InfoHub Logo

ولەڭ ولكەسىندە
فاريزا اپاما

(كەزدەسۋ كەشىنەن كەيىنگى وي)

جەزقازعان كەشى، مەزگىل بولاتىن ەكىندى،
ساحنا ءتورى كوگىلدىر اسپان سەكىلدى.
جاستىقتىڭ جىرى توگىلىپ سىرلى سەزىممەن،
شۋاعىن شاشتى نە ءتۇرلى.
نايزاعاي سىندى جارقىلداپ سەمسەر – جىرلارىڭ،
تۇمانى ايىقپاس دۇنيەنى، اپا، نۇرلادىڭ.
بيلىكتىلەرگە تىك قاراپ تۇرىپ تۋرا ايتتىڭ
زامانىمىزدىڭ مۇڭ-زارىن.
سەنىڭ جىرلارىڭ جانى جۇدەگەن اركىمگە ەم،
سول جىرلارمەنەن ايىردىم ءومىر پارقىن مەن.
بۇزا الماساڭ دا ادىلەتسىزدىكتىڭ شىنجىرىن،
مارتەبەڭ، اپا، بيىك بولىپ تۇر حالقىڭمەن.
ەشبىر جان ءسىزدى ويلاي المايدى جاسىق دەپ،
جەتە الماي جۇرگەن ءسىز جەتكەن شىڭعا اسىق كوپ.
نە ءبىر مىقتىلار الدىڭا تۋرا كەلگەندە،
ءسوز تاپپاي قالار ساسىپ تەك.
بايلىقتار ەمەس ۇرپاققا ولمەس وي-مۇرا،
جارقىلداي بەرشى جۇرگەن جەرىڭدى توي قىلا!
قازمويىن اتتاي تۇلعاڭدى كورىپ ءسۇيسىنىپ،
قۋانىشىمدى سىيعىزا المادىم قوينىما!
ورلەي بەر، اپا، مويىما، ەشبىر مويىما،
جيىلعان جۇرتتى كوردىڭ عوي مىناۋ تويىڭا!
اق جۇرەگىنەن ادال نيەتىن بىلدىرگەن،
جاميعاتىڭدى العايسىڭ اركەز ويىڭا!

جەزقازعان. شىلدە، 2002 جىل. گۇلناز ۇندىبايەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

ولەڭ

(اقىن فاريزا وڭعارسىنوۆاعا)

جاۋھار جىرى پاش ەتكەن ەلگە ەسىمىن،
ءبىر ارۋ بار باسىندا جىر كوشىنىڭ:
سۇلۋلىققا جانى ىڭكار، جۇرەگى ىزگى،
اقىن-عۇمىر تەربەتكەن جىر بەسىگىن.
ولەڭ-جىگىت تىلەگىن ورنەكتەگەن،
داري ما ەكەن اقىندىق جورگەكپەنەن؟
جىر كىتابىن جاستانىپ جاتۋشى ەدىم،
ءبىر عاجابى ءالى دە شولدەپ كەلەم.
شىراق جاعىپ تولعاعان جىر بۇلاعىن،
ءور ولەڭنەن مۇڭ كورسەم تۇنجىرادىم.
قۋات الدىم، بارىنەن بيىك قويدىم،
وتتى جىردان توگىلگەن ءتىل قۇنارىن.
ەلى سۇيگەن اقىندى اساۋ ءۇندى،
تانىتقان-دى تولەگەن جاس اۋىلدى.
اققۋ-ارمان مەندە دە بولماس ەدى،
توم-توم جىردان بەرسە اكەم جاساۋىمدى.
ولەڭ-ايدىن، كۇنى-الاۋ، ايى نۇرلى،
مەن دە كەلىپ ءتۇسىردىم قايىعىمدى.
وڭ با العان باعىتىم، تەرىس پە الدە -
جول سىلتەشى، جىر-اپا قايىرىمدى!

ايجان ابدۋللايەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزا شىڭعىستاۋدى ارالاعاندا

فاريزا اپا!
ساعىنىشىن سار دالانىڭ ءتۇيدىڭىز بە؟
ارۋاقتارعا باسىڭىزدى ءيدىڭىز بە؟
سىزگە ارناۋ جازۋ دا قيىن، ءجۇدا،
جىر تۇساۋىم الدە بۇگىن قيىلدى ما؟
ۇلىلىققا تاعزىم-جىر ورناتىپ
بۇگىنگى كۇن باقىتىم بوپ بۇيىردى ما؟
ءبىز بولاشاق عاسىردىڭ جانىندامىز.
حالقىڭىزعا كورىنەسىز جالىندى ابىز.
تارباعاتاي تاۋىنىڭ ءبىر تال گ ۇلى
جىر ارنادى، اپاتاي، قابىلداڭىز!؟
تىرشىلىكتىڭ جارالىپ قۇرالىنا،
كوڭىل-كونبەي سان قاتپار سىناعىنا،
شىڭعىستاۋعا شارىقتاپ كەپ قالدىڭىز،
ءمىنىپ جىردىڭ اي مانداي پىراعىنا.
الدىڭىزعا جينالدى حالىق ءتامام،
تىڭداۋعا ءسىزدى ەشبىرى جالىقپاعان.
قاسيەتتى جىرىڭىزدى توگىڭىزشى
الاتاۋدىڭ اق بۇلتىنداي قالىقتاعان!
سياعا توعىتقاندا قالامۇشتى،
كوز جىبەرىپ بورىلىگە قاراڭىزشى.
مۇحتار اعام تويىنا ۇلپىلدەتىپ،
جىرىڭىزدى - ۇكى ەتىپ قاداڭىزشى!
فاريزا-جىر
كەرەمەت بولىپ ارمان،
حان ءتاڭىرى ولەڭنىڭ ءورىن العان.
سورەدە ەمەس كيەلى تومدارىڭىز
جۇرەكتەردىڭ تورىنەن ورىن العان.
تاعدىرى وعان اركەز قارسىلاسىپ،
سالدىرسا دا قاتالدىقتىڭ قاھارلى ءانىن،
اق ءۇمىت پەن قارسى العان اتار تاڭىن،
ءازيز قىزىن ايالاپ ەلى بۇگىن،
اتايدى «حالقىم سۇيگەن قاھارمانىم!»
نامىسى ونىڭ اتويلاپ بوي كەرنەگەن،
پەندەلىك قوقىسىنا ويى ەرمەگەن.
تاڭعاجايىپ تىلسىمى ماحاببات پەن
ءلاززاتتىڭ الاۋىنا جول بەرمەگەن.
دەگەن ول، جىرداي ءمولدىر باققا بارام!
جاعىمپاز، جاساندىنى جاقتاماعان.
ماحابباتىن جاسىرىپ وتاۋىنا
قىزدىڭ پاك سيمۆولىنان اتتاماعان.
قالت جىبەرمەي جىرىڭىزدى ىزدەپ ەدىم،
جانىڭىزدىڭ نۇرىنا جۇزگەن ەدىم.
وسى ومىردە بار بولسا ەكى جاقسى،
ءبىرىنشىسى ەكەۋدىڭ ءسىز دەر ەدىم!
قۇرىقتاپ جالعاندىقتىڭ بارىمتاسىن،
شىنشىلدىقپەن قايتارعان قارىمتاسىن.
مىڭمەن جالعىز الىسقان ۇلى ابايدىڭ
قاستەرلەيىك فاريزا اتتى،
ميلليونمەن الىسقان قارىنداسىن!
قارتتىقتىڭ اۋىلىنا اسىقپاڭىز،
قارا ولەڭنىڭ وزەنىن تاسىتساڭىز.
پا شىركىڭدى-اي، دەسىن جۇرت،
فاريزا اپا،
قاۋىم قىزدار وزىڭىزگە يەك ارتقان،
قىز-قاۋىمنىڭ جىگەرىن جاسىتپاڭىز!
مۇقاعالي اعا ايتقان فاريزاجان،
سەمەيدىڭ توپىراعىنا باستى قادام.
جىرى تەڭىز، قاعاز - قايىق، قالامى - ەسكەك
ەلىم دەپ جىرىمەنەن جاس بۇلاعان.
ولەڭىمدى
ءباز بىرەۋلەر بىلمەسىن، ءبىلسىن مەيلى،
تۇسىنبەسىن، ءتۇسىنسىن، كۇلسىن مەيلى،
پوەزيا - شاڭىراعىندا ۋىق بولىپ،
فاريزا اپام ەسەن-ساۋ ءجۇرسىن دەيمىن.
م. تولەبايەۆ اتىنداعى ساز كوللەدجى
اقىندار مەكتەبىنىڭ شاكىرتى.

سەمەي قالاسى. شىلدە 1997 ج. اسەمگۇل بوسقىنبايەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

اقىندىقتىڭ اتىراۋى فاريزا اپاما

قوسىلعانىم وسى ەدى كوشكە مەنىڭ،
ەسسىز سۇيگەن ولەڭدى ەس كورەمىن.
نۇرىڭىزدى جۇرگەنمەن سىرتتاي سەزىپ،
جىرىڭىزدى جاستانىپ وسكەن ەدىم...
شاتتىق مىناۋ قويسا ەگەر شاقىرماي تۇك،
ارىزدانباس اللاعا اقىن ءقايتىپ...
ءدۇبىرىمدى جەر جۇتىپ كەتپەسىن دەپ،
الدىڭىزعا كەپ تۇرمىن داتىمدى ايتىپ...
پوەزيا - جۇرەگىم، ءپىرىم ەدى،
باعى بار جان باعاعا ىلىنەدى.
جىرلارىڭىز باپتاعان ءبىر سايگۇلىك
جىر - بايگەدە قالايشا سۇرىنەدى؟..
ءدۇبىر تاياپ مارەگە كەلدى بۇگىن،
قالار ما ەكەن شاڭ باسىپ ءمولدىر ءۇنىم...
مۇقاعالي مۇڭ شاقسا كەشە سىزگە،
شاعىمدانىپ مەن تۇرمىن ەندى بۇگىن...
تولقىنىندا تىرلىكتىڭ تولعانامىن،
شىنايى جىر ومىرلىك بولعان ءانىم.
وڭدا، قۇداي، كەلىپ ەم وڭتۇستىكتەن،
كورسەم بە دەپ اپكەمنىڭ وڭ قاباعىن...

شىمكەنت. 22 قاراشا، 1996 ج. قازىبەك يسا ۇلى

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزا اپا ولەڭىمەن سىرلاسۋ

اڭساعانداي ءبىر كوڭىلىم كوكتى،
ءبىر نازىك ساۋلە ءجۇزىمدى ءوپتى.
ساۋلەلى سەزىم جانىمدى تەربەپ،
جۇرەگىمە اكەپ جاقۇت جىر توكتى...
جىرىڭدى سەنىڭ وقىعاندا، اپا!
كوكتەگى كۇندەي شۋاعىن توككەن،
كوڭىلىم مەنىڭ - ماڭگىلىك كوكتەم!
جۇرەگىمدى ارباپ، سىبىرلاعانداي،
سيقىرلى سازدى ءبىر داۋىس وكتەم...
سىرىڭدى سەنىڭ ۇققاندا، اپا!
كوزىمە ءمولدىر تامشى ىلىنەدى،
سەنىمىم كۇيرەپ، ب ا ق سۇرىنەدى.
كوكىرەكتى كەرنەپ قايعىنىڭ بۇلتى،
قاق ايرىلا كەۋدە كۇرسىنەدى...
مۇڭىڭدى سەنىڭ ۇققاندا، اپا!
جاستىقتىڭ جالىن جايقالىپ باعى،
اتقانداي كۇلىپ باقىتتىڭ تاڭى.
اياۋلى اپپاق ارمانىم بولىپ،
جانىمدى مەنىڭ تەربەيدى تاعى...
جىرىڭدى سەنىڭ وقىعاندا، اپا!
جىرىڭدى سەنىڭ وقىعاندا، اپا!

اتىراۋ قالاسى. 1996 ج. ايناگۇل كەمالييەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزا وڭعارسىنوۆاعا ارناۋ

ومىر-وزەن تۇرادى اعىستاردان،
ومىر-بايگە تۇرادى جارىستاردان.
ومىر-كوكپار، دودادا ارقالى اقىن
فاريزا ءجۇر، كەزى جوق قالىس قالعان.
ءومىر قىزىق جەڭىلىس-جەڭىسىمەن،
ءومىر قىزىق ماۋەلى جەمىسىمەن.
باسقا اقىندى بىلمەيمىن، ال فاريزا
تابىلىپ ءجۇر ءاردايىم ەل ىشىنەن.
ساناۋلى-اق جىل دالامدا تاڭ اتقالى،
(كوپتىڭ ءبىرى ەمەس پە ەك ساناتتاعى؟!)
جوعىن جوقتاپ فاريزا ءاز حالقىنىڭ
شىرىلداپ ءجۇر ءتاڭىرىم جاراتقالى.
باس بۇرعىزباس تىرشىلىك سان-سالالى،
تاعات تاپپاس جانىڭنىڭ ءسان-سامالى.
شويىن جولدىڭ ۇلاعات ۇل-قىزدارى –
نان-تۇزىمەن ءفاريىن قارسى الادى.
ورىندالىپ قازاقتىڭ اڭساعانى،
ءوتىپ جاتىر باعىمدا ءان ساباعى.
بولات جولدىڭ تانىمال تارلاندارى
اقجايىقتىڭ اققۋىن قارسى الادى –
قارسى الادى، الەمگە جار سالادى!

قىزىلوردا. 27 تامىز، 1996 ج. تولەگەن جىلكەلدييەۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزاعا

ءتۇن جالعىز، مەن دە جالعىز، شام دا جالعىز،
وتكەنگە، كەتكەنگە دە تاڭدانارمىز.
فاريزا، فاريزاجان، فاريزا قىز،
ءوزىڭ ەڭ مۇقاڭ اعا جىرلاعان قىز.
دوس تاپپاي دالا ۇلى دال بولىپتى،
پانيدەن بىزدە سولاي الدانارمىز.
ءىنى ەم، مۇقاڭا دا، وزىڭە دە،
شىقپاعان تاۋىم جوق ەد، بارماعان قۇز.
اعانىڭ سول ولەڭى، ويىمدى ورتەپ،
كەتۋگە ءبىز دە ەرتەڭ قامدانارمىز.
اقىننىڭ جانى بولەك، مۇڭى بىرگە،
جۇرەككە جۇيكە بولىپ جالعانارمىز.
اقىن بوپ كەتپەسەك تە وزدەرىڭدەي،
ۇزىن ارقاۋ، ايتەۋىر، سوندا بارمىز.
ءبىر ۇيدەن ءبىر شام كورسەڭ، مەن دەپ ويلا،
وتىرعان ءىنىم عوي دەپ، تاڭدا جالعىز.
سىر ايتار قىز دا تاپپاي وتىرمىن مەن،
بالكىم، ءبىز كوز جۇمعانشا ساندالارمىز.
ارحيۆكە سىزدەر بارساڭ امال قانشا،
تىزىمگە ىلسە اقىن دەپ، سوندا بارمىز.
تۇبىندە فاريزا اپا، فاريزا قىز،
اعاڭ مەن ءىنىڭ قۇساپ قالما جالعىز...
فاريزا، فاريزاجان، بىلەسىڭ بە،
جارالعان جان ەكەنمىن كۇرەسۋگە.
مۇقاڭنىڭ ارۋاعى ءۇشىن ارپالىسام
مەنى ەشكىم، لاقتىرا الماس كۇرەسىنگە.
فاريزا، فاريزاجان، بىلەسىڭ بە،
پەندە بوپ جارالعان سوڭ، كۇلەسىڭ دە.
شىن اقىندى وكسىتكەن ءور كوكىرەك،
مەن تۇرمىن مىقتىلارمەن تىرەسۋگە.
قۇلازىماي كەۋدەمدى، جايلاسا مۇڭ،
اقىماقتى ومىرگە ساي جاسادىم،
شەرلى كەتكەن، شەرمەندە شىن اقىننىڭ،
ارۋاعى ءۇشىن قاشاندا شايقاسامىن،
فاريزا، فاريزاجان، بىلەسىڭ بە!؟

تالدىقورعان. 1995 ج. جانكەلدى زامانبەكوۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

سىزگە

قىزدارعا جىر جازاتىن اناسىڭ سەن،
ولشەنبەس سىرى تەرەڭ داناسىڭ سەن.
«قازاقتىڭ فاريزاسى» دەگەن اتپەن
توسىندە تاريح-تاۋدىڭ قالاسىڭ سەن.
قازاقتىڭ ار-نامىسى ءبىز ەمەس پە،
قاشاننان حالىق كوركى قىز ەمەس پە؟
ەندەشە سول قىزدارعا ۇلگى بەرەر
شىڭداعى شىنار تۇلعا ءسىز ەمەس پە؟
حالىقتىڭ كيەسى عوي اقىن دەگەن،
ءور مىنەز، نازىك سەزىم، باتىل دەر ەم،
كەيدە مۇڭ، كەيدە شاتتىق - جىرلارىڭىز
قىزداردىڭ جۇرەگىنە جاقىن نەدەن؟
كەيدە مۇڭ، كەيدە نايزا - جانارىڭىز،
ءجۇزىڭىز - جاپقان سىندى دالانى كۇز.
باسقاعا ۇقسامايدى كۇلكىڭىز دە،
ارينە، بەرە المايمىز باعانى ءبىز...
تازارىپ سىزدەن ۇشقان نۇردان جانىم،
تال بويىم ءبىر سۋىنىپ، ءبىر جانعانىم...
جاسقانىپ، جاقسى كورىپ ءوزىڭىزدى
اپاتاي، سىزگە وسى جىردى ارنادىم.
قانىش ساتپايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ

11-ۆ سىنىپ وقۋشىسى. اتىراۋ قالاسى. 1995 ج. نازگۇل شاپيحوۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزا، سەن جۇلدىزسىڭ

فاريزا، سەن جۇلدىزسىڭ
اسپانداعى،
پەندە بوپ قارا جەردى باسساڭ-داعى.
شامپان بوپ تىعىنداردى
اتساڭ-داعى،
سەل بولىپ الاتاۋدان
اسساڭ-داعى،
جۇلدىز بوپ قالاسىڭ سەن
اسپانداعى!

قوستاناي. 14 قازان 1994 ج. ماناش قوزىبايەۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

ونەرىڭمەن ءجۇرسىڭ، اپا، جار سالىپ

ونەرىڭمەن ءجۇرسىڭ، اپا، جار سالىپ،
قيىندىقتار كەزدەسسە دە قانشالىق.
جولىققاندا ءار كۇنىمىز توي بولىپ،
جۇرەيىكشى ءوزىڭىزدى قارسى الىپ.
بالا بولىپ ويناماعان شىعارسىز،
بال كۇلكىڭدى سوعىس بۇزدى سۇم ارسىز.
بار بەينەتتى ءبىر باسىنان وتكەرگەن،
بۇگىندە ءسىز شىڭعا بىتكەن شىنارسىز.
ۇسىنايىن جاۋقازىن بۇل جىرىمدى،
ەرەك جانسىڭ ءسوزى – نايزا، نۇرى – ۇلگى.
سەنشە ءسۇيسىن، سۇيگەن بولسا بارلىق قىز
قاسيەتتى ءتىلىم مەنەن ءدىنىمدى.
تىرشىلىكتىڭ قاجىتقاندا بۇرقاعى،
سەنىڭ جىرىڭ جۇرەكتەردى جىلتادى.
ساعان تارتسىن تازالىعى، تۇرىمەن
مۇسىلماننىڭ، مۇحاممەدتىڭ ۇرپاعى.
اساۋ جىرىڭ تەڭىز سىندى بۇرقاعان،
سەنى كورىپ كوڭىلىمدە شىرقادى ءان.
ءبىز تىلەيمىز كورەك بولسىن حالقىڭا
جۇرەگىڭمەن سەن دەمدەگەن جىر-تاعام!

بەتپاققارا اۋىلى، تورعاي وبلىسى. 13 ناۋرىز 1992 ج. ەرەنعايىپ ءابدىحالىققوجا

*** *** *** *** *** *** *** ***

نارىننان شىققان نارتايلاق

ارۋانا-جىرىڭ الاتاۋ جاقتان اعىلعان،
اقشۋلان شاشىڭ جاراتىلعانداي ساعىمنان.
اساۋ جىرىڭمەن الىسىپ كوپتەن كەلەسىڭ،
اتبەگىدەيىن جاڭىلماس ەشبىر بابىنان.
كەنشىدەيسىڭ سەن قايلامەن كومىر قوپارعان،
اقپا جىرلارىڭ توقتاماي ساۋلار جوتامنان.
جۇمىستان شارشاپ، تۇرمىستان قاجىپ كەتكەندە،
سەنىڭ ىستىق جىر-جالىنىڭنان وت العام.
بالالىعىڭدى قايىرا المايسىڭ ايقايلاپ،
جاستىعىڭ قالدى ارتىڭدا سوناۋ جايساڭ شاق.
قۇمدا تۋىپ، شىڭدا وسكەن، قىمبات شىنارىم،
امان ءجۇر اركەز، نارىننان شىققان نارتايلاق!

بالىقشى اۋدانى. 1992 ج. نۇرمۇقان ءقادىر ۇلى

*** *** *** *** *** *** *** ***

قۇرمەتتى فاريزا!

ايتامىز «قۇتتى بولسىن» جاسىڭىزعا
قارت كاسپيي،
قيىرشىق قۇم، تاسىمىز دا.
بىزدەردەن جۇرسەڭىز دە قانشا شالعاي
تۇرامىز سەزىپ ءسىزدى قاسىمىزدا.
كەۋدەمىز تىلەكتەرگە تولىپ ىزگى
الامىز ىلتيپاتپەن قولىڭىزدى.
ولەڭنىڭ ورنەگىمەن باراسىز ءسىز
اسەمدەپ ءجۇرىپ وتكەن جولىڭىزدى.
كۇمانى،
كۇدىگى بار شاقتار بۇعىپ،
قارايمىز سول جولعا ءبىز ماقتان قىلىپ.
«اتىراۋ اقيىعى ۇشار!» — دەگەن
اقتالدى ەل سەنىمى،
اقتالدى ءۇمىت.
بۇگىن دە ءىزباسار كوپ ەلىڭىزدە
ءجۇر ەندى سولار سىزدەن سەنىم ىزدەپ.
جولدايمىز ماڭعىستاۋدان قۇتتىقتاۋدى
«قياعا قۇلاش ۇرا بەرىڭىز!» - دەپ.

«كوممۋنيستىك جول» گازەتىنىڭ جۋرناليستەرى.
شيەۆچەنكو قالاسى. 1979 ج.

*** *** *** *** *** *** *** ***

ارداقتى فاريزا!

ءسىزدى گازەت بەتىنەن، تەلەديداردان كورگەن سايىن ءبىر حات جولداسام دەپ ويلاپ ءجۇر ەدىم. سونىڭ ءساتى بۇگىن تۇسكەن ءتارىزدى. «ماڭعىستاۋ مونولوگتارىن» وقىپ تانىستىم. ءارتۇرلى سىرلار بار ەكەن. اسىرەسە «قاشاعاننىڭ مونولوگى». تەرەڭ ويشىل ادام ەكەنىڭىزدى اڭعارتادى.

اراسىندا كۇيىنىشتەرى دە بار:
«باس سۇيەر بولماسا دا ءبىر تۋعانىم،
سەنەمىن ايالايتىن جۇرتىم بارىن.
قانشاما قۇلشىنعانمەن، كۇڭكىلدەردىڭ
شىلبىرىن جەتپەي استە قىرقۋعا ءالىم،
شارشادى شىرىلداۋمەن بۇل قۋ جانىم».
تاماشا!
تالاي دارىن باسىنان وتكىزگەن قاسىرەت قوي…
ءسوز مارجانىن توگىلتكەن جالعىز قىزىن
انت اتقاندار كۇڭكىلمەن جاسقاپ ءجۇزىن…
قاراعىم، قارىنداسىم، جاسقانباعىن!
تايسالماي شارىقتاسىن اسپانعا ءانىڭ!
ۇرگەن يت كەرۋەنگە قۇر شاۋىلدەر،
كۇيبەڭگە قۇل بولمايدى اسقان دارىن.
انت اتقاندار كۇڭكىلىن ايتا بەرسىن،
سولاردان جوعارى بول، اسقاق جانىم!..

قاراعاندى. 28 شىلدە، 1982 ج. ەۆنەي بۋكەتوۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

دۇلەي اقىنعا

جۇرت اۋزىندا ءسىز جايلى اڭىز-داستان،
قاتال جان جوق ولارشا سىزدەن اسقان.
كادىمگىدەي قايمىعىپ، سوندىقتان با...
كابينەتتىڭ ەسىگىن سەسكەنە اشقام.
كۇلىمسىرەپ، قارسى الىپ، قولدى قىسىپ
قۋانىشقا كەۋدەم دە تولىپ، ىسىپ...
بىر-بىرىنەن ءالى ءازىر سىر ۇزبەگەن،
جىر ىزدەگەن جانارلار جولىعىسىپ...
ءتىل قاتقانسىز ءسىز ماعان جايلاپ قانا:
«تىرلىك ىستە، جايىڭدى ويلاپ، بالا!
كوللەكتيۆ جاس، ءبارى دە جاقسى جاندار،
ورتامىزدا جۇرەرسىڭ، جايناپ دارا!»
سودان بەرى بىرەر اي، اپتا ءوتتى،
كۇندەر، تۇندەر الماسىپ قاپتاپ ءوتتى.
قىزمەتتەس جاندارمەن قالجىڭداسىپ،
ءتىل تابىسار، سىرلاسار شاق تا جەتتى.
تۇماۋراتىپ جۇرسەم دە، جۇمىسىما،
كىرىسكەنمىن كوڭىلسىز سۇرىم سىنا.
بايىپپەنەن باس شايقاپ، ماعان كەنەت،
زەر سالعانسىز «پىسىلداپ» تۇرىسىما.
اركەز سول كۇن ەسىمدە بولار ەرەك:
«انا جاقتا نەمەنە بار ما، دەرەك؟
نەگە اۋىرا بەرەسەڭ، قالقام، بىزگە
اۋىرمايتىن، ولمەيتىن ادام كەرەك!
جۇمىس ۋاقىتى بىتكەن جوق، ءالى بار ۋاقىت.
"قىڭسىلاماي ۇيگە قايت، دارىگەر شاقىرت!"
- دەپ سالدىڭىز كەنەتتەن قاتۋلانىپ،
ءقازىر ىشەر «ۆولاكاردين» بەرىپ جاتىپ.
قۇدىرەتىڭىزگە سول كەزدە-اق باس يگەنمىن،
بىرەر ساعات وتكەن جوق اس ۇيدەمىن.
ىستىق-ىستىق قايناتىپ ءسۇت ىشپەكپىن،
جاپىراعىمەن جايقالعان جاس يزەننىڭ.
تاڭدايىمنان كەتپەيتىن ءدامى، دەمى،
سول ءبىر ساتتەر جانىمنىڭ ءانى مە ەدى؟!
«پيونەردىڭ» بەرگەن سول تاربيەسى
تىك قۇلاتپاي كەلەدى ءالى مەنى!

الماتى. جەلتوقسان، 1983 ج. گۇلزاكيرا ابدىلدايەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

سەزىم شىرپۋى (فاريزا وڭعارسىنوۆاعا)

ساعىنىشتىڭ سازىنداي ساعىمدانىپ،
جىرلارىڭنان شارپيدى جالىن قارىپ.
جۇرەگىمدى جاندىرىپ جىبەرەردەي،
مۇڭىن سىلكىپ كوڭىلدىڭ، شاڭىن قاعىپ.
الماس قىلىش سەكىلدى جارقىل-وتتى،
الاۋلاعان سەزىمىڭ شارپىپ ءوتتى.
كەساپاتتى قايمىقپاي تالقاندايسىڭ،
كوزىڭە دە ىلمەيسىڭ پارقى جوقتى.
كىم بىلەدى... ءومىردىڭ سوقپاعىندا،
پاك كوڭىلمەن الاڭداپ توقتادىڭ با؟
كەۋدەڭدەگى كوگەرشىن الاسۇرار،
قايعى-مۇڭدى سەرپىگەن شاقتارىڭدا.
نەتكەن اسقاق شالقىعان وتتى جىر ەڭ!
ارمانىڭ دا اسقاقتاپ كەتتى، بىلەم.
ولەڭ سەنى تانىتتى بار الەمگە،
ويتكەنى ءوزىڭ كوسموس-كوكتىڭ ءۇنى ەڭ.
تالاي تۇندەر، بىلەمىن، كوز ىلمەدىڭ،
تاعات تاپپاي تاۋسىلدى-اۋ توزىمدەرىڭ...
جىرلارىڭدا جاتىر عوي وزىڭدەي بوپ،
شارتاراپقا شارق ۇرعان كەزىم مەنىڭ!
جاس جۇرەگىڭ تۇنەكتە وتتاي جارىق
ولمەس ولەڭ جولىنا كەتتى اينالىپ.
كۇلكىسى مەن كوز جاسى تىرشىلىكتىڭ
جىرلارىڭدا ءورىلدى شوقتاي قارىپ.
قىز بىتكەنگە ءوزىڭسىڭ اينا تۇلعا
ءور مىنەزىڭ، وزگەشە ايباتىڭ دا!
جاسي قالسام تىلسىمدى تىرشىلىكتە،
قۋات قۇيدى جىرلارىڭ قايراتىما!
ماۋسىم، 1984 ج. ماريا مەرەشيەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

ارداقتى فاريزا!

«داۋا» اتتى كىتابىڭىزدى وقىپ شىقتىم. اقىندىق تالانتىڭىزعا باس يەمىن. وسىناۋ عاجايىپ تۋىندىڭىزدى تاڭدانباي، تەبىرەنبەي وقىپ شىعۋ مۇمكىن بولمادى. مەن اقىن ەمەسپىن. ءوزىمدى اقىنمىن دەۋگە حاقىم دا جوق سياقتى. سەبەبى، مەن قىرىقتىڭ قىرىن اسىپ، ەلۋدىڭ ەڭىسىن ەڭسەرگەن شاعىمدا اقىن بولۋىم قيىن ەكەندىگى باسقادان بۇرىن ءدال سىزگە ايان.

ءسىزدىڭ جۇرەكپەن جازىلعان جىرلارىڭىزدى وقي وتىرىپ كوڭىلىمنىڭ شارىقتاپ، شابىتتانعانى سونشالىقتى، ءوزىمنىڭ سىزگە دەگەن سەزىمىم مەن قۇرمەتىمدى پوەزيا تىلىمەن جەتكىزۋدى ءجون كوردىم.

«داۋانى» وقىعاندا
ءى
عاجايىپ تاڭنىڭ راۋانى، -
وقىعان كەزدە، - «داۋانى».
جادىرار جانىڭ جىر كەرنەپ
جۇتقانداي جۇپار اۋانى.
ءىى
سىر-ساندىعى،
قىز جانى — قازىناسى،
كەمەڭگەردىڭ «داۋادا» نازى، جاسى.
جەرىن، ەلىن،
حالقىنىڭ ءتىلىن سۇيگەن
عاجاپ جاننىڭ بۇل بىزگە بازىناسى.
ءسوزىن ۇرماس پاپكالى قارىندىنىڭ،
تانىتاسىڭ ءدۇبىرىن دارىندىنىڭ.
ايقارا اشىپ قاقپاسىن ماڭگىلىكتىڭ
ورىن الار ناق توردەن جالىن-جىرىڭ.
قارىشتاي بەر، قازاقتىڭ فاريزاسى،
ءبارى ريزا حالقىڭنىڭ كارى-جاسى.
پوەزيا اتانعان ءبىر الەمنىڭ
ءوزىڭ دەر ەم دانىشپان پاديشاسى.

اقتوبە. 1985 ج. ءجالاڭتوس جايپار ۇلى

*** *** *** *** *** *** *** ***

چىگىشتىن چولپون جىلدىزى

اباي، جامبۋل، ءمۇحتار وسكەن تورلاردا،
اسكا جوكتۋر باسشى بۋلۋت چەلبەگەن؟!
الماتىدا — ايماگى كەڭ كازاكتا،
ادام جوكتۋر دوسكو كۋلاچ كەربەگەن؟!
سان جۇلدىزعا ساپار تارتىپ وردوگون،
سارى-اركانىن گۇلدارۇنون تەربەگەن.
ساامال جۋتتۋۋ، ساپىرىلگان بۋلاكتۋڭ
جىلگالارىن جىل ايلانتىپ كوربوگون.
«تولوگانداي» توپ جاراشكان كۇيووگو،
«قىز جيبەكتەي» قىز ۋزارىپ بەربەگەن.
كۋرمانگازى، بيبيگۇلدەي بۋلبۋلدۋ
تىڭداش ءۋچۇن تاڭدا اتتانىپ كەلبەگەن.
ارمانىمدى، ارىلدىپ.
ال، بيزدەردەي وكۋرمانىن جەردە-كەڭ،
ارزىسىن دەپ، ىر كوگۇندا تەرمەگەن.
فاريزاداي اكىن كىزدۋۋ بوورلام
تاگزيم ەتەم تالانتكا باي ەلگە مەن!

فرۋنزە قالاسى. 19 شىلدە 1985 ج. جەڭيلديك ارالبايەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

تۇلعاڭىز ەلەستەتتى كۇن جارىعىن

تۇلعاڭىز ەلەستەتتى كۇن جارىعىن.
بولعان جوق سىزدەي اقىن جىردا بۇرىن.
اقىل، وي، سەزىم، دارىن – ءبارى سىزدە،
تابيعات اياماپتى مىرزالىعىن.
شىندىقتىڭ پەرزەنتىسىز – ۇعىندى جۇرت.
قالا الماس ەشكىم سىزدەن سىرىن بۇعىپ.
جىرىڭمەن، جانارىڭمەن تازارتاسىڭ،
كىر شالعان جۇرەكتەردى جۋىندىرىپ.
ءجۇزىڭدى، اقىن اپا، كەلەد كورگىم،
وزىڭە كوڭىلىمدى قۇلاي ءبولدىم.
سىمباتتى ءور بەينەڭە باسىمدى ءيىپ،
كەلەدى، قابىل الساڭ، سالەم بەرگىم!
مەنى دە سىلكىندىرىپ وتتى لەبىڭ،
ءسىز بار دەپ بۇل دۇنيەدە كوك تىرەدىم.
كولدەنەڭ كوك اتتىنىڭ وقتارىنان،
تىل-كوزدەن امان بولعاي دەپ تىلەدىم.

اقپان، 1986 ج. باقىتگۇل نۇرماحانوۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزا اقىن

ومىرگە ەندىڭ داۋىل بوپ كەنەت قيىردان،
سىلتىدەي تىندى داۋسىڭدى ەستىپ ءدۇيىم جان.
قالعانداي بولام اسىپ ءبىر بيىك اسۋدان
وقىعان كەزدە جىرىڭدى سەنىڭ قۇيىلعان.
جىرلارىڭ سەنىڭ اققۋلار جۇزگەن نۇرلى ايدىن،
جاعادا تۇرىپ ورامالىمدى بۇلعايمىن.
سۋسىنىم قانىپ سۋسىلداپ ۇشار قازدايمىن،
ءسىزدىڭ جىرلارسىز شولىركەپ قالاتىندايمىن...

الماتى وبلىسى. 17 قازان، 1988 ج. مايگۇل سالىقبايەۆا، وقۋشى

*** *** *** *** *** *** *** ***

وقىعاندا ولەڭىن اقىن جاننىڭ

وقىعاندا ولەڭىن اقىن جاننىڭ،
شىندىققا مەن ەنتەلەپ جاقىن باردىم.
قۋانىش پەن قايعىسىن پاش ەتەتىن،
سۇيەم جىرىن اقيىق اقىنداردىڭ.
ادامدىق «ءدانىن» سەپكەن كوكىرەككە،
جولاتپايتىن ءارقاشان وتىرىككە.
كوزگە - ساۋلە، جۇرەككە - نۇر قۇياتىن،
ولەڭ - ساراي، كۇن - كۇمبەز سىر جياتىن.
ونداي جۇرەك مەن تاپتىم ادامزاتتان،
جانىمىزعا جىلىلىق وتىن جاققان.
ونداي جۇرەك جۇباتىپ جىلاعاندى،
جاقسىلاردى جانىڭا جاقىنداتقان.
تانىس بۇگىن ءبىر ادام بارىمىزگە،
جاس بالاعا، ەرجەتكەن كارىمىزگە.
وت جالىنداي ولەڭى فاريزا اقىن
ءسان قوسادى سالتانات – سانىمىزگە.
قۋات قۇيىپ جىرىمەن عاشىق جانعا،
اققۋ-اقىن سىرلارىن جاسىرعان با؟!
- فاريزا، فاريزا - دەپ ۇل مەنەن قىز،
ۇراندايدى الداعى عاسىرلارعا.

الماتى وبلىسى.1988 ج. نەسىپكۇل تۇرلىقوجايەۆا، وقۋشى

*** *** *** *** *** *** *** ***

اقىن بەينەسى

قازاقتا سەندەي بولسا بارلىق اقىن:
دۇنيەنى دۇرلىكتىرىپ تاڭ قىلاتىن،
تۋ ەتىپ تۋعان ەلدىڭ ار-مۇراتىن،
ارناعان سۇلۋلىعىن، بار قۋاتىن.
داۋىلداي ەكپىنىمەن نار جىعاتىن،
جانىڭا جاي ءتۇسىرىپ، جاندىراتىن.
جىرىمەن بار دۇنيەگە عاشىق ەتىپ،
سۇيگىزىپ جانە ەسىڭنەن تاندىراتىن.
تەك قانا ادالدىقتى تاق قىلاتىن،
جانىنان جىلاعاننىڭ تاپتىراتىن.
اينالعان وتتى شارداي ماڭايىنا
جولاتپاي بىقسىقتاردى لاقتىراتىن.
دەرتىنە بايلىق، بيلىك الدىرماعان،
جاقپاسا كوڭىلىنە، حاندى «ۇرماعان».
جەك كورىپ، جاقسى كورىپ، كەزدەسكەنىن
ايتەۋىر جايباراقات قالدىرماعان.
شالدىقپاي، شالىنسا دا شاڭعا باسى،
(عۇمىرى — بولاشاقتا، الدا — جاسى)
بار قىزى قازاعىنىڭ قۇرتقا بولىپ،
قوبىلاندى بولسا دەيدى بار بالاسى.
راحاتتى ايىرباستاپ مۇڭعا، ازاپقا
كەلەسىڭ، ەندەشە، اپا، جىرلا، جاتپا!
جازىقسىز كۇيگەندەرگە سەنەن باسقا
اراشا بولار جان جوق بۇل قازاقتا.
فاريزا، فاريزا اپا، الاۋ اقىن،
وزىڭدە قۇپيا ءبىر كۇش بار-اۋ، اقىن؟!
شارق ۇرىپ نامىس-شىڭعا قول باستايسىڭ
جالى-جەل ءمىنىپ جىردىڭ جاراۋ اتىن.
ساۋ بولسا تۋعان ەلىڭ — اق بوساعاڭ،
سول عانا — ماحاببات تا، ب ا ق تا ساعان.
قازاقتىڭ ايى وڭىنان تۋار ەدى-اۋ،
دالامنىڭ بار جىگىتى تارتسا ساعان!

جامبىل قالاسى، 1989 ج. توقتاربەك ەسەنقۇلوۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

اقىننىڭ تۋعان كۇنىنە

ەلۋدىڭ ەرتتەپ ءمىندىڭ ارعىماعىن،
جاستىققا تيمەي ءجۇرىپ جار قۇلاعىڭ.
تابىستى ەڭبەك ەتىپ ەلىڭ ءۇشىن،
دەمەيسىڭ قاجىدىم ءبىر، قالجىرادىم.
ونەردىڭ الدىڭ اسقار بيىكتەرىن،
حالقىڭا ءسوز مارجانىن جيىپ بەردىڭ.
فاريزا، قۇتتى بولسىن تۋعان كۇنىڭ،
ءارقاشان قۇرمەتتەيدى سۇيىكتى ەلىڭ.
ۇمىتپاي سەنى سۇيەر اۋىل بارىن،
ەل، جەر دەپ جىر ارنادىڭ، داۋىلدادىڭ.
ەسەن-ساۋ جۇرسە ەكەن دەپ بيىكتەردە
تىلەيدى ۇلىتاۋلىق باۋىرلارىڭ.

ماعزۇمبەك ماشايىقوۆ. جەزقازعان. 25 جەلتوقسان، 1989 ج.

*** *** *** *** *** *** *** ***

ماقتانىشى ۇلتىمنىڭ – فاريزاسىڭ

ماقتانىشى ۇلتىمنىڭ - فاريزاسىڭ،
جايما شۋاق مىنەزىڭ جازيراسىڭ.
ولەڭ سوزدەن ەش جەردە جاڭىلمايسىڭ،
دۇلدۇلدەي-اق، فاريزا، ارىندايسىڭ.
اسقاقتىق پەن مۇڭ ەسىپ ولەڭىڭنەن،
داڭقىڭ كەتتى جايىلىپ ونەرىڭمەن.
ولەڭىڭنەن سۋسىنداپ جالپى حالىق،
تالانتىڭدى كيەلى كورە بىلگەن.
كەيدە مۇڭدى ولەڭىڭ مۇڭايتادى،
مۇڭايما دەپ حالقىڭىز سىر ايتادى.
فاريزاجان، تاسقىنىڭ ارتا بەرسىن،
بۇل تىلەكتى ءبىز ايتپاي، كىم ايتادى؟!

قاڭتار، 1990 ج. توعاباي بەگالييەۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

اقىنعا ارناۋ

قاناتتىمىن، حالقىممەن ىرگەلىمىن،
قاي كەزدە دە قۋانىش، بىرگە مۇڭىم.
جاتتاپ ءوستىم «مازاسىز شاعىڭىزدى»،
جاتتاپ ءوستىم «بوزبالا كۇندەلىگىن».
انا ءتىلدىڭ قايماعىن قالقىپ ىشكەن،
اپا، سەنىڭ ءدال بۇگىن داڭقىڭ ۇستەم.
تىلەگىم دە تارتادى
ساعان قاراي،
جۇرەگىم دە الەمدىك تارتىلىسپەن.
ءار ادامنىڭ وزىندىك بار الەمى،
اسەم جىرىڭ-ەلىڭنىڭ دارا كەنى.
قالاي ايتام دەمەيسىڭ،
ءتىرى بولسا،
اباي اتاڭ ارقاڭنان قاعار ەدى.
ءومىر - كۇرەس، دەپ ءجۇرمىز، ءومىر - ەگەس،
ءور كۇشپەنەن الىنار تەگى بەلەس.
مۇقاعالي مارقۇمنىڭ جىگىت تاپپاي،
مۇڭىن سىزگە شاعۋى تەگىن ەمەس.
ءوتتى سارا اقتارىپ نەلەر زاردى،
ونەردەگى تاۋىپسىڭ كەمەل زاڭدى.
مەڭدەكەش تە اسىلدىڭ سىنىعى عوي،
مەيىرىمىن ءبىلىپتى توگەر جاندى.
جۇرەكتەردىڭ سەرپەسىڭ شىمىلدىعىن،
جىرىڭ-ماڭگى، ەندەشە عۇمىرلى ءۇنىڭ.
ساعىنىشىن كەۋدەگە جيىپ كەلگەن،
سول بايگەگە قوسىلماق ءىنىڭ بۇگىن.
كوپ جايلاردى جيۋشى ەم ميىعىما،
كەلىپ تۇرعان كوڭىلدىڭ كۇيى مىنا.
شاتتىعىمدى شالقىعان ۇلىس كۇنى
شاپان قىلىپ جابامىن يىعىڭا.
سان بايلىقتىڭ قويناۋى - نۋلى جەرىم،
سوزبەن سالام دالامنىڭ نۇرلى زەرىن.
ءۇمىت - ولەڭ ساۋكەلە، ەندەشە، اپا،
ۇكى تاعىپ باسىڭا كيگىزەمىن.
الىپ كەلەر كوڭىلگە ءار تاڭ ءۇمىت،
اپامىزعا تانىتىپ مارقا قىلىق،
مولدىرەگەن بۇلاقتاي شۋماقتاردى،
مويىنىڭا تاعامىن القا قىلىپ.
دۇرىس بولسا نەسىنە قىسىلامىن،
دارىنىمنىڭ وزىمە كۇشى ءمالىم.
گۇل كەستەلى، بۇلقىنىس ءبىر كەشتەگى،
جىر-دەستەنى بايراق قىپ ۇسىنامىن.
تۋرا ءسوزدىڭ ءتۇبى بار، قوسىلامىن،
ءتۇزۋ جولعا تۇسكەن جوق كوشىم ءالى.
ريزا بول جىرىما، فاريزا اپا،
ريزا بول - ءىنىڭنىڭ وسى بارى.

اتىراۋ وبلىسى، 1988. بۇركىت بازاربايەۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

زامانىنىڭ كۋا بولىپ عۇرپىنا

زامانىنىڭ كۋا بولىپ عۇرپىنا،
ءوزىن اسقاق ۇستاپ جۇرگەن ءبىر تۇلعا.
ازاماتتىق جۇرەگى بار اقاۋسىز
پەندەلىكتىڭ كونە بەرمەس ىرقىنا.
قار جاتادى شىڭنىڭ شىرقاۋ باسىندا،
ۇقساستىق بار فاريزانىڭ شاشىندا.
كەلە جاتقان دۇنيەگە تىك قاراپ،
تارتىس-تالقى القىمداعان عاسىردا.
تابيعاتىن قايسارلىققا ءجۇر ەگەپ،
جىر-شىبىقپەن بىقسىعاندى دۇرەلەپ.
تازالىقتان، زاڭعارلىقتان جارالعان
جىرلارىڭىز الەم عوي ول ءبىر ەرەك!
جاعىمپازدى ماڭايىنا جۋىتپاي،
ۇركەكتەردى تىزگىندەيتىن قۇرىقتاي.
اساۋ جانىڭ ىرىق بەرمەس جۇگەنگە،
اتتەڭ كەيبىر مەڭىرەۋلەر ءجۇر ۇقپاي.
تۇتىنىمەن توڭىرەگىن ىستايتىن،
زۇلىمدىققا بويى بۇعىپ قىستايتىن،
پەندەلەرگە قارسى تۇلعا - فاريزا،
ادامدىقتىڭ تۋىن بيىك ۇستايتىن.
بيىك ۇشار ەركىن جايىپ قاناتىن،
كەمەل ويى دانا جانە دارا تىم.
دۇلەي جىردىڭ مازا بەرمەس ءدۇبىرى
سان جۇرەكتىڭ قوڭىراۋىن قاعاتىن.
نازىك دەنەڭ مىقتىلىعىن ساقتاسىن!
جىرىڭ اشار عاسىرلاردىڭ قاقپاسىن!
تولاستاماس وزىڭە ۇقساس مىنەزدى
تۋعان دالاڭ جىرعا سۋساپ جاتپاسىن!
ەلۋ دەگەن ەرلىك جاسى ەڭسەلى،
ادامدىقتىڭ بەزبەندەلەر ولشەمى.
اقتىلەۋلى سىڭىلىلەردىڭ اتىنان
قۇتتىقتايمىن، اقىن اپا، مەن سەنى!

ماڭعىستاۋ، 1989 ج. ايسىرعا كيىكبايەۆا

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزا وڭعارسىنقىزىنا

ءۇشبۋ حات ارقالاعان قىران جۇگىن...
زىندانعا داۋسىڭ جەتتى، شىنار گۇلىم!
تاس كەرەڭ سارايلار دا ءور ۇنىڭنەن،
اسىلى، ءبىر سەلك ەتكەن شىعار بۇگىن.
قىش بولمە، تەمىر توسەك مۇڭايتادى،
بولارىن بىلمەدى اعاڭ بۇلاي ءحالى،
بارىندا تەرەڭ ويلى قارىنداسىم،
جوقتاۋشىڭ جوق دەپ ماعان كىم ايتادى؟!
ارىندى زامان اتتى سەلگە ءتۇستىم،
قاپىدا قانات سىنىپ، جەرگە ءتۇستىم.
سەزبەپ ەم، ويلاماپ ەم - بۇگىن ءبىلدىم
ادالدىق، مىقتىلىعىن جەردە كۇشتىڭ.
قولدادىم جاس-كارىنى ساعى سىنعان،
ەلىمە اق كوڭىلمەن اعىتىلعام.
حالقىمنىڭ شومىلدىم دا سەنىمىنە،
تايمادىم وجەتتىكپەن باعىتىمنان.
وزگەنىڭ قاڭقۋ ءسوزىن ءسوز دەمەدىم،
ماقساتىن جەكە باستىڭ كوزدەمەدىم.
اينالدىم اقىلىڭنان، فاريزاجان،
جۇيتكىتكەن جولسىزدارمەن ءسوز دونەنىن.
وتىرمىن شىدەرلەۋلى، جىلىم-قايعىم،
قىل شىلبىر جانعا باتىپ، شىرىلدايمىن.
جالعىز-اق سۇيەنىشىم ەل ارۋاعى،
وتكەن بە ءومىر-اتتان جىعىلماي كىم...
جەتتى عوي جۇرەك ءسوزىڭ مىنا ماعان،
قالايشا تەبىرەنبەسىن بۇعان اعاڭ.
ايتىپسىڭ بورىك كيگەن جەكەڭدەردى،
سۇيەمەس قۇلاعاندى قۇلاماعان.
قازاقتا قارىنداستىڭ ورنى بولەك،
اعاڭا ولەڭ-حاتىڭ بولدى قورەك.
لايىق ايالاۋعا ءاز قىزداردىڭ،
كەي بورىك كەس-كەستەيدى جولدى بوگەپ.
سارعايدىم، ساۋالىم كوپ جانىمدا شىن،
ەل-جۇرتتى مەكەنىڭدى ساعىنعاسىن،
ۇزگەندەي بولدىڭ ماعان تەمىر توردى،
امان بول، جىگەر-جۇرەك قارىنداسىم!

بىشكەك. 1991 ج. اسانباي اسقاروۆ

*** *** *** *** *** *** *** ***

فاريزا

جانداردىڭ اقىن بولىپ جاراتىلعان،
ىشىندە ەرەن سەنىڭ دارا تۇلعاڭ.
ءنار الىپ جىرلارىڭنان كۇننەن-كۇنگە
كوز تارتا كورىكتەنىپ باراتىر ماڭ.
سەن دەسە جاڭعىرىعا جار باسىنان،
جاتادى جان تەربەتەر جالعاسىپ ءان.
تاسيدى، سەنەن جارقىن جىر تىڭداسا
اتىراۋ اسىپ كەتىپ ارناسىنان.
كورىندىڭ ورىمنەن دە، تورىمنەن دە،
شۇباعان سايراپ داڭعىل جول ىرگەڭدە.
جىرلارىڭ تۋعان جەردى ايمالايدى،
جايىقتىڭ تولقىنىمەن ورىلگەندە.
كورىندىڭ شارشى توپتا وڭ قاناتتان،
جۇرەكتەر جىر وقى دەپ قولقالاتقان.
جىر-ونەر كەلدى سەندە كەمەلىنە
تەڭىزدىڭ مۇنايىنداي فونتان اتقان.
سەندە بار سۇتپەن بىتكەن نار قاسيەت،
جۇرەردەي حالقىڭ اركەز ارقا سۇيەپ:
سۋ بولسا — ەڭ ءمولدىرى، ءزامزامى دەپ،
تاۋ بولسا — ەڭسەلى زور جارتاسى دەپ.
قۇيىلعان سەندىك سەزىم جىلى ارنادان،
ەنگەن جان يىرىمىڭنەن شىعا الماعان.
جىگىتتەن بيىك قويىپ قىز باسىڭدى
مۇڭ شاعىپ مۇقاعالي جىر ارناعان.
تامسانتىپ، تاڭدانتۋعا جاھان بەتىن،
سەنسىز جىر، سەنسىز سالعان ماقام جەتىم.
سەن تاعى قۋانتۋعا قانداستاردى
قىز بولىپ قايتا تۋعان ماحامبەتىم!
تاپپاعان تاڭداعانىن تاپشى ورىستەن،
جۇرتىنىڭ ب ا ق پەن سورىن قاق بولىسكەن.
مىنەزى - ەر، جانى - شۋاق، ارى - تازا،
جارالعان قوڭىرقاي بوپ اق پەرىشتەم.
ەرەكشە وزگەلەردەن جازار ۇلگىڭ،
ەكپىنى سەندە ومىرشەڭ عاجاپ ءۇننىڭ.
ءارقاشان توبەسىنە كوتەرەتىن
ءوزىڭسىڭ جىر-جالاۋى قازاعىمنىڭ!

الماتى. قاراشا، 1992. مارات ىسقاق

---