- 11 قاڭ. 2022 00:00
- 305
سالىق زيمانوۆ – دارا تۇلعا
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى نۇراتاي ايگۋل
زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قوعام قايراتكەرى جانە قازاق تاريحى عىلىما ۇلەس قوسقان سالىق زيمان ۇلى زيمانوۆتىڭ تۋعانىنا بيىل 100 جىل.
زاڭ سالاسىندا عانا ەمەس ءتول تاريحتىڭ ىرگەتاسىن كوتەرە بىلگەن سالىق زيمانوۆ قازىرگى اتىراۋ (گۋريەۆ) قالاسىندا 1921 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. جاس بولسا دا وتان ءۇشىن دەگەن ۇرانمەن ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا مايدان شەبىنە اتتانادى. سوعىس جىلدارى مينومەت پولكىندە قىزمەت ەتكەن، سوعىستان پولكوۆنيك شەنىن الىپ شىعادى. 1948 جىلعا قاراي ول بۇكىلوداقتىق زاڭ ينستيتۋتىن ءتامامداي وتىرىپ، وبلىستىق تەرگەۋشى جانە اعا تەرگەۋشى قىزمەتتەرىندە بولادى. عىلىم جولىنداعى بەلسەندىگىن قازاقستان عىلىم اكادەمياسىندا اسپيرانت رەتىندە جالعاستىرادى. قازاق زاڭ عىلىمىنىڭ «اتاسى» بولىپ ەسەپتەلەتىن سالىق زيمان ۇلى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دەكانى قىزمەتىندە بولادى. 1958 جىلى «وبششەستۆەننىي ستروي كازاحوۆ پەرۆوي پولوۆينى ءحىح ۆەكا» اتتى العاشقى ەڭبەگىن جازىپ شىعارادى.
سالىق زيمانوۆتىڭ نەگىزگى عىلىمي باعىتى زاڭ عىلىمىنىڭ تەورياسىن، مەملەكەتتىڭ پايدا بولۋى، دامۋى قامتىعان. ەڭبەك جولىندا تىنباي قىزمەتتە بولعان سالىق زيمان ۇلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىن جازۋدا وتە ۇلكەن ۇلەسى بار. قازاق زاڭگەرلەر مەكتەبىنىڭ نەگىزىن سالۋشى ءارى جەتەكشىسى بولدى. ونىڭ عىلىمي قىزمەتىنىڭ ەرەكشە ەڭبەگى - «قازاقتىڭ اتا زاڭدارى» اتتى كىتاپتار جيناعى ەدى. جان-جاقتى دارىندىلىقتى كورسەتە بىلگەن اكادەميك، پروفەسسوردىڭ قالامىنان شىققان كىتاپتاردى تەك قانا زاڭگەرلەر عانا ەمەس، مادەنيەتتانۋشىلار، تاريحشىلار، فيلوسوفتار ءوز جۇمىستارىندا ءالى كۇنگە دەيىن قولدانادى.
سالىق زيمان ۇلى زيمانوۆتىڭ بيىلعى مەرەيتويى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ ايتۋلى داتاسىمەن تۇسپا تۇس كەلىپ وتىر. ءوز كەزەگىندە مەملەكەتىمىزدىڭ قۇقىقتىق-نورماتيۆتىك بازاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتكەندىگىن اتاماۋعا بولمايدى.