InfoHub Logo

بۇرىنعى وتكەن زاماندا باعدات شاھارىندا عىلمان دەگەن ءبىر اقىلدى ادام بولعان ەكەن. باعداتتا ونىڭ ءارتۇرلى دارىگەرلىك ونەرىمەن اتاعى شىعادى. مۇنى ەستىگەن باعدات پاتشاسى عىلماندى وزىنە شاقىرىپ الدىرىپتى. پاتشا كۇن سايىن ونىمەن بىرگە كەڭەسىپ وتىرادى ەكەن. عىلماننىڭ ونەرلەرىنە تاڭ قالىپ جۇرەدى ەكەن. ءبىر كۇنى پاتشا ۇلكەن ءۋازىرىن شاقىرىپ الىپ:

— بۇل عىلمان وتە اقىلدى جانە ونەرى دە كوپ ادام ەكەن. وسىنى ءۋازىر ەتسەك قايتەدى؟ – دەيدى. ءۋازىر پاتشادان بۇل ءسوزدى ەسىتكەن سوڭ: «عىلمان ءۋازىر بولسا، ءبىزدى ورنىمىزدان تۇسىرەر»، – دەگەن ويعا كەلەدى دە:

— ەي، پاتشام! بۇل عىلماننان مەن قورقامىن، ويتكەنى باسقا ادامدار ىستەي الماعان نارسەلەردى بۇل ىستەي الادى. سوندىقتان ءبىر كۇنى ءسىزدى دە، ءبىزدى دە ءولتىرىپ، ءوزى پاتشا بولىپ الار دەپ قورقامىن، – دەيدى.

پاتشا كەنەت ويعا قالادى دا قاپا بولىپ:

— مۇنداي اقىلدى ادام پاتشالارعا زياندى بولادى ەكەن عوي! ەندى بۇل عىلماندى نە قىلامىز، تەز كوزىن جويىپ ولتىرەمىز بە؟ – دەيدى.

ءۋازىر قۋانىپ:

— ەي، پاتشام! اۋەلى ودان ءۇش ءتۇرلى عىلىم سۇراپ الىپ، سول عىلىمدى ءبىلىپ الايىق، سونان سوڭ ولتىرەمىز، – دەيدى.

— ولاي بولسا، عىلماندى نە قىلساڭ دا ءوزىڭ ءبىل، سەنىڭ قولىڭا بەردىم، – دەيدى پاتشا. سول كۇننەن باستاپ، عىلماندى پاتشانىڭ الدىنا كەلگىزبەيتىن بولدى. عىلمان ۋازىردەن:

— پاتشا نەگە مەنى كىرگىزبەيتىن بولدى؟ – دەپ سۇراعاندا ءۋازىر وعان:

— پاتشانىڭ ۋاقىتى بولماي ءجۇر، – دەيدى. عىلمان اقىلعا سالىپ، ويلايدى دا پاتشانىڭ جاراتپاعاندىعىن بىلەدى. ءۋازىر:

— ەي، عىلمان! پاتشامىزدىڭ سىزدەن سۇرايتىن ءبىر ساۋالدارى بار، سول ساۋالدارعا جاۋاپ بەرىڭىز، – دەيدى.

         — مەن ءارقاشان دا قىزمەتتەرىڭىزگە دايارمىن، – دەپ جاۋاپ بەرەدى عىلمان. ءۋازىر:

— ءبىرىنشى ساۋالى: قول استىنداعى دۇشپاندى ۇستاۋعا، ولتىرۋگە جەتىك بولۋ ءۇشىن قانداي عىلىمدى وقۋ كەرەك. ەكىنشى ساۋالى: پاتشا قول استىنداعى حالقىن قايتسە بايىتا الادى. وسى ەكى ءتۇرلى ءىستىڭ امالىن بىزگە جازىپ بەرىڭىز، – دەيدى.

عىلمان:

— مۇنداي عىلىمداردى جازىپ بەرۋگە ەكى جىل ۋاقىت بەرىڭىزدەر، – دەيدى. — ەكى جىل تۇرسىن، ەكى اي بەرمەيمىز، ەكى جۇمادا جازىپ بىتىرەسىز، – دەيدى ءۋازىر. عىلمان ەكى جۇمادان كەيىن ءوزىن ولتىرەتىنىن بىلەدى دە:

— مەنىڭ بۇل ىستەر تۋرالى بار اقىلىمدى سارپ قىلىپ، نەشە جىل جازعان كىتابىم بار، ەندى مەن سونى ءبىر جۇما قاراپ، قاتەسىن تۇزەتىپ بەرەيىن، – دەيدى. ءۋازىر قۋانىپ، شىعىپ كەتىپتى. ءبىر جۇمادان سوڭ، عىلمان ۋازىرگە كەلىپ:

— كىتاپتى تۇزەتىپ بولدىم، ءبىراق پاتشاعا ءوزىم تاپسىرسام ەكەن، – دەيدى. ءۋازىر عىلماندى پاتشانىڭ الدىنا الىپ بارعان سوڭ، عىلمان كىتاپتى پاتشاعا بەرەدى. پاتشا ۋازىرگە:

— عىلماندى سىيلاڭىز، ءقازىر ءبىر كەسە شاراپ قۇيىپ بەرىڭىز، – دەيدى. ءۋازىر ۋ سالىنعان شاراپتان ءبىر كەسە قۇيىپ بەرەدى. عىلمان شاراپتا ۋ بارىن سەزەدى دە ءۋازىر مەن حانعا سەزدىرمەي، قالتاسىنان ءبىر كىشكەنە تۇيىرشىك تۇز سەكىلدى نارسەنى كەسەگە سالىپ جىبەرىپ، ءبىرازدان كەيىن شاراپتى ءىشىپ سالادى؛ ازدان سوڭ ول ۋ ىشكەن ادام سەكىلدەنىپ، قينالىپ تۇرادى دا كەسەنىڭ تۇبىنە ۇيىعان ۋعا ساۋساعىن مالىپ ۋازىرگە:

— ءاي، ءۋازىر، شىراعىم! كىتاپتى بەردىم، كوپ پايدالى كىتاپ، اسىرەسە سىزدەرگە كەرەگى مىنا بەتتەرى، نە ىستەيتىنىن مىناۋ ارادا جازدىم، – دەپ، ساۋساعىنداعى ۋدى كىتاپتىڭ بەتتەرىنە جاعىپ جىبەرەدى دە پاتشادان رۇقسات سۇراپ، شىعىپ كەتەدى. ءۋازىر مەن پاتشا عىلمان شىققان سوڭ كىتاپتى الىپ، جازۋدى قاراسا: «كىمدە-كىم وسى كىتاپتىڭ قاعازىن ون رەتكە دەيىن جالاسا، ول كىسىنىڭ قۋاتى ءتىپتى كەمىمەيدى»، – دەپتى.

پاتشا مەن ءۋازىر بۇعان قۋانىپ، كىتاپتىڭ جازۋىنداعى ايتقان بەتكە شەيىن قاعازدى جالايدى، ءسويتىپ، ءوز ۋىنان وزدەرى ولەدى.

سول كىتاپتا: «پاتشا قول استىنداعى حالىق تىنىش بولسىن دەسە، اركىمدى اق كوڭىل، ادەپتى قىلىپ ۇيرەتسىن!»

«پاتشا قول استىنداعى حالىق باي بولسىن دەسە، اركىمدى ەڭبەككە تاربيەلەيتىن بولسىن!

پاتشا قول استىندا زۇلىمدىقتى تىيامىن دەسە، اۋەلى ءوزى زۇلىمدىقتان تىيىلسىن! » – دەگەن ەكەن.

---