ەرتەگى، ونىڭ تۇرلەرى
تاقىرىبى: ەرتەگى، ونىڭ تۇرلەرى
ماقساتى:
a) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى ەرتەگىلەر مازمۇنىمەن تانىستىرۋ، مازمۇنى ارقىلى سۋرەت سالۋعا ۇيرەتۋ. جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، بالالاردىڭ بەينەلەۋ قابىلەتىن شىڭداۋ.
ءا) دامىتۋشىلىعى: ەرتەگىلەر الەمى تۋرالى تانىمىن كەڭەيتۋ. ىزدەنۋ، زەرتتەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ەرتەگى مازمۇنىمەن قىزىقتىرۋ ناتيجەسىندە وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ بويىندا شىعارماشىلىق ىزدەنىس قالىپتاستىرۋ، كوركەمدىك تالعامىن، شىعارماشىلىق قيالىن، ويلاۋ كەڭىستىگىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىگى: ەرتەگىلەردىڭ نەگىزگى يدەياسى مەن تاربيەلىك مانىنە ارقاۋ بولعان ۇلتىمىزدىڭ اسىل قاسيەتتەرىن ءسىڭىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن مولايتۋ، بەلسەندىلىكتەرىن شىڭداۋ.
كورنەكىلىگى: ادەبيەت ەلەكتروندىق وقۋلىعى، ەرتەگى كەيىپكەرلەرى، دەمونستراسيالىق قاعازدار، كورمە.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتۋشىلىق.
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ميعا شابۋىل، «5 جولدىق ولەڭ قۇراستىرۋ»، «2 جۇلدىز ءبىر تىلەك» (ستو باعدارلاماسىنىڭ ستراتەگيالارى)؛ تالداۋ، جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ؛ دەربەس، جۇپتىق، ۇجىمدىق جۇمىس.
ساباقتىڭ بارىسى:
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
1/وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ؛
2/ساباق ماقساتىن انىقتاۋ؛
3/ءبىر - بىرلەرىنە ساتتىلىك تىلەۋ.
4/توپقا ءبولۋ. بالالارعا گەومەتريالىق فيگۋرالار تاراتىلادى. سول گەومەتريالىق فيگۋراعا بايلانىستى توپتاسىپ وتىرادى.
وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ
وتكەن تاقىرىپتى قايتالاي وتىرىپ،«ميعا شابۋىل»ادىسىمەن بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
- حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز نە؟
- حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز ۇرپاقتان - ۇرپاققا تاراعان ادەبيەت.
- عىلىمي تىلدە حالىق اۋىز ادەبيەتى قالاي اتالادى
- عىلىمي تىلدە حالىق اۋىز ادەبيەتى - فولكلەر دەپ اتالادى.
- فولكلوردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەمىز؟
- فولكلوردىڭ تۇرلەرى: جۇمباق، جاڭىلتپاش، ماقال - ماتەل.
ا ) جۇمباقتىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟ مىسال كەلتىرىڭدەر
جۇمباقتار ادامنىڭ اقىل - ويىن كەڭەيتىپ، تاپقىرلىققا، سالىستىرۋعا ۇيرەتەدى.
مىسالدار: ءبىر تۇكتى كىلەم،
ءبىر تۇكسىز كىلەم. (اسپان، جەر)
كوپ باۋىرساق ءبىر قالاش. (اي)
ءا) جاڭىلتپاشتىڭ پايداسى قانداي؟ مىسال كەلتىرىڭدەر
جاڭىلتپاشتار دا حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ ءبىر ءتۇرى. مازمۇنى ءارتۇرلى بولىپ كەلەدى. پايدالىعى: ءتىلدى دامىتادى، دۇرىس جانە ادەمى سويلەۋگە ۇيرەتەدى، ءتىلدى شيراتادى.
مىسالدار:
ب) ماقال - ماتەلدەردىڭ تاربيەلىك ءمانى. مىسال كەلتىرىڭدەر.
ماقالداردا وي تۇجىرىمدالىپ، دانالىق قورىتىندىسى ايتىلادى.
ماقال - ماتەلدەر قىسقا دا نۇسقا بولادى.
مىسالدار: وتان تۋرالى. وتان – وتتان دا ىستىق.
ەڭبەك تۋرالى. ەڭبەكسىز ءومىر – سونگەن
وقۋ تۋرالى. وقۋ - ءبىلىم ازىعى،
ءبىلىم – ىرىس قازىعى. ت. ب.
قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
«باياعى وتكەن زاماندا ءبىر شال مەن كەمپىردىڭ ……. بولىپتى» نەمەسە «ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ەشكى ءجۇنى بورتە دە» دەپ تە باستالادى. سوڭىندا ولار «ءسويتىپ مۇراتىنا جەتىپتى» ۇنەمى جاقسىلىقپەن اياقتالادى.
ماعىنانى تانۋ ەلەكتروندىق وقۋلىقپەن جۇمىس
ەرتەگىلەر اۋىز ادەبيەتىنىڭ ەڭ كونە جانرىنا جاتادى. بۇلاردا كوبىنەسە ومىردە سيرەك كەزدەسەتىن نەمەسە مۇلدە كەزدەسپەيتىن ويدان شىعارىلاتىن وقيعالار باياندالادى. ول اۋىزشا ايتىلىپ، ەل ەسىنە عاسىرلار بويى ساقتالىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا اۋىسىپ، ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە جەتكەن. ەرتەگىلەر كوبىنەسە قارا ءسوز تۇرىندە ايتىلادى. كەيدە ولەڭ تۇرىندە دە كەزدەسەدى.
ەرتەگىلەر مىنانداي جانرلارعا بولىنەدى:
قيال - عاجايىپ؛
حايۋاناتتار تۋرالى؛
شىنشىل ەرتەگى؛
قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەرىنىڭ وقيعاسى قيالعا، فانتازياعا قۇرالعان، ومىردە بولمايتىن نارسەلەر تۋرالى باياندالادى باياندالادى. ولار جەتى باستى جىلانمەن، جالعىز كوزدى داۋمەن، جالماۋىز كەمپىر، مىستان كەمپىر، نەبىر قۇبىجىقتارمەن كۇرەس ۇستىندە بار اسىل قاسيەتتەرىمەن كورىنەدى. ولار كوككە ۇشادى، جەر استىنا تۇسەدى، تەڭىزدەردەن وتەدى، ازابى مول قيىن - قىستاۋ وقيعالاردا اقىل، ايلا - ءتاسىلىن اسىرىپ، جەڭىپ شىعادى. بۇل ەرتەگىلەردى وقي وتىرىپ جاماننان جيرەنىپ، جاقسىدان ۇيرەنۋگە تىرىسادى. مىسالى: «التىن ساقا»، «ەر توستىك»، «التىن بالىق» ت. ب. كەيىپكەرلەرى: جالماۋىز، جەزتىرناق، مىستان كەمپىر.
اتا - بابامىز ءتورت تۇلىك مالدى قادىرلەپ، ءپىر تۇتقان. بالالارعا ەڭ جاقىن ەرتەگىلەر حايۋاناتتار تۋرالى ەرتەگىلەر. حايۋاناتتار تۋرالى ەرتەگىلەردىڭ كەيىپكەرلەرى اڭ، قۇس، ءۇي جانۋارلارى بولادى. الايدا ولار ادامعا ءتان قاسيەتتەر، ارەكەتتەر يەسى بولىپ سۋرەتتەلەدى دە سول ارقىلى سۇم - قياناتشىل، ارامزا، قۋ مىنەز قىلىقتار اشكەرەلەنەدى، ەڭبەكسۇيگىشتىگى، باتىلدىعى، ادالدىعى سۋرەتتەلەدى.
شىنشىل ەرتەگىلەر حالىق ءومىرىن، تۇرمىسىن شىندىق تۇرعىدان بەينەلەيدى. اتقا مىنەرلەردىڭ ءىس - ارەكەتتەرىن اشكەرەلەيدى. ەرتەگىلەردىڭ ءتىلى كوركەم، قاراپايىم، تۇسىنىكتى جەڭىل كەلەدى. سەندەر قۇرمەتتى جاس دوستار، ەرتەگىنىڭ وسىلاي ءتىلى ارقىلى حالىقتىڭ ءوز ومىرلەرىن جاقسارتۋ جولىنداعى ارمان - تىلەكتەرىن، تاماشا قيالدارىن بىلىممەن قوسا وزدەرىندە سولاي قيالداۋعا، ارمانداۋعا ۇيرەنەسىڭدەر. ەرتەگىنىڭ كوركەم دە، جەڭىل ءتىل سەندەردىڭ قيالدارىڭا قانات ءبىتىرىپ، ارماندى اقيقاتاتادى، قايراتتى ىستەرگە قۇلشىندىرادى. شەشەن سويلەۋگە، ءوز ويلارىڭدا ادەمى بايانداۋعا ۇيرەتەدى. ءتىل قۇدىرەتى سەنى نەبىر قۇپيا سىرلار الەمىنە جەتەلەيدى، كوزىڭدى اشىپ، كەرەمەتتەردى تانىتادى. حالىق ەرتەگىلەرىن سۇيە ءبىل، سۇيسىنە وقى، ودان ءتىل ۇيرەن، ءمانىن، مازمۇنىن اڭعار!
جاقسى قاسيەتتەرىن بويعا ءسىڭىر! ەرتەگى ساعان ءومىر بويى ادال سەرىك بولا الادى.
سەرگىتۋ ءساتى: «زەرەك بالا» ويىنى وينالادى. شارتى بەرىلگەن سۇراقتارعا تەز ارادا جاۋاپ بەرۋ. جاۋاپ بەرگەن بالاعا ۇپاي بەرۋ
قوي باسقاراتىن جانۋار (ەشكى)
اڭ پاتشاسى (ارىستان)
اپاڭ - اپاڭ، ەسكى شاپان،
ءيىر قوبىز، جارىق قۇندىز (تۇيە)
قالتاسىندا بالاسى، ول قانداي اڭ؟ (كەنگۋرۋ)
مال تەرىسىنەن جاسالاتىن قىستىق، جىلى كيىم. (ىشىك)
جەل سوقسا شال دومالاي جونەلەدى ەكەن. سودان وعان قانداي ات قويىپتى. (قاڭباق)
ءتۇستى ايتەۋىر ءبىر بالىق،
بولمادى جاي بالىعىم
التىن بالىق كادىمگى،
ادام قۇساپ قالىپتى،
ادام قۇساپ سويلەيدى...
- بۇل قاي ەرتەگىنىڭ جالعاسى.
(التىن بالىق)
باۋىرساقتىڭ ەرتەگىسىندەگى باۋىرساق ءانىن ايت.
ەرتەگىلەردە ايلاكەر قۋ بولىپ وينايتىن حايۋانات.
(تۇلكى)
5. وي تولعانىس.
مۋلتيپليكاسيالىق ەرتەگى ءتۇرى ۇسىنىلادى. («اڭقاۋ ارىستان» ەرتەگىسى)
تاپسىرمالار الدىن الا 3 توپقا بەرىلىپ، ەرتەگىنى كورۋ بارىسىندا سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەۋ مىندەتتەلەدى.
ا) قانداي ەرتەگى تۇرىنە جاتقىزاسىڭدار؟
(حايۋاناتتار تۋرالى ەرتەگىسىنە جاتقىزامىز.)
ءا) باستى كەيىپكەرى؟
(باستى كەيىپكەرلەرى: تۇيە، تىشقان)
ب) كەيىپكەرلەرىن اتاپ وتىڭدەر
( كەيىپكەرلەرى: تىشقان، تۇيە، ارىستان، قوي، قويان، جىلقى، سيىر، مايمىل، تاۋىق، يت.)
ۆ) ەرتەگىنى قالاي اتار ەدىڭدەر؟
( «مۇشەل»، «12 - اي»، «حايۋاناتتار».)
گ) ەرتەگى ۇنادى ما؟
ع/ قانداي ءتۇيىن شىعارامىز؟
رەفلەكسيا. «2 جۇلدىز ءبىر تىلەك» جەكە دارا جۇمىس
ءۇي تاپسىرماسى:
1) ەكى تەكە ەرتەگىسىن قويىلىمىن دايارلاۋ
2) ەرتەگىلەر مازمۇنى بويىنشا يلليۋستراسيا جاساپ كەلۋ.
باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرلەرىن باعالاۋى.
ارىستان -
تۇلكى -
قانداي ەرتەگى تۇرىنە جاتقىزاسىڭ؟
باستى كەيىپكەرلەر نەلەر؟
جالپى كەيىپكەرلەردى اتا
كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەر.
ەرتەگىنى قالاي اتار ەدىڭدەر؟
ەرتەگىدەن قانداي ءتۇيىن شىعاردىڭ؟
بۇگىنگى ساباقتا قولدانىلاتىن ادىستەر
1.«ميعا شابۋىل» ءادىسى
2.«زەرەك بالا» ويىنى
3. مۋلتيپليكاسيالىق ەرتەگى دەمونستراسيالىق ءادىس
4.«5 جولدىق ولەڭ قۇراستىرۋ» توپتىق جۇمىس
«2 جۇلدىز ءبىر تىلەك» جەكە دارا جۇمىس
ماقساتى:
a) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى ەرتەگىلەر مازمۇنىمەن تانىستىرۋ، مازمۇنى ارقىلى سۋرەت سالۋعا ۇيرەتۋ. جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، بالالاردىڭ بەينەلەۋ قابىلەتىن شىڭداۋ.
ءا) دامىتۋشىلىعى: ەرتەگىلەر الەمى تۋرالى تانىمىن كەڭەيتۋ. ىزدەنۋ، زەرتتەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ەرتەگى مازمۇنىمەن قىزىقتىرۋ ناتيجەسىندە وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ بويىندا شىعارماشىلىق ىزدەنىس قالىپتاستىرۋ، كوركەمدىك تالعامىن، شىعارماشىلىق قيالىن، ويلاۋ كەڭىستىگىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىگى: ەرتەگىلەردىڭ نەگىزگى يدەياسى مەن تاربيەلىك مانىنە ارقاۋ بولعان ۇلتىمىزدىڭ اسىل قاسيەتتەرىن ءسىڭىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن مولايتۋ، بەلسەندىلىكتەرىن شىڭداۋ.
كورنەكىلىگى: ادەبيەت ەلەكتروندىق وقۋلىعى، ەرتەگى كەيىپكەرلەرى، دەمونستراسيالىق قاعازدار، كورمە.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتۋشىلىق.
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ميعا شابۋىل، «5 جولدىق ولەڭ قۇراستىرۋ»، «2 جۇلدىز ءبىر تىلەك» (ستو باعدارلاماسىنىڭ ستراتەگيالارى)؛ تالداۋ، جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ؛ دەربەس، جۇپتىق، ۇجىمدىق جۇمىس.
ساباقتىڭ بارىسى:
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
1/وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ؛
2/ساباق ماقساتىن انىقتاۋ؛
3/ءبىر - بىرلەرىنە ساتتىلىك تىلەۋ.
4/توپقا ءبولۋ. بالالارعا گەومەتريالىق فيگۋرالار تاراتىلادى. سول گەومەتريالىق فيگۋراعا بايلانىستى توپتاسىپ وتىرادى.
وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ
وتكەن تاقىرىپتى قايتالاي وتىرىپ،«ميعا شابۋىل»ادىسىمەن بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
- حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز نە؟
- حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز ۇرپاقتان - ۇرپاققا تاراعان ادەبيەت.
- عىلىمي تىلدە حالىق اۋىز ادەبيەتى قالاي اتالادى
- عىلىمي تىلدە حالىق اۋىز ادەبيەتى - فولكلەر دەپ اتالادى.
- فولكلوردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەمىز؟
- فولكلوردىڭ تۇرلەرى: جۇمباق، جاڭىلتپاش، ماقال - ماتەل.
ا ) جۇمباقتىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟ مىسال كەلتىرىڭدەر
جۇمباقتار ادامنىڭ اقىل - ويىن كەڭەيتىپ، تاپقىرلىققا، سالىستىرۋعا ۇيرەتەدى.
مىسالدار: ءبىر تۇكتى كىلەم،
ءبىر تۇكسىز كىلەم. (اسپان، جەر)
كوپ باۋىرساق ءبىر قالاش. (اي)
ءا) جاڭىلتپاشتىڭ پايداسى قانداي؟ مىسال كەلتىرىڭدەر
جاڭىلتپاشتار دا حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ ءبىر ءتۇرى. مازمۇنى ءارتۇرلى بولىپ كەلەدى. پايدالىعى: ءتىلدى دامىتادى، دۇرىس جانە ادەمى سويلەۋگە ۇيرەتەدى، ءتىلدى شيراتادى.
مىسالدار:
ب) ماقال - ماتەلدەردىڭ تاربيەلىك ءمانى. مىسال كەلتىرىڭدەر.
ماقالداردا وي تۇجىرىمدالىپ، دانالىق قورىتىندىسى ايتىلادى.
ماقال - ماتەلدەر قىسقا دا نۇسقا بولادى.
مىسالدار: وتان تۋرالى. وتان – وتتان دا ىستىق.
ەڭبەك تۋرالى. ەڭبەكسىز ءومىر – سونگەن
وقۋ تۋرالى. وقۋ - ءبىلىم ازىعى،
ءبىلىم – ىرىس قازىعى. ت. ب.
قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
«باياعى وتكەن زاماندا ءبىر شال مەن كەمپىردىڭ ……. بولىپتى» نەمەسە «ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ەشكى ءجۇنى بورتە دە» دەپ تە باستالادى. سوڭىندا ولار «ءسويتىپ مۇراتىنا جەتىپتى» ۇنەمى جاقسىلىقپەن اياقتالادى.
ماعىنانى تانۋ ەلەكتروندىق وقۋلىقپەن جۇمىس
ەرتەگىلەر اۋىز ادەبيەتىنىڭ ەڭ كونە جانرىنا جاتادى. بۇلاردا كوبىنەسە ومىردە سيرەك كەزدەسەتىن نەمەسە مۇلدە كەزدەسپەيتىن ويدان شىعارىلاتىن وقيعالار باياندالادى. ول اۋىزشا ايتىلىپ، ەل ەسىنە عاسىرلار بويى ساقتالىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا اۋىسىپ، ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە جەتكەن. ەرتەگىلەر كوبىنەسە قارا ءسوز تۇرىندە ايتىلادى. كەيدە ولەڭ تۇرىندە دە كەزدەسەدى.
ەرتەگىلەر مىنانداي جانرلارعا بولىنەدى:
قيال - عاجايىپ؛
حايۋاناتتار تۋرالى؛
شىنشىل ەرتەگى؛
قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەرىنىڭ وقيعاسى قيالعا، فانتازياعا قۇرالعان، ومىردە بولمايتىن نارسەلەر تۋرالى باياندالادى باياندالادى. ولار جەتى باستى جىلانمەن، جالعىز كوزدى داۋمەن، جالماۋىز كەمپىر، مىستان كەمپىر، نەبىر قۇبىجىقتارمەن كۇرەس ۇستىندە بار اسىل قاسيەتتەرىمەن كورىنەدى. ولار كوككە ۇشادى، جەر استىنا تۇسەدى، تەڭىزدەردەن وتەدى، ازابى مول قيىن - قىستاۋ وقيعالاردا اقىل، ايلا - ءتاسىلىن اسىرىپ، جەڭىپ شىعادى. بۇل ەرتەگىلەردى وقي وتىرىپ جاماننان جيرەنىپ، جاقسىدان ۇيرەنۋگە تىرىسادى. مىسالى: «التىن ساقا»، «ەر توستىك»، «التىن بالىق» ت. ب. كەيىپكەرلەرى: جالماۋىز، جەزتىرناق، مىستان كەمپىر.
اتا - بابامىز ءتورت تۇلىك مالدى قادىرلەپ، ءپىر تۇتقان. بالالارعا ەڭ جاقىن ەرتەگىلەر حايۋاناتتار تۋرالى ەرتەگىلەر. حايۋاناتتار تۋرالى ەرتەگىلەردىڭ كەيىپكەرلەرى اڭ، قۇس، ءۇي جانۋارلارى بولادى. الايدا ولار ادامعا ءتان قاسيەتتەر، ارەكەتتەر يەسى بولىپ سۋرەتتەلەدى دە سول ارقىلى سۇم - قياناتشىل، ارامزا، قۋ مىنەز قىلىقتار اشكەرەلەنەدى، ەڭبەكسۇيگىشتىگى، باتىلدىعى، ادالدىعى سۋرەتتەلەدى.
شىنشىل ەرتەگىلەر حالىق ءومىرىن، تۇرمىسىن شىندىق تۇرعىدان بەينەلەيدى. اتقا مىنەرلەردىڭ ءىس - ارەكەتتەرىن اشكەرەلەيدى. ەرتەگىلەردىڭ ءتىلى كوركەم، قاراپايىم، تۇسىنىكتى جەڭىل كەلەدى. سەندەر قۇرمەتتى جاس دوستار، ەرتەگىنىڭ وسىلاي ءتىلى ارقىلى حالىقتىڭ ءوز ومىرلەرىن جاقسارتۋ جولىنداعى ارمان - تىلەكتەرىن، تاماشا قيالدارىن بىلىممەن قوسا وزدەرىندە سولاي قيالداۋعا، ارمانداۋعا ۇيرەنەسىڭدەر. ەرتەگىنىڭ كوركەم دە، جەڭىل ءتىل سەندەردىڭ قيالدارىڭا قانات ءبىتىرىپ، ارماندى اقيقاتاتادى، قايراتتى ىستەرگە قۇلشىندىرادى. شەشەن سويلەۋگە، ءوز ويلارىڭدا ادەمى بايانداۋعا ۇيرەتەدى. ءتىل قۇدىرەتى سەنى نەبىر قۇپيا سىرلار الەمىنە جەتەلەيدى، كوزىڭدى اشىپ، كەرەمەتتەردى تانىتادى. حالىق ەرتەگىلەرىن سۇيە ءبىل، سۇيسىنە وقى، ودان ءتىل ۇيرەن، ءمانىن، مازمۇنىن اڭعار!
جاقسى قاسيەتتەرىن بويعا ءسىڭىر! ەرتەگى ساعان ءومىر بويى ادال سەرىك بولا الادى.
سەرگىتۋ ءساتى: «زەرەك بالا» ويىنى وينالادى. شارتى بەرىلگەن سۇراقتارعا تەز ارادا جاۋاپ بەرۋ. جاۋاپ بەرگەن بالاعا ۇپاي بەرۋ
قوي باسقاراتىن جانۋار (ەشكى)
اڭ پاتشاسى (ارىستان)
اپاڭ - اپاڭ، ەسكى شاپان،
ءيىر قوبىز، جارىق قۇندىز (تۇيە)
قالتاسىندا بالاسى، ول قانداي اڭ؟ (كەنگۋرۋ)
مال تەرىسىنەن جاسالاتىن قىستىق، جىلى كيىم. (ىشىك)
جەل سوقسا شال دومالاي جونەلەدى ەكەن. سودان وعان قانداي ات قويىپتى. (قاڭباق)
ءتۇستى ايتەۋىر ءبىر بالىق،
بولمادى جاي بالىعىم
التىن بالىق كادىمگى،
ادام قۇساپ قالىپتى،
ادام قۇساپ سويلەيدى...
- بۇل قاي ەرتەگىنىڭ جالعاسى.
(التىن بالىق)
باۋىرساقتىڭ ەرتەگىسىندەگى باۋىرساق ءانىن ايت.
ەرتەگىلەردە ايلاكەر قۋ بولىپ وينايتىن حايۋانات.
(تۇلكى)
5. وي تولعانىس.
مۋلتيپليكاسيالىق ەرتەگى ءتۇرى ۇسىنىلادى. («اڭقاۋ ارىستان» ەرتەگىسى)
تاپسىرمالار الدىن الا 3 توپقا بەرىلىپ، ەرتەگىنى كورۋ بارىسىندا سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەۋ مىندەتتەلەدى.
ا) قانداي ەرتەگى تۇرىنە جاتقىزاسىڭدار؟
(حايۋاناتتار تۋرالى ەرتەگىسىنە جاتقىزامىز.)
ءا) باستى كەيىپكەرى؟
(باستى كەيىپكەرلەرى: تۇيە، تىشقان)
ب) كەيىپكەرلەرىن اتاپ وتىڭدەر
( كەيىپكەرلەرى: تىشقان، تۇيە، ارىستان، قوي، قويان، جىلقى، سيىر، مايمىل، تاۋىق، يت.)
ۆ) ەرتەگىنى قالاي اتار ەدىڭدەر؟
( «مۇشەل»، «12 - اي»، «حايۋاناتتار».)
گ) ەرتەگى ۇنادى ما؟
ع/ قانداي ءتۇيىن شىعارامىز؟
رەفلەكسيا. «2 جۇلدىز ءبىر تىلەك» جەكە دارا جۇمىس
ءۇي تاپسىرماسى:
1) ەكى تەكە ەرتەگىسىن قويىلىمىن دايارلاۋ
2) ەرتەگىلەر مازمۇنى بويىنشا يلليۋستراسيا جاساپ كەلۋ.
باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرلەرىن باعالاۋى.
ارىستان -
تۇلكى -
قانداي ەرتەگى تۇرىنە جاتقىزاسىڭ؟
باستى كەيىپكەرلەر نەلەر؟
جالپى كەيىپكەرلەردى اتا
كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەر.
ەرتەگىنى قالاي اتار ەدىڭدەر؟
ەرتەگىدەن قانداي ءتۇيىن شىعاردىڭ؟
بۇگىنگى ساباقتا قولدانىلاتىن ادىستەر
1.«ميعا شابۋىل» ءادىسى
2.«زەرەك بالا» ويىنى
3. مۋلتيپليكاسيالىق ەرتەگى دەمونستراسيالىق ءادىس
4.«5 جولدىق ولەڭ قۇراستىرۋ» توپتىق جۇمىس
«2 جۇلدىز ءبىر تىلەك» جەكە دارا جۇمىس
You Might Also Like
-
ماڭعىستاۋ وبلىسى، جاڭاوزەن قالاسى،
