جاسىل شىرشا قاسىندا
اينالا تىپ - تىنىش. بەزەندىرىلگەن ادەمى شىرشا. شىرشا تۇبىندە ايۋ ۇيىقتاپ جاتادى. زالعا اققالا اندەتىپ كىرەدى.
اققالا:
قار جاۋعاندا توپ بالا،
سوقتى كەلىپ اققالا.
مۇرنىم – ءسابىز، ءۇپ - ۇشكىر.
كوزىم – كومىر، قاپ - قارا.
كونە شەلەك باسىمدا،
سىپىرعىشىم قولىمدا.
مەن وسىنداي اققالا.
سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار؟ قانداي ادەمىسىڭدەر؟ قانداي سۇيكىمدىسىڭدەر؟ بالالار، جاڭا جىل مەرەكەسىنە دايىنسىڭدار ما؟ ەندەشە بارلىعىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ، شەڭبەر قۇرىپ «اقشاقار» ءانىن ايتايىق!
ءان «اقشاقار»
- شىرشامىز قانداي اسەم؟ (اققالا شىرشانى اينالىپ ءجۇرىپ، شالىنىپ قالادى) ال، مىناۋ جاتقان نە؟ (جاتقان ايۋدى تاياقپەن تۇرتەدى).
ايۋ: - بۇل كىم مەنىڭ مازامدى العان؟ مەنى نەگە وياتتىڭدار؟ قىستا كۇن سۋىتقاندا مەن ۇيىقتاعاندى جاقسى كورەم. سەندەر نەگە جينالىپ العانسىڭدار؟ نەگە ادەمى كيىنىپ العانسىڭدار؟ بۇگىن قانداي مەيرام؟
اققالا:
دالامىزعا، قالامىزعا،
جاڭا جىل كىرىپ كەلەدى.
قارتىڭىزعا، بالاڭىزعا،
جالىندى سالەم بەرەدى.
جاڭا جىلدى ءبىز تويلاپ،
شاتتانامىز ءبارىمىز.
ولەڭ دە ءازىر، ءان دە ءازىر،
ويىن دا ءازىر - ءبارى ءازىر.
كەل، ايۋجان، بىزدەرگە،
مەرەكەنى تويلاتىپ،
بي بيلەيىك، ءان سالىپ.
ايۋ:
جاڭا جىلدىڭ الدىندا
تويدى ەسكە الايىن.
ۇيقىمدى اشىپ سەرگىدىم،
ۇيىقتامايمىن مەن بۇگىن!
جىلدى قارسى الايىق،
بي بيلەپ، ءان سالايىق.
اققالا: - بالالار، ەندەشە ايۋعا «قونجىق» ءانىن ايتىپ بەرەيىك.
ءان «قونجىق»
ورتاعا قىزىل تەلپەك جۇگىرىپ كىرەدى.
قىزىل تەلپەك: - كومەكتەسىڭدەرشى؟ قۇتقارىڭدارشى؟
اققالا: - قىزىل تەلپەك، ساعان نە بولدى؟
قىزىل تەلپەك: - مەن سەندەردى جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاۋعا كەلە جاتىر ەدىم، قاسقىر جولىعىپ، سودان قاشىپ كەلەمىن. كومەكتەسەسىڭدەر مە، ماعان؟
اققالا: - بالالار، قىزىل تەلپەككە كومەكتەسەمىز بە؟
(زالعا القىنىپ قاسقىر كىرەدى)
اققالا: - اۋ، سالەمەتسىڭ بە، سەرىم، قايدان ءجۇرسىڭ، القىنىپ؟ جاڭا جىلىن قۇتتى بولسىن!
قاسقىر: - قۇتتى بولسا، قۇتتى بولسىن، ايتەۋىر ەتتى بولسىن.
اققالا: - قاسەكە، بىردەمەدەن ايىرىلعانداي كوزىڭىز الاق - جۇلاق ەتەدى عوي؟
قاسقىر: - الگىندە عانا قىزىل تەلپەكتەن ايىرىلىپ قالدىم.
ايۋ: - قىزىل تەلپەك سەنەن قورىققان عوي.
اققالا: - قاسەكە، بۇگىن مەيرام، بۇگىن توي.
قۋلىق - سۇمدىقتى قوي.
وداندا مەرەكەنى بىزبەن بىرگە تويلا.
قاسقىر: - وندا مەنىڭ كوڭىل - كۇيىمدى كوتەرىڭدەر.
اققالا: - بالالار، ءبىز قىزىل تەلپەككە كومەكتەسىپ بي بيلەپ بەرەيىك.
بي «قۋانامىز ءبىز قالاي؟»
قاسقىر: - بالالار، نە دەگەن اسەم اۋەن، كوڭىلدى بي، ءتىپتى مەندە بيلەپ كەتىپپىن. ءبىراق، مەن سەندەرمەن ويناعىم كەلەدى. جەڭسەڭدەر قىزىل تەلپەكتى بوساتامىن، جەڭىلسەڭدەر، ورمانعا الىپ كەتەمىن.
اققالا: - بالالار، قاسقىرمەن بىرگە وينايمىز با؟
اققالا:
قار جاۋعاندا توپ بالا،
سوقتى كەلىپ اققالا.
مۇرنىم – ءسابىز، ءۇپ - ۇشكىر.
كوزىم – كومىر، قاپ - قارا.
كونە شەلەك باسىمدا،
سىپىرعىشىم قولىمدا.
مەن وسىنداي اققالا.
سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار؟ قانداي ادەمىسىڭدەر؟ قانداي سۇيكىمدىسىڭدەر؟ بالالار، جاڭا جىل مەرەكەسىنە دايىنسىڭدار ما؟ ەندەشە بارلىعىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ، شەڭبەر قۇرىپ «اقشاقار» ءانىن ايتايىق!
ءان «اقشاقار»
- شىرشامىز قانداي اسەم؟ (اققالا شىرشانى اينالىپ ءجۇرىپ، شالىنىپ قالادى) ال، مىناۋ جاتقان نە؟ (جاتقان ايۋدى تاياقپەن تۇرتەدى).
ايۋ: - بۇل كىم مەنىڭ مازامدى العان؟ مەنى نەگە وياتتىڭدار؟ قىستا كۇن سۋىتقاندا مەن ۇيىقتاعاندى جاقسى كورەم. سەندەر نەگە جينالىپ العانسىڭدار؟ نەگە ادەمى كيىنىپ العانسىڭدار؟ بۇگىن قانداي مەيرام؟
اققالا:
دالامىزعا، قالامىزعا،
جاڭا جىل كىرىپ كەلەدى.
قارتىڭىزعا، بالاڭىزعا،
جالىندى سالەم بەرەدى.
جاڭا جىلدى ءبىز تويلاپ،
شاتتانامىز ءبارىمىز.
ولەڭ دە ءازىر، ءان دە ءازىر،
ويىن دا ءازىر - ءبارى ءازىر.
كەل، ايۋجان، بىزدەرگە،
مەرەكەنى تويلاتىپ،
بي بيلەيىك، ءان سالىپ.
ايۋ:
جاڭا جىلدىڭ الدىندا
تويدى ەسكە الايىن.
ۇيقىمدى اشىپ سەرگىدىم،
ۇيىقتامايمىن مەن بۇگىن!
جىلدى قارسى الايىق،
بي بيلەپ، ءان سالايىق.
اققالا: - بالالار، ەندەشە ايۋعا «قونجىق» ءانىن ايتىپ بەرەيىك.
ءان «قونجىق»
ورتاعا قىزىل تەلپەك جۇگىرىپ كىرەدى.
قىزىل تەلپەك: - كومەكتەسىڭدەرشى؟ قۇتقارىڭدارشى؟
اققالا: - قىزىل تەلپەك، ساعان نە بولدى؟
قىزىل تەلپەك: - مەن سەندەردى جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاۋعا كەلە جاتىر ەدىم، قاسقىر جولىعىپ، سودان قاشىپ كەلەمىن. كومەكتەسەسىڭدەر مە، ماعان؟
اققالا: - بالالار، قىزىل تەلپەككە كومەكتەسەمىز بە؟
(زالعا القىنىپ قاسقىر كىرەدى)
اققالا: - اۋ، سالەمەتسىڭ بە، سەرىم، قايدان ءجۇرسىڭ، القىنىپ؟ جاڭا جىلىن قۇتتى بولسىن!
قاسقىر: - قۇتتى بولسا، قۇتتى بولسىن، ايتەۋىر ەتتى بولسىن.
اققالا: - قاسەكە، بىردەمەدەن ايىرىلعانداي كوزىڭىز الاق - جۇلاق ەتەدى عوي؟
قاسقىر: - الگىندە عانا قىزىل تەلپەكتەن ايىرىلىپ قالدىم.
ايۋ: - قىزىل تەلپەك سەنەن قورىققان عوي.
اققالا: - قاسەكە، بۇگىن مەيرام، بۇگىن توي.
قۋلىق - سۇمدىقتى قوي.
وداندا مەرەكەنى بىزبەن بىرگە تويلا.
قاسقىر: - وندا مەنىڭ كوڭىل - كۇيىمدى كوتەرىڭدەر.
اققالا: - بالالار، ءبىز قىزىل تەلپەككە كومەكتەسىپ بي بيلەپ بەرەيىك.
بي «قۋانامىز ءبىز قالاي؟»
قاسقىر: - بالالار، نە دەگەن اسەم اۋەن، كوڭىلدى بي، ءتىپتى مەندە بيلەپ كەتىپپىن. ءبىراق، مەن سەندەرمەن ويناعىم كەلەدى. جەڭسەڭدەر قىزىل تەلپەكتى بوساتامىن، جەڭىلسەڭدەر، ورمانعا الىپ كەتەمىن.
اققالا: - بالالار، قاسقىرمەن بىرگە وينايمىز با؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تۇقىمقۋالاۋشىلىق پەن وزگەرگىشتىكتىڭ نەگىزگى زاڭدىلىقتارى. (پرەزەنتاسياسىمەن)
-
باعىتى: تاريح، ەتنومادەنيەتتانۋ
