ەسىرىك تورعاي
قۇستاردىڭ پاتشاسى قىراننىڭ جىل سايىن كوكتەم كەزىندە ءوز بۇقاراسىنا ارناپ سالتاناتتى توي وتكىزەتىن ادەتى ەكەن. بارلىق قۇستاردى تاعى دا كوكتەمدە وتەتىن توي سالتاناتىنا شاقىرتادى.
قۇس اتاۋلى تۇگەل بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا توپ-توبىمەن پاتشانىڭ ورداسىنا قاراي شۇبىرىپتى. وردا قىزمەتكەرلەرى پاتشانىڭ نۇسقاۋى بويىنشا قۇستاردى رەت-رەتىمەن قاز-قاتار وتىرعىزىپتى. قۇستار دا ماز-مەيرام بوپ، كورسەتىلگەن ورىنعا جايعاسادى. ءار توپتىڭ باسشىلارىنا توردەن سىيلى ورىن ۇسىنىلادى.
ەلدىڭ سوڭىنا الا تورعايلار توبى دا جەتەدى. پاتشا قىران بۇلارعا دا ءوز ورنىن ۇسىنادى. سودان كەيىن سالتاناتتى مەرەكە باستالادى.
ويىن-ساۋىق دۋمانى قىزعان كەزدە تورعايلار ءوز تەگىنە جاتاتىن بىرەۋدىڭ بوساعا تۇبىندە ءبۇرىسىپ وتىرعانىن كورەدى. ۇستىندە ءىلىپ الار لىپا جوق، قىپ-قىزىل شاقا. كوزى جىپىلىقتاپ، جان-جاعىنا جاۋتاڭداي قارايدى. وعان جاردەم بەرىپ، كوڭىلىن اۋلاۋ ءۇشىن:
– ءار تورعاي ءبىر تالدان مامىق جۇلىپ بەرىڭدەر، اناۋ باۋىرىمىزدى كيىندىرەيىك، – دەيدى، تورعايلار توبىنىڭ باسشىسى.
تورعايلار شۇعىل ىسكە كىرىسەدى. ءارقايسىسى ءوزىنىڭ ۇستىندەگى مامىقتان ءبىر-بىر تالدان جۇلىپ بەرەدى.
ۇستىندەگى قىلپىعى جوق قىزىل شاقا تورعاي تۋىستارىنىڭ كومەگى ارقاسىندا اپ-ساتتە قۇلپىرىپ شىعا كەلەدى. ونىڭ ادەمى بوپ كەتكەنى سونشا – ءتىپتى، قىران پاتشانىڭ ءوزى مىناداي ساۋلەتتى، كوركەم قۇستى كورمەي قالعانىنا وكىنىپ، الگى تورعايدى ءوزىنىڭ قاسىنا شاقىرىپ الادى دا قۇرمەتتى ورىن بەرەدى.
قىران پاتشانىڭ قاسىنان ورىن العان تورعاي اينالاسىنا بارلاي كوز جۇگىرتەدى دە: «مەن ەڭ ساۋلەتتى قۇس ەكەنمىن. قىران پاتشانىڭ ءوزى تۇر-تۇسىمە قىزىعىپ، قۇرمەتتەدى عوي!» – دەگەن ويعا شومادى.
ەندى الگى تورعاي ەسىرىپ، وزىنەن-وزى قوقىرايىپ، پاڭدانا باستايدى. ءتىپتى الگىندە وزىنە كومەكتەسكەن تۋىستارىنا دا تۇمسىعىن ءشۇيىرىپ، توبەسىنەن قارايدى.
مۇنى كورگەن تۋىستارى قاتتى ىزالانادى.
– تويدا تونىن سىپىرىپ العانىمىز ۇيات بولار، ارتىن كۇتىڭدەر، – دەپ، باسۋ ايتادى بايسالدى كارى تورعايلار.
جاس تورعايلاردىڭ زىعىرى قايناعانى سونشا - توي تارقايتىن مەزگىلدىڭ سوڭىنا دەيىن زورعا شىدايدى. ەل تاراپ، الگى تورعاي وڭاشا قالعان كەزدە، توپتانىپ تۇرعان تورعايلار تارپا باس سالادى دا الگىندە وزدەرى بەرگەن مامىقتاردىڭ ءبارىن ءبىرىن قالدىرماي قايتارىپ الادى. سان-ساۋلەتىنەن ايىرىلعان ەسىرىك تورعاي سۇمىرەيىپ، بۇرىنعىسىنشا قىزىل شاقا كەيپىنە قايتا ءتۇسىپتى.
تورعايلار:
– كوپكە توپىراق شاشپا! – دەپ تاراپ كەتىپتى.
مۇنى كورەن قىران پاتشا:
– ەسىرگەندە ەس بولمايدى! – دەپ، تەرىس اينالىپتى.
ءسويتىپ، اياق استىنان لەپىرىپ، داندايسىعان ەسىرىك تورعاي ءتىلىن تىستەپ، ايدالادا جالعىز قالىپتى.
You Might Also Like
-
قازاق حاندىعى تۋرالى بىزگە جەتكەن ناقتى جازبا دەرەكتەردىڭ ءبىرى مۇحاممەد حايدار دۋلاتيدىڭ «تاريح-ي-راشيدي» اتتى ەڭبەگى. جالپى بۇل ەڭبەك موعولستان حاندىعى تاريحىنا ارنالعان. الايدا ...
-
بۇرىنعى وتكەن زاماندا ءبىر قارا ورمانعا جولبارىس پاتشا بولىپتى. زورلىقشىلدىعى سونشا - وزىنە كەزدەسكەن اڭدى تارپا باس سالىپ جەي بەرەدى ەكەن. ءسويتىپ، ورمان ءىشىن قان قاقساتىپتى. سودان اڭ بىتكەن ۇرەيدەن...
