گرافيكالىق وبەكتىلەردى جانە كوركەم جازۋلاردى كىرىستىرۋ
تاقىرىبى: « گرافيكالىق وبەكتىلەردى جانە كوركەم جازۋلاردى كىرىستىرۋ»
ينفورماتيكا
سىنىبى: 6
تاقىرىبى: گرافيكالىق وبەكتىلەردى جانە كوركەم جازۋلاردى كىرىستىرۋ
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ماتىندىك قۇجاتتارعا گرافيكالىق كەسكىندى كىرىستىرۋ جايلى مالىمەتتەر بەرۋ. قۇجاتقا سۋرەتتەر ەنگىزۋ ءادىس - تاسىلدەرىن ۇيرەتۋ، كورسەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ، تانىمدىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ. قۇجاتتاردى بەزەندىرۋگە، ءارتۇرلى سۋرەتتەردى ەنگىزۋ تۇرلەرىن ءبىلۋ قاجەت.
3. تاربيەلىك: جىلدامدىققا، ساۋاتتىلىققا، ءار ساباقتا قە ساقتاۋعا، تەحنيكالىق قۇرالداردى ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس، جەكە جۇمىس، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى يگەرتۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، سۋرەتتەر، كارتوچكالار، ەلەكتروندى وقۋلىق. MS Office پروگراممالارى.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، سۋرەت، ماتەماتيكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- سالەمەتسىزدەر مە؟ سىنىپتى تۇگەندەۋ.
1. ساباقتى باستاماس بۇرىن قاۋىپسىزدىك تەحنيكا ەرەجەسىن ايتىپ شىعامىز. ءارقايسىسىڭ ءبىر ەرەجەدەن ايتىپ كەتەسىڭدەر، قايتالانباۋى ءتيىس.
2. «سەنى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن...» جاتتىعۋى
ماقساتى: قاتىسۋشىلاردىڭ جاعىمدى جاقتارىن انىقتاۋ.
جاتتىعۋ بارىسى
ءاربىر قاتىسۋشى ءوز كورشىسىنە كەلەسى سوزدەردى ايتادى: «مەن سەنى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن، سەبەبى...». بۇل سويلەمدى ادامنىڭ سىرتقى كەلبەتىنە بايلانىستى سوزبەن ەمەس، مىنەز ەرەكشەلىنە بايلانىستى سوزبەن اياقتاۋ كەرەك.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ
«تەڭىزدەگى شابۋىل» ويىنى
ا1: MS WORD قانداي پروگرامما؟
ا2: MS WORD رەداكتورىن قالاي ىسكە قوسامىز؟
ا3: جاڭا قۇجاتتى قاي مەنيۋدىڭ كومەگىمەن اشامىز؟
ا4: قۇجاتقا كەستەنى قالاي ورناتامىز؟
ب1: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ب2: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ب3: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ب4: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ۆ1: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ۆ2: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ۆ3: ءماتىندى ەنگىزگەندە ENTER پەرنەسىن قاي كەزدە باسۋ كەرەك
ۆ4: باس ءارىپ سالۋ ءۇشىن قاي پەرنەنى باسۋلى كۇيدە ۇستاپ تۇرامىز؟
گ1: باس ارىپتەر رەجيمىن قوساتىن پەرنە قالاي اتالادى؟
گ2: ينفورماتيكالىق جۇمباق
گ3: ينفورماتيكالىق جۇمباق
گ4: ينفورماتيكالىق جۇمباق
ءىىى. جاڭا تاقىرىپقا كىرىسپە
1. ماتىندىك پروسەسسور؟ – WORD
2. سەپتىك جالعاۋى؟ – تىڭ
3. اعىلشىنشا ‘’grapho’’ ءسوزىنىڭ قازاقشا، ورىسشا اۋدارماسى قانداي؟ – گرافيكا
4. سىن ەسىم تۋدىراتىن جۇرناق؟ – لىق
5. “ۆوزموجنوستي”- ءسوزىنىڭ قازاقشا اۋدارماسى قانداي؟ – مۇمكىندىكتەر
وسى سوزدەردەن «Word - تىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرى» دەگەن سويلەم بۇگىنگى تاقىرىبىمىز اشىلادى.
ءىV. جاڭا ساباق
ەندى ءبىز بۇگىنگى ساباقتا ماتىندىك قۇجاتقا گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىن ەنگىزۋ جولدارىن قاراستىرامىز.. ماتىندىك قۇجاتتا تەك ءماتىن ەنگىزىپ قانا ەمەس وعان ءارتۇرلى سۋرەتتەردى كىرىستىرىپ تە، بەزەندىرۋ ءۇشىن فيگۋرالىق ءماتىن ەنگىزىپ تە جۇمىس جاساۋعا بولادى.
گرافيكالىق كەسكىندەردى نەمەسە سۋرەتتەردى دايىن سۋرەتتەر كىتاپحاناسىنان قويۋعا نەمەسە وزدەرىڭ بىلەتىن گرافيكتىك رەداكتورلاردا دايىنداپ الىپ، ونى ماتىندىك قۇجاتتارىڭا كىرىستىرۋگە دە بولادى.
دايىن سۋرەت قورىنان سۋرەت كىرىستىرۋ جولدارى:
1. ءماتىننىڭ سۋرەت كىرىستىرەتىن جەرىنە كۋرسوردى ورنالاستىراسىڭدار.
2. ۆستاۆكا - ريسۋنوك - كارتينكي كومانداسىن ورىندايسىڭدار.
3. كوللەكسيا كارتينوك كومانداسىن ورىندايسىڭدار.
4. يزبراننوە تەرەزەسى اشىلادى.
5. تەرەزەنىڭ سول جاق بولىگىنەن كوللەكسيي Microsoft OFFICE بەتىن اشاسىڭدار.
6. سۋرەتتەرى بار بولىمدەردىڭ ىشىنەن قاجەتتى ءبولىمدى تاڭداپ، وڭ جاق بولىكتەن قاجەتتى سۋرەتتىڭ جانىنداعى سترەلكا باتىرمانىڭ ۇستىندە ماۋس باتىرماسىن شەرتەسىڭدەر.
7. شىققان ديناميكالىق مەنيۋدەن كوپيروۆات باتىرماسىن شەرتەسىڭدەر.
8. تەرەزەنى جاۋىپ، سۋرەت ەنگىزەتىن جەرگە كۋرسوردى قويىپ، پراۆكا - ۆستاۆيت كومانداسىن ورىندايسىڭدار.
9. سوندا سۋرەت ماتىنگە كىرىستىرىلەدى.
10. سۋرەتتىڭ ولشەمى ۇناماسا ونى كىشىرەيتۋگە نەمەسە ۇلكەيتۋگە بولادى. ول ءۇشىن سۋرەتتىڭ ۇستىندە ماۋستىڭ سول جاق باتىرماسىن ءبىر رەت شەرتىڭدەر. سۋرەتتىڭ جاقتاۋلارىندا سەگىز ءتورتبۇرىش پايدا بولادى. سول ءتورتبۇرىشتاردىڭ ۇستىنە ماۋس نۇسقاعىشىن اپارساڭدار ەكى جاققا باعىتتالعان سترەلكا پايدا بولادى. سول سترەلكا باعىتىمەن سۋرەتتىڭ ولشەمىن ماۋستىڭ سول جاق باتىرماسىن باسۋلى كۇيدە ۇستاپ سوزىپ وزگەرتۋگە بولادى.
11. سۋرەتتىڭ ولشەمىن وزگەرتكەن سوڭ ونىڭ ۇستىندە ماۋستىڭ سول جاق باتىرماسىن شەرتىپ، فورمات ريسۋنكا كومانداسىن ورىنداڭدار. فورمات ريسۋنكا تەرەزەسىندە پولوجەنيە قوسىمشاسىندا شەرتىڭدەر دە، پوۆەرح تەكستا وپسياسىنىڭ جالاۋشاسىن الىپ تاستاڭدار. وك - ءدى باسىڭدار. ەندى سۋرەتتەرىڭدى قالاعان جەرلەرىڭە اپارىپ قويۋعا بولادى.
12. كىرىستىرگەن سۋرەت ءماتىننىڭ وڭ جاق نەمەس سول جاق شەتىندە ورنالاسۋى ءۇشىن، وبتەكانيە قوسىمشاسىن تاڭداۋ كەرەك. ودان كەيىن قاجەتتى جاعدايدى تاڭداپ وك - ءدى باسۋ كەرەك.
فيگۋرالىق ءماتىن كىرىستىرۋ.
ەگەر ءماتىننىڭ تاقىرىبىن نەمەسە ءماتىن ىشىندە كەزدەسەتىن ەرەكشە سوزدەردى ادەمىلەپ جازۋ كەرەك بولسا، وندا فيگۋرالىق ءماتىن ەنگىزۋگە بولادى.
ول ءۇشىن:
1. مەڭزەردى فيگۋرالىق ءماتىن ورنالاساتىن جەرگە قويىپ، ۆستاۆكا - ريسۋنوك - وبەكت WORDART كومانداسىن ورىنداۋ كەرەك.
2. كوللەكسيا WORDART تەرەزەسىندە ۇناعان ءقارىپ ءستيلىن شەرتىپ، وك - ءدى باسىڭدار.
3. يزمەنەنيە تەكستا WORDART تەرەزەسى پايدا بولادى. ونداعى تەكست نادپيسي ورىسىنە وزدەرىڭنىڭ ماتىندەرىڭدى ەنگىزىڭدەر دە، وك - ءدى باسىڭدار.
4. ماۋسپەن فيگۋرالىق جازبانى ورناتىڭدار.
ينفورماتيكا
سىنىبى: 6
تاقىرىبى: گرافيكالىق وبەكتىلەردى جانە كوركەم جازۋلاردى كىرىستىرۋ
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ماتىندىك قۇجاتتارعا گرافيكالىق كەسكىندى كىرىستىرۋ جايلى مالىمەتتەر بەرۋ. قۇجاتقا سۋرەتتەر ەنگىزۋ ءادىس - تاسىلدەرىن ۇيرەتۋ، كورسەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ، تانىمدىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ. قۇجاتتاردى بەزەندىرۋگە، ءارتۇرلى سۋرەتتەردى ەنگىزۋ تۇرلەرىن ءبىلۋ قاجەت.
3. تاربيەلىك: جىلدامدىققا، ساۋاتتىلىققا، ءار ساباقتا قە ساقتاۋعا، تەحنيكالىق قۇرالداردى ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس، جەكە جۇمىس، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى يگەرتۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، سۋرەتتەر، كارتوچكالار، ەلەكتروندى وقۋلىق. MS Office پروگراممالارى.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، سۋرەت، ماتەماتيكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- سالەمەتسىزدەر مە؟ سىنىپتى تۇگەندەۋ.
1. ساباقتى باستاماس بۇرىن قاۋىپسىزدىك تەحنيكا ەرەجەسىن ايتىپ شىعامىز. ءارقايسىسىڭ ءبىر ەرەجەدەن ايتىپ كەتەسىڭدەر، قايتالانباۋى ءتيىس.
2. «سەنى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن...» جاتتىعۋى
ماقساتى: قاتىسۋشىلاردىڭ جاعىمدى جاقتارىن انىقتاۋ.
جاتتىعۋ بارىسى
ءاربىر قاتىسۋشى ءوز كورشىسىنە كەلەسى سوزدەردى ايتادى: «مەن سەنى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن، سەبەبى...». بۇل سويلەمدى ادامنىڭ سىرتقى كەلبەتىنە بايلانىستى سوزبەن ەمەس، مىنەز ەرەكشەلىنە بايلانىستى سوزبەن اياقتاۋ كەرەك.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ
«تەڭىزدەگى شابۋىل» ويىنى
ا1: MS WORD قانداي پروگرامما؟
ا2: MS WORD رەداكتورىن قالاي ىسكە قوسامىز؟
ا3: جاڭا قۇجاتتى قاي مەنيۋدىڭ كومەگىمەن اشامىز؟
ا4: قۇجاتقا كەستەنى قالاي ورناتامىز؟
ب1: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ب2: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ب3: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ب4: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ۆ1: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ۆ2: باتىرماسىنىڭ قىزمەتى؟
ۆ3: ءماتىندى ەنگىزگەندە ENTER پەرنەسىن قاي كەزدە باسۋ كەرەك
ۆ4: باس ءارىپ سالۋ ءۇشىن قاي پەرنەنى باسۋلى كۇيدە ۇستاپ تۇرامىز؟
گ1: باس ارىپتەر رەجيمىن قوساتىن پەرنە قالاي اتالادى؟
گ2: ينفورماتيكالىق جۇمباق
گ3: ينفورماتيكالىق جۇمباق
گ4: ينفورماتيكالىق جۇمباق
ءىىى. جاڭا تاقىرىپقا كىرىسپە
1. ماتىندىك پروسەسسور؟ – WORD
2. سەپتىك جالعاۋى؟ – تىڭ
3. اعىلشىنشا ‘’grapho’’ ءسوزىنىڭ قازاقشا، ورىسشا اۋدارماسى قانداي؟ – گرافيكا
4. سىن ەسىم تۋدىراتىن جۇرناق؟ – لىق
5. “ۆوزموجنوستي”- ءسوزىنىڭ قازاقشا اۋدارماسى قانداي؟ – مۇمكىندىكتەر
وسى سوزدەردەن «Word - تىڭ گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرى» دەگەن سويلەم بۇگىنگى تاقىرىبىمىز اشىلادى.
ءىV. جاڭا ساباق
ەندى ءبىز بۇگىنگى ساباقتا ماتىندىك قۇجاتقا گرافيكالىق مۇمكىندىكتەرىن ەنگىزۋ جولدارىن قاراستىرامىز.. ماتىندىك قۇجاتتا تەك ءماتىن ەنگىزىپ قانا ەمەس وعان ءارتۇرلى سۋرەتتەردى كىرىستىرىپ تە، بەزەندىرۋ ءۇشىن فيگۋرالىق ءماتىن ەنگىزىپ تە جۇمىس جاساۋعا بولادى.
گرافيكالىق كەسكىندەردى نەمەسە سۋرەتتەردى دايىن سۋرەتتەر كىتاپحاناسىنان قويۋعا نەمەسە وزدەرىڭ بىلەتىن گرافيكتىك رەداكتورلاردا دايىنداپ الىپ، ونى ماتىندىك قۇجاتتارىڭا كىرىستىرۋگە دە بولادى.
دايىن سۋرەت قورىنان سۋرەت كىرىستىرۋ جولدارى:
1. ءماتىننىڭ سۋرەت كىرىستىرەتىن جەرىنە كۋرسوردى ورنالاستىراسىڭدار.
2. ۆستاۆكا - ريسۋنوك - كارتينكي كومانداسىن ورىندايسىڭدار.
3. كوللەكسيا كارتينوك كومانداسىن ورىندايسىڭدار.
4. يزبراننوە تەرەزەسى اشىلادى.
5. تەرەزەنىڭ سول جاق بولىگىنەن كوللەكسيي Microsoft OFFICE بەتىن اشاسىڭدار.
6. سۋرەتتەرى بار بولىمدەردىڭ ىشىنەن قاجەتتى ءبولىمدى تاڭداپ، وڭ جاق بولىكتەن قاجەتتى سۋرەتتىڭ جانىنداعى سترەلكا باتىرمانىڭ ۇستىندە ماۋس باتىرماسىن شەرتەسىڭدەر.
7. شىققان ديناميكالىق مەنيۋدەن كوپيروۆات باتىرماسىن شەرتەسىڭدەر.
8. تەرەزەنى جاۋىپ، سۋرەت ەنگىزەتىن جەرگە كۋرسوردى قويىپ، پراۆكا - ۆستاۆيت كومانداسىن ورىندايسىڭدار.
9. سوندا سۋرەت ماتىنگە كىرىستىرىلەدى.
10. سۋرەتتىڭ ولشەمى ۇناماسا ونى كىشىرەيتۋگە نەمەسە ۇلكەيتۋگە بولادى. ول ءۇشىن سۋرەتتىڭ ۇستىندە ماۋستىڭ سول جاق باتىرماسىن ءبىر رەت شەرتىڭدەر. سۋرەتتىڭ جاقتاۋلارىندا سەگىز ءتورتبۇرىش پايدا بولادى. سول ءتورتبۇرىشتاردىڭ ۇستىنە ماۋس نۇسقاعىشىن اپارساڭدار ەكى جاققا باعىتتالعان سترەلكا پايدا بولادى. سول سترەلكا باعىتىمەن سۋرەتتىڭ ولشەمىن ماۋستىڭ سول جاق باتىرماسىن باسۋلى كۇيدە ۇستاپ سوزىپ وزگەرتۋگە بولادى.
11. سۋرەتتىڭ ولشەمىن وزگەرتكەن سوڭ ونىڭ ۇستىندە ماۋستىڭ سول جاق باتىرماسىن شەرتىپ، فورمات ريسۋنكا كومانداسىن ورىنداڭدار. فورمات ريسۋنكا تەرەزەسىندە پولوجەنيە قوسىمشاسىندا شەرتىڭدەر دە، پوۆەرح تەكستا وپسياسىنىڭ جالاۋشاسىن الىپ تاستاڭدار. وك - ءدى باسىڭدار. ەندى سۋرەتتەرىڭدى قالاعان جەرلەرىڭە اپارىپ قويۋعا بولادى.
12. كىرىستىرگەن سۋرەت ءماتىننىڭ وڭ جاق نەمەس سول جاق شەتىندە ورنالاسۋى ءۇشىن، وبتەكانيە قوسىمشاسىن تاڭداۋ كەرەك. ودان كەيىن قاجەتتى جاعدايدى تاڭداپ وك - ءدى باسۋ كەرەك.
فيگۋرالىق ءماتىن كىرىستىرۋ.
ەگەر ءماتىننىڭ تاقىرىبىن نەمەسە ءماتىن ىشىندە كەزدەسەتىن ەرەكشە سوزدەردى ادەمىلەپ جازۋ كەرەك بولسا، وندا فيگۋرالىق ءماتىن ەنگىزۋگە بولادى.
ول ءۇشىن:
1. مەڭزەردى فيگۋرالىق ءماتىن ورنالاساتىن جەرگە قويىپ، ۆستاۆكا - ريسۋنوك - وبەكت WORDART كومانداسىن ورىنداۋ كەرەك.
2. كوللەكسيا WORDART تەرەزەسىندە ۇناعان ءقارىپ ءستيلىن شەرتىپ، وك - ءدى باسىڭدار.
3. يزمەنەنيە تەكستا WORDART تەرەزەسى پايدا بولادى. ونداعى تەكست نادپيسي ورىسىنە وزدەرىڭنىڭ ماتىندەرىڭدى ەنگىزىڭدەر دە، وك - ءدى باسىڭدار.
4. ماۋسپەن فيگۋرالىق جازبانى ورناتىڭدار.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «جول تاپتىم بار حالىقتىڭ جۇرەگىنە...»
