جاسىرىنباق
القاراكوك اسپاننىڭ اياسىنا قونىس تەپكەن قاراكوز اۋىلىنىڭ قيىر بەتىندەگى قالىڭ اعاشتى باقتىڭ ىشىنە بەس-التى بالا الگىندە عانا جينالعان ەدى. ءتۇس قايتا تابىن الدىنان شىعاتىن ادەتىمەن ولار بۇل جەرگە باس قوسادى.
باقتىڭ قۇبىلا بەتىندە جان-جاعىن قۇراق كومكەرىپ، مولدىرلىگىنەن ءتۇبى كورىنگەن، ۇيرەككول جاتىر. قاراكوزدىڭ سۋى سىلدىراي اعىپ، وسى ءبىر ويپاڭعا قۇيىلىپ، كولگە اينالادى دا، ارناسىنان اسقانى جارقاباقتى توعانعا ءتۇسىپ، كەر دالانى ارالاپ، جايىلما الابىنا قاراي جول شەگەدى. ۇيرەككولدىڭ سۋىنىڭ ءمولدىر بولۋى دا سوندىقتان شىعار. كولدىڭ جاعاسى تاياز بولعانمەن، ورتاسى تۇيە بويلاماس تەرەڭ. ءبىراق بالالار ءۇشىن بۇل تەرەڭدىك بارساكەلمەس ەمەس. تەسىلگەن اۆتوماشينا ىشەكتەرىن بۇتىندەپ، ۇرلەپ الىپ، ءجۇزىپ، جارىسىپ جاتقانى. ول كولىكتەرىن دە ۇيلەرىنە الىپ قايتپايدى.سەبەبى ۇيرەككول ولاردىڭ مەنشىگى. ەشكىم ۇرلامايدى. اۋەلى جاعالىققا كادىمگىدەي بايلاپ كەتىپ، «قايىعىمىز» دەپ ماقتاناتىنىن قايتەرسىڭ.
بۇگىندە قابانباي باتىر كوشەسى مەن جىبەك جولى كوشەسىنىڭ بالالارى ۋاقىتىندا كەلدى. سۋعا شومىلىپ، ءبىراز ۋاقىت «سۇڭگۋىر» ويىنىن وينادى. مۇندايدا ەپتىلىگىن تانىتىپ، جاقسى سۇنگيتىندەردىڭ مەرەيى ۇستەم. اسقار دەگەن بالاعا باسقالارى سۇڭگىپ قاشىپ، ۇستاتپاي، ءبىراز اۋرە-سارساڭعا سالدى. ىزالانعان ول جاعاعا شىعىپ:
— وينامايمىن، — دەدى اۋزىن بۇرتيتىپ. اسقاردىڭ اعاسى اسكەري ۇشقىش. اۋعانستان جەرىندە دە بولىپ، تالاي ەرلىك كورسەتكەن. ءالتاي اعاسى بەلگىلى سپورتشى. رەسپۋبليكادا كۇرەستەن جەڭىمپاز اتانىپ، سوناۋ ماسكەۋىڭە بىرنەشە رەت بارىپ قايتقان. ايبەك اعاسى دا وڭاي شاعىلاتىن جاڭعاق ەمەس. سەگىزىنشى كلاستا وقىسا دا ۆولەيبولدان قۇراما كوماندانىڭ كاپيتانى. بەسىنشى كلاستا وقيتىن اعاسى مۇحيت تا كۇي تارتقاندا الدىنا جان سالمايدى، ەلدى اۋزىنا قاراتادى. كەنجەسى وسى اسقار عانا سولبىرلاۋ. بويى دا كىشكەنتاي. ءوزى نازىك. بالالار ونىڭ اعالارىن سىيلاعاننان با، كىم ءبىلسىن، اسقار دەگەن دە جانى بولەك. ادەيى اشۋلاندىرعانمەن، جەمە-جەمگە كەلگەندە وعان بوبەكتەي قالادى. كومەكتەسۋگە دايىن تۇرادى.
— اسقاردىڭ ويناعىسى كەلمەيدى. ءجۇزىپ جارىسايىق، — دەدى شالقار.
— ءبارىڭ مەنەن جاقسى جۇزەسىڭدەر، — دەدى وكپەلەپ كەلىسپەگەن اسقار.
— رەزينا ىشەكپەن ارعى جاعاعا دەيىن كۇش سىناسايىق، — دەدى اداي.
— ول دا بولمايدى. سەندەردىڭ كولىكتەرىڭ مەنىكىنەن ۇلكەن. تاعى دا ارتقا تاستاپ كەتكىلەرىڭ كەلەدى عوي.
— جاسىرىنباق، ايتپەسە ون ەكى تاياق وينايىق، — دەدى مەيرام. بۇل جولى اسقار ۇندەمەدى.
— مىنە، دۇرىس، كانە، ون ەكى تاياق جينايىق. باققا بارايىق، — دەستى. ءۇش-تورت بالا توپتان ءبولىنىپ، قارماق سالۋعا بەت تۇزەدى.
— اسقار تاعى دا كۇزەتشى بولارى انىق، — دەدى مەيرام كەكەتىپ.
— ونى كورەمىز، — دەدى ىزالانعان اسقار.
قالىڭ اعاشتىڭ ىشىنە توپتاسا كىرگەن ولار اپ-ساتتە الاڭعا جينالدى دا ويىن باستالىپ كەتتى.
ءبىر دەگەنىم بىلەۋ،
ەكى دەگەنىم ەگەۋ،
ءۇش دەگەنىم ۇسكى،
ءتورت دەگەنىم توسەك،
بەس دەگەنىم بەسىك،
التى دەگەنىم اسىق،
جەتى دەگەنىم جەلكە،
سەگىز دەگەنىم سەركە،
توعىز دەگەنىم تورقا،
ون دەگەنىم ويماق،
ون ءبىر قارا جۇمباق، — دەپ ەلدوس ساناي جونەلگەن ەدى، قاس قىلعانداي ەڭ سوڭىندا كۇزەتشىلىككە مەيرام قالىپ قويدى. ون ەكى تاياق ءبىر قىزىق ويىن. كىشىگىرىم كەسەكتىڭ ۇستىنە ۇزىنىراق تاياقشا قويىپ، ءبىر جاعىنا ون ەكى قىسقا تاياقتاردى جيناپ، ەكىنشى باسىن بوس قالتىرادى. ويىن باستالعان كەزدە بالالاردىڭ ءبىرى كولدەنەڭ تاياقتىڭ بوس باسىن باسىپ قالادى دا، تاياقشالار جان-جاققا ۇشىپ كەتەدى. كۇزەتشى شاشىلعان تاياقتاردى جيناپ، بۇرىنعى قالپىنا كەلگەنشە، بالالار جاسىرىنىپ ۇلگىرەدى. كۇزەتشى ەندى ولاردى ىزدەۋگە كىرىسەدى. ەگەر كورىپ قالسا، تاياقشالار تۇرعان كومبەگە بايقاپ ۇلگىرگەن بالانىڭ ەسىمىن ايتىپ جۇگىرۋى كەرەك. وسىلاي بار جاسىرىنۋشىلاردى ىزدەپ تاپقان سوڭ، سوڭعى بالا كۇزەتشى اتانادى. تاياقشالار تاعى دا جان-جاققا ۇشادى دا، ويىن ارى قاراي جالعاسادى. ال ەگەر بالالاردىڭ ءبارىن ىزدەپ تاپقانشا جاسىرىنعان بالالاردىڭ ىشىنەن ءبىرى كۇزەتشىدەن بۇرىن كومبەگە جەتىپ، تاياقتاردى شاشىپ كەتسە، كۇزەتشى قايتادان كۇزەتكە كىرىسەدى.
تاياقتاردى باپپەن جيناپ، ەكى قولىن بىر-بىرىنە ۇيكەگەن مەيرام قۇس اڭدىعان اڭشىداي كوزىن قولىمەن كولەگەيلەپ، جان-جاعىنا ءبىر قاراپ الدى. بۇل ساتتە بالالار كۇزەتشىنى قاپى قالدىرۋدى ويلاپ، جان-جاقتان كومبەگە كوزىن تىگىپ جاتتى. تەك بايقالماعان اسقار عانا ەدى. تولىقشا كەلگەن ەلدوس ارىقتان اتتاي بەرىپ، جوتاسى كورىنىپ قالدى. — ەلدوس، بەرى شىق. تفۋ، — دەپ مەيرام العاشقى ولجاسىن سۇق قولىمەن كورسەتىپ. مەيرامنىڭ سوزىنەن سوڭ ەلدوس ءشوپ اراسىنان شىعىپ كۇزەتشىگە جاقىنداپ كەلدى.
— ءاۋ، بالالار. مەنى قۇتقارىڭدار. مىنا دوستارىڭ قولعا ءتۇسىپ قالدى، — دەپ داۋىستادى. مەيرام كومبەدەن الىستاڭقىراي بارىپ، جاسىرىنعانداردى تابۋعا ارەكەت جاسادى. كۇزەتشى ءۇشىن ەڭ قيىن ءسات تە وسى. قالت جىبەرسە، تاعى دا تاياق جيناپ، كۇزەتشىلىككە كىرىسەدى.
— انە، اداي، — دەدى كومبەگە زىر جۇگىرىپ كەلىپ تۇكىرگەن مەيرام.
— اعاشتىڭ باسىندا وتىرسىڭ. اداي امالسىزدان كومبەگە جاقىنداپ كەلدى.
— بالالار، مەن ۇيرەك دەگەندە كومبەگە قاراي جۇگىرىڭدەر. ۇيا دەگەندە بىلق ەتپەي جاتىڭدار، — دەدى اداي جان-جاعىنا داۋىستاپ. ءالى دە جاسىرىنىپ جاتقان ءۇش بالا بار.
مەيرام كومبەدەن ۇزاي باستاسا اداي:
— دايىندال، ۇيرەك، — دەپ داۋىستادى. بۇل ءسات مەيرام كومبەگە قاراي جۇگىرەدى. قۋ جانىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ الەك. قولعا تۇسكەن ەكى بالا مەيرامدى مازاقتاپ كۇلە باستادى. كومبەدەن ەكى-ۇش قادام جەردە تراكتوردىڭ ەسكى مايقۇيعىش باگى جاتاتىن. الدە كىم جان-جاعىن كەستىرىپ كاكۇر-شۇكىر تارتاتىن شانا جاساپتى. ءبىر ساتتە مەيرام توڭكەرىلىپ جاتقان باكتىڭ ۇستىنە شىعىپ جان-جاعىن قاراۋىلداي باستادى. جىبىر ەتكەن ەشكىم جوق.
— مەكە، — دەدى ەلدوس شيقىلداي كۇلىپ.
— تايىم ورىستەن قايتاتىن بولىپ قالدى.
— ءالى ەرتە ەمەس پە، — دەدى دۇڭك ەتكەن مەيرام.
— دەگەنىمەن كۇزەتشى ۋاقىتتى سوزباۋ كەرەك، — دەدى اداي ەلدوستى قوستاپ.
ءبىر كەزدە نامىسىنا تيگەن، مەيرام ەندى كومبەدەن ۇزاپ شىعا باستادى. العاشقىدا ەسىك پەن توردەي جەردە بۇقپانتايلاپ جاتقان بالانىڭ بەت-جۇزىن كورە الماي، كىم ەكەنىن اجىراتا الماي كومبەگە قايتىپ ورالدى.
ادەتتە جاسىرىنۋشى بالانىڭ ءاتى-جونىن دۇرىس ايتپاسا، كۇزەتشىنىڭ قايتادان كۇزەتشى اتانادى. ويىن ءتارتىبى. اقىرى مەيرام جاسىرىنعان بالاعا قايتا جاقىنداپ كەلدى.
— ءاي، باتىر اكەسى، سەن كىمسىڭ ەي، — دەدى مەيرام جىرق-جىرق كۇلىپ. جاسىرىنعان قوس بالانىڭ دا كويلەگى اق. اتىنان شاتىسىن كەتۋى وپ-وڭاي.
— ءاي، بالا. ۇندەمەسەڭ ءۇن شىق، ۇيرەككولگە تۇنشىق، — دەدى مەيرام ساقىلداي كۇلىپ. سويتكەنشە جوتاسى كورىنىپ جاتقان بالانىڭ بۇكىل دەنەسى سەلكىلدەي باستادى. مەيرام جاسىرىنۋشىنىڭ قىستىعىپ كۇلىپ جاتقانىن انىق بايقادى.
— قىتىق، قىتىق. كۇلە عوي، بالاقان، — دەدى مەيرام. سويتكەنشە شالقاردىڭ قارقىلداي كۇلگەنى ەستىلدى. مەيرامعا دا كەرەگى سول ەدى، كومبەگە قاراي ۇشىپ جونەلدى. — شالقار شىعا عوي. وزىنەن-وزى كۇلگەن تاڭقار قارا قالىڭ ميانىڭ ىشىنەن شىعىپ كەلە جاتتى.
— ەندى ەكەۋىڭ قالدىڭ. تۇتقىنعا تۇسكەن ۇشەۋمىز، قۇتقارۋلارىڭ كەرەك. ۇيا، — دەدى اداي داۋىستاپ. مەيرام ون ەكى اعاش جاتقان بەلدەۋ تاياقتى دۇرىستاپ قويىپ، ىزدەۋگە اتتاندى. اسقار مەن ايدوستىڭ قايدا تىعىلعانى بەيمالىم. ۋاقىت ءوتىپ بارادى. كۇن ەڭكەيە باستادى. ىستىق لەبى قايتار ەمەس.
— اسقار تاعى دا كۇزەتشى بوپ جۇرمەسىن، — دەدى مەيرام ىرجيا كۇلىپ. ءسويتتى دە تراكتور باگىنىڭ ۇستىنە شىعىپ، اۋىق-اۋىق سەكىرىپ، جان-جاعىنا بۇرىلا كوز سالدى. كەنەت قۇبىلا بەتتەگى قاراسورانىڭ ءتۇبىنىڭ قوزعالعانىن بايقاپ قالسا كەرەك، جۇگىرە باسىپ، كومبەدەن ۇزاي، سولاي قاراي جۇگىردى.
— ۇيرەك، — دەدى ەلدوس داۋىستاپ مەيرامنىڭ كوڭىلىن اۋدارماق نيەت تانىتىپ. ءبىراق كۇزەتشى العان بەتىنەن تايماي، قاراسوراعا قاراي جاقىنداي ءتۇستى.
— ءاي، جاتقان بالا كىم بولساڭ دا جەكپە-جەككە شىق بەرى! قازاقتىڭ اتاقتى باتىرى مەيرام سەنى شايقاسقا شاقىرىپ تۇر، — دەدى قۋاقىلانا داۋىستاپ. انشەيىندە ءازىلقوي، ءتىلى ءمىردىڭ وعىنداي مەيرامنىڭ مۇندايدا جانىپ تۇسەتىن شاعى.
— اراشا، اراشا. اراشاعا كونبەسەڭ، كورسەتەمىن تاماشا. قاراسورا ءتۇبى جىبىرلاي باستادى.
— باسە، باتىر دەگەن جانكەشتى بولۋشى ەدى. نامىس قايدا، نامىس. شىعا عوي. كىرەۋكەلى تون كيگەن باتىرىم.
— اح، اح، — دەپ سىبىزعىداي سىڭعىرلاپ كۇلەتىن ايدوس.
— ءتۇۋ، مەيرام-اي، مىلقاۋدى سويلەتەرسىڭ سەن. مەيرام ادەتتەگىدەي — ايدوس، كانە، بەرى شىق، — دەدى
كومبەگە تۇكىرىپ.
— تۇتقىنعا قالماقتىڭ تورتەۋى ءتۇستى. ەندى الگى باس باتىر اسقار قاي جەردە نايزاسىن بەكەم ۇستاپ، مەنى كۇتىپ جاتىر ەكەن، — دەدى بالالاردى دۋ كۇلدىرىپ. ءسويتتى دە ادەتتەگىدەي باكتىڭ ۇستىنە شىعىپ، سەكىرىپ-سەكىرىپ الدى. تەك سوناۋ تۇكپىردە عانا، تورعايلاردىڭ قۇيقىلجىتا شىقىلىقتاعانى ەستىلدى.
— ءاۋ، سول باتىر مەنەن قورقىپ ۇيىنە تارتىپ تۇرماسىن، — دەدى مەيرام مىرس-مىرس كۇلىپ. ءبىراق بۇل جولى بالالار كۇلمەدى.
— قامشىسى انە جاتىر، — دەدى ەلدوس.
— اسقار، اسقار ۇيرەك دەسەم كومبەگە، ۇيا دەسەم ورنىڭنان قوزعالما. مىنا قولعا تۇسكەن بەيباقتاردى قۇتقارىپ قالۋعا تىرىس، — دەدى شالقار تاعى ءبىر ەسكەرتىپ.
مەيرام الگىندەگىدەي ەمەس، وزىنە-وزى سەنىمدى كورىنەدى. كومبەگە قاراي قاتار جۇگىرسە، اسقاردان وق وزىم الدىعا كەتۋگە جۇيرىكتىگى بار. اسقاردىڭ جايى بەلگىلى. سىلبىر، ءالجۋاز، بويى باكەنەدەي. ونىڭ ۇستىنە جالعىز جاسىرىنۋشى.
— اسقار، بار ءۇمىت سەندە. اسىقپا. سەنى كىشكەنە ىزدەسىن، — دەدى مەيرامدى قورقىتپاق بولعان شالقار.
— ءا، سول اسقارىڭ كۇزەتشى اتانىپ، تاعى دا وكپەلەپ ەلدىڭ ەسىن شىعارماسىن، — دەدى مەيرام مىرس ەتىپ.
— ءالىپتىڭ اياعىن كۇتەيىك، — دەدى ايدوس ءالى دە ءۇمىتتى ەكەنىن ءبىلدىرىپ.
مەيرام سالدەن سوڭ ەركىنسي باستادى. الگىندە ايدوس جاسىرىنعان قاراسورانى ءتىنتىپ شىعىپ قايتا ورالدى. بۇل ەكى ورتادا ەلدوس:
— ۇيرەك، ۇيرەك، جاقىن جاتساڭ كومبەگە قاراي قۇيىندات، — دەپ بار داۋسىمەن ايقاي سالعان. ءبىراق اسقار كورىنبەدى..
— بۇل ۇيىنە قايتىپ كەتتى، — دەدى مەيرام كۇلىپ.
— مۇمكىن ەمەس. اتاسىنىڭ قامشىسىن جوعالتسا، الار جازاسى بەلگىلى عوي.
— ۇيىقتاپ قالماسىن سول جازعان، — دەدى مەيرام تاعى.
— تۋح، سەن دە. ازار بۇگىن بىردەڭە كورىنسە دە، تاپاداي تال تۇستە ۇيىقتاپ نە كورىنىپتى. اسقار جاسىرىنىپ جاتىر. مەن كورىپ تۇرمىن. ونان دا ءسوزدى كوبەيتپەي، ىزدە، — دەدى ەلدوس.
— قاپ، مىنانىڭ قورلىعىن-اي، — دەدى مەيرام ەكىنشى ءبىر تۇسقا اسىقپاي، اياڭداپ بارا جاتىپ.
— جەر جۇتىپ كەتتى مە، مۇنى. مەيرام، ۇزاي توپ بولىپ تۇرعان بالالار بىر-بىرىمەن كۇڭكىلدەپ سويلەسە باستادى.
— مەن بىلسەم، اسقار كولگە كەتىپ، شومىلىپ ءجۇر. الگىڭدە ەكەۋى تەكەتىرەسكەنىن كورىپ قالعام، — دەدى شالقار.
— ەلدوس، سەن كورىپ كەلشى.
— مۇمكىن ەمەس، — دەدى ايدوس قارسى شىعىپ. ول ۇيىنە دە كەتكەن جوق. مەيرامدى قاپىدا قالدىرادى. قارا دا تۇر وسىدان.
— ءاي، بىلمەيمىن، — دەدى اداي.
— ءبارىن ايت تا، ءبىرىن ايت. تۇتقىننان قۇتىلىپ، تاعى دا جاسىرىنساق ەكەن، — دەدى ەلدوس.
بۇل ءسات مەيرام قاراۋىلداپ قايتىپ ورالعان.
— ۇشتى-كۇيلى جوق، — دەدى بۇرقىلداي اشۋلانىپ.
— سول شىركىن ءبىر نارسەگە ۇرىنباسىن.
— ە، قويشى. ول جاسىرىنىپ جاتىر، — دەدى شالقار مەن ەلدوس.
— ءباس، — دەدى مەيرام.
— ءباس، — دەدى ەلدوس قولىن ۇسىنىپ.
— جەڭىلسەڭ نە بەرەسىڭ؟
— سۇراعانىڭدى ايامايمىن.
— وندا جاڭا رەزينا ىشەگىڭ مەنىكى، — دەدى ەلدوس.
— ال، سەن شە؟
— نە سۇرايسىڭ؟
— شەتەلدىك كەداڭدى بەرەسىڭ، — دەدى مەيرام.
— ايدوس بەرى كەل. قولىمىزدى كەس. بالالار كۋاسىڭدەر توي. جاۋاپ ورنىنا ولار باستارىن يزەدى. — اسقار. اسقار سەنىڭ قۇنىڭ ءوستى.
— مىنا مەيرامنان ءبىر ءوشىڭدى الشى. ىلعي سەنى كەكەتىپ، مازاقتاپ، ەسىڭدى شىعارۋشى ەدى، — دەپ داۋىستادى ايدوس. الگىڭدەگىدەي ەمەس. مەيرام شىجبالاقتاي باستادى. قادامىن شيراق الىپ ارى-بەرى جۇگىرىپ ەسى شىقتى. اسقاردان ەش حابار جوق.
— ول بىزگە بىلدىرمەي ۇيىنە تارتىپ كەتتى. كەداڭدى دايىنداي بەر، — دەدى مەيرام كوزىن ويناقشىتىپ.
— ونى كورەمىز، — دەدى ەلدوس ءسوز قاعىستىرىن.
— ءقازىر سوڭعى رەت باقتى اينالىپ كەلەمىن. تابىلماسا سەن جەڭىلدىڭ، — دەدى دە تىستەنگەن مەيرام باقتىڭ تۇكپىرىنە قاراي جۇگىرە جونەلدى. شالقار دا بۇل ءسات ويلانىپ قالدى. شىڭدىعىندا اسقاردىڭ وسى ءبىر ساتكە دەيىن جاسىرىنىپ جاتۋى مۇمكىن بە؟ “كورىنسە كەرەك ەدى عوي”، دەدى ىشىنەن كۇبىرلەپ. ءسويتتى دە بار داۋسىمەن: «اسقار، كومبەگە قاراي ۇش، — دەپ ايقاي سالدى. وزىنە نىق سەنگەن مەيرام ءتىپتى بۇرىلىپ تا ارتىنا قارامادى. بۇل تىرلىگى شالقاردى ويلاندىرىپ تاستادى. ەلدوس تا الدە نە دەپ كۇبىرلەيدى. «قاپ، مىنانى-اي. جاسىرىنسا شىقپاي ما ەكەن؟»
— ەلدوس، وسى سەن باستەن جەڭىلىپ قالار ما ەكەنسىڭ، — دەدى جاندوس ءقاۋپىن ايتىپ.
— اسقار ۇيىنە كەتىپ قالۋى مۇمكىن-اۋ. بۇل ەكى ورتادا بالالار كۇتپەگەن جاي بولدى.
— ءاي، انا باك جىبىرلايدى، — دەدى ويدا جوقتا شالقار تاڭىرقاپ. — يا، ءداپ سولاي.
— مىنا قىزىقتى قارا. بۇل ءسات بودا-بودا بوپ تەرلەگەن، شاشى جالبىر-جۇلبىر ءتامپىش قارا بالا، باكتى ورنىنان كوتەرە تۇرىپ كەلە جاتتى.
— اسقار، جارايسىڭ. مەيرامدى قاتىردىڭ، — دەدى العاشقى بوپ قۇشاقتاعان ەلدوس.
— عاجاپ! سەنى بۇل جەرگە جاسىرىنادى دەپ كىم ويلايدى، اۋەلى. مەيرام وسىنىڭ ۇستىنە شىعىپ سەكىرگەن جوق پا، — دەدى كۇلگەن ايدوس.
— اۋ، مەيرام، ىزدەگەنىڭ تابىلدى. قايت كەيىن، — دەپ داۋىستاعان ەلدوس.
— ويپىر-اۋ، مىنا قاپىرىققا قالاي شىدادىڭ، مەيرامدى كورىپ جاتتىڭ با، — دەدى شالقار.
— بەكتىڭ تەسىگى بار ەكەن. سودان سىعالادىم. ءبارى كورىنەدى. سەندەردى قۇتقارعىم كەلدى. ونىڭ ۇستىنە مازاقتاعانى ءۇشىن جازالادىم. ءالى دە جاتا تۇرايىن دەپ ەدىم، ىستىقتاپ كەتتىم، — دەدى اسقار.
— مەيرام ەكەۋمىز باستەسىپ، مەن جەڭدىم. ەندى ونىڭ جاڭا رەزينا ىشەگى سەنىكى. راحمەت، — دەدى ەلدوس، ارقاسىنان قاعىپ. بۇل ءسات كۇزەتشى دە جاقىنداپ كەلگەن. شالقار اعاشتى باسىپ قالىپ ەدى، تاياقشالار جان-جاققا ۇشتى. بالالار ءار تۇسقا قاراي اسىعا جۇگىرىپ بارا جاتتى.