- 30 قىر. 2021 00:00
- 498
ەشكى
ەشكى — ءمۇيىز قۋىستىلار تۇقىمداسىنا جاتاتىن جۇپ تۇياقتى، كۇيىس قايىراتىن جانۋار. ءۇي ەشكىلەرىنىڭ باستاپقى تەگىنە ەشكىلەردىڭ جابايى ەكى ءتۇرى (بەزوار ەشكىسى، ءيىر ءمۇيىزدى ەشكى)، سونداي-اق جويىلىپ كەتكەن س. رrءىsسا ءتۇرى جاتادى. ەشكى — قولعا العاش ۇيرەتىلگەن جانۋارلاردىڭ ءبىرى. ەشكىنىڭ ءمۇيىزى قىرلى، دەنە ءبىتىمى جەڭىل، قۇيرىعى قىسقا كەلەدى.
ونىڭ ءتۇبىتى، ءجۇنى، تەرىسى، ەتى مەن ءسۇتى پايدالانىلادى. ەشكىنىڭ ءسۇتتى (مەگرەل، زاانە، ورىس ەشكىلەرى)، جۇندەس (انگور ەشكى)، ءتۇبىتتى (پريدون، ورىنبور، باشقۇرت ەشكىلەرى)، سۇتتى-ەتتى جۇندەس (وزبەك، قازاق-قىرعىز، كاۆكاز، بۋريات-موڭعول ەشكىلەرى) تۇقىمدارى بار. ەشكى توعىز-ون جىل تىرشىلىك ەتەدى. ەشكى ءبىر — ەكى، كەيدە بەسەۋدەن لاقتايدى. جاقسىلاپ كۇتسە جىلىنا ەكى رەت تولدەيدى. تەكەسى 60-65 كگ-عا دەيىن، ەشكىسى 40-60 كيلوگراعا دەيىن تارتادى. جەمدەنگەن ەشكىدەن 20-28 كگ ەت، 4-6 كگ ماي، جەتى-ون ايلىق لاقتان 12 كگ ەت، 1،5 كگ ماي الىنادى. ءسۇتتى ەشكىلەر جىلىنا 450-550 كگ، كەيبىر شارۋاشىلىقتاردا 1 ت-عا دەيىن ءسۇت بەرەدى. ءسۇتىنىڭ مايلىلىعى 3،8-4،5%. جۇندەس تۇقىمدى ەشكى قىلشىعىنىڭ ۇزىندىعى 15-18 سم بولادى. ەشكىلەردى كوكتەمدە، جىلى اۋدانداردا ەكىنشى رەت تامىز-قىركۇيەك ايلارىندا قىرقادى. تەكەسىنەن 4 - 6 كگ، ەشكىسىنەن 3 - 5 كگ قىل الىنادى. ءتۇبىتتى ەشكىدەن 0،2 - 0،5 كگ، كەيدە 2 كگ ءتۇبىت الىنادى. ەشكى تەرىسىنەن سافيان، شيەۆرو سياقتى باعالى بىلعارى جاسالادى.