مۇشەلدە بار جۇمباق سىر
عىلىمي جوبانىڭ تاقىرىبى: مۇشەلدە بار جۇمباق سىر
عىلىمي جوبانىڭ ماقساتى:
قازاق حالقىنىڭ جىل ساناۋ ۇلگىسىنە تەرەڭ بويلاپ، مۇشەل جاس جايىندا ماعلۇماتتاردى كوپشىلىك قاجەتتىلىگىنە جاراتۋ، اتا - بابامىز مۇشەل جاستى ەرەكشە تاربيە كوزى رەتىندە پايدالانعانىن، استرونوميالىق جانە ماتەماتيكالىق تەوريا تۇرعىسىندا ۇتىمدى ەكەنىن دالەلدەۋ.
مىندەتتەرى:
جىل ساناۋ مەن مۇشەل جاستى جىپتەي ءبىلۋ، جاسقا سيپاتتاما بەرۋ
وزەكتىلىگى:
زامان وزگەرگەنمەن حالىقتىڭ سەنىمى قۇپيالىققا قۇشتارلىق سەزىمى ورشىمەسە وشپەيدى. مۇشەل جاس ۇعىمىنا ءۇڭىلىپ، قۇپياسىن تۇسىنە ءبىلۋ، قاشاندا وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى بولماق.
بولجام:
ەگەر مۇشەل جاس تۋرالى نەعۇرلىم كوپ بىلسەك، ادام ومىرىنە تيگىزەر اسەرى مەن ىقپالىنىڭ سىرلارىن اشار ەدىك.
ۇلى عالىم پيفاگور: «ءار سان وزىندىك ەرەكشەلىككە يە» دەگەن ەكەن. عالىمداردىڭ بۇل تۇجىرىمدارىنا سەنۋ – سەنبەۋ اركىمنىڭ ءوز ەركىندە دەيتۇرعانمەن، ءار ساننىڭ ادام ومىرىندە بەلگىلى ءبىر ماڭىزى بار ەكەنىن جوققا شىعارا الماسپىز.
دۇنيە جۇزىندە شىعىس كۇنتىزبەسىنە قىزىعۋشىلىق ارتىپ كەلەدى. بۇل ونىڭ ءومىرشىل جانە سۇرانىسقا ساي ەكەندىگىنىڭ بەلگىسى. سوندىقتان، مۇشەلدى عۇمىرناما كومپاسى رەتىندە كۇندەلىكتى تۇرمىستا پايدالانۋعا ابدەن بولادى. مەرەيتويلارعا سەبەپ بولىپ جۇرگەن دوڭگەلەك داتالار ءنول مەن 5 - كە اياقتالعانىمەن، ولار ءومىر كەزەڭدەرىنىڭ سىرىن اشپايدى.
جىل ساناۋ مەن قايىرۋدىڭ العاشقى دەرەكتەرى Vءىىى عاسىرداعى “كۇلتەگىن ەسكەرتكىشتەرى مەن ءحى عاسىر عۇلاماسى ماحمۇت ءقاشقاريدىڭ ەڭبەكتەرىندە كەزدەسەدى”
مۇشەل ەسەبى قازاقتاردا عانا ەمەس جاپونيادان بولگارياعا، سىبىردەن بيرماعا دەيىن تاراپ، جۇڭگو ارقىلى الەمگە كەزەڭىنەن تانىلىپ وتىر.
مۇشەل ەسەبىن كىم ويلاپ تاپتى دەگەن سۇراق كوپ عىلىمداردى قاتتى تولعاندىرادى.
عالىمدار: “ون ەكى جىلدىق مۇشەل ەسەبى بۇدان 2000 جىلداي بۇرىن ورتا ازيادا پايدا بولعان” دەپ قورىتىندىلادى.
عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا 12 جىلدىق حايۋاناتتار مۇشەسى – باسقا ۋاقىت اينالىمدارىنان الدەقايدا ۇتىمدى.
ون ەكى جىل ءبىر اينالعاندا مۇشەل بولادى. الايدا ادامنىڭ العاشقى مۇشەلى - 13 جاس. سودان باستاپ وعان ون ەكى جىلدى قوسىپ وتىرۋ ارقىلى كەيىنگى مۇشەلەرىن انىقتاپ وتىرادى. ياعني ءبىر مۇشەل 13، ەكى مۇشەل 25، ءۇش مۇشەل 37، ءتورت مۇشەل 49، بەس مۇشەل 61، التى مۇشەل 73، جەتى مۇشەل 85، سەگىز مۇشەل 97، ون مۇشەل 109
وسى مۇشەل جاستاردىڭ ادام جاسىنا ساي اتتارى بولادى.
1. بالالىق
2. ءجاسوسپىرىم
3. جاستىق
4. اتالىق
5. پايعامبارلىق
6. اقساقالدىق
7. قارتتىق كەزەڭ
ءقازىر بولجامنامادا دا مۇشەل ەسەبى جان - جاقتى پايدالانادى. استرونوميا عىلىمىنىڭ ايتۋى بويىنشا ءاربىر 12 جىلدا يۋپيتەر ءوزىنىڭ وربيتاسىن ءبىر رەت اينالىپ شىعادى ەكەن. سوندا ادامنىڭ مۇشەل جاسى دا ءاربىر ون ەكى جىل سايىن كىرىپ وتىرادى. ءبىر جىلدا 12 اي بار. مۇندا دا ءبىر بايلانىستىڭ بارى انىق.
وسىدان 5 عاسىر بۇرىن جازىلعان وتەيبويداق تىلەۋقابىل ۇلىنىڭ “شيپاگەرلىك بايان” كىتابى اسا باعالى مەديسينالىق عىلىمي ەڭبەك قانا ەمەس، سونىمەن قاتار استرونوميالىق جانە فيلوسوفيالىق قۇندى شىعارما. كىتاپتا ادام مىنەزى مۇشەل جىل بەلگىلەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي ءار ءتۇرلى سيپاتتالعان. وتەيبويداق بابامىزدى “مۇشەل جىل بەلگىلەرىنىڭ مىنەزدەمەلىك ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى” جازعاندارىنان ءۇزىندى كەلتىرەيىك.
• سۋماقى (تىشقان)
• مۇشەلدىك جىل سۋماقىدا جىمىسقى قۋلىق، كۇندىز ۇيكۇشىك، اشكەرە حاراكەتى از، تۇندە جاسىرمالى حاراكەتى كوپ، سۋىققولدىلىعىمەن قاراقشىلىق جەگىشتىگى مول، داۋلەت جيعىشتىعى كۇشتى. الدىدەن قورىققىش، ءالسىزدى باسىنعىش، ھالال، ھارام شيكىلى - پىسىلى تالعاۋسىز جەگەنى اس بولاتىن، وسەكسىز بولسادا ۇلاستىرمالى ايلاسىمەن ەلدى شۋلاتقىش، قىرقىستىرعىش. ار - ۇياتى از، شىمىرىكپەس، لىپىلداعان سايقال، كۇلدى - كومەش قۋلىقتار مىنەزدەمەلىك ايگىلەنشىلەر كوبىرەك بولماق.
• ماڭعاز (سيىر)
مۇشەلدىك تەكتەلگى سانالعى بۇل جىلداعىلار سۋساعىش، تاماقساۋ، ءوزارا شىعىسىمى ءۇي ىشىندىك بولسا دا قاعىسپالى، ءبىراق ءزىلسىز، كەكسىز، حاراكەتى ءبىر توعا، كومپىس، وڭايلىقشا ءسوز وتپەيتىن، قامشى جۇرگىزىپ، تاياق شەكتەيتىن، تىلگە ازبايتىن، ءيىسالماس بولعانىمەن، جاۋ تيسكەندە ايعاي - اتتانىن ەستىسە نە قان كورسە بولعانى نامىسى قوزعىش، ولگەن - تىرىلگەنىنە، الدى - ارتىنا قارامايتىن، ءبىر قالماي اتقا قوناتىن، سونىمەن قوسا ءبىراۋىزدى، قاراتۇياعىنان حال كەتكەنشە ايقاساتىن، قاۋقارلى - قاۋقارسىزدىعىنا قارامايتىن ءارى وزدەرىن جانە جاستارىن ايالاۋعا قۇشتارلىعى باسىم، نە جەڭىپ، نە ءولىپ تىناتىن، دوسقا ادال، اق پەيىل، دوستارى مەن تۋعان جەرىنەن استە ايىرىلعىسى كەلمەيتىن، تەك ءولىم عانا ايىراتىن، ەر كوڭىلدى جەلىپ ەتپەس سابازدار مولاڭ بولماق.
• ايبار (بارىس)
تەكتەلگى بۇل مۇشەل جىلدا باردام مەن جارلىنى ايىرمايتىن، وبال - ساۋاپى بىلمەيتىن، قاتىگەز، قاراجۇرەك، باسىنان ءسوز اسىرمايتىن، اسىرعىسى دا كەلمەيتىن، تورۋىلى كوپ، باسقالارعا تىزەسىن باتىرماسا، ۇيقىسى كەلمەيتىن، جاۋىنا بوزەك بولعانشا، ولگەندى جاقسى كورەتىن، وزىنەن باسقا ادام پەندەسىن كوزگە ىلمەيتىن، ءوزىن كۇشتى، الىپ، شاق كەلتىرمەس، تەڭدەسسىز، شەندەسسىز سانالىلىقتى. باسقانى ءالجۋاز، ارعىجىق قيساپتالعىلىق. دۇنيەنىڭ تىرەگى مەن عانا بولسام دەيتىن قارانيەتى قاعىنىڭقى، ەرجۇرەك، قايتپاس، باتىل، ءتۇپسىز قۇلقىندى، «تىستەيىن، جۇلىنسا كەتسىن»، دەيتىن وكشە ىزگە تۇسكىش، كەكشىل، ۇستامدىلارلىق قۇلاقتاعىلار ەلەۋلىلىك كوزگە تۇسپەكتى.
• سەكەم (قويان)
مۇشەل تەكتەلگى سەكەم جىلىنداعىلار ءسوز اڭدىعىش، ءبىراق سىر ساقتاعىش، كوڭىلى كىرسىز، سەزىكشىل، ءسوزى ءنىلسىز، كەيى اڭعال، ايتا سالعىش، قۋلىقتى، سۇمدىقتى بىلمەيتىن اڭقاۋ، ءبىراز بۇلتاعى بار، ول بۇلتاعىنان وزىنە تۇسەر قىلتاعى بار. جاۋىعىش كوپ، قورقاق. باسقاعا ءجابىر - جاپا كەلتىرمەيتىن، ءتىپتى ونى ويىنا كەلتىرىپ ويلامايتىن، جاۋىنا قارسىلىعى از، جوق دەرلىك، ءجابىر دە سالا المايتىن بەيۋازدار اۋداندىراق بولماق.
يىرتەك (ۇلۋ)
مىنە وسى تەكتەلىستىك مۇشەلدىك جىلدىلاردىڭ حاراكەت ماندىمى بولمايتىن، كورنەگى وندىمەيتىن، قۋانىش پەن ۋايىمىنىڭ ايىرماشىلىعىن جەتە ۇعىنباۋىش، «نەسىنە جىرعاپ ىرجالاڭدايدى ەكەن»،- دەپ بەتكە ايتا الماي، قايدا بولسا سوندا، ەل ەستىمەستە كۇڭكىلدەپ تىجىرىنعىش، كۇيسىز كۇلىك، بايىپسىز تىرلىك. سۋ ىشكىش، شايشىل، شايناماعا كوپ زاۋقى بولمايتىن، سولاي بولسا دا ءوڭىن بەرمەيتىن، ەشبىر جاندى رەنجىتپەيتىن، رەنجىتكىسى كەلمەيتىن، ەلمەن حاقىسى جوق، قورعانشاق، سەكەمشىل، بولماشىدان قورقىپ، تىقىردان شوشىپ، ۇيىنەن شىققىسى كەلمەيتىن، شوشاڭسىز، ىشتە تۇينەگى، سىرتىندا كۇيرەۋىگى بار بولماق.
ەندى ءبىر توپ بۇل تەكتەلگى مۇشەل جىلدىلار ءبىتىسى الىپ، جۇتىسى جالماۋىزدان كەم ەمەس، دوس - قاسىن پارىقتاماي، قارىنى تويىمدىق قۇلقىنى ءۇشىن ادامگەرشىلىك ىزگىلىكتى پارىقتاپ - نارىقتاماي جۇتا بەرگىسى كەلەتىن، جەمەڭگەر، ىلپا ىلگىسى، ۇزاق جۇرگىسى كەلمەيتىن، ادام پەندەسى ەمەس، حايۋان دەسەدە بولعانداي اشكوز استىرعى بولماق اۋقىمدىراق.
سۋماڭ (جىلان)
تەكتەلگى مۇشەل بۇل جىلدىلار كوپ سويلەمەيتىن، باقىرايىپ قاراپ، بادرايا شوقشياتىن، سىرشىل، ىلپىلداق، جاراسىمى ساندەلگى، ادەمى، كۇلگىر، جاسىرىن حاراكەتى مەن اشكەرە حاراكەتى وراسان پارىقتالعى، ويى وڭ مەن الپەتى جانە ءسوز لەبىزى ايىرماشىلىعى ەرەكشە زور، تارتپا، شۇڭەت ءتىلدى، شاقپا مىنەزدى، تيسكەنىن وڭدىرماعىشتىعى، قاراجۇرەك، سۇرقيانيەت، ەل - جۇرتقا تىكسىنەتىندەي جەكسۇرىن، سايكەسكىلى قۇبىلىمدىعى تاڭقالارلىق تەز دە شاپشاڭ، الاياقتىلىق دەندەڭكى شىقپاق.
جوبانى ورىنداعان: بارلىقوۆا ايبار، جۇماحان ايەركەم
جوبانىڭ جەتەكشىسى: بولىسبايەۆا مايگۇل
عىلىمي جوبانىڭ ماقساتى:
قازاق حالقىنىڭ جىل ساناۋ ۇلگىسىنە تەرەڭ بويلاپ، مۇشەل جاس جايىندا ماعلۇماتتاردى كوپشىلىك قاجەتتىلىگىنە جاراتۋ، اتا - بابامىز مۇشەل جاستى ەرەكشە تاربيە كوزى رەتىندە پايدالانعانىن، استرونوميالىق جانە ماتەماتيكالىق تەوريا تۇرعىسىندا ۇتىمدى ەكەنىن دالەلدەۋ.
مىندەتتەرى:
جىل ساناۋ مەن مۇشەل جاستى جىپتەي ءبىلۋ، جاسقا سيپاتتاما بەرۋ
وزەكتىلىگى:
زامان وزگەرگەنمەن حالىقتىڭ سەنىمى قۇپيالىققا قۇشتارلىق سەزىمى ورشىمەسە وشپەيدى. مۇشەل جاس ۇعىمىنا ءۇڭىلىپ، قۇپياسىن تۇسىنە ءبىلۋ، قاشاندا وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى بولماق.
بولجام:
ەگەر مۇشەل جاس تۋرالى نەعۇرلىم كوپ بىلسەك، ادام ومىرىنە تيگىزەر اسەرى مەن ىقپالىنىڭ سىرلارىن اشار ەدىك.
ۇلى عالىم پيفاگور: «ءار سان وزىندىك ەرەكشەلىككە يە» دەگەن ەكەن. عالىمداردىڭ بۇل تۇجىرىمدارىنا سەنۋ – سەنبەۋ اركىمنىڭ ءوز ەركىندە دەيتۇرعانمەن، ءار ساننىڭ ادام ومىرىندە بەلگىلى ءبىر ماڭىزى بار ەكەنىن جوققا شىعارا الماسپىز.
دۇنيە جۇزىندە شىعىس كۇنتىزبەسىنە قىزىعۋشىلىق ارتىپ كەلەدى. بۇل ونىڭ ءومىرشىل جانە سۇرانىسقا ساي ەكەندىگىنىڭ بەلگىسى. سوندىقتان، مۇشەلدى عۇمىرناما كومپاسى رەتىندە كۇندەلىكتى تۇرمىستا پايدالانۋعا ابدەن بولادى. مەرەيتويلارعا سەبەپ بولىپ جۇرگەن دوڭگەلەك داتالار ءنول مەن 5 - كە اياقتالعانىمەن، ولار ءومىر كەزەڭدەرىنىڭ سىرىن اشپايدى.
جىل ساناۋ مەن قايىرۋدىڭ العاشقى دەرەكتەرى Vءىىى عاسىرداعى “كۇلتەگىن ەسكەرتكىشتەرى مەن ءحى عاسىر عۇلاماسى ماحمۇت ءقاشقاريدىڭ ەڭبەكتەرىندە كەزدەسەدى”
مۇشەل ەسەبى قازاقتاردا عانا ەمەس جاپونيادان بولگارياعا، سىبىردەن بيرماعا دەيىن تاراپ، جۇڭگو ارقىلى الەمگە كەزەڭىنەن تانىلىپ وتىر.
مۇشەل ەسەبىن كىم ويلاپ تاپتى دەگەن سۇراق كوپ عىلىمداردى قاتتى تولعاندىرادى.
عالىمدار: “ون ەكى جىلدىق مۇشەل ەسەبى بۇدان 2000 جىلداي بۇرىن ورتا ازيادا پايدا بولعان” دەپ قورىتىندىلادى.
عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا 12 جىلدىق حايۋاناتتار مۇشەسى – باسقا ۋاقىت اينالىمدارىنان الدەقايدا ۇتىمدى.
ون ەكى جىل ءبىر اينالعاندا مۇشەل بولادى. الايدا ادامنىڭ العاشقى مۇشەلى - 13 جاس. سودان باستاپ وعان ون ەكى جىلدى قوسىپ وتىرۋ ارقىلى كەيىنگى مۇشەلەرىن انىقتاپ وتىرادى. ياعني ءبىر مۇشەل 13، ەكى مۇشەل 25، ءۇش مۇشەل 37، ءتورت مۇشەل 49، بەس مۇشەل 61، التى مۇشەل 73، جەتى مۇشەل 85، سەگىز مۇشەل 97، ون مۇشەل 109
وسى مۇشەل جاستاردىڭ ادام جاسىنا ساي اتتارى بولادى.
1. بالالىق
2. ءجاسوسپىرىم
3. جاستىق
4. اتالىق
5. پايعامبارلىق
6. اقساقالدىق
7. قارتتىق كەزەڭ
ءقازىر بولجامنامادا دا مۇشەل ەسەبى جان - جاقتى پايدالانادى. استرونوميا عىلىمىنىڭ ايتۋى بويىنشا ءاربىر 12 جىلدا يۋپيتەر ءوزىنىڭ وربيتاسىن ءبىر رەت اينالىپ شىعادى ەكەن. سوندا ادامنىڭ مۇشەل جاسى دا ءاربىر ون ەكى جىل سايىن كىرىپ وتىرادى. ءبىر جىلدا 12 اي بار. مۇندا دا ءبىر بايلانىستىڭ بارى انىق.
وسىدان 5 عاسىر بۇرىن جازىلعان وتەيبويداق تىلەۋقابىل ۇلىنىڭ “شيپاگەرلىك بايان” كىتابى اسا باعالى مەديسينالىق عىلىمي ەڭبەك قانا ەمەس، سونىمەن قاتار استرونوميالىق جانە فيلوسوفيالىق قۇندى شىعارما. كىتاپتا ادام مىنەزى مۇشەل جىل بەلگىلەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي ءار ءتۇرلى سيپاتتالعان. وتەيبويداق بابامىزدى “مۇشەل جىل بەلگىلەرىنىڭ مىنەزدەمەلىك ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى” جازعاندارىنان ءۇزىندى كەلتىرەيىك.
• سۋماقى (تىشقان)
• مۇشەلدىك جىل سۋماقىدا جىمىسقى قۋلىق، كۇندىز ۇيكۇشىك، اشكەرە حاراكەتى از، تۇندە جاسىرمالى حاراكەتى كوپ، سۋىققولدىلىعىمەن قاراقشىلىق جەگىشتىگى مول، داۋلەت جيعىشتىعى كۇشتى. الدىدەن قورىققىش، ءالسىزدى باسىنعىش، ھالال، ھارام شيكىلى - پىسىلى تالعاۋسىز جەگەنى اس بولاتىن، وسەكسىز بولسادا ۇلاستىرمالى ايلاسىمەن ەلدى شۋلاتقىش، قىرقىستىرعىش. ار - ۇياتى از، شىمىرىكپەس، لىپىلداعان سايقال، كۇلدى - كومەش قۋلىقتار مىنەزدەمەلىك ايگىلەنشىلەر كوبىرەك بولماق.
• ماڭعاز (سيىر)
مۇشەلدىك تەكتەلگى سانالعى بۇل جىلداعىلار سۋساعىش، تاماقساۋ، ءوزارا شىعىسىمى ءۇي ىشىندىك بولسا دا قاعىسپالى، ءبىراق ءزىلسىز، كەكسىز، حاراكەتى ءبىر توعا، كومپىس، وڭايلىقشا ءسوز وتپەيتىن، قامشى جۇرگىزىپ، تاياق شەكتەيتىن، تىلگە ازبايتىن، ءيىسالماس بولعانىمەن، جاۋ تيسكەندە ايعاي - اتتانىن ەستىسە نە قان كورسە بولعانى نامىسى قوزعىش، ولگەن - تىرىلگەنىنە، الدى - ارتىنا قارامايتىن، ءبىر قالماي اتقا قوناتىن، سونىمەن قوسا ءبىراۋىزدى، قاراتۇياعىنان حال كەتكەنشە ايقاساتىن، قاۋقارلى - قاۋقارسىزدىعىنا قارامايتىن ءارى وزدەرىن جانە جاستارىن ايالاۋعا قۇشتارلىعى باسىم، نە جەڭىپ، نە ءولىپ تىناتىن، دوسقا ادال، اق پەيىل، دوستارى مەن تۋعان جەرىنەن استە ايىرىلعىسى كەلمەيتىن، تەك ءولىم عانا ايىراتىن، ەر كوڭىلدى جەلىپ ەتپەس سابازدار مولاڭ بولماق.
• ايبار (بارىس)
تەكتەلگى بۇل مۇشەل جىلدا باردام مەن جارلىنى ايىرمايتىن، وبال - ساۋاپى بىلمەيتىن، قاتىگەز، قاراجۇرەك، باسىنان ءسوز اسىرمايتىن، اسىرعىسى دا كەلمەيتىن، تورۋىلى كوپ، باسقالارعا تىزەسىن باتىرماسا، ۇيقىسى كەلمەيتىن، جاۋىنا بوزەك بولعانشا، ولگەندى جاقسى كورەتىن، وزىنەن باسقا ادام پەندەسىن كوزگە ىلمەيتىن، ءوزىن كۇشتى، الىپ، شاق كەلتىرمەس، تەڭدەسسىز، شەندەسسىز سانالىلىقتى. باسقانى ءالجۋاز، ارعىجىق قيساپتالعىلىق. دۇنيەنىڭ تىرەگى مەن عانا بولسام دەيتىن قارانيەتى قاعىنىڭقى، ەرجۇرەك، قايتپاس، باتىل، ءتۇپسىز قۇلقىندى، «تىستەيىن، جۇلىنسا كەتسىن»، دەيتىن وكشە ىزگە تۇسكىش، كەكشىل، ۇستامدىلارلىق قۇلاقتاعىلار ەلەۋلىلىك كوزگە تۇسپەكتى.
• سەكەم (قويان)
مۇشەل تەكتەلگى سەكەم جىلىنداعىلار ءسوز اڭدىعىش، ءبىراق سىر ساقتاعىش، كوڭىلى كىرسىز، سەزىكشىل، ءسوزى ءنىلسىز، كەيى اڭعال، ايتا سالعىش، قۋلىقتى، سۇمدىقتى بىلمەيتىن اڭقاۋ، ءبىراز بۇلتاعى بار، ول بۇلتاعىنان وزىنە تۇسەر قىلتاعى بار. جاۋىعىش كوپ، قورقاق. باسقاعا ءجابىر - جاپا كەلتىرمەيتىن، ءتىپتى ونى ويىنا كەلتىرىپ ويلامايتىن، جاۋىنا قارسىلىعى از، جوق دەرلىك، ءجابىر دە سالا المايتىن بەيۋازدار اۋداندىراق بولماق.
يىرتەك (ۇلۋ)
مىنە وسى تەكتەلىستىك مۇشەلدىك جىلدىلاردىڭ حاراكەت ماندىمى بولمايتىن، كورنەگى وندىمەيتىن، قۋانىش پەن ۋايىمىنىڭ ايىرماشىلىعىن جەتە ۇعىنباۋىش، «نەسىنە جىرعاپ ىرجالاڭدايدى ەكەن»،- دەپ بەتكە ايتا الماي، قايدا بولسا سوندا، ەل ەستىمەستە كۇڭكىلدەپ تىجىرىنعىش، كۇيسىز كۇلىك، بايىپسىز تىرلىك. سۋ ىشكىش، شايشىل، شايناماعا كوپ زاۋقى بولمايتىن، سولاي بولسا دا ءوڭىن بەرمەيتىن، ەشبىر جاندى رەنجىتپەيتىن، رەنجىتكىسى كەلمەيتىن، ەلمەن حاقىسى جوق، قورعانشاق، سەكەمشىل، بولماشىدان قورقىپ، تىقىردان شوشىپ، ۇيىنەن شىققىسى كەلمەيتىن، شوشاڭسىز، ىشتە تۇينەگى، سىرتىندا كۇيرەۋىگى بار بولماق.
ەندى ءبىر توپ بۇل تەكتەلگى مۇشەل جىلدىلار ءبىتىسى الىپ، جۇتىسى جالماۋىزدان كەم ەمەس، دوس - قاسىن پارىقتاماي، قارىنى تويىمدىق قۇلقىنى ءۇشىن ادامگەرشىلىك ىزگىلىكتى پارىقتاپ - نارىقتاماي جۇتا بەرگىسى كەلەتىن، جەمەڭگەر، ىلپا ىلگىسى، ۇزاق جۇرگىسى كەلمەيتىن، ادام پەندەسى ەمەس، حايۋان دەسەدە بولعانداي اشكوز استىرعى بولماق اۋقىمدىراق.
سۋماڭ (جىلان)
تەكتەلگى مۇشەل بۇل جىلدىلار كوپ سويلەمەيتىن، باقىرايىپ قاراپ، بادرايا شوقشياتىن، سىرشىل، ىلپىلداق، جاراسىمى ساندەلگى، ادەمى، كۇلگىر، جاسىرىن حاراكەتى مەن اشكەرە حاراكەتى وراسان پارىقتالعى، ويى وڭ مەن الپەتى جانە ءسوز لەبىزى ايىرماشىلىعى ەرەكشە زور، تارتپا، شۇڭەت ءتىلدى، شاقپا مىنەزدى، تيسكەنىن وڭدىرماعىشتىعى، قاراجۇرەك، سۇرقيانيەت، ەل - جۇرتقا تىكسىنەتىندەي جەكسۇرىن، سايكەسكىلى قۇبىلىمدىعى تاڭقالارلىق تەز دە شاپشاڭ، الاياقتىلىق دەندەڭكى شىقپاق.
جوبانى ورىنداعان: بارلىقوۆا ايبار، جۇماحان ايەركەم
جوبانىڭ جەتەكشىسى: بولىسبايەۆا مايگۇل
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
