InfoHub Logo

ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا ۇلى وتان سوعىسى تۋرالى، ەل ەركىندىگىن، بوستاندىعىن قانىمەن قورعاعان قازاقستاندىقتاردىڭ ەرلىك ىستەرىمەن تانىستىرۋ.
2. وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، وتانىن سۇيۋگە، اتا - بابالارىمىزدىڭ ەرلىكتەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋعا، ونى قورعاۋعا دەگەن وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3. ۇلى وتان سوعىسىندا ەرلىك كورسەتكەن اتا - بابالارىمىزدىڭ ەرلىك ىستەرىن قاستەرلەپ، رۋحىن كوتەرۋ، ۇلگى - ونەگە تۇتۋعا باۋلۋ.
كورنەكىلىگى: ۇلى وتان تۋرالى جازىلعان كىتاپتاردان كورمە، ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار. ۇلى وتان سوعىسى باتىرلارىنىڭ سۋرەتتەرىنەن فوتو - مونتاج، سلايد، بۋكلەتتەر.

كورىنىس «بەيبىت ءومىر».
(اۋىل ءومىرى. «جەلسىز تۇندە جارىق اي» ءانى ويناپ تۇرادى. ساحنادا 10 شاقتى اۋىل جاستارى قىدىرىستاپ ءجۇر)

1 - جىگىت: وۋ، قىزدار، جىگىتتەر، بۇل نە تۇرىس؟ كوڭىلىمىزدى كوتەرىپ، اباي اتامىزدىڭ ءبىر ءانىن شىرقاساق قايتەدى؟!
1 - قىز: دۇرىس ايتاسىڭ. ايتساق ايتايىق.
(وسى كەزدە «جەلسىز تۇندە جارىق اي» ءانى باستالىپ ايتىلادى، قالعاندارى قوسىلادى. ءان اياقتالا بەرگەندە كۇن رايى بۇزىلىپ، كۇن كۇركىرەيدى.
راديودان داۋىس ەستىلەدى.)
راديو داۋىسى: تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! سويلەپ تۇرعان موسكۆا! 1941 جىلى 22 - ماۋسىمدا فاشيستىك گەرمانيا تۇتقيىلدان سوعىس جاريالاپ، ەلىمىزگە باسىپ كىردى.
(وسى داۋىس ەستىلىپ تۇرعاندا اۋىل ادامدارى جينالا باستايدى. ساحناداعى ادامدار تىپ - تىنىش بولا قالادى.
1 - كەلىنشەك: «سوعىس، سوعىس» دەيدى، ەستىدىڭدەر مە؟
2 - كەلىنشەك: سۇمدىق – اي، سوعىس دەي مە؟ ەندى قايتتىك؟ كۇنىمىز نە بولار ەكەن؟
جىلاپ - سىقتاۋ باستالادى.
1 - كەلىنشەك: قويىڭدار، جاماندىق شاقىرماڭدار! ەل شەتىنە جاۋ تيسە، ارقا سۇيەر ازاماتتار بار ەمەس پە؟!
1 - ازامات: ات باسىنا كۇن تۋسا،
اۋىزدىقپەن سۋ ىشەر.
ەر باسىنا كۇن تۋسا،
ەتىگىمەن سۋ كەشەر، - دەگەن بار ەمەس پە؟!
جىلاماڭدار! كوز جاستارىڭدى تىيىڭدار!

2 - ازامات: «وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس، كۇيمەيسىڭ» دەگەن دانا حالقىمىز. ەل قورعاۋعا ەر نامىسىمەن اتتانعان ءبىزدىڭ الدىمىزدا ۇلكەن بەل جاتىر.
1 - ازامات: تۋعان ەلدىڭ كەلەشەگىن ساقتاۋعا ءبىز مىندەتتىمىز! ەندەشە وتان ءۇشىن اتتانايىق!
بارلىعى: وتان ءۇشىن اتتانايىق.
ۇلى وتان سوعىس تۋرالى كينو كورسەتىلەدى.
ساحناعا ەكى جۇرگىزۋشى شىعادى:

1 – جۇرگىزۋشى: 1941 جىلى 22 - ماۋسىم كۇنى تاڭعى ساعات 4 - تە بەيبىت ەلىمىزگە فاشيستىك گەرمانيا تۇتقيىلدان وپاسىزدىقپەن سوعىس اشتى. سۋىق حابار سول ساتتە - اق كەڭ بايتاق ەلىمىزگە، جەر - جەرلەردەگى اۋىل سەلولارعا تارادى. وتانىمىزعا قاتەرلى كۇن تۋدى. ءمولدىر اسپاندى قارا بۇلت تورلادى، شاتتىق ءانى قايعىلى ۇنگە، نۇرلى كۇندى قارا كۇنگە اينالدىرماق نيەتپەن ادولف گيتلەر باستاعان فاشيستىك گەرمانيانىڭ زوبالاڭى، سوعىس جاراسى ءالى كۇنگى ادامزات بالاسىنىڭ جۇرەگىندە وتانىمىزدى قورعاۋ ءۇشىن ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن ەر ازاماتتارى، قاراكوز قىزدارى مايدانعا اتتاندى. دۇنيەدەگى بەيبىتشىلىك باعىتىنا سۇراپىل سوعىس قاھارىن توكتى.

2 - جۇرگىزۋشى: ءبىزدىڭ كەڭ بايتاق قازاقستانىمىزدا دا سوعىس وتى
شارپىلماعان شاڭىراق كەمدە - كەم. ءجۇز مىڭعا تارتا اتا - اكەلەرىمىز سوعىستىڭ العاشقى ساتىندە - اق مايدانعا اتتاندى. جاۋعا قارسى اتىلعان ون وقتىڭ توعىزى قازاقستاندا جاسالدى.

1 - وقۋشى: ءدال وسىناۋ جادىراڭقى جاي كۇنى،
بولسا داعى عاسىردىڭ، قاي جىلى.
ۇلى وتانىم باسىمدى ءيىپ ءبىر مينۋت،
ەسىنە الماق سول ءبىر اپات قايعىنى.

2 - وقۋشى: اڭىزداردان تەرە ءجۇرىپ ماقساتى
راس، راس كوزىمىزدەن جاساقتى،
ءبىراق سول داۋىل جىلدار، وت جىلدار
بارىمىزدەن ءبىر - ءبىر باتىر جاساپتى.
باتىرلار ءبيى
1 - جۇرگىزۋشى: وتانىمىزدى قاسىق قانىمەن، البىرت جانىمەن قورعاعان اتى اڭىزعا اينالعان باتىرلارىمىزدىڭ ەرلىكتەرى تاريحتا ماڭگىلىك ساقتالىپ قالدى. كەڭەس وداعى باتىرى اتاعىن العاندار: باۋىرجان مومىش ۇلى، تالعات بيگەلدينوۆ، ءاليا مولداعۇلوۆا، مانشۇك مامەتوۆا، راقىمجان قوشقاربايەۆ، تولەگەن توقتاروۆ.

1 - وقۋشى: باۋىرجان مومىش ۇلى 1910 - جىلى 24 جەلتوقسان جامبىل وبلىسى، كولباستاۋ اۋىلىندا مومىن شارۋا وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. كەڭەس جازۋشىسى 1942 - جىلدان بەرى كپسس مۇشەسى. داڭقتى جاۋىنگەر، گۆارديا پولكوۆنيگى، حاتشى، اتى اڭىزعا اينالعان باتىر. پرەزيدەنت جارلىعىمەن قاھارمان اتاندى.
2 - وقۋشى: باۋىرجان مومىش ۇلى - قارا باسى،
حالقىمىزدىڭ بولعان ادام ساداعاسى.
باۋىرجان مومىش ۇلى – قازاق دەگەن،
عالامات ۇلى ءسوزدىڭ بالاماسى.

حالقىنداي ول دا باعلان، ول دا باتىر
حالقىنداي ول دا كەنىش، ول دا تاقىل.
قايىسپاس قارا ەمەندەي قايران ەردى،
حالقىنا تەڭەۋ ءمانى سوندا جاتىر.
3 - وقۋشى: ءاليا مولداعۇلوۆا 1924 - جىلى اقتوبە وبلىسى، قوبدا اۋدانىندا دۇنيەگە كەلدى. 2 جاسىندا جەتىم قالىپ، اۋباكىر اعاسى تاربيەسىندە بولدى. سودان كەيىن سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا بالالار ۇيىندە تاربيەلەندى. 19-عا تولماعان 1943 - جىلى كەڭەس وداعى باتىرى اتاعىن الدى.

4 - وقۋشى: دالامىزدىڭ داڭقىسىڭ،
بالاۋسا گۇل ءاليا!
شوق جۇلدىزداي جارقىراپ،
اعىپ تۇسكەن ءاليا!
ماڭگى جاساپ جەردە ەندى،
بيىكسىڭ سەن ءاليا!
ساعان دەگەن ەلىڭنىڭ،
كوڭىلى شەكسىز داريا.

« ءاليا» ءانى.
5 - وقۋشى: مانشۇك مامەتوۆا 1922 - جىلى 8 - قازان باتىس قازاقستان وبلىسى، بوكەي ورداسى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى. اكەسى احمەت - دارىگەر. مانشۇك دارىگەر بولامىن دەگەن. 1943 - جىلى 15 - قازاندا قازا تاپتى. 21 - جاسىندا كەڭەس وداعى باتىرى بولدى.

6 - وقۋشى: قىر قىزى ورىندادى بەرگەن انتىن،
حالقىنا ادال بولۋ ەردىڭ سالتى.
ەل ءۇشىن قاسىق قانىن اياماعان،
جۇرەكتە ماڭگى وشپەيدى مانشۇك اتى.
اي وتپەك، جىلدار وتپەك، عاسىر وتپەك
جەڭىسپەن مايدان ءبىتىپ، جاس ەر جەتپەك.
ەرلىگى ەل جۇرەگىن تەبىرەنتكەن،
ۇرپاققا ۇلگى بولىپ مانشۇك كەتپەك.

بايمۋتوۆ ءادىل «مانشۇك اپاي» ءانىن ورىندايدى.

1 - جۇرگىزۋشى: ۇلى وتان سوعىسىندا ءبىزدىڭ دە جەرلەستەرىمىز قاتىستى. ولار: مالىك عابدۋللين، بايان جانگالوۆ، شەستاكوۆ الەكساندر يۆانوۆيچ جانە ت. ب
كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، گۆارديا پولكوۆنيگى، كسرو پەداگوگيكا عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاقستان عىلىمىنا ەڭبەگى سىڭگەن قايراتكەر عابدۋللين مالىك عابدوللا ۇلى 1915 جىلى قاراشانىڭ 15 - جۇلدىزىندا كوكشەتاۋ وبلىسى زەرەندى اۋدانىنا قاراستى قويسالعان اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى.
التىن بەسىك وتانىن كەۋدەسىمەن قورعاعان، اتا مۇراسىن جادىنا توقىپ ەرەن قىزمەت جاساعان م. ءعابدۋلليننىڭ ونەگەلى تۋعان حالقىنا كەڭىنەن ءمالىم.

1941 جىلى ەل باسىنا كۇن تۋىپ ۇلى وتان سوعىسى باستالعاندا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ ءوز ەركىمەن مايدانعا اتتانادى. م. عابدۋللين مايداندا قاھارماندىقتىڭ اسقان ۇلگىسىن كورسەتىپ، “قىزىل جۇلدىز”، “قىزىل تۋ”، “ءى دارەجەلى وتان سوعىسى” وردەنىمەن، “موسكۆانى قورعاعانى ءۇشىن”، “گەرمانيانى جەڭگەنى ءۇشىن”، “ۆەنانى العانى ءۇشىن” مەدالدارىمەن ماراپاتتالدى. نەمىس - فاشيست باسقىنشىلارىمەن شايقاستا كورسەتكەن ەرلىكتەرى ءۇشىن 1943 جىلدىڭ 30 قاڭتارىندا كسرو جوعارى كەڭەسىنىڭ جارلىعىمەن م. عابدۋللين كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىنا يە بولدى. «التىن جۇلدىز» مەدالى مەن «لەنين» وردەنى قاتار بەرىلدى. م. عابدۋللين 1973 جىلدىڭ 2 قاڭتارىندا قايتىس بولدى. م. عابدۋللين اتىنا الماتى، استانا جانە كوكشەتاۋ قالالارىندا كوشەلەردىڭ اتى بەرىلدى. ءوزى تۇرعان جانە جۇمىس ىستەگەن ۇيلەرگە مەموريالدىق تاقتالار قويىلدى. كوكشەتاۋ قالاسىندا مۇراجاي اشىلدى.

1 - جۇرگىزۋشى: حالقىمىزدىڭ زەردەسىنە 1945 - جىلدىڭ 9 - مامىرى ماڭگىلىك ساقتالادى، عاسىرلار بويى ۇمىتىلمايدى. سەبەبى بۇل - ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جەڭىسپەن اياقتالعان كۇنى. الەم فاشيستىك قۇلدىق قاۋپىنەن ازات ەتىلگەن كۇن.
2 - جۇرگىزۋشى: ءيا، بۇل جەڭىس كۇنى.
1 - جۇرگىزۋشى: بيىل كوپۇلتتى قازاقستان الەمدەگى بۇكىل ادامزاتپەن بىرگە ۇلكەن مەرەكەنى فاشيستىك گەرمانيامەن سوعىستاعى جەڭىستىڭ 68 جىلدىعىن اتاپ وتەدى. 9 مامىر - ۇلى جەڭىس كۇنى - ءارقاشان ءبىزدىڭ تاريحىمىزداعى قاسيەتتى مەرەكەلەردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى.
1 - وقۋشى: 68 - جىل بەيبىت كوكتەم تاڭ اتقالى،
68 - جىل شۋاقتى كۇن تاراتتى ءانىن.
ەسىمدە سودان بەرى 68 رەت
اشىلدى جەڭىس كۇننىڭ پاراقتارى.
2 - وقۋشى: تالاي قۇس سودان بەرى قايتا ورالدى،
تالاي ب ا ق الەمىنە قايتا وراندى.
سوعىستا ولگەندەر تەك ورالمايدى،
تەك ۇرپاق ولار جايلى ايتادى ءاندى.
3 - وقۋشى: 68 جىل - ۇزىلمەدى قۇستار ءانى
كەتتى ەندى سۇم سوعىستىڭ قىسپاعى ءارى
68 جىل - جاۋىمىزدىڭ اجال وعى
ءبىزدىڭ ەل ۇستىمەنەن ۇشپاعالى.
وقۋشىلار «ءارقاشان كۇن سونبەسىن» ءانىن ورىندايدى.