكتانت
ءبىز ەكىنشى سىنىپتا وقيمىز. گۇلجانات ءاندى جاقسى ايتادى. ورىنجان دومبىرا تارتادى. زۋحرا مەن بوتاگوز شاحمات ۇيىرمەسىنە قاتىسادى.
زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى تەرىپ جازدىرۋ.
سان ەسىم.
5. تەرمە ديكتانت.
جۇمباق
ءبىر ۇزىن اعاش، اعاشتىڭ ۇستىندە ون ەكى ۇيا، ءاربىر ۇيادا ءتورت – ءتورت تۇقىم، ءار تۇقىمدا جەتى بالاپان. (جىل، اي، ءتورت مەزگىل، اپتا)
(قۇرامىندا سان ەسىمى بار سويلەمدەردى تەرىپ جازدىرۋ)
6. ءبىر اعاشتىڭ 12 بۇتاعى بار ءار بۇتاعىندا 30 جاپىراعى بار. جاپىراقتىڭ ءبىر جاعى اق، ءبىر جاعى قارا.
(اي، تاۋلىك، كۇن مەن ءتۇن)
(قۇرامىندا سان ەسىمى بار سويلەمدەردى تەرىپ جاز)
7. ەگەر ادام كۇنىنە 10 ل سۋ پايدالانسا 100 000 ل سۋ 1000 ادامعا قانشا كۇنگە جەتەر ەدى؟
(شەشۋى: 10 كۇنگە)
سان ەسىمدەردى تەرىپ جاز.
8. كورۋ ديكتانت
سىن ەسىم.
ءتۇرلى تۇستەر.
اپپاق ءتۇسىم – ءسۇت،
بوزعىلت ءتۇسىم – بۇلت.
قارا ءتۇسىم – قاس،
سۇرعىلت ءتۇسىم – تاس.
(ە. وتەتىلەۋوۆ)
9. سىن ەسىمدەردى تاپ.
جۇمباق.
اپپاق قارداي تونى
كۇجىرەيگەن جونى
كوزى قىزىل مونشاق
بىلەسىڭ بە ونى؟
(شەشۋى: قويان)
سىن ەسىمدى تاپ.
10. شىعارماشىلىق ديكتانت
مەيىرىمدى،......
ادەمى،......
يناباتتى،......
كارى،......
جۋاس،......
ماعىناسى جۋىق سىن ەسىمدەردى تاۋىپ جاز.
بالاپان
11. ءبىزدىڭ تاۋىقتىڭ ون ەكى بالاپانى بار. سولاردىڭ ىشىنەن بىرەۋىن وتە جاقسى كورەمىن. ول دوپ – دومالاق. ءجۇنى ۇلپىلدەك سارى. تۇمسىعى قىسقا، كوزى ءموپ – ءمولدىر. بالاپان وتە سۇيكىمدى.
سىن ەسىمدى تاپ.
ەتىستىك
12. وزدىك ديكتانت
مەدەت قاردى كۇرەكپەن (نە ىستەدى؟). ۇستا قاشاۋمەن (نە ىستەدى؟) سىلاقشى قالاقپەن (نە ىستەدى؟) جۇك كوتەرگىشپەن جۇكتى (نە ىستەدى؟) وقۋشىلار گۇلدى اۋلاعا (نە ىستەدى؟)
باقىلاۋ ديكتانتى
13. قارلىعاش.
قارلىعاشتىڭ بالاپانى ۇياسىنان قۇلاپ ءتۇستى. قارلىعاش شىرىلداپ ۇشىپ ءجۇر. داۋسى وتە ايانىشتى. ادامداردان كومەك سۇراعانداي شىنار بالاپاندى كورىپ قالدى. بالاپاندى جوعارى كوتەرىپ ۇياسىنا سالدى. قارلىعاش ريزا بولعانداي قالىقتاپ ەركىن سامعادى.
وزدىك ديكتانت
1. كۇز ايلارى:
قىس ايلارى:
كوكتەم ايلارى:
جاز ايلارى:
قازاقشا اي اتتارىن جازدىرۋ.
2. اناسى (جۇمىس) كەتتى. نۇرلى (تاۋىقتار) جەم شاشتى، (گۇلدەر) سۋ قۇيدى. سونان سوڭ تاماق (ءپىسىر). اناسى (جۇمىس) ورالدى. ول (قىزى) ىسىنە (قۋان)
جاقشاداعى سوزدەردى سويلەم ماعىناسىنا قاراي وزگەرتىپ جازدىرتۋ.
3. جاڭىلتپاش
1. اق ماتادان اق ماقتا اق پا؟
اق ماقتادان اق ماتا اق پا؟
2. تارعىل ءيتىم تالعا ورالدى،
تالعا تاعى بارىپ ورالدى.
جاتقا جازدىرتۋ
4. شىرشا، قاراعاي، قاسقىر، قايىڭ، ارشا، ايۋ، ارىستان، جولبارىس
اعاشتار:............
اڭدار:............
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا جوعارىداعى سوزدەردىڭ ءتيىستىسىن قويىپ جازدىرتۋ.
5. ادام اتتارى: ءاليا،...............
قالا اتتارى: اتىراۋ،...............
تۋىستىقتى بىلدىرەتىن سوزدەر: اتا،............
كاسىپ يەسىن بىلدىرەتىن سوزدەر: ءمۇعالىم،.........
6. ورىك، ۇيرەك، ءجۇزىم، كوكەك، شيە، ۇكى، بۇركىت، جيدە، كوگەرشىن، بودەنە.
جەمىستەر:
قۇستار:
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا جوعارىداعى سوزدەردىڭ ءتيىستىسىن قويىپ جازدىرتۋ.
7. قۇرىلىسشىلار، بارابانشىلار، كىتاپتارىمىز، داپتەرلەرىمىز وقۋشىلار، مۇعالىمدەر.
وسى سوزدەردى بۋىنعا ءبولىپ جازدىرتۋ
8. قىس
قار... ۇلكەندەر كوشەلەردەگى قاردى....
بالالار قار لاقتىرىسىپ....
كىشكەنتاي بالالار شانامەن....
ولاردىڭ كۇلكىلەرى ءجيى....
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا قيمىلدى بىلدىرەتىن سوزدەردى جازدىرۋ
9. قۇرالاي تەرەزە اشتى. ۇيگە سالقىن اۋا كىردى. ءۇيدىڭ اۋاسى تازاردى. قۇرالاي ساباق وقىدى.
ما، مە سۇراق سوزدەرىن قويىپ حابارلى سويلەمدەردى سۇراۋلى
سويلەمدەرگە اينالدىرىپ جازدىرۋ.
10. ءۇي جانۋارلارى: سيىر،...،...،...،...،
ەڭبەك قۇرالدارى: بالتا،...،...،...،...،
گازەت - جۋرنالدار: ايگولەك،...،...،...،
شىعارماشىلىق ديكتانت
1. سا... حات، قو... ن، قي... ر، پي... ز، داري...، تاقي...،... لەكتەر،... ليەۆاتور، ا...، و...، كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا يا، ە، يۋ، ارىپتەرىنىڭ ءتيىستىسىن جازدىرۋ.
2. مارات، قايرات، ساۋلە، ايگۇل، بوتاگوز، ءاليا، ەسەن، عاليا، گۇلنار، داۋلەت، ومار جامال، شارا، زەينەپ.
كىسى اتتارىن الفاۆيت رەتىمەن كوشىرىپ جاز
3.
1. قويدى كىم باعادى؟ -....
2. جىلقىنى كىم باعادى؟ -....
3. سيىردى كىم باعادى؟ -....
4. ماشينانى كىم جۇرگىزەدى؟....
5. كومىردى كىم قازادى؟....
6. ەلەكتردى كىم جوندەيدى؟....
سۇراقتارعا جاۋاپ جازۋ
4.
1 ەكىنشى سىنىپتا وقيمىز ءبىز.
2 سىنىپتىڭ وقۋشىلارى ءبىزدىڭ ۇيىمشىل.
3 گۇلدەردى سۋاردى گۇلناز بەن ىڭكار.
4 تاقتانى ءسۇرتتى نازەركە
5 قويدى ورىندىقتاردى مەدەت پەن ءاليا
6 اشتى تەرەزەنى ساعىندىق
7 روزا ءمۇعالىم بولدى
ورىن اۋىستىرىلىپ بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم قۇراستىرۋ
5. پود... ەزد، پال... تو، كون... كي، لاگەر...، راز... ەزد، ال... بوم.
كوپ نۇكتەنىڭورنىنا ( ) جىڭىشكەلىك، جانە جۋاندىق () بەلگىسىن جازدىرتۋ.
6. قاسىم ۇلى، تۇرار قىزى، اسقار قىزى، ءابىش ۇلى، بولات قىزى، وسپان ۇلى، ءومىرباي ۇلى، نۇرلان قىزى.
بەرىلگەن تەستەردى الفاۆيت رەتىمەن جازدىرۋ.
7. اس... ار - ءاس... ەر، سيرا...- سيرە...،
قۇرا...، - كۇرە...، قيىن...، - كيى...،
تو.... ىز - ە... ءىز، سا... ىز - سە... ءىز،
تارا... - تەرە...،
8. جاساسىن بەيبىتشىلىك. قازاقستاننىڭ داڭقى ارتا بەرسىن كوكتەم قانداي تاماشا الاقاي اتام كەلە جاتىر.
ءتيىستى تىنىس بەلگىسىن قويدىرتۋ
9. ايۋ، ويۋ............
اتا، اجە............
ىزا، ينە............
اقىن، اسەم............
ۇران............
قويۋ، بويا............
تاسىمالدايتىن ەكى بۋىندى سوزدەردى جالعاستىرىپ جازدىرتۋ.
10.
1. باردى شيپاجايعا دەمالۋعا بالالار
2. تەڭىزدىڭ جاعاسىندا ورنالاسقان شيپاجاي
3. تۇستىك تەڭىزگە سۋعا
4. كىشكەنە قايىقتار تەڭىزدىڭ جاعاسىندا تۇر
5. بالالار سەرۋەندەدى قايىققا ءمىنىپ
ورنى اۋىستىرىلىپ بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم قۇراتۋ
11. مارات پەن ايگۇل كىمگە كومەكتەسىپ جاتىر قىس قانداي كوڭىلدى ابايشا قۇلاپ قالما وقۋشىلار ەرتەڭ جينالىس بولادى قاتارىڭنىڭ الدى بول بالالار قايدا ويناپ ءجۇر وركەنىڭ ءوسسىن قاراعىم.
ءتيىستى تىنىس بەلگىلەردى قويدىرتۋ.
12.
قوڭىر كۇز
م... ۋە ءپىسىپ بالبىراپ،
ماۋجىراعان قوڭىر كۇز
الما پ... ءسىپ البىراپ،
ك... ءۇزدى تارتقان قوڭىر ك... ز
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ارىپتەر قويدىرتۋ. (ت. جاروكوۆ)
ەسكەرتۋ ديكتانتى
1. باياعى زاماندا اسوك مەن قاسەن دەگەن ەكى دوس بولىپتى. (ەرتەگى)
بۇل كەزدە كوكسەرەك باسقا جاقتاعى ەلدى توريدى. (م. اۋەزوۆ)
امانگەلدى يمانوۆ ۇدەرباي دەگەن كەدەي باقتاشىنىڭ بالاسى، اۋىلداسىمنىڭ بالاسى، اۋىلداسىن بولاتىن. (ءا. جانگەلدين)
شوقان مەن شىڭعىستى قىجىلجارعا ءوزى اپارىپ سالدى. (س. مۇقانوۆ)
2. قازاقستاندا ۇلكەندى – كىشىلى وزەندەر كوپ، ولاردىڭ باستىلارى: جايىق، ەرتىس، ەسىل، توبىل، سىرداريا، ىلە، نۇرا، سارىسۋ، تورعاي. ولاردىڭ ىشىندە تەڭىز دەپ اتالاتىن ۇلكەندەرى دە بار. كاسپيي – كولدەردىڭ ەڭ ۇلكەنى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ تەرەڭ كول – بايكال.
قارامەن جازىلعان سوزدەردىڭ نەگە باس ارىپتەن باستالاتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
گرافيكالىق ديكتانت
1.بەرىلگەن سىزبا بويىنشا سويلەم قۇراتۋ
2. نۇرجان تاقتايدى كەستى. ناۋرىزبەك اعاشتى سۇرگىلەدى. ميراس شەگە قاقتى.
سويلەمدەگى سوزدەردىڭ بايلانىسىن سىزبا ارقىلى كورسەتكىزۋ.
3.
بەرىلگەن سىزبا بويىنشا سويلەم قۇراستىرۋ
4.
1..
2.،.
3،.
بەرىلگەن سىزبا بويىنشا سويلەم قۇراستىرۋ
باقىلاۋ ديكتانتى
5. نۇرشات اپاي – سىنىپ جەتەكشىسى. ول وقۋشىلاردى 2 توپقا ءبولدى. نۇرشات اپاي قىزدارعا ماتادان قۋىرشاق جاساۋدى ۇيرەتتى. اراسىنا ماقتا سالدىق. ەر بالالاردىڭ توبى جاڭعاق پەن شىرپىدان ويىنشىقتار جاسادى. اسحات جاساعان كۇشىك بارىنە ۇنادى. بالالار وعان قۇتجول دەپ ات قويدى. (37)
ءتيىن
6. ءتيىن اعاشتان – اعاشقا بۇتاقتان – بۇتاققا سەكىرىپ جۇرەدى. ول توعايدا بولادى. ءبىز ساياحاتقا شىققاندا ءتيىندى كوردىك. قىزىعا تاماشالادىق. جىرتقىش اڭداردان دا بۇتاققا سەكىرىپ ءجۇرىپ قورعانادى.
ءتيىن جاڭعاقپەن قورەكتەنەدى. (27)
سىنىپ تازالىعى
7. ءبىزدىڭ سىنىپ كەڭ، ءارى جارىق. سىنىبىمىزدا 22 وقۋشى بار. وزاتتار مەن ەكپىندىلەر سانى كوپ. ولار ءتارتىپتى ءارى ۇلگىلى. ورىنجان مەن گۇلمارجان ەدەن جۋدى. گۇلجانات گۇلگە سۋ قۇيدى. ايشات پەن ميراس پارتالاردى ءسۇرتتى. ءبىز سىنىبىمىزدى تازا ۇستايمىز. (36)
قاجىمۇقان
8. قازاقستان ءبىرىنشى كاسىپقوي پالۋانى – قاجىمۇقان. (مۇقان، مۇحانۋرا) مۇڭايتپاسوۆ (1881 - 1948) رەسەيدىڭ حالىقارالىق جارىستاردىڭ جانە الەمنىڭ فرانسۋز (كلاسسيكالىق، كەيىن گرەك – ريم) كۇرەسى بويىنشا نەشە دۇركىن چەمپيونى. «قازاق» حالقىنىڭ قۇرمەتتى اتاعى باتىرعا لايىق: - بويى 198 سم، كۇرەسۋ سالماعى 139كگ، اياق كيىمى – 54. سپورتشى جۋرناليستەر ونى عاسىر سپورتشىسى دەپ اتادى. (45)
״گينەس قازاقستان رەكوردتار" كىتابىنان
ينەلىك
9. دۇنيەدەگى ەڭ مەشكەي – ينەلىك. ول ەكى ساعاتتىڭ ىشىندە 40 شاقتى شىبىن – شىركەي جەيدى. مۇنداي مەشكەيلەردىڭ تاماعى وڭايلىقپەن تويا قويمايدى. تاماعىن تويدىرۋ ءۇشىن ينەلىكتىڭ كۇنى بويى شىبىن – شىركەي اۋلاۋىنا تۋرا كەلەدى. الاڭقايلاردىڭ ۇستىندە ۇشىپ جۇرگەن ينەلىكتىڭ قانشاما زياندى ناسەكومدى قۇرتاتىنىن وسىدان – اق بايقاۋعا بولادى؟ (42)
("ول كىم؟ بۇل نە؟ كىتابىنان")
شوقان شىڭعىس ۇلى
10. شوقان اقىلدى دا پاراساتتى ايعانىم اجەسىنىڭ باۋىرىندا ءوستى. جاستايىنان اڭىز – ەرتەگى، ولەڭ – جىرعا قانىق بولدى. شوقان ون ەكى جاسىندا ومبىداعى كادەت كورپۋسىنا وقۋعا ءتۇستى. اۋەلدە ءبىر اۋىز ورىسشا بىلمەي كەلگەن شوقان ەكى – ءۇش جىلدىڭ ىشىندە وزىق وقۋشىلاردىڭ قاتارىنا قوسىلادى.(39)
("ول كىم؟ بۇل نە؟ كىتابىنان")
جوعالعان بالاپان
11. ۇيرەك بىرنەشە بالاپان باسىپ شىعارادى. بالاپاندارىن جەم ىزدەۋگە الىپ شىقتى. سول كەزدە ءبىر بالاپان اداسىپ قالدى. الدىنان مىسىق شىقتى. بالاپاننىڭ زارەسى ۇشىپ قاشا جونەلدى. بالاپاننىڭ جان ۇشىرعان داۋسىن ەستىگەن اناسى جۇگىرىپ جەتتى. قاناتىن جازىپ، بالاپانىن ىستىق قۇشاعىنا باستى. (39)
(ايگولەك جۋرنالىنان)
تامىز
1. تامىز – جازدىڭ سوڭعى ايى. التىن استىق جيناعان ەگىنشىلەرگە تىنىم جوق. ەگىس القاپتارىنان ءدان ءيىسى بۇرقىرايدى.
تامىلجىعان تامىز – جەمىس – جيدەككە قارىق قىلاتىن، تابىسقا كەنەلەتىن اي. قۇستاردىڭ توپتالىپ ۇشىپ، ءان سالۋى بالالارعا جاڭا وقۋ جىلىنىڭ جاقىنداپ قالعانىنان حابار بەرگەندەي. (37)
قوڭىر كۇز
2. كۇز بولدى. قۇستار جىلى جاققا قايتا باستادى. قۇستاردىڭ قايتۋىن وقۋشىلار باقىلادى. ويىن بالالارىن قيماي كەتىپ بارا جاتقانداي. كۇز ايى مولشىلىق بەرەكە ايى. قوڭىر كۇزدى ادامدار «سارى التىن» دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك. (31)
قىركۇيەك ايى. كۇن سالقىندادى. جاپىراقتار سارعايدى. مەكتەپتىڭ اۋلاسى تەڭىزدەي تولقيدى. جۇزدەرى بال – بۇل جانعان بۇلدىرشىندەر مەكتەپكە اسىعا باسىپ كەلەدى.
قىس.
3. قىس ايى. كۇن سۋىتتى. تۇندە سۋ قاتادى. كولدە مۇز بوپ قاتتى. مۇز قالىڭدادى. بالالار كولگە كەلدى. گۇلجاھان مەن التىنبەك كونكي تەپتى. گۇلمارجان شانامەن سىرعانادى.
اياز بەتتى شىمىرلاتادى. بالالار ويىننىڭ قىزىعىنا ءتۇسىپ كەشتىڭ بولعانىن اڭعارماي قالىپتى.
بۇل قىستىڭ سىقىرلاعان ايازدى كۇنى ەدى. (41)
شۋاقتى كوكتەم
4. كوكتەم. كوكتەمدە وسىمدىكتەر دۇنيەسىندە كوپ وزگەرىستەر بولادى. قار ەريدى ساي سالا سۋعا تولادى. بايشەشەك گۇل جارادى. اعاش بۇرشىكتەنەدى. العاشقى گۇلدەر – جاۋقازىن، قىزعالداق، سارعالداقتار وسە باستايدى. كوكتەم حابارشىسى قۇستار كەلەدى. بالالار قۇستاودى قامقورلىقتارىنا الادى. اڭدار دا، جاندىكتەر دە، جان – جانۋارلاردا قىستان امان – ساۋ قاۋىشقاندارىنا قۋانعانداي. (42)
اقتوبە وبلىسى، اقتوبە قالاسى،
«سىمبات» جەكە مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ماكۋوۆا نۋرشات امانكوسوۆنا
You Might Also Like
