InfoHub Logo

/ەرتەگى-پوۆەست/

ءبىرىنشى تاراۋ

اي مەن كۇننىڭ امانىندا توبەمنەن جاي ءتۇستى. باستان كەشكەن كۇيىمدى باسقاشا قالاي سيپاتتاۋعا بولاتىنىن بىلمەيمىن. مەكتەپتەگى وقۋ اياقتالماي تۇرىپ، كوپ نارسەنى جوسپارلاپ قويعانمىن. الدىمەن، ارينە، لوندونعا باراتىنىما بەك سەنىمدى ەدىم. سەبەبى، جىل بويى اعىلشىن تىلىنەن اقپا قۇلاق ەكەنىمدى انام دا، اعىلشىننىڭ مۇعاليماسى دا باس شايقاي وتىرىپ مويىندادى. «دۇرىس ناتيجەگە قول جەتكىزبەسەڭ، جازدا اعىلشىن ءتىلدى ورتادا بولاسىڭ، ۇلىبريتانياعا جىبەرەمىز» دەگەن انامنىڭ ۇكىمى الدىمەن قاتاڭ جازاداي ەستىلسە، ارتىنان كوگىلدىر كوكجيەككە اينالىپ، سول كۇندى اسىعا كۇتۋمەن جۇرگەنمىن. اتا-انامسىز، ءوزىم عانا ساياحاتقا شىعىپ، لوندوندا تۇراتىنىمدى، جاڭا دوستار تاۋىپ، تاۋەلسىز ءومىر سۇرەتىنىمدى ەلەستەتۋمەن بولدىم. ءبىراق جازعى دەمالىس باستالعان كۇنى توبەمنەن جاي ءتۇستى. انام «قىزدار، سەندەردى ەرتەڭ اكەلەرىڭ اۋىلعا اپارىپ تاستايدى، جازعى دەمالىستى سوندا وتكىزەسىڭدەر» دەپ قاراپ وتىر...

— قالايشا؟ قاي اۋىلعا؟

— اتا-اجەلەرىڭە. جازداي سوندا بولاسىڭدار.

مەن الدىمەن قالجىڭعا بالاپ كۇلدىم. ءبىراق انام:

— كيىمدى بەتالباتتى كوپ الماڭدار. وندا باراتىن جەر دە جوق. الاقانداي اۋىل. ءۇي كيىمدەرىڭدى، سپورتقا كيەتىن كيىمدەرىڭدى جيناپ قويدىم. ەرتەڭ جولعا شىعاسىڭدار، بۇگىن جاقسىلاپ دەم الىپ، جۋىنىپ-شايىنىپ الىڭدار،-دەگەندە بارىپ بىزبەن ەشكىمنىڭ قالجىڭداسىپ تۇرماعانىن ءتۇسىندىم.

— مەنەن نەگە سۇرامايسىڭدار؟ بارمايمىن. ال، لوندون شە؟ مەنىڭ اعىلشىن ءتىلىم؟

— اعىلشىن تىلىنەن كىتاپتارىڭدى الىپ ال. ايتپاقشى، ساري ماتەماتيكاسىن السىن.

— بارمايمىن. قاقىلارىڭ جوق. ەشقايدا بارمايمىن.

— باراسىڭ.

— ماماتاي، سىزدەر نە دەگەن قىزىقسىزدار. مەنىڭ جاسىم ون تورتتە. مەن اۋىلعا، ايدالاعا بارىپ، جاز بويى نە ىستەيمىن؟

انام كادىمگىدەي ابدىرىپ شاراسىز تۇرمەن اكەمە جالتاقتادى، اكەمنىڭ جۇزىنە قارادىم دا، اۋىلدان مەنى تەك اجال عانا قۇتقاراتىنىن ۇقتىم...

اۋىل، اۋىل. اۋىلدا مەن ەكى رەت قانا بولعانمىن. وندا دا كىشكەنتاي 4-5 جاسىمدا. ەسىمدە تۇك جوق. تەك قاپىرىق ىستىق، جايسىز سەزىمدەر عانا ەمىس-ەمىس بۇلدىرايدى. دەمالىستى اۋىلدا وتكىزگەنىمدى ەستىسە، سىنىپتاستارىم، ءبىزدى كەدەي دەپ ويلايتىن شىعار. نەگە اۋىل؟ نەگە، مىسالى، ەڭ بولماسا تۇركيا ەمەس؟

— ماما! ماماتاي!

كوز جاسىما ەرىك بەردىم، كۇنى بويى جىلادىم. «بارمايمىن». «قىزىم، اكەڭنىڭ شەشىمى، مەن قارسى بولمادى دەيسىڭ بە. ءبىراق قاسارىسىپ قالدى». «ماماتاي، نە ءۇشىن؟ شەكتەن شىققان جوقپىن عوي، ۇلگەرىمىم دە جاقسى. ايتقان ۋاقىتتارىڭدا ۇيگە قايتىپ ءجۇردىم. ارتىق قىدىرعان جوقپىن. نە ءۇشىن؟!». ءبىر ۋاقىتتا ماعان قوسىلىپ انام جىلادى. «ماما، ال مەنىڭ ءبيىم شە؟ ءۇش ايدا توپتان قالىپ قوياتىن بولدىم عوي...اعىلشىن ءتىلى شە؟».

جۇرەگىم قارس ايىرىلاتىنداي كورىنگەن. ءتىپتى وسى بۇگىن ءولىپ كەتسەم دەپ تىلەدىم. جۇرەگىم جارىلىپ، قان قىسىمىم كوتەرىلىپ ءولىپ كەتسەم، ووو، اكەم قالاي وكىنەر ەدى، اۋىل جانە ءوزىنىڭ تۋعان قىزى. زەرەسى. ءومىر بويى وكىنىشتەن وزەگى ورتەنىپ وتەر ەدى. ءبىراق ءولۋ قايدا. تاڭەرتەڭ ەكى كوزىم قىپ-قىزىل، ءىسىپ كەتكەن، شاشىم دودا-دودا، جۇك سومكەنى كوتەرگەن اكەمنىڭ ارتىنان ەرىپ كەتە باردىم. كوزىمنەن ىستىق جاس قۇيىلىپ جاتىر. جازدا ەڭ بولماسا، الماتىدا، ءوز ۇيىمدە دە قالا المايتىن بولدىم. ساريعا قاراسام، تومپيىپ وتىر. جىلاماعان. بوتاداي بوزداعان اناما قاراپ، جىميىپ قويادى. ماعان كوز سالمايدى دا. وزىنەن ءوزى ءماز بولىپ وتىر. ول كەيدە وسىلاي مەنى ىزالاندىرۋ ءۇشىن ادەيى ىستەيتىندەي كورىنەدى. بالكىم، كىشكەنتاي بولعاننان كەيىن جەتە تۇسىنبەيتىن دە شىعار. ونىڭ جاسى توعىزدا. مەنەن اتتاي بەس جاس كىشى. ەكەۋمىز دە قازاق مەكتەبىنە بارامىز. ۇيدە تەك قازاق تىلىندە سويلەسەمىز. بۇل اكەمنىڭ بۇلجىماس قاتاڭ تالابى. بۇعان بويىمىز دا، ويىمىز دا ۇيرەنىپ كەتكەن. جازعى دەمالىستى اۋىلدا وتكىزۋ دە وسى قازاقشىلىققا بەت بۇرۋدىڭ ءبىر شارتى بولسا كەرەك. اكەمنىڭ ءوزى اۋىلدا وسكەن. اتا-اجەمىز ءالى اۋىلدا. قالاعا جىلىنا ءبىر رەت دارىگەرلەرگە كورىنۋ ءۇشىن كەلىپ كەتەدى. وندا دا ءبىر جىلى اتام كەلسە، كەلەسى جولى اجەم كەلەدى. بۇل دا اكەمنىڭ ولارعا قويعان تالابى. ايتپەسە بايقاۋىمشا ولاردىڭ وزدەرى الماتىعا كەلىپ، ەمحانا ارالاۋعا قۇشتار ەمەس. كەتۋگە اسىعادى. مەن ولاردى سونشالىقتى جاقىن تۇتامىن دەپ ايتا المايمىن. ءبىراق، ارينە، ءبارىبىر ىستىق.

اكەمنىڭ اۋىلى ەكى كۇندىك جول، الدىمەن تراسسامەن ءبىر كۇن ءجۇرىپ، اۋدان ورتالىعىنا جەتەمىز، سودان كەيىن تاۋعا قاراي ءبىر كۇن جۇرەمىز. جولدا جىلاۋعا دا زاۋقىم بولعان جوق. ءبارىبىر بولىپ كەتكەن سياقتى. اكەمە جىلادىڭ نە، جىلامادىڭ نە. سول توماعا-تۇيىق ۇندەمەگەن قالپى. اشۋلانعان كەزىندە تەسىرەيىپ كوزىڭە قارايدى. ونداي ساتتەرى قۇيقا تامىرىڭ شىمىرلاپ، وز-وزىڭنەن جەرگە كىرىپ كەتە جازدايسىڭ. قانشا جەردەن وزىڭدىكى دۇرىس ەكەنىن ءبىلىپ تۇرساڭ دا، ىڭعايسىز ءبىر كۇيگە تۇسەسىڭ. مىسالى، مەن ءانشى بولامىن دەسەم، سولاي قارايدى.

ءبىراق نەگىزى اكەم قاتال ەمەس. بالكىم، ءدال اكەمدەي بالاجان، جۇمساق ادام جەر بەتىندە جوق شىعار. اكەمدى قاتتى جاقسى كورەمىن. جولدا جىلاماي كەلە جاتقانىم دا سوندىقتان شىعار. سەبەبى ول سىر بىلدىرمەسە دە، قاتتى ۋايىمداپ قالادى. ساري ماشينانىڭ ارتىندا بۇك ءتۇسىپ جاتىپ ۇيىقتاپ قالدى.

— قاراشى، مىسىقتىڭ بالاسى سياقتى كىپ-كىشكەنتاي،-دەدى اكەم. مەن ءسال عانا باسىمدى بۇرىپ، كوز قيىعىمدى تاستادىم. ساري ماعان مىسىقتىڭ بالاسى سياقتى بولىپ كورىنبەيدى. بىرىنشىدەن، ول اۋىلعا بارماۋدىڭ امالىن بىرگە قاراستىرايىق، سەن دە بارمايمىن دەپ ايت دەگەنىمدە تىڭدامادى. «قىزىق قوي. كورەيىك تە» دەپ، كەرىسىنشە قۋانا جينالدى. مەن ونىڭ بۇل ساتقىندىعىن ەشقاشان كەشىرە الماسپىن. ەكىنشىدەن... جالپى ساري مەنىڭ جىنىما تيەدى. ۇنەمى وزىنشە بولىپ، ءبىر بىلگەنى بار ادامعا ۇقساپ جۇرەدى. بەينەبىر ءۇيدىڭ ۇلكەنى مەن ەمەس، سول سياقتى. ءسىڭىلىمنىڭ كىشكەنە باسقاشالاۋ بولعانىن قالار ەدىم. مىسالى، وسىدان بىر-ەكى جىل بۇرىن انامنىڭ ديوردان العان بەتمايىن بايقاتپاي بەتىمە جاعىپ ءجۇردىم، ونىڭ اجىمگە قارسى ەكەنىن بىلسەم دە، پايدالاندىم. سەبەبى جامان ايتپاي جاقسى جوق، ءاجىمنىڭ الدىن الىپ، ساقتانا بەرگەندى ءجون سانايمىن، ءالى كۇنگە وسى پىكىرىم وزگەرگەن ەمەس. ال ساري بولسا، سونى بايقاپ، اناما ايتقان. سودان بەرى ول بەتماي بىتكەندى كىلتتەپ تىعىپ تاستايتىن بولدى، ال ماعان جاعۋعا رۇقسات جوق، اپەرمەيدى. ءبىراق سومكەمنىڭ تۇبىندە جاتقان لورەالدىڭ وپا-دالابى، كۇننەن قورعايتىن بەتماي — مەنىڭ قۇپيام. سولاردى ويلاسام، جۇرەگىم جىلىپ، بويىمدى ءبىر ادەمى توقمەيىلسىگەن سەزىم بيلەيدى. ءبارىن اقشامدى ۇنەمدەپ ءجۇرىپ ءوزىم العانمىن. ال، لانكومنىڭ ءاتىرىن انام سىيلادى. ول دا سومكەمدە جاتىر. اۋىلعا اتتاي ءۇش ايعا بارا جاتقانىمدى ايتىپ، جارالى جانىما داۋا بولار جالعىز نارسە بولسا، ول وسى ءيىسسۋ ەكەنىن سەزدىرىپ، كەشە عانا الدىرعانمىن. جولعا شاشىپ شىعۋعا جۇرەكسىندىم. اكەمنىڭ تۇسىنبەي قالۋى مۇمكىن. اۋىر كۇرسىندىم. رولدە وتىرعان اكەم ماعان كوزىنىڭ قيىعىمەن قاراپ قويدى. مىنە، تاعى ءبىر شىتىرمان وقيعا، تاعدىردىڭ كۇتپەگەن سىناعى. جازعى دەمالىسىمدى اۋىلدا وتكىزەم دەگەن وي ءۇش ۇيىقتاسام تۇسىمە ەنىپتى مە. ەشقاشان ەشنارسەگە ۇرىنباي ءجۇرۋ مۇمكىن ەمەس. مەن ادەتتە ءىرى وقيعالارعا ۇشىرامايمىن. كەي قىزدار بولادى، جۇرگەن-تۇرعانىنىڭ بارلىعى توتەنشە جاعداي. عاشىق بولسا، بالا كوتەرىپ قالادى، بىرەۋدى جەك كورسە، ونىڭ اقىرى قاندى توبەلەسكە، ودان سوڭ پوليسيا بولىمشەسىنە اكەلىپ سوعادى. ال مەنىڭ ءومىرىم ولاردىڭ قاسىندا ءبىرقالىپتى، ەش قىزىقسىز ءوتىپ جاتقانداي. ءقازىر ويلاپ وتىرسام، مەنىڭ ءومىرىم اكە-شەشەمە ءوزىمنىڭ قۇقىقتارىمدى دالەلدەۋمەن وتكەن ەكەن. ەڭ الدىمەن اكەمنىڭ اشۋىن قوزدىراتىن نارسە - مەنىڭ ءانشى بولعىم كەلەتىندىگى. ءبىرىنشى كلاستان مۋزىكا مەكتەبىنە باردىم. ۆوكالدان ساباق الدىم. بەس جاسىمنان بيگە قاتىسامىن. داۋىسىم كاسىبي قويىلعان، مۇلتىكسىز دەۋگە كەلمەسە دە، تابيعاتتىڭ جومارت قولمەن سىيلاعان دارىنىن بايقاماۋ مۇمكىن ەمەس. ونى ۇستازدارىم دا، قۇربى-دوستارىم دا، ءتىپتى اكەمنىڭ ءوزى دە مويىندايدى. ال كۇيدى مەن سەكىلدى تارتاتىن قىز بۇكىل الماتىدا جوق. بۇعان تولىق سەنىمدىمىن. بىلاي قاراساڭىز، مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىن شوۋ بيزنەس الەمىنە حوپ دەپ ەنۋگە بارلىق مۇمكىندىگىم بار سەكىلدى. ءبىراق، اكەم قارسى. ونىڭ دۇنيەتانىمى مەن انشىلىك دەگەن ۇعىم - بىر-بىرىنە تىكىرەيىپ، كوزدەرىنە قان تولىپ قارايتىن كەرەعار نارسەلەر. ءتىپتى قويماي بارا جاتسام، مەنەن باس تارتۋى مۇمكىن. ءبىراق رۇقساتىن بەرمەيدى. بۇل - انىق. ال مەنىڭ ءانشى بولعىم كەلەدى. ودان باسقا ەش ارمان-تىلەگىم جوق. ءانشى بولۋ ءۇشىن بارلىعىنا كونەر ەدىم. ءتىپتى مەديسينا ينستيتۋتىندا توعىز جىل وقۋعا بارمىن. تەك قوسىمشا انشىلىكتى الىپ جۇرۋگە رۇقسات بولسا.

— اجارىڭ اشىق ەكەن، اتقان تاڭداي،

نۇرلى ەكەن ەكى-اي كوزىڭ جاققان شامداي.

اناڭنان سەنى-اي تاپقان اينالايىن،

كۇلىم كوز، ويماق اۋىز، جازىق ماڭداي...

اكەم جىميدى. مەن دە ەرىكسىز كۇلىمسىرەدىم. سودان كەيىن يرەلەڭدەگەن تۇنگى جولعا كوز ايىرماي قادالعان كۇيى قالاي ۇيىقتاپ كەتكەنىمدى اڭعارماي قالدىم. تۇسىمە بەلگىسىز ءبىر ءۇي كىردى، جالعىز بولمە، ورتادا دوڭگەلەك جايپاق ۇستەل تۇر. داستارحان باسىندا وتە سەمىز، ىركىلدەگەن ەركەك كىسى تاماق ءىشىپ وتىر. مەن اۋا جەتپەگەندەي جانتالاسىپ، مىنا جايسىز كورىنىستەن قۇتىلۋعا تىرىسىپ جاتىرمىن. ءبىر جاعىنان ءتۇس ەكەنىن بىلەمىن. ەكىنشى جاعىنان، مىنا ءداۋقارا مەنى بايقاپ قالسا، ءبىر سۇمدىق بولاتىن سەكىلدى جۇرەگىم سۋىلداپ بارا جاتىر. ال ول داستارحاندا تۇرعان تاباقتان كەسەك-كەسەك اق مايدى ۋىستاپ الىپ، اۋىزىنا نىعىزداپ تىعادى، سول كەزدە ساۋساقتارىنىڭ اراسىنان ماي سورعالاپ يەگىنە، تاماعىنا قاراي سالا-سالا بولىپ اعادى. ومىراۋى باتتاسقان اق ماي، ايعىز-ايعىز. مايدى ەكى ۇرتىنا سىعىمداپ تىعىپ، بۇلتىلداتىپ شايناپ جاتىپ، قولىمەن تاباقتاعى تاماقتى تاعى قارمايدى. جۇرەگىم اينىدى. قورقىپ بارا جاتىرمىن. كەنەت ساريدىڭ «زەرە، زەرە» دەگەن ءۇنى تالىپ ەستىلدى الىستان. سول-اق ەكەن قورقىنىشتى سۋرەت بىرتە-بىرتە عايىپ بولىپ، سۇرعىلت مامىق تۇمان باسقان ۇيقىنىڭ ءتاتتى الەمى قويناۋىنا تارتىپ اكەتتى.

تاڭەرتەڭ، جان توزگىسىز قاپىرىقتان وياندىم. دەنەم بىلجىراپ، تەرگە مالىنعان. باسقا پلانەتادان كەلگەن قۇبىجىقتىڭ جابىسقاق تەرىسى سەكىلدى. تەز ارادا سۋعا ءتۇسۋ كەرەك. جان-جاعىما الاقتادىم. ماشينا توقتاپ تۇر. اكەم اۋىزىن انتەك اشىپ، ۇيىقتاپ جاتىر ەكەن. ءبىرقالىپتى قورىلدايدى. ساريعا قاراپ ەدىم، ول ويانىپ الىپ، سىرتقا كوز تاستاپ وتىر ەكەن. ارتقى جاقتىڭ تەرەزەلەرىن تۇگەل اشىپ تاستاپتى. كىشكەنە قۇتىدان سۋ جۇتىپ قويادى.

— ماعان دا بەرشى،-دەدىم.

ول ارتقى جاقتان، جۇك سالىنعان بولىكتەن تىرمىسىپ جاتىپ اشىلماعان جاڭا بوتەلكەنى الىپ شىعىپ، قولىما ۇستاتتى. سۋ جىلىپ كەتىپتى. امالسىز ءىشتىم.

— قاي جەردە تۇرمىز؟

— بىلمەيمىن، اۋىلدىڭ سىرتى سياقتى.

— ءبىزدىڭ اۋىل ما؟

— جوق، ءبىزدىڭ اۋىلعا كەشكە جەتەمىز.

سىرتقا شىعىپ، قۇتىداعى سۋدى باسىما موينىما قۇيدىم، سودان كەيىن سومكەمنەن سۇلگى الىپ شىعىپ، بەتى-قولىمدى اسىقپاي ءسۇرتتىم. سەرگىپ قالعان سياقتىمىن. تۇندە كورگەن ءتۇسىم ەسىمە ءتۇستى.

— جامان ءتۇس كوردىم. تۇندە سەن مەنى وياتقان جوقسىڭ با؟

— جوق.

— سەنىڭ داۋىسىڭدى ەستىگەندەي بولدىم.

— بالكىم، تۇسىڭە كىرگەن شىعار بارلىعى. نە كوردىڭ؟

— ءبىر سۇرىقسىز كىسىنى، اۋىزىنان ماي اعىپ، قوماعايلانىپ تاماق جەپ وتىردى. نەگە ەكەنى ودان ولەردەي قورىقتىم.

— قۇرىسىن، ايتپاشى.

اۋىلعا جەتكەندە بارلىعىمىز قۋاندىق. اتام مەن اجەم الدىن الا دايىندالىپ، ەت اسىپ، شاي قايناتىپ كۇتىپ وتىر ەكەن. دەگەنمەن مەن ءبىرىنشى كەزەكتە ەسكى مونشاعا كىرىپ، شايىنىپ الدىم. سودان كەيىن كيىمىمدى اۋىستىرىپ، جەڭىل اق مايكا مەن شولاق شالبارىمدى كيدىم. شاشىم كىر، وزىمنەن ءوزىم جيىركەنەمىن، امالسىز ءبىر ءورىم ەتىپ ءورىپ، توبەمە جيناپ قويدىم. ءوستىپ، وز-وزىمە كەلگەننەن كەيىن ءبىر-اق داستارحان باسىنا كەلدىم. ءبىزدىڭ قاريادان وزگە تاعى ەكى شال پايدا بولىپتى جانە قاپ-قارا ءبىر ءجاسوسپىرىم بالا تەرلەپ-تەپشىپ سورپا ءىشىپ وتىر. جەرگە جاسالعان داستارحاننىڭ بۇيىرىنە كەلىپ وتىردىم، اياعىمدى قايدا جىبەرەرىمدى بىلمەيمىن، ىڭعايسىز. ءبىراق مەنىڭ جايىم ەشكىمدى الاڭداتپايتىن سەكىلدى. شالدار اڭگىمە سوعىپ وتىر. اكەم كوزىن تومەن سالىپ ءۇنسىز تىڭدايدى. ساري تاماققا تويىپ، اكەمنىڭ قولتىعىنا كىرىپ ءبۇرىسىپ، ماۋجىراپ بارا جاتىر ەكەن. مەن بەيتانىس بالاعا قارادىم. ول مەن كىرگەننەن كەيىن ىڭعايسىزدانىپ، كەسەسىن داستارحانعا قويىپ ۇلگەرىپتى. ءبىراق مۇرنى جىلتىرىپ، ماڭدايى شىپ-شىپ تەرلەپ، جاقسىلاپ سورپالانعانى كورىنىپ تۇر. كۇلكىم كەلىپ كەتتى. اۋىل تۋرالى ەسكى ءبىر ءفيلمنىڭ كەيىپكەرى سەكىلدى. ول وسىنى سەزگەندەي، قاراتورى ءجۇزى الابۇرتىپ، كوزىمەن داستارحاندى شۇقىلادى. كەنەت ونىڭ جوعارعى ەرنىندە تىرتىق بار ەكەنىن اڭعاردىم. ماعان ەڭ قىزىعى بۇل بالانىڭ ءتۇرى تانىس بولىپ كورىندى. ءبىر جەردەن كورگەن سياقتىمىن. اجەم الدىما تارەلكە قويىپ، ىشىنە بەشبارماقتىڭ نانىنان سالىپ بەردى. ەت جەمەيتىنىمدى ۇمىتپاپتى.

— تانىسىپ قويىڭدار، بۇل ءمادي دەگەن جىگىت، كورشى تۇرادى. مىنا سۇيىندىكتىڭ نەمەرەسى.

اجەم توردە وتىرعان اقساقالدى مەڭزەدى.

— قاي كلاستى ءبىتىردىڭ، زەرە ەكەۋىڭ قاتارسىڭدار ما دەيمىن.

— جەتىنى اياقتادىم.

— مىنە، زەرە دە جەتىنى اياقتادى. ەكەۋىڭ بىرگە ويناڭدار، قىزدارعا اۋىلدى كورسەت.

كەنەت داستارحان باسىنداعىلاردىڭ بارلىعىنىڭ نازارى بىزگە اۋعانىن بايقادىم دا، قىپ-قىزىل بولىپ كەتتىم. جوعارىدا وتىرعان ەكى شال دا، اتام دا، ءتىپتى اكەمە دەيىن اڭتارىلىپ، الدەبىر تىلسىمنىڭ شەشىمى ەندى تابىلعانداي، قاراپ قالىپتى. اجەم دە قىزىق، بىرگە ويناڭدار دەگەنى نەسى، كىشكەنتاي بالاعا ۇقساتىپ. ۇياتىن ايتساڭشى. ال مىنا بالا نە ويلادى ەكەن؟ ءمادي «جاقسى» دەگەندەي باسىن يزەدى. كوزىمنىڭ استىمەن جۇزىنە قاراپ ەدىم، مىنەزىمدى قىزىقتاعانداي كۇلە تىك قاراپ وتىر ەكەن. ەندىگى جەتپەگەنى وسى ەدى، وركەنيەتتەن مىڭ شاقىرىم قاشىقتان جىگىت تاۋىپ جەتىسىپ قالاتىن بولدىم...

كەلەسى كۇنى ءتۇس اۋا ءبىر-اق وياندىم. جۋىنىپ-شايىنىپ، ۇيدەن شىعىپ اكەمدى ىزدەدىم. كەتپەگەنى انىق، كولىگى اۋلادا تۇر. ءبىراق ءوزى ەش جەردە جوق.

— ساري!

ءۇيدىڭ سىرتىندا جۇرگەن ءسىڭىلىمدى داۋىستاپ شاقىردىم.

— اكەم قايدا؟

— جاڭا عانا كوشەگە شىعىپ كەتتى.

— قايدا كەتكەنىن ايتقان جوق پا؟

— بىلمەيمىن، ايتەۋىر بىلاي قاراي ءجۇردى.

ساريدىڭ نۇسقاعان جاعىنا بەتتەدىم. قاراسى شالىنبايدى. تاپپاسام، قايتىپ كەلەرمىن دەپ ويلادىم. اۋىلدى ارالاپ كورەيىن، نە قىزىق بار ەكەن. الاقانداي عانا اۋىل. ەكى-اق كوشە. جيىرما شاقتى ءۇي. بۇل اۋىل دا ەمەس، فەرما دەپ اتالادى شاتاسپاسام. بۇندا اتتاي ءۇش اي نە ءبىتىرىپ جاتامىز. اكەمنىڭ اقىل-ەسى دۇرىس پا ەكەن، وسى؟ باسىما كەلگەن سۇڭعىلا ويدان توسىلىپ قالدىم. اكەمنىڭ جىندانۋى، اقىلىنان الجاسۋى نەگە مۇمكىن ەمەس؟ ولاي بولسا، ءبىزدىڭ كۇنىمىز نە بولادى؟ ال ەرتەڭ اۋىلعا ەمەس، مىسالى، ينتەرناتقا وتكىزىپ جىبەرسە شە؟ وعان كىم توسقاۋىل بولا الادى؟ مىنانداي ويدان ونە بويىم شىمىرلاپ، شوشىنىپ كەتتىم. كەنەت تۋ سىرتىمنان:

— زەرە، — دەگەن تانىس، قوڭىر ءۇن شىقتى. اكەم ەكەن. ونىڭ ادەتتەگى بايسالدى ءوڭىن، وڭمەنىڭنەن وتەردەي بولىپ تەسىرەيەتىن كوزدەرىن كورگەننەن كەيىن جاڭاعى ۇرەيىم ءبىر ساتتە سەيىلدى.

— اكە!

جۇگىرىپ بارىپ، قۇشاقتاي الدىم. قىمبات ءپارفيۋمنىڭ تانىس ءيىسى. كوزىمە جاس ءۇيىرىلدى. ديزاينەرى ەسىمە تۇسپەي تۇر، ءتىلىمنىڭ ۇشىندا تۇرعانىن قاراشى. جيۆانشي ەمەس.

— اكە، ءبىزدى تاستاماشى، الىپ كەتشى وزىڭمەن. مۇندا قالعىم كەلمەيدى.

— زەرە!

— اكەتاي، ايتقانىڭنىڭ ءبارىن ىستەيىن، 11-سىنىپقا دەيىن ءتورتسىز وقيىن، تەك تاستاماشى...

اكەم ءۇنسىز تۇرىپ قالدى. مەن سولقىلىمدى باسا الار ەمەسپىن. ول مەنەن بويىن تارتىپ، كىشكەنە الىستاپ تۇردى. ءۇنسىز. بۇنداي جاعدايدا ۇزاق جىلاۋ مۇمكىن ەمەس. كوپ ۇزاماي ەكپىنىم باسىلىپ، تەك كوزىمنەن اققان جاستى سۇرتۋمەن بولدىم.

— قىزىم، ءومىر قارىزدار مەن پارىزداردان تۇرادى. بۇل مەنىڭ دە شەشىمىم ەمەس. باستىسى ەسىڭدە بولسىن، ەش نارسەدەن قورىقپا، نە بولسا دا، ەشكىم، ەش نارسە ساعان زياندىق جاساي المايدى، وسىنى ەسىڭدە مىقتاپ ساقتا.

تۇك تۇسىنسەم بۇيىرماسىن. قازاقشا ءبىر ادامداي بىلەمىن، وسى اكەمنىڭ ارقاسىندا قازاقتىڭ ءانى مەن كۇيىن دە، ءتىلىن دە شەكسىز سۇيەتىن دەڭگەيگە جەتكەنىمدى وسى سوڭعى ۋاقىتتا تۇيسىنە باستاپپىن. مىنا اۋىلدان دا سونشالىقتى شوشىنىپ، جاتسىنباي تۇرعانىم سودان بولار. ءبىراق بۇل ءسوزىن تۇسىنبەدىم. ءبىر نارسە عانا انىق، ءولى بولساق، ولىگىمىز، ءتىرى بولساق ءوزىمىز — بۇل جازدا وسى اۋىلدا بولامىز. ال اكەم... اكەم اقىلىنان الجاسا باستاپتى. دۇنيەنى سۇرعىلت تۇمان باسقانداي، ءتىپتى اۋانىڭ ءوزى دەمىن ىشىنە تارتىپ، وتتەگى ۇشتى-كۇيلى جوعالعانداي. ايتەۋىر بىت-شىت ءبىر نارسە بولىپ كەتتىم. اكەم كەشكى سالقىنمەن جولعا شىعىپ كەتتى. ال ءبىز قالدىق.

---