سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 ساعات بۇرىن)
جولبارىس پەن قويان

بۇرىنعى وتكەن زاماندا ءبىر قارا ورمانعا جولبارىس پاتشا بولىپتى. زورلىقشىلدىعى سونشا - وزىنە كەزدەسكەن اڭدى تارپا باس سالىپ جەي بەرەدى ەكەن. ءسويتىپ، ورمان ءىشىن قان قاقساتىپتى. سودان اڭ بىتكەن ۇرەيدەن ولەتىن حالگە جەتىپتى. اقىرىندا بارلىق اڭ باس قوسىپ، كەڭەس قۇرىپتى.

         — جولبارىس كوزى شالعان اڭدى قىلعىپ سالىپ ءجۇر. تىرشىلىگىمىزدىڭ بەرەكەسى كەتتى. سوعان تىيىم سالاتىن ءبىر امال تابۋىمىز كەرەك.

         وسىلايشا اقىلداسا كەلىپ، اڭدار جولبارىسقا ەلشى جىبەرۋدى ۇيعارىسادى. ەلشىلىككە كىمنىڭ بارۋى كەرەك ەكەنى جونىندە ءبارى ءبىر اۋىزدان:

         — قۋا قالسا، تاسقا شىعىپ كەتەرسىڭ، تاس سەنىڭ تابانىڭا بالشىقتاي جابىسادى، – دەپ، تاۋەشكىنى جۇمساپتى.

         تاۋەشكى كوپشىلىكتىڭ ايتقانىنان شىعا الماپتى. قالىڭ جىنىستا جاتقان جولبارىستىڭ قاسىنا ۇرەيلەنە-ۇرەيلەنە زورعا جەتەدى دە ەلشىلىك مىندەتىن وتەي كەلگەنىن ايتىپ، اڭداردىڭ ءوز پاتشاسىنا شاعاتىن مۇڭى مەن ارىزىن بايانداي باستاپتى.

         — و، الديار تاقسىر! وسى ورماننىڭ بارلىق اڭدارى باس قوسىپ، ءماسليحات وتكىزەدى.

         — ول نە قىلعان ءماسليحات؟ – دەپ سۇرايدى سامارقاۋ تۇرمەن كەرىلىپ-سوزىلىپ جاتقان جولبارىس.

         — اڭداردىڭ قالاۋى بىلاي، – دەيدى تاۋەشكى تۇسىندىرۋگە ىنتىعىپ، – وسى ۋاقىتقا دەيىن پاتشامىزدىڭ ءوزى تاماق تاۋىپ جەۋ ءۇشىن ورمان كەزىپ، تابانىنان تاۋسىلىپ ءجۇردى. سونى ەلەمەگەنىمىز ۇيات بولدى. ەندى ءبىز پاتشامىزدى سول ازاپتان قۇتقارۋىمىز كەرەك. بۇدان بىلاي پاتشا جەيتىن جەمدى ءوزىمىز الىپ بارىپ بەرىپ تۇرايىق دەپ ۇيعارىستى. سول حاباردى جەتكىز دەپ، مەنى جىبەرىپ ەدى.

         — ءيا، سونان سوڭ... – دەيدى جولبارىس سىزدانىپ. تاۋەشكى ءسوزىن سوزا تۇسەدى:

         — ورمانداعى اڭدار ءوزىنىڭ كەزەگى جەتكەندە، سەنىڭ الدىڭا ءوزى كەلىپ تۇراتىن بولدى. ءسويتىپ، سەن ەندى ورمان كەزىپ، اۋرەگە تۇسپەيسىڭ. مىنە، ساعان اڭداردىڭ ايتارى.

         — بۇلارىڭ تابىلعان اقىل ەكەن. جارايدى، مەن دە كوندىم، – دەپ، جولبارىس باسىن شۇلعىپتى.

         ءسويتىپ، وسى ۋادە بويىنشا اڭدار كەزەكپەن كۇن سايىن ازىقتى جولبارىسقا وزدەرى جەتكىزىپ بەرىپ تۇراتىن بولىپتى.

         ءبىر كۇنى كەزەك سونداعى ءبىر اقساق قويانعا كەلىپتى. الگى قويان ەندى قالاي دا اجالدان قۇتىلۋدىڭ امالىن ويلاستىرا باستايدى. سودان جولبارىسقا تاماق جەيتىن ۋاعىن وتكىزىپ جىبەرىپ، ادەيى كەشىگىپ كەلەدى. قوياندى كورە سالا:

         — نەگە سونشا كەشىكتىڭ، اشتىقتان وزەگىم ورتەندى عوي! – دەپ اقىرادى جولبارىس.

         — الديار تاقسىر، سەنى سونشا توستىرىپ قوياتىن مەندە قانداي قۇدىرەت بولۋشى ەدى، – دەيدى قويان بەزەكتەپ. — ءتۇر-تۇرپاتىم مىناۋ: اۋزىڭ تولىپ اساي دا المايسىڭ. پاتشامىزدىڭ ءبىر كۇندىك ازىعىنا جاراماعان سورلى باسىم-اي دەپ وكىندىم. سودان كەيىن ءبىر تۋىسقانىما بارىپ: «مەن پاتشامىزدىڭ اسىنا ازدىق قىپ تۇرمىن، سەن دە ءجۇرشى!» – دەپ ءوتىنىپ، ەرتىپ كەلە جاتىر ەدىم، ورتا جولعا جەتكەندە، تاقسىر، ءدال ءوزىڭ سياقتى جولبارىس جول توسىپ، قالاي بۇلتارساق تا قۇتىلىپ كەتۋدىڭ امالىن تاپپادىق. ءسويتىپ ءجۇرىپ، الگى جولبارىس ەرتىپ كەلە جاتقان تۋىسقانىمدى ۇستاپ الدى دا پارشا-پارشاسىن شىعارىپ، جەپ قويدى. ءوزىمنىڭ ءبىر سيراعىمدى مەرتىكتىردى. سونىڭ كەسىرىنەن كەشىگىپ قالدىم، تاقسىر!

         مۇنى ەستىگەندە، اشۋى قايناعان جولبارىس جاتقان جەرىنەن اتىپ تۇرىپتى.

         — ول كىم، مەنىڭ رىزدىعىمدى جەپ، ورتا جولدان قول سۇعىپ جۇرگەن؟ ءجۇر، مەنى سوعان ەرتىپ الىپ بار! – دەپتى جولبارىس قويانعا. اقساق قوياننىڭ دا كۇتكەنى وسى ەكەن.

         الدىنا ءتۇسىپ الادى دا اقساڭداي باسىپ، جولبارىستى قالىڭ جىنىستىڭ ءبىر شەتىندەگى قۇدىقتىڭ باسىنا ەرتىپ كەلەدى. سول جەرگە توقتاپ:

         — مىنە، تاقسىر، الگى جولبارىس وسى قۇدىقتى مەكەندەيدى، – دەپ، قويان قۇدىقتىڭ اۋزىن نۇسقايدى.

         جولبارىس تاياپ كەپ، قۇدىققا ۇڭىلەدى. قۇدىق سۋىنىڭ بەتىندەگى ءوز بەينەسىن كورەدى دە:

         — ءاي، سەن كىمسىڭ؟ – دەپ اقىرادى قاھارلانىپ. قۇدىق ىشىنەن ءوزىنىڭ داۋسى جاڭعىرىپ، ودان بەتەر قاھارلى بوپ ەستىلەدى. ول دا ايبارمەن اقىرادى:

         — سەن كىمسىڭ؟

         پاتشا جولبارىس اشۋعا بۋلىعىپ، داۋىل ۇرعانداي قالتىرايدى. ءتىسىن اقسيتا كۇركىرەيدى. قۇدىق ىشىنەن دە سونداي ايبات شەگىپ تۇرعان جاۋىن كورەدى.

         بۇل قورلىققا شىداي الماعان پاتشا جولبارىس قۋىستاعى جاۋىن بۇل ماڭنان قۋىپ تاستاماق بوپ، قارسى شاۋىپتى. ءسويتىپ، ىزالانا كۇرىلدەپ، قۇدىقتىڭ ىشىنە كۇمپ بەرىپتى.

         وسىلايشا بارلىق اڭ اقىلدى اقساق قوياننىڭ تاپقىر امالىنىڭ ارقاسىندا ازاپتان، اجالدان قۇتىلىپتى.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما