ەسكى ايىپپۇلدى قالاي وشىرەمىز؟ اۆتوكولىك يەلەرىنە ارنالعان نۇسقاۋلىق
جول ەرەجەنى بۇزعانى ءۇشىن ۇزاق ۋاقىت بويى تولەنبەگەن ايىپپۇل بولسا نە ىستەۋ كەرەك؟
كولىك تىزگىندەگەن جاندار ءۇشىن ايىپپۇلعا ىلىگۋ جاقسى جاڭالىق ەمەس. ارينە ايىپپۇلدان قورعانۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءتاسىلى جول ەرەجەسىن بۇزباۋ. ءبىراق جول ەرەجەسىن بۇزىپ قويعان بولسا شە؟ ونىڭ ايىپپ ۇلى تىم ۇزاق ۋاقىت بويى تولەنبەگەن بولسا نە ىستەيمىز؟ مۇنداي ايىپپۇلداردى، ونىڭ ىشىندە جول بەينەكامەرالارىمەن تىركەلگەن بولسا دا، وشىرتۋگە بولادى ەكەن. ەڭ باستىسى، ونىڭ ەسكىرۋ مەرزىمى ءوتۋ كەرەك – بۇل 1 جىل جانە 25 كۇن.
№1. ايىپپۇل دەگەن نە؟
ەڭ باستىسى ايىپپۇلدىڭ نە ەكەنىن ەسكە ءتۇسىرىپ الايىق. اقتك (اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكس) بويىنشا بۇل اكىمشىلىك جازانىڭ ءبىر ءتۇرى، ياعني مەملەكەتتىك ماجبۇرلەۋ شاراسى.
مۇنداي جازا قۇقىق بۇزعان ادامدى تاربيەلەۋ ءۇشىن جانە الداعى ۋاقىتتا قۇقىق بۇزباۋعا ەسكەرتۋ ماقساتىندا قولدانىلادى.
اكىمشىلىك جازالاۋ ادامعا فيزيكالىق ازاپ كەلتىرۋدى ماقسات تۇتپايدى. سوندىقتان ايىپپۇلدىڭ ازابى ازايۋ ءۇشىن تاعايىندالعاننان كەيىن تولەم جاساپ تاستاۋ كەرەك. ال ەگەر دە ايىپپۇلىڭىز ۇزاق ۋاقىت تولەنبەگەن بولسا، وندا كەلەسى تارماققا وتە بەرسەڭىز بولادى.
№2. ايىپپۇلدى قالاي ارزانىراق تولەيمىن؟
ەگەر ايىپپۇلدى سىزگە پوليسيا قىزمەتكەرى جول ۇستىندە جازىپ بەرگەن بولسا، وندا وعان 50% جەڭىلدىك الۋعا بولادى. ەگەر ءسىز ايىپپۇلدى 7 تاۋلىك ىشىندە وتەيتىن بولساڭىز، وندا 50% جەڭىلدىك الاسىز.
مۇنداي جەڭىلدىك بۇرىن ارنايى كامەرالارعا ءتۇسىپ قالعان كولىكتەر ءۇشىن قاراستىرىلماعان بولاتىن، ءقازىر تۇزەتۋلەر ەنگىزىلىپ، ودان دا جەڭىلدىك الۋعا بولادى.
ايتا كەتەتىن ماڭىزدى جايت: ءسىز قۇقىق بۇزعانىڭىزدى مويىنداۋىڭىز كەرەك.
№3. ايىپپۇلدىڭ بار ەكەنىن قالاي بىلەمىز؟
ايىپپۇلدى ق ر باس پروكۋراتۋراسىنىڭ قۇقىقتىق ستاتيستيكا مەن ارنايى ەسەپ بويىنشا اقپاراتتىق قىزمەت كورسەتۋ كوميتەتى ارقىلى تەكسەرۋگە بولادى. ءبىزدى قىزىقتىرىپ وتىرعان تارماق «ءوز ايىپپۇلدارىڭ جايلى ءبىل» دەپ اتالادى. قىزمەتپەن قولدانۋ ءۇشىن جەكە كۋالىك نەمەسە ءتولقۇجاتتاعى مالىمەتتەردى ەنگىزۋ قاجەت. ەگەر ايىپپۇلدارىڭىز بولسا، وندا جۇيە سايكەسىنشە اقپارات بەرەدى.
№4. ايىپپۇل جازاسىنا بايلانىستى قاۋلىنىڭ ورىندالىپ جاتقانىن قايدان بىلەمىز؟
ەندى ءسىزدىڭ ايىپپۇلىڭىزدى ءماجبۇرلى تۇردە ءوندىرىپ الۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتقانى جايىندا ءبىلىپ الۋ كەرەك. بۇل نە دەگەن ءسوز؟ ەگەر قۇقىق بۇزۋشى ويلانباستان، ايىپپۇل تولەۋدەن قاشىپ جۇرسە، وندا اكىمشىلىك جازالاۋ شاراسى ءماجبۇرلى تۇردە ورىنداتۋ جۇمىستارى باستالادى. بۇل ءۇردىس ەكى كەزەڭنەن تۇرادى: قاۋلىنى ىسكە اسىرۋعا ءوتىنىش جاساۋ جانە ونى ورىنداۋ. ەگەر قاۋلى كۇشىنە ەنىپ، ءبىراق سوت نەمەسە ءىىد ونى سوت ورىنداۋشىلارعا ءبىر جىلدىڭ ىشىندە جولداماعان بولسا، وندا مۇنداي قاۋلى ورىندالماۋى ءتيىس. قۇقىق بۇزۋشى ايىپپۇلدى تولەمەۋگە قۇقىلى.
بۇل جەردەگى ماڭىزدى ماسەلە، ءىستىڭ ءماجبۇرلى تۇردە ورىنداتۋعا بەرىلگەنى جايىندا قۇقىق بۇزۋشى ادام رەسمي تۇردە ەسكەرتىلۋى كەرەك. ياعني، ءسىز پوليسيادان نەمەسە سوت ورىنداۋشىدان ءمور باسىلعان قاعاز الۋىڭىز كەرەك. سوندىقتان دا ءسىزدىڭ ءىسىڭىز بويىنشا اتقارۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتقانى جايىندا ءبىلىپ الۋ قاجەت. مۇنى ق ر ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ سايتىنىڭ ارنايى قىزمەت كورسەتۋى ارقىلى جاساۋعا بولادى.
ەگەر بازاداعى قارىزدار تىزىمىندە ءسىزدىڭ ءاتى-جونىڭىز جوق بولسا، وندا ايىپپۇلدى دا وشىرۋگە بولادى. ال ەگەر ءسىز بازادا بار بولساڭىز، وندا سوت ورىنداۋشى ءسىزدىڭ ءىستى قاراستىرىپ جاتىر دەگەن ءسوز. دەمەك، ايىپپۇلدى وشىرۋگە بولمايدى جانە ودان قۇتىلۋدىڭ جالعىز جولى – ورىنداۋشىعا حابارلاسۋ، سوسىن ايىپپۇلدى تولەۋ.
№5. ايىپپۇلدى ەسەپتەن شىعارۋعا ءوتىنىشتى قالاي بەرەمىز؟
كەلەسى قادام پوليسياعا ءوتىنىش بەرۋدەن باستاۋ الادى. بۇل قۇقىق بۇزۋشىلىق تىركەلگەن اۋداننىڭ ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى بولۋى شارت. 1 جىل 25 تاۋلىك وتكەن جازالارعا عانا جارامدى ەكەنى ەستەرىڭىزدە بولسىن. ايىپپۇلدى ءوشىرىپ تاستاۋعا اقتك تۇزەتۋلەر كومەككە كەلەدى، ناقتىراق ايتساق، 889 جانە 890 باپتار (9 قاڭتاردان باستاپ كۇشىنە ەندى). ەگەر بۇرىن بۇل جەڭىلدىكتەر تەك پوليسيانىڭ جولدا سالعان ايىپپۇلدارىنا عانا جۇرسە، ءقازىر بەينەكامەرالارعا دا قاتىستى جۇرەدى.
ءوتىنىشتى جازباشا تۇردە دە، «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» پورتالى ارقىلى بەرۋگە دە بولادى. ول ءۇشىن «ەلەكتروندى ءوتىنىش جاساۋ» بولىمىنە ءوتىپ، فورمانى تولتىرىپ ءماتىندى فايلدى نەمەسە سكانەردەن وتكەن ۇيعارىمدى قىستىرىپ قويىپ، ەسق (ەلەكتروندىق ساندىق قولتاڭبا) قويۋ قاجەت. ەگەر ۇيعارىم جوق بولسا، وندا بۇل ماسەلە بويىنشا سايكەس ايماقتىڭ ءىىد اكىمشىلىك پوليسيا باسقارماسىنداعى اكىمشىلىك تاجىريبە بولىمشەسىنە حابارلاسۋ قاجەت.
№6. ءوتىنىشتى قانداي فورمادا بەرۋ قاجەت؟
وتىنىشتە سىزگە قاتىستى جەكە مالىمەتتەر، سونىڭ ىشىندە جسن، جانە اكىمشىلىك جازا ۇيعارىمى جايىندا اقپارات كورسەتىلۋى قاجەت. وسىنداي ءوتىنىشتىڭ ۇلگىسىن قورعاۋشى دجوحار ۋتەبەكوۆ ءوزىنىڭ Facebook-تاعى پاراقشاسىندا جازدى:
ءىىد-نا (ايماقتىق)
ءاتى-جونى.،
جسن
تىركەلگەن مەكەنجايى،
بايلانىس تەلەفوندارى
ۇيعارىمدى ورىنداۋدى توقتاتۋ تۋرالى ءوتىنىش
«___» قاڭتار 2018 جىل
ايىپپۇلدى وتەۋ قاجەتتىلىگى جايىندا ۇيعارىم (ۇيعارىمدى شىعارعان ۋاقىت) بويىنشا مەن اكىمشىلىك جاۋاپقا تارتىلدىم. ول ءماجبۇرلى تۇردە ورىنداتۋ ءۇشىن سوت ورىنداۋشىعا بەرىلمەگەن.
890 باپتىڭ 1-بولىمىنە سايكەس ەگەر ول زاڭ بويىنشا كۇشىنە ەنگەن كۇننەن باستاپ ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ورىنداتىلماعان بولسا، اقتك ايىپپۇلدى وتەۋ قاجەتتىلىگى جايىندا ۇيعارىمدى ورىنداۋ مىندەتتى ەمەس. اقتك 889 باپتىڭ 4-بولىمىنە سايكەس ۇيعارىمدى شىعارعان مەكەمە ۇيعارىمدى ورىنداۋدى توقتاتادى جانە تۇلعانى اكىمشىلىك جازادان بوساتادى. وسىعان بايلانىستى ۇيعارىم توقتاتىلۋى قاجەت، ال مەنى اكىمشىلىك جازادان بوساتۋ كەرەك.
اقتك 887 بابىنىڭ 2 جانە 4 بولىمدەرىنە سايكەس ۇيعارىمدى ورىنداۋدى توقتاتۋ ماسەلەسىن ۇيعارىمدى شىعارعان مەكەمە 3 كۇننىڭ ىشىندە قاراستىرىپ، سول بويىنشا ۇيعارىلىم شىعارىلۋى ءتيىس. اقتك 887 بابىنىڭ 5 ءبولىمى بويىنشا شىعارىلعان ۇيعارىم دەرەۋ سايكەسىنشە جەكە تۇلعاعا بەرىلەدى.
جوعارىدا ايتىلعان بويىنشا سىزدەن:
- مەنى اكىمشىلىك جازادان بوساتىپ، ايىپپۇلدى تولەۋ قاجەتتىلىگى جايىندا ۇيعارىمدى ورىنداتۋدى توقتاتۋدى؛
- ماعان وسى ءوتىنىشتىڭ ناتيجەسىمەن شىعارىلعان ۇيعارىمنىڭ كوشىرمەسىن بەرۋدى؛
- پوليسيا بازاسىنداعى ايىپپۇلدى ەسەپتەن شىعارۋدى وتىنەمىن.
ت.ا.ءا.
You Might Also Like
-
ۇبت ماۋسىمنىڭ 20-سى مەن شىلدەنىڭ ءبىرى ارالىعىندا 15ء-شى رەت وتەدى. تەست تاپسىرمالارىنىڭ بىلتىرعى داۋ تۋدىرعان تۇستارى بيىل جەتىلدىرىلىپ، تۇزەتىلگەن.
-
1926 جىلعى ەسەپكە قاراعاندا، قازاقستاننىڭ بارلىق حالقى ەر-قاتىنى 6507077 كىسى بولىپ، وسىدان ەرى 51،2 پروسەنت، ايەلدەرى 48،8 پروسەنت؛ بۇل ساندى ۇرىس داۋىرىنە شەيىنگى سانمەن تەڭدەستىرۋ مۇمكىن ەمەس. 1...
